− اۆتونوميالى رايوننىڭ ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتكەندىگى جونىندەگى جەلىلەس شولۋ
اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ
ءتىلشى ميھىرگۇل
”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە ورىستەتىلگەننەن بەرى، ءبىرىنشى توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەگە قاتىناسقان رايونىمىزداعى تاراۋلار، ورىندار نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى ورىستەتۋدى رەفورما، دامۋ، ورنىقتىلىق قىزمەتتەرىمەن ۇشتاستىرۋعا تاباندى بولىپ، حالىقتى وزەك ەتۋ يدەياسىن بەرىك ورناتىپ، ىرىقتىلىقپەن نەگىزگى ساتىعا بارىپ، حالىقتىڭ جاعدايىن ۇعىسىپ، ماسەلەنى باعدار ەتۋدەن جازباي، ماسەلەلەردى شىنايى قاراستىرىپ، ناقتى ماسەلەلەردى قاراستىرىپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى ۇزدىكسىز تەرەڭدەتتى.
■ نەگىزگى ساتىعا بارىپ ناقتى جاعدايدى تەكسەردى
نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى ويداعىداي ورىستەتۋ تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋدەن، ماسەلەنى بايقاۋدان ايرىلا المايدى. رايونىمىزدا تاراۋلار، ورىندار تەكسەرۋ - زەرتتەۋ بارىسىندا ماسەلەنى باعدار ەتۋدەن جازباي، ماسەلەنى بايقاۋدى، ماسەلەنى شەشۋدى كوزدە ۇستاپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ نەگىزىندە قىزمەت وي جەلىسىن اناعۇرلىم ايقىنداپ، قىزمەت شارالارىن كەمەلدەندىرىپ، ماسەلەنى شەشۋدىڭ ادىستەرىن العا قويىپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ قىزمەتىنىڭ ناقتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتتى.
لوپ اۋدانى حۇڭچياۋ تۇرعىندار شاعىن رايونىنداعى كوشىرىپ ورنالاستىرىلعان تۇرعىن روزىگۇل تۇرسىننياز جۋىردا اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتىنىڭ تەكسەرۋ - زەرتتەۋ گرۋپپاسىنداعىلاردىڭ ونىڭ ۇيىنە كەلىپ تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزەتىندىگىن ويلاماعان ەدى.
”ءبىز وسى رەت كەلگەندە، باستىسى، كەدەيلەردى قونىس اۋدارتىپ سۇيەمەلدەۋدە تاعى قانداي قيىنشىلىقتاردىڭ ساقتالىپ وتىرعاندىعىن، ءبىزدىڭ سايكەستىرىپ شەشۋىمىزدى قاجەت ەتەتىن تاعى قانداي ىستەر بار ەكەندىگىن ۇعىسقالى كەلدىك“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى جاڭا ەنەرگيا جانە قايتادان تۋىندايتىن ەنەرگيا باسقارماسىنىڭ تەتە اعا تەكسەرىپ - زەرتتەۋشىسى گاۋ چياڭ شىن ىقىلاسپەن.
روزىگۇلدىڭ قازىر تۇراقتى كىرىسى جوق، سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەپ كىرىسىن ارتتىرعىسى كەلەتىندىگىن بىلگەننەن كەيىن، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ گرۋپپاسى الەۋمەتتىك اۋماققا كەلىپ، بىرگە وعان امال قاراستىردى، تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ قۇلشىنۋىندا، روزىگۇل لوپ اۋدانىنداعى ءبىر كيىم - كەشەك فابريكاسىنان جۇمىس تاپتى. ”باۋلۋ اياقتاعاننان كەيىن، مەن رەسمي جۇمىسقا شىعامىن، كوڭىلىمدەگى ۋايىمنان اقىرى ارىلدىم“، - دەدى روزىگۇل قۋانىشپەن.
