تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ۇلتتىڭ گۇلدەنۋى جولىندا ەرجۇرەك قۇرباندار شەجىرەسى

جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ قۇپيا سوعىس شەبىندەگى تاڭداۋلى ۋاكىلى − پان حاننيان

پان حاننياننىڭ سۋرەتى (ماتەريال سۋرەت). شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 8 - ايدىڭ 27 - كۇنى نانجيڭنەن بەرگەن حابارى (ءتىلشى چيۋ بيڭچيڭ). جياڭسۋ ولكەسى يشيڭ قالاسى لۋپيڭ قىستاعىنداعى پان حاننياننىڭ بايىرعى تۇراعىنا كىرگەندە، پان حاننياننىڭ كەۋدە مىس ءمۇسىنى قارسى الدىڭىزدان كوزىڭىزگە تۇسەدى. كورمە زالىنىڭ ىشىنە ونىڭ مىندەت وتەپ تۇرعان كەزدەگى كەيبىر بەكىتپە حۇجاتتارى مەن ولەڭ قولجازبالارى سياقتىلار قويىلعان، 200گە جۋىق تۇسىندىرمەلى سۋرەت پان حاننياننىڭ تۇتاس ءومىرىن ايگىلەپ تۇر.

  پان حاننيان، 1906 - جىلى جياڭسۋدىڭ يشيڭىندا دۇنيەگە كەلگەن، 1925 - جىلى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولعان. پارتيامىزدىڭ قۇپيا سوعىس شەبىنىڭ، مادەنيەت سوعىس شەبىنىڭ جانە بىرلىكساپتىڭ كورنەكتى باسشىسى رەتىندە، پان حاننيان ۇزاق ۋاقىتتىق توڭكەرىستىك كۇرەس بارىسىندا پارتيا تاپسىرعان ماشاقاتتى مىندەتتەردى ادالدىقپەن اتقارىپ ءارى تالاي رەت تابىستى ورىنداپ، دۇنيە جۇزىلىك فاشيزمگە قارسى سوعىس جانە جۇڭگونىڭ جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىسى مەن ازاتتىق سوعىسى كەزىندە، تالاي رەت پارتياعا ماڭىزدى ستراتەگيالىق مالىمەت توپتاپ، جۇڭگو حالقىنىڭ ازاتتىق ىستەرىنە ماڭىزدى ۇلەس قوستى.

  جەر توڭكەرىسى سوعىسى كەزىندە، پان حاننيان ورتالىق سوۆەتتىك رايونعا بارىپ، ىلگەرىندى - كەيىندى جياڭشي سوۆەتتىك رايونىنداعى پارتيانىڭ ورتالىق بيۋروسى ۇگىت ءبولىمىنىڭ باستىعى، گاننان ولكەلىك پارتكوم ۇگىت ءبولىمىنىڭ باستىعى بولادى. 1933 - جىلى 10 - ايدا پان حاننيان ورتالىق سوۆەتتىك ۇكىمەتىنىڭ جانە جۇمىسشى - ديقان قىزىل ارمياسىنىڭ ۋاكىلى رەتىندە، فۋجيانعا بارىپ 19 - باعىت ارمياسىمەن كەلىسسوز وتكىزىپ، «جاپونعا قارسى تۇرۋدىڭ، جياڭ جيەشىگە قارسى تۇرۋدىڭ العاشقى ادىمداعى كەلىسىم»ىنە قول قويادى، كەيىن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ 19 - ارميادا تۇراتىن ۋاكىلى بولادى. 1934 - جىلى 10 - ايدا پان حاننيان ورتالىق قىزىل ارمياعا ىلەسىپ ۇزاق جورىققا قاتىناسادى.

  1936 - جىلى پان حاننيان ورتالىقتىڭ نۇسقاۋى بويىنشا، ”بۇرىنعى جۇڭحۋا سوۆەتتىك رەسپۋبليكاسى ۋاقىتشا ورتالىق ۇكىمەتى سىرتقى ىستەر حالىقتىق كوميتەتىنىڭ ورىنباسار كوميتەت باستىعى“ سالاۋاتىمەن، ماسكەۋدە گومين ۇكىمەتىنىڭ سوۆەت وداعىندا تۇراتىن اسكەري ءمانساپتىسى دىڭ ۋىن - يمەن بارىس - كەلىس جاساسىپ، قىزىل ارميانىڭ جاپون شاپقىنشىلارىنا بىرلەسىپ قارسى تۇرۋ دارىپتەمەسىن ءبىلدىرىپ، گومينداڭ مەن كوممۋنيستىك پارتيانىڭ 2 - رەتكى سەلبەستىك كەلىسسوزىنىڭ شىمىلدىعىن اشادى. شي - ان ۋاقيعاسىنىڭ الدى - ارتىندا، پان حاننيان پارتيامىزدىڭ بايلانىسشىسى جانە كەلىسسوز ۋاكىلى بولۋ سالاۋاتىمەن، نانجيڭ، شاڭحاي سياقتى جەرلەرگە بارىپ قارىم - قاتىناس جاساپ، بايلانىس ورناتىپ، شي - ان ۋاقيعاسىنىڭ بەيبىت شەشىم ەتىلۋىنە ۇلەس قوسادى.

  جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىس كەزىندە، پان حاننيان شاڭحاي، شياڭگاڭ سياقتى جەرلەردە جاپون ارمياسىنا جانە قۋىرشاق ارمياعا قارسى مالىمەت توپتاۋ قىزمەتىنە باسشىلىق ەتەدى. تىنىق مۇحيت سوعىسى بۇرق ەتە تۇسۋدەن ىلگەرى، جاپون ارمياسى مەن قۋىرشاق ارميانىڭ اسكەري ارەكەتىنە قاتىستى ماڭىزدى ستراتەگيالىق مالىمەتكە يە بولادى ءارى شاڭحايدان حۋاينانعا، سۋبەي ازات رايونىنا دەيىن جاسىرىن قاتىناس جولىن اشىپ، ”ۋاننان ۋاقيعاسى“نان كەيىن ورتا ناشارلاعان جاعدايدا، شاڭحاي مەن ازات رايوندار اراسىندا ادامدار مەن زاتتىق ماتەريالداردىڭ ىركىلىسسىزدىگىنە كەپىلدىك ەتەدى.

  ازاتتىق سوعىستىڭ سوڭعى مەزگىلىندە، ورتالىق ساياسي ءماسليحات كەڭەس ءماجىلىسىن اشۋ ۇندەۋىن شىعارادى. پان حاننيان ورتالىقتىڭ نۇسقاۋى بويىنشا، جوسپارلى تۇردە، مەرزىمگە، توپقا ءبولىپ شياڭگاڭدا بوگەلىپ قالعان لي جيشىن، شىن جۇنرۋ، حۋاڭ يانپەي، ما يىنچۋ، گو مورو سياقتى زور توپتاعى دەموكراتيالىق پارتيا - توپتاردىڭ قايراتكەرلەرىن جانە پارتيا - توپتا جوق دەموكراتيالىق قايراتكەرلەردى ازات رايونعا قورعاپ جەتكىزىپ، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ باسشىلىعىنداعى جاڭا ساياسي ءماسليحات كەڭەسىنە قاتىناستىرادى.

  1949 - جىلى كوكتەمدە، پان حاننيان گومينداڭ ۇكىمەتى بايلىق كوميتەتىنىڭ كوتەرىلىسىن ۇيىمدى تۇردە قوزعاپ، زور توپتاعى تەحنيكتەردى، مال - مۇلىكتى جانە ارحيۆ ماتەريالدارىن تولىق قورعاپ قالادى. ماۋ زىدۇڭ جولداس قۇتتىقتاۋ تەلەگرامماسىن جولداپ: ”ەرەكشە ريزا بولدىق. ءبىر نيەتتە ىنتىماقتاسىپ، وتانشىلدىق تۇرعىدا بەرىك تۇرىپ، وتاننىڭ مال - مۇلكىن قورعاپ، ورتالىق حالىق ۇكىمەتىنىڭ قابىلداۋىن كۇتىڭىزدەر“.

  1949 - جىلى پان حاننيان جۇڭگو اۆياتسيا سەرىكتەستىگى جانە ورتالىق اۆياتسيا سەرىكتەستىگى كوتەرىلىسىنە قاتىناسادى. ول شياڭگاڭدا جۇڭگو اۆياتسيا سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى ليۋ جيڭيمەن كەزدەسىپ، ولاردىڭ ارەكەتىنە بەلسەندى باعا بەرىپ، ولارعا جاعدايدان تالداۋ جاساپ، كوتەرىلىستىڭ نۇرلى بولاشاعىن كورسەتەدى ءارى كوتەرىلىستىڭ ناقتى جاي - جاپسارى جونىندە كەمەلدى جوبا جاسايدى. 1949 - جىلى 11 - ايدىڭ 9 - كۇنى 2 اۆياتسيا سەرىكتەستىگىنىڭ قىزمەتكەرلەرى شياڭگاڭدا كوتەرىلىس جاريالايدى، وسىدان كەيىن 12 حالىقتىق اۆياتسيا ۇشاعىنىڭ بەيپيڭ مەن تيانجينگە حاۋىپسىز كەلۋىنە مۇمكىندىك جاساپ، جاڭا جۇڭگو حالىقتىق اۆياتسيا ىستەرىنىڭ قۇرىلۋىنا وراسان زور ۇلەس قوسادى.

  جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاننان كەيىن، پان حاننيان جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى حۋادۇڭ بيۋروسىنىڭ مۇشەسى جانە جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى شاڭحاي قالالىق پارتكوم قوعامدىق ءبولىمىنىڭ باستىعى، بىرلىكساپ ءبولىمىنىڭ باستىعى، شاڭحاي قالاسىنىڭ ۇنەمىلىك ىستەرگە جاۋاپتى ورىنباسار قالا باستىعى سياقتى ميندەتتەردى ۇستىنە الادى. 1977 - جىلى ناۋقاستان قايتىس بولادى.

  پان حاننيان دۇنيەگە كەلگەندىگىنىڭ 110 جىلدىعىن ەسكە ءتۇسىرۋ ءۇشىن، 2016 - جىلى 1 - ايدىڭ 12 - كۇنى جەرگىلىكتى ورىن پان حاننياننىڭ بايىرعى تۇراعىندا حاتكەرلىك تۋىندىلار كورمەسىن وتكىزىپ، پان حاننياننىڭ ولەڭدەرى، حاتتارى سياقتى قولجازبالارىن نەگىز ەتىپ حاتكەرلىك تۋىندىلاردى شىعارىپ، شىعارمالاردى پان حاننياننىڭ بايىرعى تۇراعىنا كورمەگە قويىپ، حاتكەرلىك كوركەمونەر فورماسىندا ونىڭ تاريحي ەڭبەكتەرىن ەسكە ءتۇسىرىپ، ونىڭ توڭكەرىستىك رۋحىن جالعاستىردى.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.