− تارباعاتاي ايماقتىق ەرەكشە وقۋ - اعارتۋ مەكتەبىنىڭ باستىعى چىن جينرۇڭ جونىندە
جانىمىزداعى ۇلگىلەر
ءتىلشى سۇڭ ياۋىن
ءتۇن، شاۋەشەك قالا رايونىنىڭ شىعىس جاعىنداعى تارباعاتاي ايماقتىق ەرەكشە وقۋ - اعارتۋ مەكتەبىنىڭ قىزمەت عيماراتىندا ءبىر شام ءالى جانىپ تۇر. چىن جينرۇڭ بار ىنتاسىمەن كومپيۋتەردە جازۋ جازۋدا. ”بىرنەشە كۇننەن بەرى، مەن الەۋمەتتىك يگىلىك كۋرسىنا قاتىناسىپ جاتىرمىن، ۋاقىتىمدى مىقتى ۇستاپ كۋرستا ۇيرەنگەن مازمۇنداردى رەتتەپ، جاقسى قورىتىندىلاپ، باسقا وقىتۋشىلارمەن بىرگە پىكىر اۋىستىرىپ، ۇيرەنۋىم قاجەت“، - دەدى ول. چىن جينرۇڭ تارباعاتاي ايماقتىق ەرەكشە وقۋ - اعارتۋ مەكتەبى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى، مەكتەپ باستىعى. 2000 - جىلدان بەرى ەرەكشە وقۋ - اعارتۋ قىزمەتىنە ات سالىسقان ول بۇل قىزمەتىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگى مەن ءمانىن تەرەڭ ءتۇسىندى. 19 جىلعا جالعاسقان تاباندىلىق، مەكتەپ الدەقاشان ونىڭ ۇيىنە اينالعان ەدى.
■ ەرەكشە وقۋ - اعارتۋ قىزمەتىنە قۇلشىنا كىرىستى
2000 - جىلى 9 - اي، بۇرىنعى شاۋەشەك قالالىق ساڭىراۋ، ساقاۋلار مەكتەبى (قازىرگى تارباعاتاي ايماقتىق ەرەكشە وقۋ - اعارتۋ مەكتەبى) قۇرىلعان العاشقى كەزدە، چىن جينرۇڭ، نەبارى 21 جاستاعى قىز بالا وسى اراعا كەلىپ، ەرەكشە وقۋ - اعارتۋ وقىتۋشىسى بولادى.
”سول شاقتا مەندە كاسىپتى قاتە تاڭداپ الدىم - اۋ دەگەن وكىنىش بولعان ەدى“، - دەدى العاش قىزمەت ىستەگەن شاعىنداعى كوڭىل كۇيىن ەسكە العان چىن جينرۇڭ تەرەڭ سەزىممەن. مەكتەپ ەندى عانا قۇرىلعان، ساباقحانادا جالعىز ساباق مىنبەسى، ءبىر قارا دوسكا عانا بار بولاتىن، وقىتۋ قۇرالدارى تىم جۇپىنى ەدى. بالالار قول يشارات ءتىلىن تۇسىنبەيتىندىكتەن قارىم - قاتىناس جاساۋ مۇمكىن بولمادى، چىن جينرۇڭ قولدى وڭدى - سولدى ەربەڭدەتە بەرەتىن اسىرە وقىتۋ تاسىلىنەن پايدالانا وتىرىپ، ەرىن يشاراتىن، جازۋ جازۋدى، قول يشاراتىن ءوزارا بىرلەستىرەدى، ءبىر يشارات ءتىلى قيمىلىنىڭ ءوزىن ۇنەمى جۇزدەن استام رەت قايتالايدى. ءبىر كۇنگى قىزمەتتەن تۇسكەندە شارشاعانىنان ونىڭ سويلەۋگە دە شاماسى كەلمەي قالادى.
چىن جينرۇڭ جول ورتادا تايقىپ تايساقتاۋدى ويلاعانىمەن، بالالاردىڭ كۇلىمسىرەگەن جۇزدەرى مەن ىنتىزار جانارلارى ونى بۇل ويىنان ۋاز كەشتىرەدى. ”بالالار سونشالىق پاك ەدى، مەنى سۇيەنىش كورەدى، مەن ولاردى، شىنىمەن، قيا الماي قالدىم“، - دەدى ول.
پايدالانا قويارلىق دايىن ۇلگى، ۇلگى الارلىقتاي تابىستى تاجىريبە جوق، بۇل بالالاردى قايتكەندە جاقسى تاربيەلەۋگە بولادى؟ چىن جينرۇڭ ماتەريال اقتارىپ، وقۋشىلاردىڭ مىنەز ەرەكشەلىگىن باقىلاپ، وقۋشىلاردىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىسىن ۇعىنىپ، اماليات بارىسىندا تىنباي ىزدەنىس جاساۋ ارقىلى ءوزىنىڭ ءبىر وقىتۋ ءادىسىن قورىتىندىلاپ شىعادى.
