− شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتىنە كوڭىل بولگەندىگىنەن ەستەلىك
مەي شىشيۇڭ، لۋ شياۋلين، جوۋ يانحۇڭ
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتىنە وسكەلەڭ ءمان بەردى، باس شۋجي شي جينپيڭ تالاي رەت قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتى جونىندە ماڭىزدى نۇسقاۋ بەرىپ، قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتىن جاقسى ىستەۋگە ءتۇبىرلى بويسۇنۋ ولشەمىن ازىرلەدى.
■ ەسىنەن شىعارماي، ءار ىستە سۇيىسپەنشىلىك ايگىلەدى
− ”مەن دە ارميادان كاسىپ اۋىستىرعان كادرمىن“
ءبىر ءتۇرلى ينابات ەشقاشان ۇمىتىلمادى، ءبىر ءتۇرلى قام جەۋ ەشقاشان ۇزىلمەدى.
6 - رەتكى مەملەكەتتىك ارميادان كاسىپ اۋىستىرعانداردى ماداقتاۋ - سيلاۋ جانە 2014 - جىلعى ارميادان كاسىپ اۋىستىرعانداردى ورنالاستىرۋ قىزمەتى ءماجىلىسىنىڭ ۋاكىلدەرىمەن كەزدەسكەن كەزدە، باس شۋجي شي جينپيڭ تەبىرەنە: ”كوپشىلىكتى كورىپ وتە جاقىن سەزىندىم، ويتكەنى مەن دە ارميادان كاسىپ اۋىستىرعان كادرمىن“، - دەدى.
ىستىق ىقىلاستى سوزدە، تەرەڭ قامقورلىقتا باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەرگە دەگەن تەرەڭ دە قويۋ سۇيىسپەنشىلىگى قامتىلعان.
ەلىمىزدە قازىر نەشە ون ميلليونداعان قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر بار، ولار جۇڭگوشا سوتسياليزم قۇرۋدىڭ ماڭىزدى كۇشى. سوناۋ توڭكەرىستىك سوعىس جىلدارىندا - اق، توپ - توپ اسكەريلەر جەرگىلىكتى ورىندارعا بارىپ قىزمەت ىستەپ، جۇڭگو توڭكەرىسىنىڭ جەڭىسىنە قول جەتكىزۋ ءۇشىن ۇلەس قوسىپ، ەڭبەك ءسىڭىردى. جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاننان كەيىن، زور توپتاعى قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر جەرگىلىكتى ورىنعا بارىپ قىزمەت ىستەپ، بيلىك قۇرىلىسىن كۇشەيتۋ، حالىق شارۋاشىلىعىن قالپىنا كەلتىرۋ جانە دامىتۋ ءۇشىن ماڭىزدى ۇلەستەر قوستى. جاڭا تاريحي مەزگىلدە، قالىڭ قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر كەلەلى جاعدايمەن ساناسىپ، قالتقىسىز ۇلەس قوسىپ، رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ ءداۋىر تولقىنىنىڭ الدىڭعى لەگىندە ءجۇرىپ، ماقتان ەتەرلىك ناتيجەلەرگە قول جەتكىزدى. ”ارميادان كاسىپ اۋىستىرعان كادرلار پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قىمباتتى بايلىعى، ءبىز بارىنشا كوڭىل ءبولۋىمىز، بارىنشا ايالاۋىمىز كەرەك.“ باس شۋجي شي جينپيڭ وسىلاي دەپ باسا دارىپتەدى.ساقا جاۋىنگەرلەردىڭ تۇرمىسى قالاي؟ قىزمەتكە ورنالاستىرۋ ويداعىداي ما، ەمەس پە؟ ءار دارەجەلى پارتكومدار مەن ۇكىمەتتەر حال - جايلارىن ۇعىستى ما؟ قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەردىڭ قىزمەتى مەن تۇرمىسىن باس شۋجي شي جينپيڭ كوڭىل تورىندە ساقتادى.
2019 - جىلى 1 - ايدىڭ 17 - كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭ تيانجيندە قىزمەت تەكسەرىپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى، حىپيڭ رايونى شينشيڭ كوشەسى چاۋياڭلي الەۋمەتتىك اۋماعىنداعى قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەرگە قىزمەت وتەۋ، باسقارۋ پۋنكتىنە بارىپ، الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەرگە قىزمەت وتەۋ جاعىنداعى ناقتى ءادىس - امالدارىن ەگجەي - تەگجەيلى سۇراپ، قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەرگە كوڭىل بولەتىندىگىن، قامقورلىعىن تاعى دا ءبىلدىردى. باس شۋجي بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ءار دارەجەلى پارتكومدار مەن ۇكىمەتتەر وسكەلەڭ ءمان بەرىپ، قوسىننان شەگىنگەن قالىڭ اسكەريلەردىڭ زاڭدى ۇقىق - مۇددەسىن شىن مانىندە ويداعىداي قورعاپ، ولاردىڭ قىزمەتى مەن تۇرمىسىن ويداعىداي قامتاماسىز ەتۋ كەرەك.