بىرنەشە كۇننەن بەرى، اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى كەدەيلەردى قونىس اۋدارتىپ سۇيەمەلدەۋ بويىنشا كونە ۇيلەر شاعىلىپ، ءالى توك تۇتاستىرىلماعان اكىمشىلىك قىستاقتارعا ەلەكتر جەتكىزۋ جانە وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ 4 ايماق، وبلىسىنداعى بۇقارانى جۇمىسقا ورنالاستىرۋ سياقتى ماسەلەلەرگە باعىتتاپ، كوپ رەت نەگىزگى ساتىعا بارىپ تەكسەرۋ - زەرتتەۋ ورىستەتىپ، وتباسىلارىن ارالاپ جاعداي ۇعىسۋ، توپتىق اڭگىمەلەسۋ، جەكە سويلەسۋ سياقتى تاسىلدەر ارقىلى پىكىر الىپ، ماسەلەنى شەشۋدىڭ شاراسىن قاراستىردى. ”وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ 4 ايماق، وبلىسىنداعى كوشىرىلگەن ءىشىنارا وتباسىلارىنىڭ جۇمىسقا ورنالاسۋ قاجەتىنە قاراتا، ءبىز جەرگىلىكتى ورىننىڭ كوشىرۋ تۇيىنىندە كاسىپتى دامىتۋ جوباسىن جاساۋىنا كومەكتەسىپ، كاسىپ ارقىلى جۇمىسقا ورنالاستىرۋدى جەبەپ، كوشىرىلگەن وتباسىلارىن ۋايىمنان ارىلتۋدامىز“، - دەدى گاۋ چياڭ.
كورنەكتى ماسەلەلەر جونىندە قايتالاي تولعانۋدا، سانالى تۇردە ۇلگىگە، ولشەمگە تۋرالانۋ كەرەك. اۆتونوميالى رايوندىق شۇعىل جاعدايعا توتەپ بەرۋ، باسقارۋ مەڭگەرمەسى باسشىلىق القاسىنىڭ قۇرامىنداعىلار شينجياڭدا ماي - گاز ساقتاۋدى مولايتۋ، ەنەرگيانى كەڭەيتۋ، ءوندىرىس حاۋىپسىزدىگى حاۋىپ - قاتەرى سياقتى ماسەلەلەردى توڭىرەكتەي وتىرىپ، مۇناي - گاز ساقتاۋدى مولايتۋداعى، ەنەرگيانى كەڭەيتۋدەگى ءتۇيىندى ورىندارعا ناقتى تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى. نەگىزگى ساتىداعى كاسىپورىنداردىڭ اڭىسى كۇشتى بولىپ وتىرعان قولامتالى، قيىن ماسەلەلەرگە، اسىرەسە، اپاتتان ساقتانۋ، اپات زيانىن ازايتۋ قابىلەتىن جوعارىلاتۋ، ءوندىرىس حاۋىپسىزدىگى بويىنشا ارناۋلى جونگە سالۋ سياقتى جاقتارداعى ماسەلەلەرگە قاراتا، ماسەلە تىزىمدىگىن ءبىر - بىرلەپ جاساپ، جيىنى 18 ماسەلەنى اداقتادى، قاداعالادى، 7 ماسەلەنى تاباندا تەكسەرىپ، تاباندا تۇزەتتى، 11 ماسەلەنى شەكتى مەرزىمدە رەتتەپ - تۇزەتۋگە بۇيىردى.
■ ءىس جۇزىندىكپەن بايلانىستىرىپ، قىزمەتتى جەبەدى
اۆتونوميالى رايوندىق عىلىم - تەحنيكا مەڭگەرمەسى قىزمەت ءىس جۇزىندىگىمەن تىعىز بايلانىستىرىپ، نەگىزگى ساتىنىڭ ءبىرىنشى شەبىنە بارىپ ماسەلەلەردى تەكسەرىپ، پارىقتاردى قاراستىرىپ، ءادىس - امال ويلاستىرىپ، شارالار بەلگىلەپ، قالىڭ عىلىم - تەحنيكا قىزمەتكەرلەرىنەن اقىل - كەڭەس سۇراپ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدىڭ نەگىزگى تۇلعالارىنىڭ قاجەتىن ۇعىستى.