”بۇل بالالارعا مامىلە جاساۋدا، ءسوزسىز، توزىمدىلىك، سۇيىسپەنشىلىك، جاۋاپكەرشىلىك بولۋى كەرەك“، - دەيدى چىن جينرۇڭ. ەستۋ قۋاتىندا كىنارات بار وقۋشى جونىنەن ايتقاندا، ءاربىر قاراپايىم دىبىستىق تاڭبانى، ءاربىر قاراپايىم سوزدىك قوردى جۇزدەپ، مىڭداپ جاتتىقتىرۋعا، بارلىق يشارات تىلىنەن پايدالانۋعا تۋرا كەلەدى. ءبىر دىبىستان ءبىر ارىپكە دەيىن، ونان ءبىر سوزگە، سوزدەن سويلەم قۇراۋعا، سويلەمنەن ماقالاعا دەيىن... بالالاردىڭ بولىمسىز العا باسۋى چىن جينرۇڭنىڭ قۋانىشى مەن ماقتانىشى ەدى.
چىن جينرۇڭنىڭ قامقورلىعىندا ءبىر كەزەك، ءبىر كەزەك مەكتەپ تاۋىسقان وقۋشىلار ءومىر جولدارىندا ۇزدىكسىز كەرەمەتتەر جاراتادى. ”بالالاردىڭ ءوز قۇلشىنىستارى ارقىلى قوعاممەن توعىسىپ، ءوز ەڭبەگىمەن كۇنەلتەتىن ەڭبەكشىلەرگە اينالعانىن كورۋ ەرەكشە وقۋ - اعارتۋ وقىتۋشىسىنىڭ ەڭ زور باقىتى بولماق“، - دەدى چىن جينرۇڭ.
■ بالالار شاتتىعىنىڭ ءوزى باقىت
7 - ايدىڭ 2 - كۇنى چىن جينرۇڭ وقۋشىلار جاتاعىنا كەلگەندە، بالالار ونى قاۋمالاپ الدى. مۇنداي كورىنىس كۇندە قايتالانىپ جاتادى. ويتكەنى ەرەكشە وقۋ - اعارتۋ مەكتەبى جاتاقتى مەكتەپ ءتۇزىمىن اتقارعان، وسى بالالارعا ويداعىداي قارايلاسۋ ءۇشىن، چىن جينرۇڭ انا بولۋ جاۋاپكەرشىلىگىن دە ارقالادى. ”بۇگىن ءتىل الدىڭدار ما؟“، ”بۇگىن تاماقتى تويا جەدىڭدەر مە؟“، ”بۇگىن كوڭىلدىسىڭدەر مە“... بالالاردىڭ ءسابي كۇلكىسىن كورگەندە چىن جينرۇڭ ءوزىن ەرەكشە باقىتتى سەزىندى.
”ءبىر ەرەكشە وقۋ - اعارتۋ قىزمەتكەرى بولعاندىعىم ءۇشىن كاسىپتىك بىلىمدەرگە يە بولۋمەن بىرگە، ءار ۋاقىت بالالاردىڭ پسيحيكالىق ءوسىپ - جەتىلۋىنە دە كوڭىل ءبولۋىم، دەن قويۋىم كەرەك“، - دەيدى چىن جينرۇڭ. مەكتەپ العاش قۇرىلعان كەزدە ول بالالارمەن بىرگە تۇرىپ، بىرگە تاماقتانىپ، تۇرمىستا بىرگە بولدى، كۇندىز وقىتۋشى بولسا، تۇندە انا بولىپ بالالاردى تاماقتاندىرىپ، كيىندىرىپ، كىرلەرىن جۋىپ، بالالاردىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىستارىنا قارايلاستى.
مەكتەپكە ىلگەرتىندە 6 جاستاعى ءبىر كىشكەنتاي قىز بالا وقۋعا كەلەدى، حاۋىپسىزدىك سەزىمى كەمشىل بولعاندىقتان، ول جاتاقتىڭ بۇرىشىنا تىعىلىپ الىپ جىلاۋشى ەدى، چىن جينرۇڭ مۇنى بايقاعاننان كەيىن، ونى مەيىرلى سوزدەرىمەن جۇباتىپ، ءار كۇنى كەشتە ونى الديلەپ ۇيىقتاتادى. بارا - بارا كىشكەنتاي قىز اشىق − جارقىن بالاعا اينالادى.
”مەن بوداۋ بەرۋمەن بىرگە، بالالار سيلاعان قۋانىشقا دا جۇكتى بولدىم“. چىن جينرۇڭ ءوزىنىڭ ءار كۇنى دەرلىكتەي تەبىرەنەتىندىگىن، ۇنەمى بالالاردىڭ سالەمى مەن ۋيچاتىن تاپسىرىپ الاتىندىعىن، كوپتەگەن وقۋشىلارىنىڭ مەكتەپكە كەلىپ امانداسىپ قايتاتىندىعىن ايتادى.
