تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ەل ءىشى حابارى

لي پىڭ جولداستىڭ ءومىرى

1988 - جىلى، دىڭ شياۋپيڭ جولداس پەن لي پىڭ جولداس بەيجيڭدەگى حالىق سارايىنىڭ فۋجيان زالىندا كەڭەسۋدە.  سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى لي پيڭ تۇسىرگەن

2012 - جىلى 11 - ايدىڭ 14 - كۇنى، پارتيا 18 - قۇرىلتايى جابىلۋ الدىندا، شي جينپيڭ جولداس لي پىڭ جولداسپەن بىرگە.  سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى لان حۇڭگۋاڭ تۇسىرگەن

2012 - جىلى 11 - ايدىڭ 8 - كۇنى، پارتيا 18 - قۇرىلتايى اشىلۋ الدىندا، جياڭ زىمين جولداس لي پىڭ جولداسپەن بىرگە.  سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى لان حۇڭگۋاڭ تۇسىرگەن

  2007 - جىلى 10 - ايدىڭ 21 - كۇنى، پارتيا 17 - قۇرىلتايى جابىلۋ الدىندا، حۋ جينتاۋ جولداس لي پىڭ جولداسپەن بىرگە. شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان

  1949 - جىلى 6 - ايدىڭ 1 - كۇنى، لي پىڭ جولداستىڭ (ارتقى قاتار سولدا) سوۆەت وداعىنىڭ يۆانوۆ ديناميكا شۋەيۋانىندا ماتەماتيكا، فيزيكا، حيميا ءپانى مەن ورىس ءتىلىن پىسىقتاپ جۇرگەن كەزىندە ورىس ءتىلى مۇعالىمى فەدەروۆامەن (الدىڭعى قاتار سولدان ءۇشىنشى) جانە ساباقتاستارىمەن بىرگە تۇسكەن سۋرەتى.  شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان

1959 - جىلى، لي پىڭ جولداستىڭ فىڭمان ەلەكتر ستانسياسىندا تۇسكەن ەستەلىك سۋرەتى.  شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان

  1986 - جىلى، دىڭ يىڭچاۋ جولداس جانە لي پىڭ جولداس پەن زايىبى جۋ ليننىڭ بەيجيڭدەگى جۇڭنانحايدىڭ شيحۋا سارايىندا تۇسكەن سۋرەتى. سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى ۋاڭ شينچيڭ تۇسىرگەن

  1992 - جىلى 6 - ايدىڭ 12 - كۇنى، لي پىڭ جولداس بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى قورشاعان ورتا جانە دامۋ جينالىسى باسشىلار ماجىلىسىندە ءسوز سويلەۋدە.  سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى لي شىڭنان تۇسىرگەن

  1996 - جىلى 2 - ايدىڭ 19 - كۇنىنەن 20 - كۇنىنە دەيىن لي پىڭ جولداس كەلمەگەنىنە 50 جىل بولعان يان - انعا كەلىپ، يان - ان رايونداعى كادرلار مەن بۇقاراعا امانداسا، حال سۇراي بارىپ، بايىرعى رايونداعى حالىقپەن بىرگە كوكتەم مەرەكەسىن تويلادى. كوكتەم مەرەكەسىنىڭ ءبىرىنشى كۇنى لي پىڭ جولداس زاۋيۋان قىستاعىنىڭ ياڭگى ءبيى اترەتىمەن بىرگە شانبەيدىڭ ۇلكەن ياڭگى ءبيىن بيلەۋدە. سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى ليۋ جيانگو تۇسىرگەن

  1997 - جىلى 7 - ايدىڭ 1 - كۇنى تاڭەرتەڭ، جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى شياڭگاڭ ەرەكشە اكىمشىلىك رايونىنىڭ قۇرىلۋ جانە ەرەكشە اكىمشىلىك رايونى ۇكىمەتىنىڭ سەرت بەرىپ قىزمەتكە وتىرۋ سالتى شياڭگاڭ ءماجىلىس - كورمە ورتالىعى شين - ي 7 - قاباتىندا سالتاناتپەن وتكىزىلدى. شياڭگاڭ ەرەكشە اكىمشىلىك رايونىنىڭ تۇڭعىش كەزەكتى اكىمى دۇڭ جيانحۋا سەرت بەرىپ قىزمەتكە وتىردى، لي پىڭ جولداس سەرت بەرۋدى قاداعالادى.  سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى ليۋ جيانگو تۇسىرگەن

  1998 - جىلى 3 - ايدىڭ 19 - كۇنى، 9 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 1 - ءماجىلىسى بەيجيڭدەگى حالىق سارايىندا جەڭىسپەن جابىلدى. لي پىڭ جولداس جابىلۋ سالتىندا ءسوز سويلەۋدە.  سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى ۋاڭ يان تۇسىرگەن

  1998 - جىلى 5 - ايدىڭ 5 - كۇنى، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى اۋمىن ەرەكشە اكىمشىلىك رايونى دايىندىق كوميتەتى بەيجيڭدەگى حالىق سارايىندا كوميتەت قۇرىلعاندىعىن جاريالادى ءارى 1 - رەتكى جالپى ءماجىلىسىن وتكىزدى. سۋرەتتە: لي پىڭ جولداس دايىندىق كوميتەتىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشى جوراسى حى حوۋحۋاعا قىزمەتكە تاعايىنداۋ كۋالىگىن ۇسىنۇدا.  سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى جۇي پىڭ تۇسىرگەن

  جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ تاڭداۋلى مۇشەسى، ۇزاق سىنداردان وتكەن ادال كوممۋنيزم جاۋىنگەرى، ۇزدىك پرولەتاريات توڭكەرىسشىسى، ساياساتشى، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ كورنەكتى باسشىسى، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى 12 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسىنىڭ مۇشەسى، ورتالىق كوميتەت شۋجيچۋىنىڭ شۋجيى، 13 -، 14 -، 15 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسىنىڭ تۇراقتى مۇشەسى، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ بۇرىنعى زۇڭليى، 9 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ باستىعى لي پىڭ جولداس ناۋقاستانىپ، ەمدەۋ ءونىم بەرمەي، 2019 - جىلى 7 - ايدىڭ 22 - كۇنى ساعات 23تەن 11 مينۋت وتكەندە بەيجيڭدە 91 جاسىندا قايتىس بولدى.