2019 - جىلى 3 - ايدىڭ 12 - كۇنى 13 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 2 - ماجىلىسىندەگى ازاتتىق ارميا جانە قارۋلى ساقشى اسكەري بولىمدەر ۋاكىلدەرىنىڭ جالپى جيىنىنا قاتىناسقان كەزدە، باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ورتالىق پەن مەملەكەت ورگاندارى، جەرگىلىكتى ءار دارەجەلى پارتكومدار مەن ۇكىمەتتەر مەملەكەت قورعانىسى مەن ارميا قۇرىلىسىن قولداپ، قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەردى ورنالاستىرۋ، جارالى، اۋرۋ، مۇگەدەك اسكەريلەردى اۋىستىرۋ، اسكەريلەردىڭ ءۇي ىشىندەگىلەردىڭ جۇمىسقا ورنالاسۋى، اسكەريلەردىڭ پەرزەنتتەرىنىڭ وقۋعا ءتۇسۋى سياقتى قىزمەتتەردى جاقسى ىستەۋ كەرەك.
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، قالىڭ قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر ناقتى مەيىردى سەزىندى: 4 ميلليون قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر تىڭعىلىقتى ورنالاستىرىلىپ، قامقورلىق اقى، جاردەماقى ولشەمى جىل سايىن جوعارىلاتىلىپ، ءىشىنارا قوسىننان شەگىنگەن اسكەرلەردىڭ قوعامدىق قامسىزداندىرۋى جالعاسىپ، قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەردىڭ جۇمىستانۋ، شارۋاشىلىق قۇرۋ ورتاسى ۇزدىكسىز جاقسارتىلدى...
باس شۋجي شي جينپيڭ دە قالىڭ قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەرگە ىقىلاستى ءۇمىت ارتتى. ارميادان كاسىپ اۋىستىرعان كادرلاردىڭ ۋاكىلدەرىمەن كەزدەسكەن كەزدە، باس شۋجي بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: قالىڭ ارميادان كاسىپ اۋىستىرعان كادرلار پارتيا مەن حالىق ەڭ قاجەت ەتىپ وتىرعان جەرلەرگە بارىپ، رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ ءداۋىر اۋقىمىنا بەلسەندىلىكپەن ۇيلەسىپ، ومىرىندە اسكەر بولعان تاريحتى ەستە بەرىك ساقتاپ، حالىق اسكەري قوسىنىنىڭ داڭقتى ءداستۇرى مەن تاماشا ستيلىن سانالى ساۋلەلەندىرىپ، ءومىردىڭ تۇرلىشە كەزەڭىندە، تۇرلىشە قىزمەت ورىندارىندا ۇزدىكسىز ايتارلىقتاي قىزمەت ىستەۋلەرى، تاماشا ءومىر وتكىزۋلەرى كەرەك.
بۇل تاپسىرمالاردى قالىڭ قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر ”قوسىننان شەگىنسە دە قاسيەتىن جويماۋدىڭ، جاڭا داۋىردە ۇلەس قوسۋ“دىڭ تاسقىنداعان كۇشىنە اينالدىردى. ولار قۇلشىنا كۇرەس جاساپ، ءورىس اشا العا ىلگەرىلەپ، ءومىردىڭ تىڭ ساپارىندا ارشىندى قاداممەن العا باستى.
حۋبەي جانيوۋ توبىنىڭ باس جوراسى ياڭ جيانچياۋ ءور ەركىمەن كاسىپ تاڭداعاننان كەيىن كوكونىس جەتكىزۋدەن باستاپ ىستەپ، كاسىپورنىن بىرتىندەپ ۇلعايتتى، كۇشەيتتى. 2009 - جىلى ول ارميادان كاسىپ اۋىستىرعان مەملەكەتتىك ۇلگىلى كادر بولىپ سايلاندى. 2017 - جىلى ياڭ جيانچياۋ ۇسىنىس ەتىلگەن ارميادان كاسىپ اۋىستىرعان 20 كادردىڭ ءبىرى رەتىندە ارميا قۇرىلعاندىعىنىڭ 90 جىلدىعىن قۇتتىقتاۋ سالتىنا قاتىناستى.”ءار رەت ويلاعان سايىن كوڭىلىمدى ماقتانىش سەزىمى كەرنەيدى“، - دەدى ياڭ جيانچياۋ، ”اسكەري قوسىندا مەن وتاندى قورعاۋدىڭ تىرەگى بولدىم؛ جەرگىلىكتى ورىنعا بارعاندا، مەن ۇلت شارۋاشىلىعىنىڭ ارقاۋى بولامىن“.
ءتىپتى دە كوپ قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر ءارقايسى شايقاس شەپتەرىندە وزدەرىنىڭ كەرەمەتتەرىن جازۋدا: جۇڭگو حاڭفا شىنياڭ ليميڭ اۆياتسيالىق موتور شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىندەگى لي جىچياڭ تەحنيكانىڭ قيىن وتكەلىنەن قامال الىپ، وتانعا داڭق اپەرگەن ءىرى ەل شەبەرى بولدى؛ گۋاڭجوۋ كەدەنى تۇرگە ايىرۋ ورتالىعىنداعى گان لۋ ارميادان كەدەنگە اۋىسىپ، كاسىپتەن بەيحابار ادامنان مامانعا اينالىپ، حالىقارالىق كەدەن باجى ىستەرىنىڭ مامانى بولىپ جەتىلدى؛ جينان قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى سايلاۋىت ساقشى تارماق اترەتى جارىلعىش زاتتاردى الاستاۋ ورتا اترەتىندەگى جاڭ باۋگو جارىلعىش زاتتاردى الاستاۋمەن 20 جىل اينالىسىپ، ومىرمەن باسىن ءباي تىگىپ قىزمەت ىستەپ، قىزمەتتەستەرىمەن بىرگە ءبىر قالانىڭ اماندىعىن قورعاۋدا...
