− شينجياڭ مەديتسينا داشۋەسى ءدارى - دارمەك شۋەيۋانىنىڭ پروفەسسورى، دوكتورانت جەتەكشىسى گاۋ شياۋلي تۋرالى
ءتىلشى يە شياۋمين
ول شينجياڭداعى العاشقى ءدارى - دارمەك جاساۋ ءىلىمى دوكتورى جانە شينجياڭ ءدارى - دارمەك ءپانىنىڭ باستاماشىسى، ول شينجياڭنىڭ ءدارى - دارمەگىن زەرتتەۋ - اشۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋدى ءوز مىندەتى ەتىپ، جۇرگىزگەن عىلىم - تەحنيكا زەرتتەۋى جانە عىلمي زەرتتەۋ جەتىستىگىن كادەگە جاراتۋى شەتەل كاسىپورىندارىنىڭ 70 نەشە جىلدىق مونوپوليالاۋ جاعدايىن اياقتاتتى. ول شينجياڭ مەديتسينا داشۋەسى ءدارى - دارمەك شۋەيۋانىنىڭ پروفەسسورى، دوكتورانت جەتەكشىسى گاۋ شياۋلي ەدى.
2000 - جىلى شينجياڭ تىفىڭ ءدارى - دارمەك كاسىبى شەكتى جارنا سەرىكتەستىگىنىڭ ۇسىنىسىمەن، گاۋ شياۋلي ءدارى - دارمەكتى زەرتتەۋ - اشۋ تاقىرىبىن ۇستىنە الىپ، داشۋە ساباقحاناسىنان مالشىلاردىڭ ات قوراسىنا بارىپ، قايسار، باتىلدىقپەن ورگە ۇمتىلعان ەرىك - جىگەر، تاباندى، بۇلجىمايتىن، قىزمەتكە ءوزىن ارناعان ىستىق ىنتاسى ارقىلى ءوندىرىستى، وقىتۋدى، زەرتتەۋدى ۇشتاستىرۋ جولىمەن ءجۇردى.2009 - جىلى ۇشتاسپالى انالىق گورمون جۇيەسىنىڭ 5 ءدارى - دارمەگى ەل ءىشى بازارىنا شىعارىلىپ، 25 مەملەكەتكە جانە وڭىرگە ەكسپورت ەتىلىپ، كۇنەس اۋدانىنداعى مالشىلار كىرىسىن 70 ميلليون يۋان ارتتىردى.
■ ۇزدىكسىز ورگە ۇمتىلىپ، تەحنيكالىق زەرتتەۋ - اشۋدا تابىسقا جەتتى
ءىشتى بيەنىڭ ۇشتاسپالى انالىق گورمونى ادام دەنەسىنىڭ انالىق گورمونىمەن ەڭ جاقىن كەلەدى، حيميالىق قۇرامداعى انالىق گورمون ەرەكشە شيكىزات. شينجياڭدا جىلقى بايلىعى مول، بۇل گاۋ شياۋليدىڭ سەنىمىن نىعايتتى.
2003 - جىلى قىستا گاۋ شياۋلي عىلمي زەرتتەۋ ۇجىمىن باستاپ، كۇنەس اۋدانىندا ارالىق سىناق زەرتتەۋىن ورىستەتكەندە، ۇلگى ەتەرلىك پالەندەي تاجىريبە جوق بولعاندىقتان، ارت - ارتىنان تەحنيكالىق قيىن ماسەلەلەرگە جولىعادى.
گاۋ شياۋلي بىلاي دەدى: ”ءبىز شينجياڭ ءدارى - دارمەك زەرتتەۋ ورنىن، جۇڭگو عىلىم اكادەمياسى شينجياڭ فيزيكا - حيميا تەحنيكاسىن زەرتتەۋ ورنىن، سونداي - اق ەل ىشىندەگى كوپتەگەن عىلمي زەرتتەۋ ورىندارىن تاۋىپ، عىلمي زەرتتەۋدەن بىرگە قامال الدىق“.
شەتەلمەن ۇشتاسپالى انالىق گورمون ءدارى - دارمەگىنىڭ، دارىگەرلىگىنىڭ ۇقساس ونىمدىلىگىنە جانە بيولوگيالىق ۇقساس ونىمدىلىگىنە جەتۋ ءۇشىن، گاۋ شياۋلي مەن زەرتتەۋ - اشۋ ۇجىمى 100 نەشە رەتسەپتى سارالاپ تاجىريبە جاساۋ ارقىلى تالاپقا جەتتى.