  لي پىڭ جولداس، بۇرىنعى اتى لي يۋانپىڭ، سىچۋاننىڭ چىڭدۋىنان، 1928 - جىلى 10 - ايدىڭ 20 - كۇنى شاڭحايدا دۇنيەگە كەلگەن. ول توڭكەرىستىك وتباسىندا ءومىر ەسىگىن اشقان، بالا كەزىندە اكەسى ەرلىكپەن قۇربان بولعان، جاس ءوسپىرىم كەزىندە وتباسىنىڭ ىقپالىمەن ىرىقتى تۇردە توڭكەرىستىك يدەيانى قابىلداپ، توڭكەرىس ىستەرىنە ات سالىسۋعا بەل بۋعان. 1939 - جىلدىڭ سوڭعى جارتىسىنان 1940 - جىلدىڭ الدىڭعى جارتىسىنا دەيىن چۇڭچيڭ يۇيساي مەكتەبىنىڭ قوعامدىق ءپان گرۋپپاسىندا وقىعان. 1941 - جىلى 3 - ايدا يان - انعا بارىپ توڭكەرىستىك قىزمەتكە قاتىناسىپ، توڭكەرىس نازارياسى جانە عىلىم، مادەنيەت بىلىمدەرى تاربيەسىن قابىلداعان، ىلگەرىندى - كەيىندى جاراتىلىستىق عىلىمدار اكادەمياسىنىڭ ءبىلىم تولىقتاۋ كلاسىندا، يان - ان ورتا مەكتەبىندە، جاراتىلىستىق عىلىمدار اكادەمياسىنىڭ تولىق كۋرس كلاسىندا وقىعان. 1945 - جىلى 11 - ايدا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولعان. يان - انداعى كەزىندە ستيل دۇرىستاۋ قوزعالىسىنا، زور ءوندىرىس قوزعالىسىنا قاتىناسىپ، اعا بۋىن پرولەتاريات توڭكەرىسشىلەردىڭ ءتالىمىن قابىلداپ، ماركستىك دۇنيە كوزقاراسىن جانە توڭكەرىس جەڭىسى جولىندا كۇرەسۋدەي ءومىر كوزقاراسىن ورناتقان.

  ازاتتىق سوعىسى مەزگىلىندە، لي پىڭ جولداس پارتيا ۇيىمىنىڭ ۇندەۋىنە ءۇن قوسىپ الدىڭعى شەپكە اتتاندى. 1946 - جىلى 1 - ايدان 9 - ايعا دەيىن جاڭجياكوۋ ونەركاسىپ ارناۋلى مەكتەبىندە وقىدى، 1946 - جىلى 9 - ايدان باستاپ سانشي - چاحار - حىبەي ەلەكتر سەرىكتەستىگىندە تەحنيك، حاربين ماي زاۆودىندا كومەكشى، پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى بولعان. 1948 - جىلى 9 - ايدا پارتيا ۇيىمىنىڭ ورنالاستىرۋى بويىنشا سوۆەت وداعىنا وقۋعا بارىپ، موسكۆا ديناميكا شۋەيۋانى سۋ ەلەكتر فاكۋلتەتىندە وقىدى ءارى سوۆەت وداعىندا وقيتىن جۇڭگولىق وقۋشىلار باس قوعامىنىڭ ءتوراعاسى بولدى. 1955 - جىلى ەلگە ورالعان سوڭ، ىرىقتى تۇردە تالاپ ەتىپ نەگىزگى ساتىعا بارىپ قىزمەت ىستەپ، فىڭمان ەلەكتر ستانسياسىنىڭ ورىنباسار باستىعى، باس ينجەنەرى، شىعىس سولتۇستىك ەلەكتر ىستەرىن باسقارۋ مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باس ينجەنەرى، رەتتەۋ - ورنالاستىرۋ مەكەمەسىنىڭ باستىعى، فۋشين ەلەكتر ستانسياسىنىڭ باستىعى بولعان. 1966 - جىلدان 1979 - جىلعا دەيىن بەيجيڭ ەلەكترمەن قامداۋ مەكەمەسى پارتكومىنىڭ ۋاقىتشا شۋجيى، توڭكەرىستىك كوميتەتتىڭ مەڭگەرۋشىسى، بەيجيڭ ەلەكتر ىستەرىن باسقارۋ مەكەمەسىنىڭ باستىعى، پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى بولعان. ”مادەنيەت زور توڭكەرىسى“ كەزىندە سوققىعا ۇشىراسا دا پارتيالىلىق پرينسيپتەن جازباي، شىندىقتى ءىس جۇزىنەن ىزدەي وتىرىپ كۇرەس جۇرگىزگەن.

  1979 - جىلى 4 - ايدان باستاپ لي پىڭ جولداس ەلەكتر قۋاتى ونەركاسىبى مينيسترلىگىنىڭ ورىنباسار مينيسترى، پارتيا باسشلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، قوسىمشا حۋابەي ەلەكتر ىستەرىن باسقارۋ مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، ەلەكتر قۋاتى ونەركاسىبى مينيسترلىگىنىڭ مينيسترى، پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، سۋ يگىلىگى، ەلەكتر قۋاتى مينيسترلىگىنىڭ ورىنباسار مينيسترى، پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ ورىنباسار شۋجيى بولعان. ول ءوندىرىس حاۋىپسىزدىگى جۇمىسىن ويداعىداي ىستەپ، ەلەكتر قۋاتىن دامىتۋ جوباسىن جاساپ، ەلەكتر قۋاتى قۇرىلىسىنىڭ اياق الىسىن تەزدەتىپ، ەلەكتر قۋاتى ءتۇزىلىسى رەفورماسىن ىلگەرىلەتىپ، كاسىپورىننىڭ ءوزىن - ءوزى باسقارۋ ۇقىعىن كەڭەيتۋدى باسا دارىپتەدى. ول شەتەلدەردىڭ وزىق تەحنيكاسىن ۇيرەنۋدى، ەنگىزۋدى دارىپتەپ، تالاي رەت ۇيىرمە باستاپ شەتەلدەردىڭ ەلەكتر قۋاتى ونەركاسىبىنىڭ جاعدايىن تەكسەرىپ، ەل ىشىندەگى ەلەكتر ستانسيالارى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتتى. ول پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ”ەلەكتر قۋاتىن الدىمەن وركەندەتۋ“ ستراتەگياسىن جاسامپازدىقپەن دايەكتىلەندىرىپ، ەلەكتر قۋاتىن ۇيلەسىمدى تۇردە الدىمەن دامىتۋدى العا قويىپ، ەلەكتر قۋاتىن دامىتۋدىڭ نەگىزگى باعىتىن ايقىنداپ، ەلەكتر جەلىسىنىڭ جۇمىس زاڭدىلىعىن قورىتىندىلاپ، اناعۇرلىم جوعارى دارەجەدەگى ەلەكتر جەتكىزۋ ەلەكتر كەرنەۋىنەن جانە بۇكىل مەملەكەتتىك بىرلەسكەن ەلەكتر جەلىسىنەن پايدالانۋدى دارىپتەپ، كوپ ورىندار ەلەكتر شىعارۋدى، كوپ ارنالارمەن ەلەكتر شىعارۋدى ىلگەرىلەتىپ، سانشيا، شياۋلاڭدي قاتارلى ءىرى سۋ ەلەكتر ستانسيالارىنىڭ جانە چينشان، داياۋان قاتارلى يادرولىق ەلەكتر ستانسيالارىنىڭ قۇرىلىسىنا ات سالىسىپ، جەتەكشىلىك ەتىپ، ەلىمىزدىڭ ەلەكتر ستانسياسى قۇرىلىسى جانە ەلەكتر قۋاتى ءوندىرىسى، ەلەكتر جەلىسىن باسقارۋ سياقتى جاقتاردا قارىشتاپ العا باسۋىن ىلگەرىلەتتى. لي پىڭ جولداس ۇزاق ۋاقىت ەلەكتر قۋاتى جۇيەسىندە قىزمەت ىستەدى، ول − ەلىمىزدىڭ ەلەكتر قۋاتى ونەركاسىبىنىڭ ۇزدىك باسشىسى، يادرولىق ەلەكتر ىستەرىنىڭ ماڭىزدى نەگىزىن قالاۋشىسى.