ۇلى داريا شىعىسقا جوڭكىلۋدە، وتكەن كۇندە بەلگى جوق؛ اسكەري كيىمدەرىن شەشىپ، جەرگىلىكتى ورىنعا ۇلەس قوستى. ولاردىڭ ءبىر ورتاق ەسىمى − قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر. مەيلى سول جىلداردا اسكەري كيىم كيىپ اتا مەكەندى، وتاندى قورعاۋدا بولسىن، الدە قازىرگى اسكەري كيىمدى شەشىپ ارمان ءۇشىن كۇرەس جاساۋدا بولسىن، ولار ارميانىڭ داڭقتى ءداستۇرىن ۇزدىكسىز ۇستانىپ، تاماشا ناتيجەمەن وسى ۇلى داۋىرگە جاۋاپ قايتاردى، كوسەمنىڭ تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىگىنە، مول ۇمىتىنە جاۋاپ قايتاردى.
■ رەفورمانى كوزدە ۇستادى، قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتى جاڭا داۋىرگە ءوتتى
− ”قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەردى باسقارۋ، قامتاماسىزداندىرۋ قۇرىلىمى قۇرىلدى“
رەفورما اعىنى جوڭكىلىپ، جۇڭگو قوعامىنىڭ ءار سالاسىن تەرەڭدەي سوققىلاۋدا.
پارتيا باسشىلىعىنداعى قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتى جۇڭگو توڭكەرىسىنىڭ، قۇرىلىسىنىڭ، رەفورماسىنىڭ ءارقايسى تاريحي مەزگىلدەرىندەگى مىندەتتەرىمەن، تالاپتارىمەن باستان - اياق تىعىز قابىستى. ۋاقىتتىڭ جىلجۋىنا، جاعدايدىڭ وزگەرۋىنە ىلەسە، قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتىندە بىرتىندەپ قىزمەت مىندەتتەرى ايقاسۋ، ساياسات بىركەلكى، ءبىر تۇتاس بولماۋ سياقتى ماسەلەلەر تۋىلدى، ساياسات كەنجە قالۋ، تۇزىمدەگى ”اقتاڭداق“تار سياقتى كەمشىلىكتەر دە ساقتالدى. كەيبىر تۇزىلىستىك كەدەرگىلەر، قۇرىلىمدىق قايشىلىقتار، ساياساتتىق ماسەلەلەر قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتىنىڭ دامۋىن تۇسايتىن بوگەتكە اينالدى.
قايتكەندە وسى ماسەلەلەردى جەڭىپ، جاڭا داۋىردەگى قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتىنىڭ جاڭا جاعدايىن اشۋعا بولادى؟ باس شۋجي شي جينپيڭ ماركسيزمدىك ساياساتكەردىڭ ساياسي اقىل - پاراساتىمەن، نازاريالىق ەرلىگىمەن، ەرەن دارىنىمەن جانە جالپى جاعدايدى مەڭگەرۋ قابىلەتىمەن ءبىر اۋىز سوزبەن ۇرىمتال تۇستى ءداپ باسىپ: رەفورمانى تەرەڭدەتۋ كەرەك، - دەدى.
رەفورما قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتىندە ناتيجە شىعارۋعا تالپىنۋداعى ءارى، ءسوز جوق، ناتيجە شىعارۋداعى التىن كىلتكە اينالدى.
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرگى بارىسقا قايىرىلا قاراساق، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدىڭ جۇلگەسىن توتەنشە ايقىن سىزدى −
2015 - جىلى ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتىنىڭ رەفورما قىزمەتى ماجىلىسىندە باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەردى باسقارۋ، قامتاماسىزداندىرۋ قىزمەتىنە ۇيىمدىق باسشىلىقتى مەملەكەت دەڭگەيىنەن كۇشەيتىپ، قىزمەت وتەۋ، قامتاماسىزداندىرۋ جۇيەسىن جانە قاتىستى ساياسات - تۇزىمدەردى اقاۋسىزداندىرۋ كەرەك“. 2016 - جىلى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ ءماجىلىسى مەملەكەت قورعانىسى جانە ارميا رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ كەزىندەگى ارميادان كاسىپ اۋىستىرعان كادرلاردى ورنالاستىرۋ قىزمەتى حۇجاتىن تالقىلاعان كەزدە، باس شۋجي شي جينپيڭ: ”ارميادان كاسىپ اۋىستىرعان كادرلاردى ورنالاستىرۋ قىزمەتىنىڭ شىعار جولى رەفورمانى تەرەڭدەتۋدە“ دەپ اتاپ كورسەتتى.
رەفورمانى الدىمەن جۇرگىزۋ ۇيىمدىق قۇرىلىمدى اشۋدان باستالدى. رەفورما جاساۋ ءۇشىن قۇرىلىمدى قايتا قۇرۋ، كۇشتى بىرىكتىرىپ، مىعىم قايراتقا كەلىپ، بىرىككەن كۇش قالىپتاستىرۋ كەرەك.