”تەكسەرۋ - زەرتتەۋ ارقىلى ءبىز عىلىم - تەحنيكا جەتىستىكتەرىن كادەگە جاراتۋدى قالاي جەبەۋ، عىلىم - تەحنيكا قىزمەتكەرلەرىن جاڭالىق اشۋعا، ناتيجە شىعارۋعا قالاي شابىتتاندىرۋ سياقتىلاردى قامتىعان عىلىم - تەحنيكا جەتىستىكتەرىن تياناقتاندىرۋعا شابىتتاندىرۋ جاقتارىندا تاعى دا اناعۇرلىم ناقتى شارا جاساۋ قاجەت ەكەندىگىن تۇسىندىك، وسىلاي ىستەگەندە عانا، قىزمەتتەردى ناقتى تياناقتاندىرىپ، شينجياڭ ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋگە ۇلەس قوسۋعا بولادى“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق عىلىم - تەحنيكا مەڭگەرمەسى جەتىستىكتەردى كادەگە جاراتۋ جانە عىلىم - تەحنيكا سيلىعى باسقارماسىنىڭ باستىعى جاڭ يۇي.
عىلىم - تەحنيكا جەتىستىكتەرىن كادەگە جاراتۋ قىزمەتىن توڭىرەكتەي وتىرىپ، اۆتونوميالى رايوندىق عىلىم - تەحنيكا مەڭگەرمەسى كوپتەگەن تاراۋلارعا، جوعارى مەكتەپتەرگە، عىلمي زەرتتەۋ ورىندارىنا جانە 10نان استام كاسىپورىنعا بارىپ تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى، عىلمي زەرتتەۋدىڭ ءبىرىنشى شەبىندەگى 100گە جۋىق قىزمەتكەرمەن سۇحباتتاستى ءارى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ تاباندا ارەكەتتەنىپ، تاباندا تۇزەتۋ تالابى بويىنشا رەتتەۋ - تۇزەتۋ تىزىمدىگىن جاسادى.
اۆتونوميالى رايوندىق عىلىم - تەحنيكا مەڭگەرمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ ءبىر تۇتاس ورنالاستىرۋى بويىنشا، اۆتونوميالى رايوندىق مامان - اقىلشىلار ۇيىرمەسى كەڭسەسى شەشىم جونىندە اقىل - كەڭەس سۇراۋ قىزمەتى جانە جاڭاشا پاراسات قويماسى قۇرىلىسى اڭگىمە ءماجىلىسىن اشىپ، ماجىلىسكە قاتىناسقان مامان - وقىمىستىلار جاڭاشا پاراسات قويماسى قۇرىلىسى سياقتى جاقتاردى توڭىرەكتەي وتىرىپ، اۆتونوميالى رايوندىق اقىلشىلار ۇيىرمەسى كەڭسەسىنە ىشكى باسقارۋ مەحانيزمىن ىشكەرىلەي كەمەلدەندىرىپ، ءار جاقتارداعى مامان - وقىمىستىلارمەن بايلانىس جاساپ، شەشىم جونىندە اقىل - كەڭەس بەرۋ قىزمەتىنە بىرگە قاتىناسۋ؛ تاقىرىپ تاڭداۋ، جيناۋ كولەمىن كەڭەيتىپ، ەلەۋلى ماسەلەلەرگە كەشەندى زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، شەشىم جونىندە اقىل - كەڭەس سۇراۋ قىزمەت ورەسىن قۇلشىنا جوعارىلاتىپ، جاڭاشا شەشىم جونىندە اقىل - كەڭەس سۇراۋ پاراسات قويماسى قۇرىلىسىنا جاقسى نەگىز قالادى.