  1983 - جىلى 6 - ايدا لي پىڭ جولداس مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ ورىنباسار زۇڭليى بولىپ، ەنەرگيا، قاتىناس، ءتۇيىندى قۇرىلىس نىساندارى سياقتى قىزمەتتەردى باسقاردى. 1985 - جىلى 9 - ايدا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى 12 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەسىنشى جالپى ماجىلىسىندە ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسىنىڭ مۇشەلىگىنە، ورتالىق كوميتەت شۋجيچۋىنىڭ شۋجيلىگىنە كوبەيتىلىپ سايلاندى. ول ”7 - بەسجىلدىق“ جوسپارداعى ەنەرگيا، قاتىناس جاقتارىنداعى دامۋ باعىتىن زەرتتەۋگە قاتىناسىپ، جوڭعاردا كومىر ەلەكتردى اشۋدى جانە شىنفۋ دۇڭشىڭ كومىر الابى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، كومىر ءوندىرۋدى، ۇلەستىرۋدى، تاسۋدى ءبىر ەسەپپەن جۇرگىزۋدى كۇش سالا ىلگەرىلەتىپ، كومىر بايلىعىنىڭ قاجەتتى قامداي الماۋ جاعدايىن وزگەرتتى. ول قاتىناس - تاسىمالدى دامىتۋدىڭ شىعار جولى رەفورمادا ەكەندىگىن باسا دارىپتەپ، امبەباپ ءبىر تۇتاس قاتىناس - تاسىمال جۇيەسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتىپ، پورتتاردى تومەنگە بەرۋ، حالىقتىق اۆياتسيانى باسقارۋ ءتۇزىلىسى رەفورماسى، تەمىر جولدى جاپپاي كوتەرمەگە الۋ سياقتى ماڭىزدى مىندەتتەردى يگەردى. ول نەگىزگى قۇرىلىس كولەمىن مەڭگەرۋگە تاباندى بولىپ، قارجى قوسۋ بەتالىسىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، نەگىزگى قۇرىلىس ءتۇزىلىسى رەفورماسىن ىلگەرىلەتىپ، ەلىمىزدىڭ قۇرىلىس كاسىبىنە ماڭىزدى ىقپال تۋدىردى. ول كەلەلى تەحنيكا جابدىقتاردى زەرتتەپ جاساۋ اياق الىسىن تەزدەتىپ، كەلەلى جابدىقتاردىڭ ەل ءىشى ءوندىرىسىن جەدەل جۇزەگە اسىرۋدى باسا دارىپتەپ، ءداستۇرلى كاسىپتەردى وزىق ەلەكتروندىق ينفورماتسيا تەحنيكاسىمەن قارۋلاندىرۋ جانە وزگەرتۋ كەرەكتىگىن العا قويدى، ”سىرتتان ەنگىزۋدىڭ ورنىنا ءوندىرۋ“ سىندى شەتەل قارجىسىنان پايدالانىپ بولات - تەمىر ءوندىرىسىن جۇرگىزۋدىڭ 5 ءتۇرلى ساياساتىن العا قويدى، اۆتوموبيل ونەركاسىبىندە بىرلەسكەن دامۋ جولىمەن ءجۇرۋ كەرەكتىگىن باسا دارىپتەدى.

  1987 - جىلى 11 - ايدا لي پىڭ جولداس جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى 13 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى جالپى ماجىلىسىندە ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسىنىڭ مۇشەسى، تۇراقتى مۇشەسى بولىپ سايلاندى، سول ايدا مەملەكەتتىك 6 - كەزەكتى حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ 23 - رەتكى ماجىلىسىندە مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ ۋاقىتشا زۇڭليى بولىپ تاعايىندالدى. 1988 - جىلى 4 - ايدا 7 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 1 - ماجىلىسىندە مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ زۇڭليى بولىپ تاعايىندالدى. 1988 - جىلدان 1990 - جىلعا دەيىن قوسىمشا مەملەكەتتىك ەكونوميكالىق ءتۇزىلىس رەفورماسى كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى بولدى. حالىقاراداعى، ەل ىشىندەگى كۇردەلى جاعدايعا مەڭزەس، ول جونگە سالۋ، رەتتەۋ جانە رەفورمانى تەرەڭدەتۋ باعىتىن باتىل دايەكتىلەندىرىپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ باسشىلىعىندا حالىق شارۋاشىلىعى مەن قوعامدىق دامۋدىڭ 10 جىلدىق جوباسىن جانە ”8 - بەسجىلدىق“ جوسپاردى باسقارىپ جاساپ، ءار جاقتاعى قۇرىلىستى بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، حالىق شارۋاشىلىعىن ماكرولىق رەتتەۋ - تىزگىندەۋدىڭ جاڭا ءتاسىلى مەن جاڭا ءادىسىن قاراستىرىپ، جونگە سالۋ، رەتتەۋ مىندەتىن ءبىرشاما ويداعىداي ورىنداپ، ەلىمىز ەكونوميكاسىنىڭ قيىنشىلىقتان قۇتىلۋىن، جاڭا دامۋ مەزگىلىنە ءوتۋىن ىلگەرىلەتىپ، 20 - عاسىردىڭ 90 - جىلدارىندا ەكونوميكانىڭ باياندى، ورنىقتى، سايكەستى دامۋىنا شارت - جاعداي ازىرلەدى.

  1989 - جىلى كوكتەم مەن جازدىڭ ءولاراسىنداعى ساياسي تولقىندا، دىڭ شياۋپيڭ جولداس ۋاكىل بولعان اعا بۋىن پرولەتاريات توڭكەرىسشىلەرىنىڭ باتىل قولداۋىندا، لي پىڭ جولداس ايقىن تۋ ۇستاپ، ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسىنداعى باسىم كوپ جولداستارمەن بىرگە باتىل شارا قولدانىپ، دۇربەلەڭدى تيىپ، كەرى توڭكەرىستىك بۇلىكتى تىنىشتاندىرىپ، ەل ءىشى جاعدايىن ورنىقتىرىپ، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ بولاشاعى مەن تاعدىرىنا ساياتىن وسى كەلەلى كۇرەستە ماڭىزدى رول ساۋلەلەندىردى.

  1989 - جىلى 6 - ايدا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى 13 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءتورتىنشى جالپى ماجىلىسىنەن كەيىن، جياڭ زىمين جولداستى ۇيتقى ەتكەن ورتالىق باسشىلىق كوللەكتيۆىنىڭ ماڭىزدى مۇشەسى رەتىندە، لي پىڭ جولداس دىڭ شياۋپيڭ نازارياسى مەن ”ۇشكە ۋاكىلدىك ەتۋ“ ماڭىزدى يدەياسى ۇلى تۋىن بيىك ۇستاپ، پارتيا 11 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءۇشىنشى جالپى ماجىلىسىنەن بەرگى لۋشيان، باعىت - ساياساتتاردى ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، ەكونوميكالىق قۇرىلىستى وزەك ەتىپ، ءتورت نەگىزگى پرينسيپكە تاباندى بولىپ، رەفورما جاساۋعا، ەسىك اشۋعا تاباندى بولىپ، يدەيانى ازات ەتىپ، شىندىقتى ءىس جۇزىنەن ىزدەپ، داۋىرمەن بىرگە العا باسىپ، پارتيا مەن مەملەكەت ىستەرىنىڭ دامۋىنا زەيىن - زەردەسىن سارقا جۇمساپ، اقىل - پاراساتى مەن جۇرەك قانىن ارنادى.