”قيىن بولعان سايىن، مەنىڭ ودان قامال الۋ ءۇمىتىم سولعۇرلىم مازدادى. سىن - سايىس كۇشەيگەن سايىن مەنىڭ اۋەسىم سولعۇرلىم ارتتى“. گاۋ شياۋلي باسقا ءپان كىتاپتارىن اقتارىپ، مال شارۋاشىلىعى بىلىمدەرىن، ايەلدەر ءبولىمى ءبىلىمىن، ىشكى سەكراتسيا ءبىلىمىن ۇيرەنىپ، ءتۇرلى قيىن ماسەلەلەردى ساتىعا ءبولىپ ءبىر - بىرلەپ شەشپەك بولادى.
مىنە وسىنداي مويىماس، قايسار عىلمي زەرتتەۋ رۋحى بولعاندىقتان، ۇشتاسپالى انالىق گورمون ءدارى - دارمەكتەرىن تەحنيكالىق زەرتتەپ - اشۋدا تالايلاعان كەلەلى تابىسقا قول جەتكىزدى. 2004 - جىلى بەيجيڭ شيەحى شيپاحاناسى باستاماشى بولىپ، ۇشتاسپالى انالىق گورمونعا ەلىمىزدىڭ 10 قالاسىنداعى 19 شيپاحانادا كلينيكالىق باقىلاۋ جۇرگىزىپ، شەتەلدىڭ اۋەلگى زەرتتەگەن ۇشتاسپالى انالىق گورمونىمەن ەمدەۋدىڭ ۇقساس ونىمدىلىگىن دالەلدەدى.
”سول قىسقى دەمالىستا مەن 20 كۇندە 10 قالاعا باردىم، جان دۇنيەمدە ابىرجۋ دا، قۋانىش تا بولدى، تۇندەردە ۇنەمى ۇيىقتاي المايمىن“، - دەدى گاۋ شياۋلي.
ەڭ سوڭىندا ەلىمىز وندىرگەن ۇشتاسپالى انالىق گورموننىڭ ەمدىك ونىمدىلىگى كورنەكتى بولىپ، بۇرىنعى مەملەكەتتىك ازىق - تۇلىكتى، ءدارى - دارمەكتى باقىلاۋ - باسقارۋ مەكەمەسى جاعىنان بەكىتىلىپ، وندىرىسكە قوسىلىپ بازارعا سالىندى. ەل ءىشى كلينيكاسىندا كەڭ كولەمدى قولدانىلىپ، سوڭىندا تاعى ەۆروپا وداعىنداعى، وڭتۇستىك امەريكاداعى، ورتا ازياداعى، ت.ب 20عا تاياۋ مەملەكەتتىڭ ءوندىرۋ ساپاسى جۇيەسىنىڭ دالەلدەۋىنەن ىركەس - تىركەس ءوتتى.
■ جاراقسىز اسىلعا اينالىپ، مالشىلارعا عىلىمنىڭ كۇشىن سەزىندىردى
ۇشتاسپالى انالىق گورمون شيكىزات ءدارىسىنىڭ ساپاسىن مەڭگەرۋ ءۇشىن، جىلقىنى عىلمي باعۋ ەرەكشە ماڭىزدى.
گاۋ شياۋلي مەن عىلمي زەرتتەۋ ۇجىمى مال شارۋاشىلىق رايوندارىنا ىشكەرىلەي بارىپ، مالشىلاردى باۋلىپ، ءىشتى بيە باعىمشىلىعىن جانە جيناۋ تەحنيكاسىن جالپىلاستىرادى. تولىمدى ءىشتى بيە نەسەبى ورتاشا باعا بويىنشا ءار كيلوگرامى 5 يۋاننان ساتىپ الىنادى، سيىر سۇتىنەن دە قىمبات، كوپتەگەن مالشىلار ءىشتى بيە باعۋ ارقىلى اۋقاتتانۋ جولىنا ءتۇستى. سونىمەن بىرگە، جەرگىلىكتى ورىننىڭ جىلقى شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋىنا دا دەم بەردى.
گاۋ شياۋلي تىلشىگە مىناداي ەسەپ كورسەتتى: ءبىر ءىشتى بيە باعاتىن بولساڭ، ءىشتى مەزگىلىندە ءبىر ءىشتى بيەنىڭ نەسەبى 2000 يۋانعا دەيىن ساتىلادى، مالشىلار ادەتتە 10نىڭ ۇستىندە بيە باقسا، جىلقى نەسەبىنىڭ وزىنەن ءار جىلى 20 مىڭ يۋان تابا الادى. وعان قىمىز، جىلقى ەتى، قۇلىن سياقتىلاردى قوساتىن بولساق، ءبىر باعىمشىلىق وتباسىنىڭ جىلدىق كىرىسى ەسەلەپ ارتاتىن بولادى.