2017 - جىلى 10 - ايدىڭ 18 - كۇنى ايبىندى حالىق سارايىندا پارتيا 19 - قۇرىلتايى سالتاناتپەن اشىلدى، باس شۋجي شي جينپيڭ باياندامادا: قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەردى باسقارۋ، قامتاماسىزداندىرۋ قۇرىلىمىن قۇرۋ كەرەك دەپ جاريالادى. 2018 - جىلى 3 - ايدىڭ 12 - ك−ۇنى 13 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 1 - ءماجىلى−س−ى ازاتتىق ارميا جانە قارۋلى ساقشى اسكەري بولىمدەرى ۋاكىلدەرىنىڭ جالپى جيىنىنا قاتىناسقان كەزدەگى باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ءسوزى ارىندى بولدى: ”قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەردى باسقارۋ، قامتاماسىزداندىرۋ قۇرىلىمىن قۇرۋ قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەرگە اناعۇرلىم جاقسى قىزمەت وتەپ، اسكەريلەردىڭ بۇكىل قوعام ارداقتايتىن كاسىپكە اينالۋىنا مۇمكىندىك جاساۋدا ماڭىزدى مانگە يە، جاقسى ءىستى تىڭعىلىقتى، شىنايى ىستەۋ كەرەك“. 2018 - جىلى 3 - ايدىڭ 17 - كۇنى 13 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 1 - ءماجىلىسى مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ قۇرىلىم رەفورماسى جوباسى جونىندەگى قاراردى داۋىسقا سالىپ ماقۇلدادى، قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر ىستەرى مينيسترلىگى رەسمي بەكىتىلىپ قۇرىلدى.
ءبىر ايدان كەيىن 2018 - جىلى 4 - ايدىڭ 16 - كۇنى قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر ىستەرى مينيسترلىگى ماڭدايشالىق اسىپ قۇرىلدى. وسىدان سوڭ، قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر ىستەرى جۇيەسى رەفورماسى ساتىلاپ جالعاسىپ، باس - اياعى ۇشتاسىپ، قاتتام بويىنشا ىلگەرىلەپ، 2019 - جىلى 3 - ايدىڭ سوڭىنا كەلگەندە، بۇكىل مەملەكەتتە اۋدان دارەجەلىدەن جوعارى قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر ىستەرى مەڭگەرمە - مەكەمەلەرى تۇگەلدەي ماڭدايشالىق اسىپ جۇمىس باستادى.
وسىمەن بىرگە، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى نۇسقاۋى رۋحىنا ساي، ءار دارەجەلى قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر ىستەرى قۇرىلىمدارى مەن قىزمەت وتەۋ ورتالىقتارى (پۋنكت) قۇرۋ مەن كەمەلدەندىرۋدى مىقتاپ يگەردى، سونداي - اق ”قۇرىلىم بولۋ، شتات بولۋ، قىزمەتكەرى بولۋ، قاراجاتى بولۋ، قامتاماسىزدىق بولۋ“ تالابىنا نەگىزدەلىپ، جاپپاي قامتۋدى تەزدەتىپ جۇزەگە اسىردى. قۇلشىنىس ارقىلى كولدەنەڭ باعىتتا شەتىنە دەيىن، تىك باعىتتا تۇبىنە دەيىن جەتكەن قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەت وتەۋ جۇيەسى العاشقى ادىمدا قالىپتاستى.
قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر ىستەرى مينيسترلىگىن قۇرۋ باس شۋجي شي جينپيڭ ءوزى جوسپارلاپ، جوبالاعان، ورنالاستىرىپ، ىلگەرىلەتكەن ۇلكەن ستراتەگيا، كەسەك تۋىندى؛ شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ەل ءىشى، حالىقارالىق ەكى ءىرى جاعدايدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، ەكونوميكالىق قۇرىلىس پەن مەملەكەت قورعانىسىن توعىستىرا دامىتۋدى كوزدە ۇستاي وتىرىپ جاساعان كەلەلى شەشىمى، مەملەكەت قورعانىسى مەن ارميا قۇرىلىسىن جەبەۋدەگى كەلەلى ستراتەگيالىق شارا.
وسى تاريحي سيپاتتى قادامعا ىلەسە، قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتى جاڭا دامۋ كەزەڭىنە ارشىنداي قادام تاستادى.
■ جوبانى سىزىپ، ۇزاق بولاشاققا كوز جىبەرىپ، جوعارى دەڭگەيدە جوبالاۋدى جاقسى ىستەدى
− ”قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر ىستەرىن جالپى بەتتىك يگەرۋ كەرەك“
قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتىن كىم ىستەيدى؟ نەنى ىستەۋ كەرەك؟ قالاي ىستەۋ كەرەك؟
بۇل ماسەلەلەر قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتىنىڭ نىساناسى مەن بەتالىسىنا سايادى، قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتىندەگى ءتۇبىرلى سيپاتتى ماسەلە.
باس شۋجي شي جينپيڭ قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتىن جاقسى ىستەۋدى توڭىرەكتەي ءبىر قىدىرۋ ماڭىزدى بايىمداۋلار شىعارىپ، جاڭا داۋىردەگى قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتىن ىلگەرىلەتۋگە دۇرىس بەتالىس نۇسقاپ، ءتۇبىرلى بويسۇنۋ ولشەمىن ازىرلەدى.