اۆتونوميالى رايوندىق ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مەڭگەرمەسى ماسەلەنى تەرەڭدەي قاداعالاپ، ”شينجياڭدا جاڭا كەزەكتى تەحنيكالىق وزگەرىس جۇرگىزىپ، كاسىپتىڭ ءتيبىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى جەدەلدەتۋ“ سىندى نەگىزگى تاقىرىپتى ارقاۋ، سانجى قالاسىن تەكسەرۋ - زەرتتەۋ اۋماعى، «200 + 50» كاسىپورىندى تەكسەرۋ - زەرتتەۋ وبيەكتىسى، ”قيىنشىلىق ساقتالىپ وتىرعان ءتۇيىندى كاسىپورىنداردى، ءتۇيىندى ىلگەرىلەتۋدى قاجەت ەتەتىن نىساندار مەن كاسىپورىنداردى“ تەكسەرۋ - زەرتتەۋ ءتۇيىنى ەتىپ، كاسىپورىنداردىڭ كاسىپتىڭ ءتيبىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى جەدەلدەتۋدەگى ءادىس - امالدارىن ىشكەرىلەي ۇعىسىپ، ساقتالعان ماسەلەلەردى اداقتاپ، تالداۋ جاسادى ءارى ءىشىنارا ماسەلەلەرگە ۇستىندە تۇسىنىك جاسادى جانە جاۋاپ قايتاردى.
■ قيىن ماسەلەلەردى شەشۋگە ۇتىمدى شارا قولداندى
8 - ايدىڭ 5 - كۇنى ءۇيى شىحىزىدا تۇراتىن ۋ تاۋ ۇرىمجىگە ءىس بىتىرگەلى كەلىپ، ءۇرىمجى جولاۋشىلار جاڭا ۆوكزالىنان شىققاندا، كەيبىر جاڭا وزگەرىستەردى بايقادى. ”بۇرىن پويەزدەن تۇسكەن سوڭ ءبىر تالاي جول ءجۇرىپ، ءوزىڭ وتىراتىن الەۋمەتتىك اۆتوبۋسقا تۇسۋگە بولاتىن، قازىر جولدان وتە سالىپ تۇسۋگە بولادى ەكەن، وتە قولايلى بولىپتى. حالىققا قولايلى وسى قىزمەت وتەۋ شاراسىنا قاتتى ريزامىز!“، - دەيدى ۋ تاۋ.
پىكىرلەردى جان - جاقتىلى تىڭداعان سوڭ، سالىستىرىپ تەكسەرۋدى تەرەڭدەتىپ، ماسەلەلەردى ءدال تاۋىپ، جىنتىكتەي تالداۋ جاساپ، رەتتەۋ - تۇزەتۋ ءۇشىن دالمە - ءدال نىسانا كورسەتتى. اۆتونوميالى رايوندىق قاتىناس - تاسىمال مەڭگەرمەسى ۇرىمجىدەگى اۆتوكولىك جولاۋشى تاسىمال بەكەتتەرىنىڭ سانى كوپ، بىرىكتىرۋ قيىندىعى زور بولۋ سياقتى ماسەلەلەرگە نازاردى شوعىرلاندىرىپ، 7 - ايدان باستاپ، ۇرىمجىدەگى 7 جولاۋشى تاسىمال بەكەتىندە ۇقساس قالادا جولاۋشى تيەپ، بىرلەسىپ تاسمالداۋ بويىنشا اۆتوكولىك جۇرگىزۋدى اتقارىپ، بۇرىنعى جولاۋشى تاسىمال اۆتوكولىكتەرىنىڭ تەك ءبىر جولاۋشى تاسىمال بەكەتىندە عانا كىرىپ جولاۋشى تيەۋىنە رۇقسات ەتۋدەي بەلگىلەمەنى وزگەرتىپ، جولاۋشىلاردىڭ جاقىن ماڭايداعى جولاۋشى تاسىمال بەكەتىن تاڭداپ كولىككە وتىرىپ، ساپارعا شىعۋىنا قولايلىلىق جاسادى. ۇعىسۋعا قاراعاندا، قازىر ۇرىمجىدە ۇقساس قالادا جولاۋشى تيەپ، بىرلەسىپ تاسمالداۋ بويىنشا اۆتوكولىك جۇرگىزۋ 20 جولدى بىرىكتىرگەن.