  1992 - جىلى 10 - ايدا لي پىڭ جولداس جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى 14 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى جالپى ماجىلىسىندە تاعى دا ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسىنىڭ مۇشەسى، تۇراقتى مۇشەسى بولىپ سايلاندى. 1993 - جىلى 3 - ايدا 8 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 1 - ماجىلىسىندە ول تاعى دا مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ زۇڭليى بولىپ تاعايىندالدى. دىڭ شياۋپيڭ جولداستىڭ وڭتۇستىكتى ارالاعانداعى ءسوزى جاريالانعان سوڭ، ول دىڭ شياۋپيڭ جولداستىڭ رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ يدەيا، دارىپتەمەسىن بەلسەنە قولداپ، ۇگىتتەپ جانە دايەكتىلەندىرىپ، پارتيا 14 - قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن باتىل دايەكتىلەندىرىپ، سوتسياليستىك بازار شارۋاشىلىعى ءتۇزىلىسى رەفورماسىنىڭ اياق الىسىن تەزدەتىپ، سىرتقا ەسىك اشۋدى كەڭەيتىپ، ماكرولىق رەتتەۋ - مەڭگەرۋدى كۇشەيتىپ جانە جاقسارتىپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ باسشىلىعىندا، حالىق شارۋاشىلىعى مەن قوعامدىق دامۋدىڭ ”9 - بەسجىلدىق“ جوسپارىن جانە 2010 - جىلعا دەيىنگى بولاشاقتىق نىسانانى باسقارىپ جاساپ، مەملەكەتتىڭ ءبىر توپ كەلەلى نىساندارىن ورنالاستىرىپ، حالىق شارۋاشىلىعىنىڭ باياندى، تەز، اقاۋسىز دامۋىن ىلگەرىلەتتى.

  1997 - جىلى 9 - ايدا لي پىڭ جولداس جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى 15 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى جالپى ماجىلىسىندە تاعى دا ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسىنىڭ مۇشەسى، تۇراقتى مۇشەسى بولىپ سايلاندى. 1998 - جىلى 3 - ايدا 9 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 1 - ماجىلىسىندە ول مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ باستىعى بولىپ سايلانىپ، سول ايدان باستاپ 9 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى بولدى. ول حالىق قۇرىلتايى تۇزىمىنە بۇلجىماستان تاباندى بولىپ جانە ونى كەمەلدەندىرىپ، سوتسياليستىك دەموكراتيالىق زاڭ - ءتۇزىم قۇرىلىسىن كۇشەيتۋگە، مەملەكەتتى زاڭ بويىنشا جونگە سالۋ، سوتسياليستىك زاڭمەن جونگە سالىناتىن مەملەكەت قۇرۋ ءۇردىسىن ىلگەرىلەتۋگە، جۇڭگوشا سوتسياليزم ىستەرىنىڭ ءساتتى جۇرگىزىلۋىن قامتاماسىز ەتۋگە جانە جەبەۋگە ماڭىزدى ۇلەس قوستى.

  ورتالىققا بارىپ قىزمەت ىستەگەن سوڭ، لي پىڭ جولداس ورتالىقتىڭ تالابى بويىنشا، مەملەكەتتىك وقۋ - اعارتۋ كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، مەملەكەتتىك كەڭەس قورشاعان ورتانى قورعاۋ كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، ورتالىق ارناۋلى كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، مەملەكەتتىك عىلىم - تەحنيكا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ باستىعى سياقتى مىندەتتەردى قوسىمشا وتەپ، عىلىم - تەحنيكا، وقۋ - اعارتۋ، قورشاعان ورتانى قورعاۋ جانە مەملەكەت قورعانىسى ونەركاسىبى سياقتى سالالارعا قىرۋار زەيىن - زەردەسىن جۇمسادى، ول مەملەكەتتى عىلىم - تەحنيكا، وقۋ - اعارتۋ ارقىلى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسى مەن باياندى دامۋ ستراتەگياسىنىڭ ماڭىزدى باسشىسى. ول ءتورتتى وسىزامانداندىرۋدى جۇزەگە اسىرۋدا، عىلىم - تەحنيكانىڭ شەشۋشى ءتۇيىن، وقۋ - اعارتۋدىڭ نەگىز ەكەندىگىن باسا دارىپتەدى. ول ”عىلىم - تەحنيكا − ءبىرىنشى وندىرگىش كۇش“ يدەياسىن باتىل دايەكتىلەندىرىپ، عىلىم - تەحنيكا ءتۇزىلىسى رەفورماسىن كۇش سالا ىلگەرىلەتىپ، زيالىلار ساياساتىن مۇقيات تياناقتاندىرىپ، «مەملەكەتتىڭ ورتا، ۇزاق مەرزىمدىك عىلىم - تەحنيكانى دامىتۋ باعدارناماسى»نىڭ جاريالانۋىن، اتقارىلۋىن ىلگەرىلەتىپ، ”863“ جوسپارىن، ”973“ جوسپارىن ۇيىمداستىرىپ اتقارىپ، پاتەنت ءتۇزىمىن جانە تەحنيكا بازارىن ورناتىپ جانە كەمەلدەندىرىپ، جۇڭگو ينجەنەريالىق عىلىمدار اكادەمياسىنىڭ قۇرىلۋىنا جانە وڭتۇستىك ۇيەككە عىلمي زەرتتەۋ جۇرگىزۋ قىزمەتىن ورىستەتۋگە قولداۋ كورسەتىپ، قالىڭ عىلىم - تەحنيكا قىزمەتكەرلەرىنىڭ بەلسەندىلىگىن، جاسامپازدىعىن تولىق جۇمىلدىرىپ، نەگىزدىك زەرتتەۋلەردىڭ، وزىق زەرتتەۋلەردىڭ ءبىر توپ ماڭىزدى عىلىم - تەحنيكالىق جەتىستىكتەرىنىڭ جارىققا شىعۋىن ىلگەرىلەتىپ، مەملەكەتتىڭ جالپى تۇلعالىق عىلىم - تەحنيكالىق قۋاتىن ونان ارى نىعايتتى. ول پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ وقۋ - اعارتۋ قىزمەتىنە باسشىلىعىن كۇشەيتۋدى ورتاعا قويىپ، وقۋ - اعارتۋدى الدىمەن دامىتۋ ستراتەگياسىن دايەكتىلەندىرۋگە تاباندى بولىپ، وقۋ - اعارتۋ ءتۇزىلىسى رەفورماسىن بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ زاڭىنىڭ جاسالۋىن جانە اتقارىلۋىن ىلگەرىلەتىپ، كاسىپتىك - تەحنيكالىق وقۋ - اعارتۋعا جانە ەرەسەكتەر وقۋ - اعارتۋىنا رەفورما جاساپ جانە ونى دامىتىپ، جوعارى مەكتەپتەردىڭ باسقارۋ ۇقىق شەگىن كەڭەيتىپ، جوعارى وقۋ - اعارتۋداعى ”211 ينجەنەرياسى“نىڭ، ”985 ينجەنەرياسى“نىڭ اتقارىلۋىن ىلگەرىلەتىپ، جوعارى مەكتەپتەردىڭ يدەيا - ساياسي قىزمەتىن كۇشەيتىپ، شەتەلدەرگە وقۋشى جىبەرۋ قىزمەتىن جاقسارتىپ، رەفورما جاساۋدىڭ، ەسىك اشۋدىڭ ءار شەبىنە كوپتەگەن دارىندى جونەلتتى. ول عارىشقا ادام الىپ ۇشۋ ينجەنەرياسىنداعى ماڭىزدى شەشىم جاساۋشى، ينجەنەريانىڭ العاشقى مەزگىلىندەگى تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋگە جانە تەحنيكالىق، ەكونوميكالىق اتقارىمدىلىعىن دالەلدەۋگە باسشىلىق ەتىپ، عارىشقا ادام الىپ ۇشۋ ينجەنەرياسىنىڭ اتقارىلۋىن ىلگەرىلەتتى. ول ەكونوميكالىق قۇرىلىس پەن قورشاعان ورتانى قورعاۋدىڭ قاتىناسىن دۇرىس ءبىر جاقتى ەتۋگە ءمان بەرۋدى باسا دارىپتەپ، قورشاعان ورتانى باسقارۋدى كۇشەيتىپ، «جۇڭگونىڭ 21 - عاسىرداعى كەڭەستىك ءتارتىبى»نىڭ شىعارىلۋىن ىلگەرىلەتىپ، ”3 وزەن، 3 كول، 2 مەڭگەرىلەتىن ءوڭىر، ءبىر تەڭىز، ءبىر قالا“ ينجەنەرياسىنىڭ اتقارىلۋىنا باسشىلىق ەتىپ، اماليات بارىسىندا قورشاعان ورتانى قورعاۋ نەگىزگى مەملەكەت ساياساتىن جانە ”ءۇشتى تەڭ جوبالاۋ، تەڭ اتقارۋ، تەڭ دامىتۋ“، ”ءۇشتىڭ بىرلىگى“ ستراتەگيالىق باعىتىن كەمەلدەندىرىپ، جۇڭگوشا ەرەكشەلىككە يە قورشاعان ورتانى قورعاۋ جولىنا العاشقى قادامدا تۇسۋگە ماڭىزدى ۇلەس قوستى.