■ مۇراتقا ادال بولىپ، عىلىم - تەحنيكا شۋاعىمەن وقۋشىلاردىڭ جان دۇنيەسىن نۇرلاندىردى
وقىتۋشىلىقپەن شۇعىلدانعان 35 جىلدان بەرى، وقۋشىلاردىڭ ءاربىر ساباعىن اقساتپاۋمەن بىرگە، عىلمي زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، عىلمي زەرتتەۋ جەتىستىگىنىڭ تياناقتانۋىن ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن گاۋ شياۋلي الۋان ءتۇرلى شارالاردى قولدانىپ، ۋاقىت شىعارىپ، باستان - اياق ساباق مىنبەسىنەن تاپجىلمادى.
گاۋ شياۋلي ىلگەرىندى - كەيىندى ءتۇرلى دەڭگەيدەگى، تۇرلىشە كاسىپتەگى وقۋشىلارعا ءدارى - دارمەك ءىلىمى ساباعىن ءوتتى. تالاي جىل قۇلشىنۋ ارقىلى ول جاۋاپتى بولعان ءدارى - دارمەك جاساۋ ءپانى اۆتونوميالى رايوننىڭ ءتۇيىندى پانىنە اينالىپ، جوعارى ساپالى وقىتۋشىلار قوسىنىن باۋلىپ، اۆتونوميالى رايوننىڭ ەمدەۋ، ءدارى - دارمەك، دەنساۋلىق ساقتاۋ ىستەرىنىڭ دامۋىنا دارىندى جاعىنان تىرەك ازىرلەدى.
گاۋ شياۋلي ساباقحانا وقىتۋىن عىلمي زەرتتەۋمەن، ءوندىرىس امالياتىن وقىتۋمەن ۇشتاستىرۋعا ءمان بەرىپ، اشىق وقىتۋعا ۇيىمداستىردى. ول ۇنەمى ساباق ءوتۋ بارىسىندا ءدارى - دارمەك جاساۋ عىلمي زەرتتەۋ وي جەلىسى مەن ءتاسىلىن تانىستىراتىن. عىلمي زەرتتەۋ تاجىريبەحاناسىندا بايقاۋ، ۇيرەنۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ الدىڭعى شەپ جاعدايىن يگەرۋىنە، وقۋشىلاردىڭ ۇيرەنۋ ىنتاسىن ارتتىرۋىنا مۇمكىندىك جاسادى. ءدارى - دارمەك ءپانىنىڭ قولدانۋ پراكتيكالىعى كۇشتى بولۋداي ەرەكشەلىگىمەن ۇشتاستىرىپ، ول باستاماشىلدىقپەن اۆتونوميالى رايوننىڭ ءدارى - دارمەك جاساۋ ينجەنەرياسى تەحنيكا ورتالىعىن قۇرىپ، وقۋشىلارعا نازاريانى امالياتپەن ۇشتاستىراتىن جۇمىس تۇعىرىن ورناتتى. مۇنداي ءدارى - دارمەك جاساۋعا قاتىستى ءىس جۇزىندىك ماسەلەلەردى توڭىرەكتەي وتىرىپ اشىق وقىتۋ ءتاسىلى وقۋشىلاردىڭ قۇپتاۋىنا يە بولىپ، تاماشا وقىتۋ ونىمدىلىگىنە قول جەتكىزدى.
گاۋ شياۋلي بىلاي دەدى: ”وقىتۋدىڭ شەگى جوق، جاڭالىق اشۋدىڭ دا شەگى جوق. وقىتۋشىنىڭ كورەگەندىگى، جاۋاپكەرشىلىگى كوبىرەك بولسا، وقىتۋ مەن عىلمي زەرتتەۋ ءبىرىن - ءبىرى جەبەيتىن ۇتىمدى اينالىستى جۇزەگە اسىرۋعا بولادى. وقىتۋشى جونىنەن العاندا، وقۋ - اعارتۋ رەفورماسى مەن عىلمي - زەرتتەۋدىڭ بارلىعى وقۋشىلارعا ءاربىر ساباقتى ويداعىداي ءوتۋ جاعىندا تياناقتانۋى قاجەت“.
گاۋ شياۋلي ءدارى - دارمەك ءىلىمى ىستەرىندە تىنباي العا ۇمتىلىپ، ۇزدىك بولۋعا تالپىنۋعا قۇلشىنۋ بارىسىندا پارتياعا كىرگەندە بەرگەن سەرتى مەن اۋەلگى ماقساتتى امالياتتا ايگىلەپ، پارتيا مۇشەسىنىڭ قاسيەتىن كورنەكتىلەندىرىپ، پارتيا تۋىن اجارلاندىرىپ، پارتيا ىستەرىنە سۇبەلى ۇلەس قوستى.