8 - ايدىڭ 2 - كۇنى اۆتونوميالى رايوندىق قاتىناس - تاسمال مەڭگەرمەسى ۇقساس قالادا جولاۋشى تيەپ، بىرلەسىپ تاسمالداۋ بويىنشا اۆتوكولىك جۇرگىزۋ قىزمەتىنە تاعى ءبىر رەت تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى. ”وسى رەتكى تەكسەرۋ - زەرتتەۋ بارىسىندا، ءبىز كەيبىر نازىك ماسەلەلەردى تاعى بايقادىق، ماسەلەن، 2 جولاۋشى تاسىمال بەكەتى اراسىندا بەلەت ساتۋ ينفورماتسياسىنىڭ سايكەسپەۋى، جاقسى ۇلاسپاۋ سەبەبىنەن قايتالانىپ بەلەت ساتىلىپ، جولاۋشىلارعا بەلگىلى اۋرەشىلىكتەر اكەلەدى ەكەن“. اۆتونوميالى رايوندىق تاس جول تاسىمال باسقارۋ مەكەمەسى جولاۋشى تاسىمالىن باسقارۋ باسقارماسىنىڭ باستىعى جاڭ نان مىنانى ءبىلدىردى: ءبىز نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ جەتىستىكتەرىن قىزمەتتەردى ىلگەرىلەتۋ مەن بۇقاراعا قىزمەت وتەۋدە ايگىلەپ، قالا اراسىنداعى جەلىنى بىرىكتىرىپ بەلەت ساتۋ جۇيەسىن اناعۇرلىم كەمەلدەندىرىپ، اۆتوبەكەت پەن جولاۋشى تاسىمالى كاسىپورنى اراسىنداعى ءتۇيىلىسۋدى كۇشەيتىپ، بۇقارانىڭ ساپارىنا قولايلىلىق جاسايمىز.
شينجياڭ قامداۋ - ساتۋ قارجى قوسۋ (جارناسىن مەڭگەرۋ) توبى شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى پارتكومى اۆتونوميالى رايون تۇراقتاندىرعان 12 تەكسەرۋ - زەرتتەۋ تۇيىنىنە سالىستىرىپ، سالىستىرىپ قاداعالاۋ، تەكسەرىپ - زەرتتەپ قاداعالاۋ، اڭگىمەلەسىپ قاداعالاۋ، تالداۋ جاساپ قاداعالاۋ سياقتى ءتۇرلى جولدارمەن، ءوزى ىزدەۋ، بۇقارا ورتاعا قويۋ، ءوزارا كومەكتەسۋ، جوعارى جاق كورسەتۋ سياقتى تاسىلدەرمەن جان - جاقتىلى پىكىر - ۇسىنىس الدى. تەكسەرۋ - زەرتتەۋ بارىسىندا بايقالعان ماسەلەلەرگە قاراتا، شەشىلەتىندەرىن تاباندا ءبىتىرىپ، تاباندا شەشىلمەيتىندەرىنىڭ شەشۋ ۋاقىت شەگى مەن تالاپتارىن ايقىنداپ، كەزەڭدىك نىسانا بەلگىلەپ، كوز ايىرماي قاداعالاپ، ۇزدىكسىز رەتتەپ - تۇزەتتى. ۇعىسۋعا قاراعاندا، توپ سەرىكتەستىكتىڭ پارتكوم القاسى 5 جاقتاعى ماسەلەنى تەكسەرىپ - زەرتتەپ قاداعالاعان، القا مۇشەلەرى 11 جاقتاعى ماسەلەنى تەكسەرىپ - زەتتەپ قاداعالاعان، 61 ءتۇرلى پىكىر - ۇسىنىس جيناعان. توپ سەرىكتەستىك پارتكومى وسى ماسەلەلەرگە قاراتا رەتتەۋ - تۇزەتۋدى تياناقتاندىرۋدى مىقتى ۇستاۋدا ەكەن.