  لي پىڭ جولداس ۇزاق ۋاقىت ورتالىق سىرتقى ىستەر قىزمەتىنە باسشىلىق ەتۋ گرۋپپاسىنىڭ باستىعى بولىپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ باسشىلىعىندا قىرۋار قىزمەت ىستەدى. 20 - عاسىردىڭ 80 - جىلدارىنىڭ سوڭىنداعى، 90 - جىلداردىڭ باسىنداعى باتىس ەلدەرىنىڭ بىرلەسىپ ”جازالاۋى“ جانە سوۆەت وداعىنىڭ ىدىراۋى، شىعىس ەۆروپادا شۇعىل وزگەرىس تۋىلۋ سىندى حالىقارالىق جاعداي الدىندا، ول دەربەس ءوز - وزىنە قوجايىن بولۋ سىندى بەيبىت ديپلوماتيا ساياساتىن باتىل دايەكتى اتقارىپ، بەيبىت قاتار تۇرۋدىڭ بەس پرينسيبى تۋىن بيىك ۇستاپ، مەملەكەتتىڭ يەلىك ۇقىعىن، حاۋىپسىزدىگىن جانە ار - نامىسىن تاباندىلىقپەن قورعاپ، پرينسيپكە تاباندى بولىپ، قىسىمعا توتەپ بەرىپ، قىرۋار اسا ناتيجەلى ەكى جاقتى، كوپ جاقتى ديپلوماتيالىق قيمىلداردى ۇيىمداستىردى، وعان ات سالىستى. وسى مەزگىلدە، ەلىمىز جۇڭگوعا باعىتتالعان ”جازالاۋ“دى بىرتىندەپ تالقانداپ، باتىستىڭ جۇڭگوعا قارسى نيەتىن جەڭىلىسكە ۇشىراتىپ، دۇنيە جۇزىندەگى ەلدەرمەن جانە وڭىرلەرمەن بولعان ناقتى، دوستىق سەلبەستىك قارىم - قاتىناستى ۇزدىكسىز بەكەمدەپ، دامىتىپ، حالىقارالىق ورنى مەن ىقپالى كۇن سايىن جوعارىلاپ، شار تاراپتى ديپلوماتيالىق جاڭا جاعداي اشىپ، رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ جانە وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسى ءۇشىن تاماشا سىرتقى ورتاعا قول جەتكىزدى. ول جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ بىرلىكساپ جانە حالىق ساياسي كەڭەسى جونىندەگى باعىت - ساياساتتارىن باتىل دايەكتىلەندىرىپ، ”ءبىر ەل، ەكى ءتۇزىم“ باعىتىن دايەكتىلەندىرىپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ باسشىلىعىندا، شياڭگاڭنىڭ، اۋمىننىڭ وتان قۇشاعىنا ورالۋ قىزمەتتەرىنە باسشىلىق ەتۋگە قاتىناستى.

  لي پىڭ جولداس ۇزاق ۋاقىت مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ ءۇش قىساڭ ينجەنەرياسىنا دايىندىق كورۋگە باسشىلىق ەتۋ گرۋپپاسىنىڭ باستىعى، ءۇش قىساڭ ينجەنەرياسى قۇرىلىس كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى بولىپ، ءۇش قىساڭعا ىلگەرىندى - كەيىندى 19 رەت بارىپ قىزمەت تەكسەرىپ، ينجەنەريا جونىندە عىلمي، دەموكراتيالى شەشىم جاساۋدا جانە ونى سالۋدا ماڭىزدى رول اتقاردى. ول ءار جاقتىڭ كۇشىن ۇيىمداستىرىپ، ينجەنەريانىڭ حالىقتى كوشىرىپ ورنالاستىرۋ، ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ، لاي - قۇم تۇنىپ قالۋ سياقتىلارعا ساياتىن ەلەۋلى ماسەلەلەرگە قاراتا قايتا - قايتا دالەلدەۋ ۇيىمداستىرىپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شەشىم جاساۋىنا عىلمي دايەك ۇسىندى. ول ءۇش قىساڭ ينجەنەرياسىن دۇنيە ءجۇزى بويىنشا بىرەگەي دەڭگەيدەگى ينجەنەريا ەتىپ قۇرىپ شىعۋدى ورتاعا قويىپ، بازار ەكونوميكاسى قاعيداسىمەن ينجەنەريا قۇرىلىسىن ۇيىمداستىرۋدى ايقىندادى. ول وركەندەتۋ ۇلگىسىندەگى حالىقتى كوشىرۋ باعىتىن باتىل دايەكتىلەندىرىپ، چۇڭچيڭنىڭ توتە قاراستى قالا بولىپ قۇرىلۋىن بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، ءۇش قىساڭ قويماسى وڭىرىندەگى حالىقتى كوشىرۋدە كوشىپ شىعا الۋدى، ورنىعىپ وتىرا الۋدى، بىرتىندەپ بايي الۋدى جۇزەگە اسىرۋدى ىلگەرىلەتتى.