بۇل كۇندەرى كوپتەگەن بالا ءوز قۇلشىنىستارى ارقىلى ونەرلى وقۋشىلارعا اينالىپ، ارمانداعىداي داشۋەلەردەن وقىپ جاتىر، كەيبىر بالالار دۇكەن اشتى، كەيبىرەۋى، اۋەلى، باس قۇراپ، بالا ءسۇيدى... وقۋشىلارىن تىلگە العاندا، چىن جينرۇڭ شەكسىز قۋانىشقا بولەنەدى.
■ بالالاردىڭ ارمانىنا قانات ءبىتىردى
2012 - جىلى چىن جينرۇڭ تارباعاتاي ايماقتىق ەرەكشە وقۋ - اعارتۋ مەكتەبى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى، مەكتەپ باستىعى بولىپ، يىعىنداعى جۇگى اۋىرلاي تۇسەدى. ول بىلاي دەپ قارادى: جاڭا داۋىردەگى ەرەكشە وقۋ - اعارتۋ وقىتۋشىسى بولۋ مول كاسىپتىك شەبەرلىكتى قاجەت ەتىپ قالماستان، وسكەلەڭ جاۋاپكەرشىلىكتى، سونىمەن بىرگە، داۋىرمەن بىرگە العا ىلگەرىلەيتىن وقىتۋ ۇستانىمىن دا قاجەت ەتەدى.
چىن جينرۇڭ كوپ رەت ىشكى ولكەدەگى مەكتەپتەرگە بارىپ ەكسكۋرسيالادى، ۇيرەندى، قايتىپ كەلگەننەن كەيىن اس - سۋ، كومپيۋتەر، كانۋا سياقتى ساباقتاردى اشادى. ”مەكتەپ بالالاردى سويلەي الۋعا تاربيەلەۋ عانا ەمەس، ولاردىڭ ساۋىعۋىنا، ءوز ەڭبەگىمەن كۇنەلتۋىنە كومەكتەسۋى كەرەك. بۇل ساباقتاردى اشۋ ءبىر ءبولىم وقۋشىلاردى مەكتەپ بىتىرگەننەن كەيىن كاسىپتەندىرە الادى“، - دەيدى ول. مۇنىمەن قويماي، مەكتەپتە تاعى دەربەس ۋنيۆەرسال جاتتىعۋ بولمەسى، اۋەستىك ساباقحاناسى، پسيحولوگيالىق كەڭەس سۇراۋ بولمەسى، ەستۋ قۋاتىن تەكسەرۋ بولمەسى، ساۋىقتىرۋ بولمەسى سياقتىلاردى قۇرىپ، وزىق وقۋ − وقىتۋ قۇرال - جابدىقتارىن ەنگىزەدى. كەزەكتە مەكتەپ زەردەنى تاربيەلەۋ، زەيىندى اشۋ، كاسىپتىك تاربيە، تاربيەنى وتباسىنا جەتكىزۋ، مەكتەپ ءىشى - سىرتى توعىسپالى تاربيەلەۋ ۇلگىسىن قالىپتاستىرىپ ۇلگىردى.
”ءبىر توپ كاسىپتىك بىلىمگە باي، سۇيىسپەنشىلىككە تولى ۇزدىك وقىتۋشىلار بالالاردىڭ كوڭىلدى ءوسىپ - جەتىلۋىندەگى تەتىك بولماق“، - دەيدى چىن جينرۇڭ. مەكتەپتەگى وقىتۋشىلاردىڭ كوپشىلىگى ارنايى وقۋ - اعارتۋ بويىنشا كاسىپتىك باۋلۋ كورمەگەن ادەتتەگى مەكتەپتەردەن كاسىپ اۋىستىرىپ كەلگەندەر، ءاربىر جاڭا وقىتۋشىنىڭ يشارات ءتىلىن يگەرۋىنە جەتەكشىلىك ەتۋ چىن جينرۇڭنىڭ دەن قويا كوڭىل بولەتىن ىسىنە اينالدى. بۇل كۇندەرى چىن جينرۇڭنىڭ تاربيەلەۋىمەن 40تان استام وقىتۋشى يشارات ءتىلىن قانىق مەڭگەردى.
”ءاربىر ادامنىڭ ارمانعا قانات قاعۋ ۇقىعى بولادى، ەرەكشە بالا قاناتى سىنعان پەرىشتە، مەنىڭ ىستەگەندەرىم ولاردىڭ ارمانىنا قانات ءبىتىرۋ عانا. مەن بۇل كاسىپتى قىزۋ سۇيەمىن، بالالاردى سۇيەمىن، مەن بۇل جولدا تىنباي العا جۇرە بەرەمىن“، - دەيدى چىن جينرۇڭ اسەرلى سەزىممەن.