”ارميادان كاسىپ اۋىستىرعانداردى ورنالاستىرۋ قىزمەتى’قوس 100 جىلدىق‘ نىسانانى جۇزەگە اسىرۋداعى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋداعى ماڭىزدى كۇش - قۋات“. − جاڭا داۋىردەگى قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتىنىڭ ماڭىزدى ءمانىن ايقىن بايىمدادى.
”قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەردى باسقارۋ، قامتاماسىزداندىرۋ قۇرىلىمىن قۇرىپ، اسكەريلەردىڭ، ولاردىڭ ءۇي ىشىندەگىلەردىڭ زاڭدى ۇقىق - مۇددەسىن قورعاپ، اسكەردى بۇكىل قوعام ارداقتايتىن كاسىپكە اينالدىرۋ كەرەك“. − جاڭا داۋىردەگى قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتىنىڭ نىسانا - مىندەتتەرىن اتاپ كورسەتتى.
”ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ دامۋى مەن ارميا قۇرىلىسىنا قىزمەت وتەۋ باعىتىنا تاباندى بولىپ، تىڭعىلىقتى ورنالاستىرۋ، ۇيلەسىمدى پايدالانۋ، اركىم ءوز دارىنىن بارىنشا ايگىلەپ، اركىم تيەسىلى ورنىن تابۋ پرينسيبىن دايەكتىلەندىرىپ، قوسىننان شەگىنگەن اسكەري كومانديرلاردى ورنالاستىرۋ، باسقارۋ، قامتاماسىزداندىرۋ ءتۇزىلىس مەحانيزمى رەفورماسى مەن ساياسات - تۇزىمدەردە جاڭالىق اشۋدى ىلگەرىلەتىپ، قىزمەت وتەۋ، قامتاماسىزداندىرۋ جۇيەسى مەن قاتىستى ساياسات، زاڭ ەرەجەلەردى بىرتىندەپ كەمەلدەندىرۋ كەرەك“. − جاڭا داۋىردەگى قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتىنىڭ باعىت - پرينسيبىن ورناتتى.
”قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەردى باسقارۋ، قامتاماسىزداندىرۋ قىزمەتىنە ۇيىمدىق باسشىلىقتى مەملەكەت دەڭگەيىنەن كۇشەيتىپ، قىزمەت وتەۋ، قامتاماسىزداندىرۋ جۇيەسىن جانە قاتىستى ساياسات - تۇزىمدەردى اقاۋسىزداندىرۋ كەرەك “. − جاڭا داۋىردەگى قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتىنىڭ جالپى تۇلعالىق تالابىن العا قويدى.
...
باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتى جونىندەگى وسى ماڭىزدى بايىمداۋلارى جاڭا داۋىردەگى قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتىنىڭ نەگىزگى ماسەلەلەرىنە تەرەڭىنەن جاۋاپ بەرىپ، ءبىر تۇتاس باسشىلىق ەتىپ قۇرۋدىڭ رۋحىن، قىزمەتتەرگە جەتەكشىلىك ەتۋدىڭ تۇعىرناماسىن ورناتتى.
شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ جول باستاپ رول ۇستاۋىندا، قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتى جۇيەسى جەلكەن جايىپ، اتتانىپ، جەلمەن بىرگە تولقىن جارىپ، كۇش بىرىكتىرىپ، تىلەك توعىستىرىپ، ەكپىندەي العا تارتىپ، تەر تامشىلارى تۇنعان ناتيجە قاعازىن تاپسىردى:
− كوپ ءتۇرلى ساياساتتاردى ىركەس - تىركەس شىعاردى. قوسىننان شەگىنگەن اسكەري پارتيا مۇشەلەرىنىڭ ۇيىمدىق بايلانىسىن وتكىزىپ بەرۋ، قابىلداپ الىپ باسقارۋ، قوسىننان شەگىنگەن اسكەرلەردى ورنالاستىرۋ سياقتى سالالاردا 12 ساياساتتىق حۇجات شىعاردى. كەلەسى قادامدا ءبىر قىدىرۋ ساياساتتىق حۇجاتتاردى جاساپ شىعارۋدى قولعا الادى.
− ورنالاستىرۋ مىندەتىن ۇتىمدى تياناقتاندىردى. 2018 - جىلى ارميادان كاسىپ اۋىستىرعان 82 مىڭ كادردى ورنالاستىرۋ مىندەتىن ورىندادى، جيىنى 400 مىڭنان استام قوسىننان شەگىنگەن اسكەردى قابىلداپ ورنالاستىردى، مۇنىڭ ىشىندە ۇكىمەتتىڭ ورنالاستىرۋ شارت - جاعدايىنا ۇيلەسەتىن 40 مىڭنان استام قوسىننان شەگىنگەن اسكەردى ورنالاستىرۋ مىندەتىن نەگىزىنەن ورىنداپ، 123 ورتالىققا قاراستى كاسىپورىندى قوسىننان شەگىنگەن اسكەرلەردى قابىلداپ ورنالاستىرۋمەن جاپپاي قامتۋدى جۇزەگە اسىردى. 9600دەن استام ارميادان دەمالىسقا شىققان كادر جانە دەمالىسقا شىققان كومانديردى ورنالاستىرۋ مىندەتىن ورىندادى، مىندەتتى نورمادان ％4.30 ارتىق ورىندادى.− جۇمىسقا ورنالاستىرۋدى، شارۋاشىلىق قۇرۋدى زور كۇشپەن ىلگەرىلەتتى. ارميا مەن جەرگىلىكتى ورىنداردىڭ 12 تاراۋىمەن بىرلەسىپ «جاڭا داۋىردەگى قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەردىڭ جۇمىسقا ورنالاسۋىن، شارۋاشىلىق قۇرۋىن جەبەۋ قىزمەتى جونىندەگى پىكىر»دى باسىپ تاراتتى. 2018 - جىلى بۇكىل ەلدىڭ جەر - جەرى جيىنى 1400دەن استام رەت ارناۋلى جۇمىسقا قابىلداۋ جينالىسىن ۇيىمداستىرىپ، 600 مىڭنان استام جۇمىس ورنىمەن قامدادى.