  لي پىڭ جولداس − ەلىمىزدىڭ سوتسياليستىك بازار شارۋاشىلىعى ءتۇزىلىسىنىڭ ماڭىزدى نەگىزىن سالۋشىسى، ادالدىقپەن امالياتتا ايگىلەۋشىسى، بەلسەندى ىلگەرىلەتۋشىسى. ول جۇڭگونىڭ مەملەكەت جاعدايىن نەگىزگە الۋعا باستان - اياق تاباندى بولىپ، رەفورمانىڭ، دامۋدىڭ، ورنىقتىلىقتىڭ قاتىناسىن دۇرىس ءبىر جاقتى ەتىپ، جوسپارلى شارۋاشىلىق تۇزىلىسىنەن سوتسياليستىك بازار شارۋاشىلىعى تۇزىلىسىنە ويىسۋدى ورنىقتى ىلگەرىلەتىپ، 20 - عاسىردىڭ سوڭىنداعى ەلىمىزدىڭ سوتسياليستىك بازار شارۋاشىلىعى ءتۇزىلىسىن العاشقى قادامدا ورناتۋدا ماڭىزدى رول ساۋلەلەندىردى. ول قازىنا - سالىق ءتۇزىلىسى رەفورماسىن بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، سالىق ايىرۋ ءتۇزىمىن وزەك ەتكەن جاڭا قازىنالىق ءتۇزىلىستى، ارتقان قۇن سالىعىن نەگىزگى تۇلعا ەتكەن جاڭا سالىق ءتۇزىمىن ورناتۋدى ورتاعا قويىپ، قازىنالىق ءبولىس قاتىناسىن ونان ارى رەتتەپ، ورتالىقتىڭ ماكرولىق رەتتەۋ - مەڭگەرۋ قابىلەتىن كۇشەيتتى. ول فينانس ءتۇزىلىسى رەفورماسىن زور كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ باعالى قاعاز كوميتەتىنىڭ جانە جۇڭگو باعالى قاعاز باقىلاۋ - باسقارۋ كوميتەتىنىڭ قۇرىلۋىن ىلگەرىلەتىپ، ساياساتتىق فينانس پەن ساۋدالىق فينانستى ايىرۋدى بارىنشا قۋاتتاپ، ۆاليۋتا باعامىنىڭ ءساتتى ۇلاسۋىن جۇزەگە اسىرىپ، ەلىمىز ەكونوميكاسىنىڭ ازيا فينانس داعدارىسىنىڭ سىناعىنا توتەپ بەرۋىنە مۇمكىندىك جاسادى. ول باعانى ونان ارى قويا بەرۋدى، باعا ءتۇزىلىسى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدى، بازاردىڭ بايلىقتى جايعاستىرۋداعى نەگىزدىك رولىن تولىق ساۋلەلەندىرۋدى قۋاتتادى. ول سىرتقى ساۋدا ءتۇزىلىسى رەفورماسىن بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، كەدەن باجىسىن تومەندەتىپ، سىرتقا ەسىك اشۋ دەڭگەيىن ونان ارى جوعارىلاتتى. ول قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ ءتۇزىمى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋگە تاباندى بولىپ، جۇمىسسىزدىق قامسىزداندىرۋىن جانە جۇمىس ۇستىندە جارالانۋ قامسىزداندىرۋىن اقاۋسىزداندىرىپ، زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋى مەن ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىنىڭ قوعامدانۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، ەلىمىزدىڭ وندىرگىش كۇشى دەڭگەيىنە ۇيلەسەتىن قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ جۇيەسىنىڭ ورناتىلۋىن ىلگەرىلەتتى. ول مەملەكەت مەنشىگىندەگى ءىرى، ورتا تيپتەگى كاسىپورىنداردىڭ ومىرشەڭدىگىن كۇشەيتۋدىڭ ءتۇبىرلى شىعار جولى رەفورمانى تەرەڭدەتۋ ەكەندىگىن، كاسىپورىنداردى زاڭ بويىنشا دەربەس شارۋاشىلىق جۇرگىزەتىن، پايدا - زيانىنا ءوزى جاۋاپتى بولاتىن، ءوزىن دامىتاتىن، ءوزىن تەجەيتىن جانە ومىرشەڭدىككە تولى ەكونوميكالىق تۇلعاعا اينالۋعا جەتەكتەۋدى باسا دارىپتەدى. ول اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق جانە شارۋالار ماسەلەسىنە ايرىقشا ءمان بەرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن ەكونوميكالىق قىزمەتتەگى ماڭداي الدى ورىنعا قويۋدى باسا دارىپتەپ، وتباسىلارىنىڭ كوتەرمەگە الىپ شارۋاشىلىق جۇرگىزۋىن نەگىز ەتەتىن، تولىق بىرلەستىرىلگەن قوس قاباتتىق شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ ءتۇزىلىسىن كەمەلدەندىرۋگە قولداۋ كورسەتىپ، وتباسىلارىنىڭ ونىمگە بىرلەستىرىپ كوتەرمەگە الۋ جاۋاپكەرشىلىك ءتۇزىمىنىڭ نەگىزگى زاڭعا جازىلۋىن ىلگەرىلەتىپ، استىق اينالىمى ءتۇزىلىسى رەفورماسىن جانە اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ قوسىمشا ونىمدەرىن ساتىپ الۋ ءتۇزىمى رەفورماسىن بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، مەملەكەتتىڭ ارناۋلى استىق قورى ءتۇزىمىن جانە ”كۇرىش قالتاسىنا“ ولكە باستىعى جاۋاپتى بولۋ ءتۇزىمىن، ”كوجە - قاتىققا“ قالا باستىعى جاۋاپتى بولۋ ءتۇزىمىن ورناتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ءوندىرىس قۇرىلىمىن رەتتەپ، اۋىل - قالاشىق كاسىپورىندارىنىڭ دامۋىنا قولداۋ كورسەتىپ، ءداستۇرلى اۋىل شارۋاشىلىعىنان وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعىنا ويىسۋدى پارمەندى تۇردە ىلگەرىلەتتى. ول سىرتقا ەسىك اشۋ ساياساتىن باتىل دايەكتىلەندىرىپ، ەكونوميكالىق ەرەكشە رايونداردىڭ دامۋىنا قولداۋ كورسەتىپ، شاڭحاي پۋدۇڭ جاڭا رايونى قۇرىلىسىنا قولداۋ كورسەتىپ، سىرتقا باعىتتالعان ەكونوميكانى دامىتۋعا ىنتالاندىرىپ، كاسىپ سالاسى ساياساتىن بەلگىلەپ، شەتەل قارجىسىنىڭ سالىنۋ باعدارىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، جان - جاقتى، كوپ قاتتامدى، كەڭ سالالى سىرتقا ەسىك اشۋ اۋقىمىنىڭ قالىپتاسۋىن ىلگەرىلەتتى.

