شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى تىلشىلەرى رىن حۋا، حى ليڭ 8 - ايدىڭ 21 - كۇنى اتۇشتان حابارلايدى. 7 - ايدىڭ ورتا شەنىندە، قىزىلسۋ قىرعىز اۆتونوميالى وبلىسىندا وتكىزىلگەن 8 - كەزەكتى ماناس حالىقارالىق مادەنيەت - ساياحات مەرەكەسىندە، 2000نان استام ماناسشى باتىرلىق ەپوس «ماناس»تان ءۇزىندى ايتتى، مىڭ جىل اۋىزدان - اۋىزعا تارالعان وسى ەپوس ءوزىنىڭ دارا كوركەمدىك باۋراۋ قۋاتىن تاعى ءبىر مارتە كورسەتتى. ”«ماناس»تىڭ جۇڭحۋانىڭ بايتاق دالاسىندا كەڭىنەن تارالۋى پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ كوپ جىلدان بەرى از ۇلتتاردىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىن زور كۇشپەن اشۋىنان، جالعاستىرۋىنان جانە قورعاۋىنان ايرىلا المايدى“، - دەدى قىزىلسۋ وبلىسى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋ (ماناستى قورعاۋ، زەرتتەۋ) ورتالىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى زايىر جۇماش.
ەلىمىزدەگى از ۇلتتاردىڭ 3 ۇلكەن باتىرلىق ەپوسىنىڭ ءبىرى بولعان «ماناس» 8 بولىمنەن تۇرادى، مۇنىڭ ىشىندە ەڭ ايگىلىسى ماناس جانە ونىڭ ۇرپاقتارىنان شىققان 8 بۋىن باتىرلاردىڭ حيكاياسى. ول قۇندى ادەبيەت مۇراسى عانا ەمەس، قىرعىز ءتىلىن، تاريحىن جانە ۇلتتىق عۇرىپ - ادەتىن زەرتتەۋدىڭ ەنسيكلوپەدياسى بولىپ تابىلادى.
2006 - جىلى، «ماناس» 1 - توپتاعى مەملەكەت دارەجەلى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىنىڭ ۋاكىلدىك تۋىندىلار تىزىمىنە ەندى. 2009 - جىلى بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى وقۋ - اعارتۋ، عىلىم، مادەنيەت ۇيىمىنىڭ ”ادامزاتتىڭ بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىنىڭ ۋاكىلدىك تۋىندىلارىنىڭ ءتىزىمى“نە تاڭدالدى.
اۋىزدان - اۋىزعا تارالعان «ماناس»تىڭ اناعۇرلىم ويداعىداي قورعالۋىنا جانە جالعاستىرىلۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ ءۇشىن، 2009 - جىلى قىزىلسۋ وبلىسى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋ (ماناستى قورعاۋ، زەرتتەۋ) ورتالىعىن قۇرىپ، ىلگەرى - كەيىندى 10 ميلليون يۋاننان استام قارجى قوسىپ، «ماناس»تى قورعاۋعا جانە جالعاستىرۋعا جۇمسادى.
”تاياۋ جىلداردان بەرى، ءبىز «ماناس»تى قورعاۋعا جانە جالعاستىرۋعا بار كۇشىمىزدى سالىپ، تۇتاس وبلىس كولەمىندە اۋىل ارالاپ تەكسەرۋ جۇرگىزىپ، «ماناس»تى ءماتىن تۇرىندە ەستەلىككە الىپ، سونىمەن قاتار ونى حانزۋ ءتىلى، ۇيعۇر ءتىلى سياقتى كوپ تىلگە اۋداردىق. بۇدان سىرت، ىركەس - تىركەس «ماناس»تىڭ الدىڭعى 4 ءبولىمىنىڭ (جيىنى 11 كىتاپ) حانزۋ تىلىنە اۋدارىلعان نۇسقاسىن باسپادان شىعاردىق“، - دەيدى زايىر.
سونىمەن قاتار، قىزىلسۋ وبلىسى «ماناس»تى ۇگىتتەۋ، ايگىلەۋ سەرپىنىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، ۇدايى 8 جىل ماناس حالىقارالىق مادەنيەت - ساياحات مەرەكەسىن وتكىزىپ، بۇقارالىق جىرلاۋ قيمىلدارىن، جىرلاۋ باسەكەلەرىن ورىستەتتى. بۇنىڭ سىرتىندا، تاعى ورتالىق وپەرا تەاترحاناسىمەن بىرلەسىپ كولەمدى ۇلتتىق وپەرالىق ءتول شىعارما «ماناس»تى ومىرگە اكەلدى. ۇلۇقشات اۋدانى ماناس ەكولوگيا قورعاۋ باقشاسىن قۇردى، سونداي - اق اۋداندىق مۇراجايدان «ماناس»تىڭ 40 باتىرىنىڭ ءمۇسىنىن جانە تاقىرىپتىق بەدەرلى ناقىش جاسادى. اقشي اۋدانى جياڭسۋدىڭ ۋشيىمەن بىرلەسىپ، كولەمدى ۇلتتىق ءبي وپەراسى «باتىر. ماناس»تى بىرگە دايىندادى.
قازىر قىزىلسۋ وبلىسى مەملەكەت دارەجەلى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىنىڭ 2 مۇراگەرىن، اۆتونوميالى رايون دارەجەلى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىنىڭ 5 مۇراگەرىن، اۆتونوميالى وبلىس دارەجەلى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىنىڭ 75 مۇراگەرىن، اۋدان دارەجەلى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىنىڭ 115 مۇراگەرىن جەتىلدىرىپ، اعا، ورتا، جاس بۋىن ۇشتاستىرىلعان مۇراگەرلەر قوسىنىن قۇرىپ، «ماناس»تى جالعاستىرا ءتۇسۋدى جەبەيتىن تىرەكتى كۇشكە اينالدىردى. ”ءبىز تاعى «ماناس»تى مەكتەپ اۋلاسىنا كىرگىزۋ قيمىلىن ورىستەتتىك، قازىر باستاۋىش مەكتەپتىڭ كوپتەگەن وقۋشىلارىنىڭ ءوزى «ماناس»تى جىرلاي الاتىن بولدى“، - دەدى زايىر.