− قىزمەت وتەۋدى، قامتاماسىزداندىرۋدى ءتۇيىندى تياناقتاندىردى. ءتۇيىندى تۇردە قامقورلىق ەتىلەتىن وبيەكتىلەردى قامقورلىق اقىسىنىڭ جانە تۇرمىستىق جاردەماقىسىنىڭ ولشەمىن جوعارىلاتۋ ۋاقىتىن 10 - ايدىڭ 1 - كۇنىنەن 8 - ايدىڭ 1 - كۇنىنە ىلگەرىلەتىپ، مولشەرىن ورتا ەسەپپەن ％10 جوعارىلاتتى. كوپتەگەن بانكەلەرمەن ارميانى قولداۋ، قامقورلىق ەتۋ سەلبەستىك كەلىسىمىن جاساستى. قۇرباندار وتباسىلارىنا، اسكەريلەر وتباسىلارىنا جانە قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر وتباسىلارىنا 39 ميلليون 580 مىڭ داڭق بەلگىسىن ءىلدى. قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەردىڭ جانە باسقا قامقورلىق ەتۋ وبيەكتىلەرىنىڭ ينفورماتسياسىن جيناۋ قىزمەتىن ورنالاستىرىپ ورىستەتتى، كەزەكتە 39 ميلليوننان استام ادامنىڭ ينفورماتسياسى جينالىپ، بۇكىل ەلدە ءبىر تۇتاس، جوعارى مەن تومەن قوسىلا ارەكەت ەتەتىن قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر ينفورماتسيا ساندى مالىمەت قامباسى جانە باسقارۋ تۇعىرى جاسالۋدا.
...
بولاشاققا كوز جىبەرسەك، اسكەري قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتى باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى بايىمداۋى رۋحىنىڭ جەتەكشىلىگىندە جەلكەن جايىپ، تولقىن جارا الىسقا ساپار شەگەتىن بولادى.
■ قۇرمەتتەن، قامقورلىقتان سان مىڭداعان وتباسىلارى داڭقتى سەزىندى
− ”اسكەردى بۇكىل قوعام ارداقتايتىن كاسىپكە اينالدىرۋ“
2019 - جىلى 5 - ايدىڭ 20 - كۇنى سانشيدەگى شالعاي ءبىر تاۋلى ءوڭىر. سىرتتا جۇمىس ىستەيتىن ۋاڭ نيڭ تەلەفوندا شەشەسىنەن اۋىل باسشىلارىنىڭ ولاردىڭ ۇيىنە داڭق تاقتاسىن ءىلىپ كەتكەندىگىن ەستىدى. ۋاڭ نيڭ جالما - جان قولىنداعى جۇمىسىن قايىرا سالىپ، ۇيىنە تارتتى، ۇيىنە جەتكەندە ءتۇن قاراڭعىسى دا ءتۇستى. اي ساۋلەسىنىڭ استىندا جالتىراعان داڭق تاقتاسىن كورگەن ساتتە ونىڭ جانارى جاسقا تولدى. ول العىس حاتىندا: ”مەن داڭق تاقتاسىنىڭ جاي ءبىر تاقتا عانا ەمەس، ونان دا ماڭىزدىسى، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ جانە باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ اسكەري قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەرگە ۇسىنعان ەڭ جوعارى داڭقى جانە جاساعان زور قامقورلىعى ەكەندىگىن ابدەن ءبىلدىم!“ دەپ جازدى.
كىشكەنتاي داڭق تاقتاسىنىڭ سالماعى تىم اۋىر. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ جۇرەگىندە ساقا اسكەرلەردىڭ ورنى وتە جوعارى، وتە ەرەكشە.
95 جاستاعى ساقا پارتيا مۇشەسى جاڭ فۋچيڭ بۇرىنعى باتىس سولتۇستىك دالالىق سوعىس ارمياسىنىڭ ءبىر جاۋىنگەرى، ازاتتىق سوعىسىندا بوراعان وقتان تالاي رەت امان قالىپ، ىلگەرىندى - كەيىندى 3 رەت 1 - دارەجەلى ەڭبەك، ءبىر رەت 2 - دارەجەلى ەڭبەك ءسىڭىرىپ، باتىس سولتۇستىك دالالىق سوعىس ارمياسى جاعىنان ”ەرەكشە ەڭبەك“ جازىلدى، 2 رەت ”سوعىس قاھارمانى“ داڭقتى اتاعىنا يە بولدى. 1955 - جىلى كاسىپ اۋىستىرعاننان كەيىن، ول ۇيىمنىڭ ورنالاستىرۋىنا بويسۇنىپ، حۋبەي ولكەسىنىڭ ەڭ شەت - شالعايداعى لايفىڭ اۋدانىنا بارىپ قىزمەت ىستەدى، كەدەي تاۋلى وڭىردە سودان باستاپ ءومىر بويى جۇمىسقا جەگىلدى. 60 نەشە جىلدان بەرى، جاڭ فۋچيڭ اتاق - مارتەبەسىن اشىققا شىعارمادى، 2018 - جىلدىڭ سوڭىنا جەتكەندە، اسكەري قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەردىڭ ينفورماتسياسىن جيناۋ بارىسىندا، ونىڭ ىزگى ىستەرى بايقالىپ، قاھارماننىڭ بۇرىنعى ىستەرى جۇرت الدىندا قايتادان جاريا بولدى.