  لي پىڭ جولداس − جۇڭگوشا سوتسياليستىك دەموكراتيا، زاڭمەن جونگە سالۋ قۇرىلىسىنىڭ ماڭىزدى باسشىلىق ەتۋشىسى. 1998 - جىلى 12 - ايدا ول نەگىزگى زاڭعا وزگەرىس ەنگىزۋ گرۋپپاسىنىڭ باستىعى مىندەتىن ۇستىنە الىپ، نەگىزگى زاڭعا وزگەرىس ەنگىزۋ جوباسىن اقىلداسىپ جازۋدى باسقاردى. پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ماقۇلداۋىمەن، نەگىزگى زاڭعا وزگەرىس ەنگىزۋ جوباسى 9 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 2 - ماجىلىسىندە ماقۇلدانىپ، مەملەكەتتىڭ ءتۇبىرلى ءىرى زاڭى فورماسىمەن دىڭ شياۋپيڭ نازارياسىنىڭ جەتەكشى يدەيالىق ورنىن تۇراقتاندىرىپ، مەملەكەتتى زاڭمەن جونگە سالۋدىڭ نەگىزگى جالپى جوباسىن، سوتسياليزمنىڭ العاشقى ساتىسىنداعى نەگىزگى شارۋاشىلىق ءتۇزىمى مەن ءبولىس ءتۇزىمى، سونداي - اق جالپىلىق مەنشىككە جاتپايتىن شارۋاشىلىقتىڭ ماڭىزدى رولى سياقتى مازمۇنداردى ايقىندادى، بۇل ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىن جەبەۋ، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ جۇڭگوشا سوتسياليزم جولىمەن العا ىلگەرىلەۋى جونىنەن كەلەلى رەال ماڭىز جانە تەرەڭ تاريحي ءمان الدى. ول زاڭ شىعارۋ قىزمەتىنە ايرىقشا ءمان بەرىپ، زاڭ شىعارۋ قىزمەتىن كۇشەيتۋدى، زاڭ شىعارۋ ساپاسىن جوعارىلاتۋدى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ ماڭداي الدى ورىنداعى مىندەتى رەتىندە قاراپ، زاڭ شىعارۋ قىزمەتىندە نەگىزگى زاڭدى نەگىز ەتۋگە تاباندى بولىپ، ەلىمىزدىڭ سوتسياليزمنىڭ العاشقى ساتىسىنداعى نەگىزگى مەملەكەت جاعدايىن شىعار ءتۇيىن ەتىپ، مەملەكەت قىزمەتى كەلەلى جاعدايىنا بويسۇنۋدى جانە وعان قىزمەت ەتۋدى باسا دارىپتەدى. ونىڭ باسقارۋىندا، 9 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى جانە ونىڭ تۇراقتى كوميتەتى مىندەت وتەۋ مەرزىمىندە جالپى قاراعان زاڭدار، زاڭدىق تۇسىنىكتەر جانە زاڭدىق ماسەلەلەرگە قاتىستى قارار جوبالار 124كە جەتىپ، زاڭ شىعارۋ زاڭى، توقتام زاڭى، اۋىل - قىستاق جەرىن كوتەرمەگە الۋ زاڭى، باعالى قاعاز زاڭى، جوعارى دارەجەلى وقۋ - اعارتۋ زاڭى قاتارلى ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋى جونىنەن كەلەلى ىقپال جاسايتىن 113 زاڭدى ماقۇلداپ، نەگىزگى زاڭدى وزەك ەتكەن جۇڭگوشا سوتسياليستىك زاڭ جۇيەسىنىڭ العاشقى ادىمدا قالىپتاسۋىن ىلگەرىلەتتى. ول حالىق قۇرىلتايىنىڭ باقىلاۋ قىزمەتىنە ايرىقشا ءمان بەردى، باقىلاۋ تەبىنىن كۇشەيتىپ، باقىلاۋ فورماسىن كەمەلدەندىرىپ، باقىلاۋدىڭ ناقتى ونىمدىلىگىن كۇشەيتتى. 9 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى جانە ونىڭ تۇراقتى كوميتەتى مىندەت وتەۋ مەرزىمىندە ىلگەرىندى - كەيىندى 22 زاڭ جانە زاڭدىق ماسەلە قارارىنىڭ اتقارىلۋ جاعدايىن تەكسەرىپ، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ، ەك جوعارى حالىق سوتى مەكەمەسىنىڭ، ەڭ جوعارى حالىق پروكۋراتۋراسىنىڭ 40 ارناۋلى تاقىرىپتىق قىزمەت بايانداماسىن تىڭداپ جانە قاراپ بەكىتىپ، نەگىزگى زاڭنىڭ، زاڭداردىڭ اتقارىلۋىن ىلگەرىلەتتى. ول حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلدەر قىزمەتىن كۇشەيتۋگە جانە جاقسارتۋعا ەرەكشە ءمان بەرىپ، ۋاكىلدەردىڭ مىندەتىن، جاۋاپكەرشىلىگىن اناعۇرلىم ويداعىداي وتەۋىنە شارت - جاعداي جاساۋعا قۇلشىنىپ، ۋاكىلدەردىڭ ۇسىنىس جوبالارىن مۇقيات ءبىر جايلى ەتىپ، ۋاكىلدەر قىزمەتىن تىڭ ورەگە كوتەردى. ول حالىق قۇرىلتايىنىڭ جانە ونىڭ تۇراقتى كوميتەتىنىڭ وزىندىك قۇرىلىسىن كۇشەيتۋدى، تۇراقتى كوميتەتتىڭ قىزمەت ءتۇزىمىن جاقسارتۋدى، تۇراقتى كوميتەتتىڭ قىزمەت قۇرىلىمى جانە ءىس ءبىتىرۋ قۇرىلىمى قۇرىلىسىن كۇشەيتۋدى، زاڭ شىعارۋ جانە زاڭنىڭ اتقارىلۋ جاعدايى جونىندە تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋدى ىشكەرىلەي ەتەك الدىرۋدى، زاڭ - ءتۇزىم ۇگىت تاربيەسىن، حالىق قۇرىلتايىنىڭ اقپارات ۇگىت قىزمەتىن جانە ارىز - ارمان قىزمەتىن، جەرگىلىكتى حالىق قۇرىلتايلارىمەن بايلانىس ورناتۋ جانە وعان جەتەكشىلىك ەتۋ قىزمەتىن كۇشەيتۋدى باسا دارىپتەدى. ول مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ شەتەل پارلامەنتتەرىمەن جانە حالىقارالىق پارلامەنت ۇيىمدارمەن بارىس - كەلىسىن جانە سەلبەستىگىن بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، جۇڭگو مەن قاتىستى ەلدەردىڭ قارىم - قاتىناسىنىڭ اناعۇرلىم اقاۋسىز، ورنىقتى دامۋىن ىلگەرىلەتتى.

  لي پىڭ جولداس حالىق بۇقاراسىنا، اسىرەسە، قيىنشىلىعى بار بۇقاراعا تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىك ورناتىپ، توڭكەرىستىك بايىرعى رايونداردى ۇنەمى ىشكەرىلەي ارالاپ، كەدەي وڭىرلەردەگى قيىنشىلىعى بار بۇقاراعا امانداسا باردى، ولاردان حال سۇرادى. ول كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ قىزمەتىنە ايرىقشا ءمان بەرىپ، كەدەي وڭىرلەردىڭ مەشەۋ بەت - بەينەسىن وزگەرتۋىنە كومەكتەسۋ − پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ تاريحي جاۋاپكەرشىلىگى دەپ باسا دارىپتەپ، وركەندەتۋ جولىمەن كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ باعىتىنا تاباندى بولىپ، ”7 جىلدا 80 ميلليون كەدەيدى سۇيەمەلدەۋدەن قامال الۋدىڭ مەملەكەتتىك جوسپارىن“ اتقارۋدى بەلسەنە ۇيىمداستىرىپ، 20 - عاسىردىڭ سوڭىندا اۋىل - قىستاقتارداعى كەدەي جان سانىنىڭ ىشەر اس، كيەر كيىم ماسەلەسىن نەگىزىنەن شەشۋ سىندى ستراتەگيالىق نىسانانى جۇزەگە اسىرۋدا وراسان زور قىزمەت ىستەدى. ول مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىنداردان جۇمىستان بوساعان جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەردىڭ حال جاعدايىنا ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ، جۇمىستان بوساعان جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەردىڭ نەگىزگى تۇرمىسىن مۇمكىندىكتىڭ بارىنشا قامتاماسىز ەتۋدى تالاپ ەتتى.