جاڭ فۋچيڭ جولداستىڭ ىزگى ىستەرىن بىلگەننەن كەيىن، باس شۋجي شي جينپيڭ ماڭىزدى نۇسقاۋ بەرىپ، بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ساقا قاھارمان جاڭ فۋچيڭ 60 نەشە جىل بويى اتاق - مارتەبەسىن جاسىرىپ، ءومىر بويى اۋەلگى ماقساتتان اينىماي، قاسيەتىن وزگەرتپەدى، ونىڭ ىستەرى ادامدى اسەرلەندىرەدى. اسكەري بولىمدە ول اتا مەكەندى، وتاندى قورعادى؛ جەرگىلىكتى ورىندا ول حالىققا باقىت جەتكىزدى. ول ءوزىنىڭ قاراپايىم، كىرشىكسىزدىگىمەن، اتاق - ابىرويعا بوي ۇرماي تارتىمدى ءومىر داستانىن جازدى، ول اسكەري بولىمدەردەگى قالىڭ كوماندير - جاۋىنگەرلەردىڭ جانە قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەردىڭ ۇيرەنۋ ۇلگىسى. ۇلەس قوسۋ رۋحىن بەلسەنە ساۋلەلەندىرىپ، جاڭا داۋىردە جۇدىرىقتاي جۇمىلا وتىرىپ كۇرەس جۇرگىزۋدىڭ قۇدىرەتتى كۇشىن ۇيىستىرۋ كەرەك.
2019 - جىلى 6 - ايدىڭ ورتا شەنىندە ورتالىق كوميتەتتىڭ ۇگىت ءبولىمى جاڭ فۋچيڭ جولداسقا ”ءداۋىر ۇلگىسى“ اتاعىن بەرىپ، تۇتاس قوعامدا ۇيرەنۋ ورلەۋىن كوتەردى.
وتان ءۇشىن قۇربان بولعان سان مىڭداعان ەرجۇرەك قۇربانداردى، قاندى شايقاس جاساعان قاھارمانداردى باس شۋجي شي جينپيڭ قاي - قاشان دا ەستەن شىعارمادى. باس شۋجي: ”ءۇمىتتى ۇلتتا قاھارمان بولماسا بولمايدى، بولاشاعى بار مەملەكەتتە اۆانگاردتار بولماسا بولمايدى“ دەپ باسا دارىپتەدى.
2015 - جىلى 9 - ايدىڭ 2 - كۇنى جۇڭگو حالقىنىڭ جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىسى جەڭىسىنىڭ 70 جىلدىق ەستەلىك زناگىن تاراتۋ سالتى حالىق سارايىندا سالتاناتپەن وتكىزىلدى. باس شۋجي شي جينپيڭ 30 ۋاكىلگە ەستەلىك زناك ۇسىندى ءارى ماڭىزدى ءسوز سويلەدى. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىككە تولى: ”ءبىز جۇڭحۋا ۇلتى مەن جۇڭگو حالقى ءۇشىن ۇلەس قوسقان بارلىق قاھارمانداردى ەستە بەرىك ساقتاپ، قاھارمانداردى ارداقتاپ، قاھارمانداردى قورعاپ، قاھارمانداردان ۇيرەنىپ، قاھارماندارعا قامقورلىق جاساپ، ’قوس 100 جىلدىق‘ كۇرەس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋ جولىندا ءبىر نيەت، ءبىر تىلەكپەن قۇلشىنا كۇرەس جاسايىق!“ دەگەن ءسوزى ءماجىلىس زالىن جاڭعىرتتى.
باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ كوڭىل ءبولۋى مەن ىلگەرىلەتۋىندە، مەملەكەت «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاھارمان قۇربانداردى قورعاۋ زاڭىن» جاريالاپ، جۇڭگو حالقىنىڭ جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىسى جەڭىسىن ەسكە ءتۇسىرۋ كۇنىن، قۇربانداردى ەسكە ءتۇسىرۋ كۇنىن، نانجيڭ زور قىرعىنشىلىعىندا قازا بولعاندارعا مەملەكەتتىك ازا ءبىلدىرۋ كۇنىن تۇراقتاندىرىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ءاربىر ەسكە تۇسىرۋگە تاتىرلىق كۇندەردە تاريحتى بىرگە جادىندا ساقتاپ، قاھارمان قۇربانداردى ساعىنا ەسكە الۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
گانسۋ جيۋچۋان جاساندى سەرىك ۇشىرۋ ورتالىعىنىڭ دۇڭفىڭ توڭكەرىستىك قۇرباندار قابىرستانى، شاندۇڭ لين - ي حۋادۇڭ توڭكەرىستىك قۇرباندار قابىرستانى، جيڭگاڭشان توڭكەرىستىك قۇرباندار قابىرستانى، حۋايحاي شايقاسى قۇرباندارىن ەسكە ءتۇسىرۋ مۇناراسى، جينسۇي شەكارا ءوڭىرى توڭكەرىستىك ەسكە ءتۇسىرۋ سارايى سياقتى جەرلەردىڭ بارىندە باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ قاھارمان قۇربانداردى ساعىنىشپەن ەسكە العان ىزدەرى قالدى. 2013 - جىلى 3 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ تانزانيادا تانزانياعا كومەك بەرگەن جۇڭگولىق مامانداردىڭ الەۋمەتتىك قابىرستانىن سىپىرىپ، ازا ءبىلدىرىپ، ەرجۇرەك قۇربانداردى ەسكە العاندا: ”قۇربانداردىڭ رۋحى كەيىنگىلەردى ماڭگى جىگەرلەندىرەدى، جۇڭگو - تانزانيا دوستىعى ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاسادى“ دەگەن ارناۋ ءسوز جازدى. 2019 - جىلى 6 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ چاۋشيانعا مەملەكەت ىستەرى ساپارىندا بولعان كەزدە ارناۋلى بارىپ جۇڭگو - چاۋشيان دوستىق مۇناراسىن قۇرمەتپەن كورىپ، جۇڭگو حالىق ەرىكتىلەر ارمياسى قۇرباندارىن ساعىنىشپەن ەسكە الدى ءارى ارناۋ ءسوز داپتەرىنە: ”قۇربانداردى ساعىنىشپەن ەسكە الىپ، ۇرپاقتار بويى دوس بولامىز“ دەگەن ارناۋ ءسوز جازدى.
باس شۋجي شي جينپيڭ ارميانى قولداپ، وتباسىنداعىلارعا قامقورلىق جاساۋ، ۇكىمەتتى قولداپ، حالىقتى ءسۇيۋ قىزمەتىنە وسكەلەڭ ءمان بەردى. 1991 - جىلى 1 - ايدا جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاننان بەرگى 1 - رەتكى بۇكىل مەملەكەتتىك قوس قولداۋ قىزمەتى ءماجىلىسى فۋجوۋدا اشىلدى، سول كەزدەگى فۋجوۋ قالالىق پارتكومنىڭ شۋجيى شي جينپيڭ جولداس «ارميا - حالىق سۇيىسپەنشىلىگى. چيلۇي» اتتى ولەڭ جازدى: ”بۇلت دارياسىن قولعا الىپ زەڭگىر كوكتى تازارتتى، فۋجياننىڭ تاۋ - سۋلارىن كورىك قوسىپ جاڭارتتى. قارا ورىك گۇلى جايقالىپ التىن بۇرشىك شىعاردى، قارت فيكۋستە بۇتاقتان جاڭا وركەن تۋادى. تۇستىك جەلىن جەتكىزسەڭ قىس تا جىلى بولادى، شىعىس تەڭىزگە بارعاندا سۇيىسپەنشىلىككە كوڭىلىم تولادى. بۇكىل قالا دۋمانمەن قۇتتىقتاعان بۇل كۇندە حالقىمدى دا سۇيەمىن، ارميامدى دا سۇيەمىن“.
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، باس شۋجي شي جينپيڭ تالاي رەت قوس قولداۋ قىزمەتىنە ماڭىزدى نۇسقاۋ بەرىپ: ”ارميا مەن ۇكىمەتتىڭ، ارميا مەن حالىقتىڭ بولاتتاي بەرىك ىنتىماعى ماڭگى ءبىزدىڭ قيىندىق پەن كەدەرگىلەردى جەڭىپ، جەڭىستەن - جەڭىسكە جەتۋىمىزدەگى ماڭىزدى اسىلىمىز“ دەپ اتاپ كورسەتتى.
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”جاڭا جاعدايدا، قوس قولداۋ قىزمەتىن تەك كۇشەيتۋ كەرەك، السىرەتۋگە بولمايدى. ارميا مەن جەرگىلىكتى ورىن كۇش بىرىكتىرىپ، ارميا مەن حالىق نيەتتەس بولسا، ءبىز، ءسوزس−ىز، ’قوس 100 جىلدىق‘ كۇرەس نىساناسىن ىسكە اسىرىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرىپ، ءتىپتى دە كوركەم بولاشاقتى بىرگە جاراتا الامىز“.
وسىناۋ ىقىلاستى سوزدەردە باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىگى مەن ايرىقشا قامقورلىعى قامتىلىپ، تۇتاس قوعامدا قاھارمان قۇربانداردى ارداقتاپ، قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەردى ايالاۋداي سالت كوتەرىلىپ، ميلليونداعان وتباسىلار ارداقتالىپ، مەرەيگە بولەندى. بۇكىل ەل كولەمىندە ”ەڭ ارداقتى قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر“دى سارالاۋ ورلەۋى كوتەرىلىپ، قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەردىڭ وزات تيپتەرىنىڭ حيكايالارى ۇلى داريانىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىنە تەگىس تارالىپ، تۇتاس قوعامنىڭ قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەرگە تانىمى مەن سۇيىسپەنشىلىگى تەرەڭدەي ءتۇستى....
ۇزاق ساپارعا اتتانىپ، اۋەلگى ماقساتتان اينىمايمىز. شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەر قىزمەتىنىڭ ايبىندى كەسكىنى باياۋ اشىلۋدا...
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 7 - ايدىڭ 25 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