  2003 - جىلى 3 - ايدان باستاپ لي پىڭ جولداس مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ باستىعى مىندەتىن ەندىگارى وتەمەيتىن بولدى. باسشىلىق قىزمەت ورنىنان بوساعاننان كەيىن، ول حۋ جينتاۋ جولداس باس شۋجي بولعان پارتيا ورتالىق كوميتەتىن باتىل جاقتادى جانە قولدادى، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىن باتىل جاقتادى جانە قولدادى، جۇڭگوشا سوتسياليزم ۇلى ىسىنە كوڭىل ءبولىپ، پارتيا ستيلى، پاكتىك قۇرىلىسىن جانە شىرىكتەسۋگە قارسى تۇرۋ كۇرەسىن تاباندىلىقپەن قولدادى.

  لي پىڭ جولداس جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى 12 - ، 13 - ، 14 - ، 15 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ مۇشەسى، 12 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەسىنشى جالپى ماجىلىسىندە ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسىنىڭ مۇشەلىگىنە، ورتالىق كوميتەت شۋجيچۋىنىڭ شۋجيلىگىنە كوبەيتىلىپ سايلاندى، 13 - ، 14 - ، 15 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسىنىڭ مۇشەسى، تۇراقتى مۇشەسى.

  لي پىڭ جولداس 70 جىلدان استام توڭكەرىستىك ومىرىندە، كوممۋنيزم مۇراتىنان اينىماي، پارتيا مەن حالىققا شەكسىز ادال بولىپ، جۇڭگونىڭ توڭكەرىس، قۇرىلىس، رەفورما ىستەرىنە ءومىر بويى كۇش - قۋاتىن ارنادى. ول ماركسيزم - لەنينيزمدى، ماۋ زىدۇڭ يدەياسىن، دىڭ شياۋپيڭ نازارياسىن، ”ۇشكە ۋاكىلدىك ەتۋ“ ماڭىزدى يدەياسىن، عىلمي دامۋ كوزقاراسىن، شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن مۇقيات ۇيرەنىپ، يدەيادا، ساياسيدا، ارەكەتتە باستان - اياق پارتيا ورتالىق كوميتەتىمەن وسكەلەڭ ءبىر اۋىزدىلىقتى ساقتادى. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، ول ساياسي تانىمدى، جالپى جاعداي تانىمىن، ۇيتقى تانىمىن، قاتار تۇزەۋ تانىمىن بەرىك ورناتىپ، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ۇيتقىسى، بۇكىل پارتيانىڭ ۇيتقىسى ورنىن باتىل قورعادى، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەدەلىن جانە ورتالىقتانعان ءبىر تۇتاس باسشىلىعىن باتىل قورعادى. ول بەرىك پارتيالىق پرينسيپتەن جازباي، ساياسيدى دارىپتەپ، كەلەلى جاعدايمەن ساناسىپ، پارتيا مەن حالىقتىڭ مۇددەسىن ماڭداي الدى ورىنعا قويىپ، شىن مانىندە پارتياعا ادال بولدى، پارتيانىڭ قامىن جەدى، پارتيا ءۇشىن مىندەت وتەدى، حالىقتى باقىتقا كەنەلتتى، پارتيانىڭ ساياسي لۋشيانىنا قايشى، ونى بۇرمالايتىن، تەرىسكە شىعاراتىن جانە پارتيانىڭ باسشىلىعىن، سوتسياليستىك ءتۇزىمدى تەرىسكە شىعاراتىن ءسوز - ارەكەتتەرمەن باتىل كۇرەستى. ول بارلىعىندا ءىس جۇزىندىكتى شىعار ءتۇيىن ەتىپ، نازاريا مەن امالياتتى ۇشتاستىرىپ، ماركستىك تۇرعىنى، كوزقاراستى، ءادىستى جاسامپازدىقپەن قولدانا وتىرىپ ماسەلەلەرگە تالداۋ جاساۋعا، ماسەلەلەردى شەشۋگە، امالياتقا جەتەكشىلىك ەتۋگە، قىزمەتتى ىلگەرىلەتۋگە تاباندى بولدى. ول دەموكراتيالىق ورتالىقتاندىرۋ پرينسيبىنە تاباندى بولدى، پارتيانىڭ كوللەكتيۆ باسشىلىعىنا تاباندى بولدى، بۇقارامەن تىعىز بايلانىس جاسادى، تۇرلىشە پىكىرلەرگە قۇلاق اسىپ، ءار جاقتىڭ بەلسەندىلىگىن جۇمىلدىرۋعا جانە ساۋلەلەندىرۋگە شەبەر بولدى. ول ءادىل، شىن ىقىلاستى، قانداي ىستە بولسىن سابىرلى، شوگەل بولدى. ول ءوزى تارتىپكە قاتاڭ بويسۇنىپ، پاك، كىرشىكسىز بولىپ، تۇرمىستا قاراپايىم بولىپ، وتباسىنداعىلار مەن قاسىنداعى قىزمەتكەرلەرگە قاتاڭ تالاپ قويىپ، كوممۋنيستەردىڭ ساياسي قاسيەتىن باستان - اياق ساقتاپ، بۇكىل پارتيا مەن بۇكىل ەلدەگى ءار ۇلت حالقىنىڭ شىنايى قۇرمەتىنە بولەندى.

  لي پىڭ جولداستىڭ ءومىرى − توڭكەرىستىك ءومىر، جاۋىنگەرلىك ءومىر، شۇعىلالى ءومىر، بۇكىل ىنتا - پەيىلمەن حالىق ءۇشىن قىزمەت ىستەگەن، كوممۋنيزم ىستەرى ءۇشىن كۇرەس جۇرگىزگەن ءومىر. ونىڭ قازاسى پارتيا مەن مەملەكەت ءۇشىن اۋىر قازا. ءبىز ونىڭ توڭكەرىستىك رۋحىنان، وسكەلەڭ ءمورالى مەن تاڭداۋلى ستيلىنەن ۇيرەنىپ، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ توڭىرەگىنە اناعۇرلىم تىعىز ىنتىماقتاسىپ، اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاي، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاپ، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە جەتۋ، جاڭا داۋىردەگى جۇڭگوشا سوتسياليزمنىڭ ۇلى جەڭىسىنە قول جەتكىزۋ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋ جولىندا قۇلشىنا كۇرەس جۇرگىزۋىمىز كەرەك.

  لي پىڭ جولداس ماڭگى جاسايدى!

  (شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 7 - ايدىڭ 29 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.

  • وسى كەزەكتى جۇڭگو − ازيا - ەۆروپا كورمەسى تۇڭعىش رەت نەگىزگى قوناق ولكەلەردى بەلگىلەدى
  • تاپسىرىس ونىمدەردى جەدەل ءوندىرىپ، قامداۋدى قامتاماسىز ەتتى
  • جىلدىق مىندەتتى ءساتتى ورىنداۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتتى
  • شينجياڭ جۇڭتاي توبى دۇنيە جۇزىندەگى 500 قۋاتتى كاسىپورىن قاتارىنا ءوتتى
  • جەل - جارىق ەنەرگياسى ءوزارا تولىقتىردى