ويىن كورۋ، جۇمباق شەشۋ، اڭگىمە ايتۋ، كورىنىس وڭىرلەرىن ساياحاتتاۋ... جۇڭچيۋ مەرەكەسىنىڭ الدى - ارتىندا، كۇز تىنىسى قويۋلادى، تۇتاس شينجياڭنىڭ جەر - جەرى باي مازمۇندى، الۋان ءتۇرلى مادەنيەت قيمىلدارىن وتكىزىپ، جۇڭحۋانىڭ ءداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ ءمانىن جۇرت كوڭىلىنە ءتىپتى دە تەرەڭ ۇيالاتىپ، مادەنيەت سەنىمىن ارتتىردى.
تەرەزە سىرتىندا تولعان اي، زالدىڭ ىشىندە تامىلجىعان ءان - كۇي. 9 - ايدىڭ 12 - كۇنى كەشتە، ءۇرىمجى قالاسىنىڭ جۇڭچيۋ مەرەكەسى ادەبيەت - كوركەمونەر ساۋىق كەشى ءۇرىمجى جيڭجۇي تەاترحاناسىندا وتكىزىلدى، جەكە ءان «تۋعان جەردىڭ بۇلتى»، ءبي «ۇيقاستار كىتابى»، اسپاپتىق مۋزيكا «قاس سۇلۋ»، توپتىق قور «مەن جانە مەنىڭ وتانىم» سياقتى تارتىمدى ويىن نومىرلەرى قويىلىپ، كورەرمەندەر كلاسسيكا مەن وسىزامان توعىسقان كوركەمونەر دۋماندى ساۋىق كەشىنەن ءلاززاتتاندى. زالداعى كورەرمەندەر ارتيستەرمەن بىرگە ءان شىرقاپ، وتانعا دەگەن تىلەكتەرىن ءبىلدىردى.
9 - ايدىڭ 9 - كۇنىنەن باستاپ، قۇمىل ءان - ءبي ۇيىرمەسى مەكتەپتەردى ارالاپ تەاتر قويۋ قيمىلىن دابىرالى ورىستەتتى. قۇمىل قالاسى يجوۋ رايونى چينچياڭ اۋەنى تەاتر ۇيىرمەسىندەگى ارتيستەر ىلگەرىندى - كەيىندى سول اراداعى ءارقايسى ورتا، باستاۋىش مەكتەپتەرگە بارىپ، ءار كۇنى 2 مايدان ويىن قويىپ وتىردى. «ساننياڭنىڭ بالا تاربيەلەۋى»، «15 جارماق»، «ياڭجياجياڭ» سياقتى ءداستۇرلى كلاسسيكالىق تەاترلاردى 15 مىڭ ورتا، باستاۋىش مەكتەپ وقۋشىلارى تاماشالاپ، ەستەن كەتپەس مەرەكە وتكىزدى.
”جۇڭچيۋ وتكىزۋ، ايكۇلشە جەۋ، اسپاندا 15ىندە تولعان اي...“ 9 - ايدىڭ 12 - كۇنى، تۇرپان قالاسى گاۋچاڭ رايونىنداعى ءارقايسى ورتا، باستاۋىش مەكتەپتەر ءتۇرلى فورمادا نەگىزگى تاقىرىپتىق كلاس جيىنىن اشىپ، وقۋشىلارعا جۇڭچيۋ مەرەكەسىنىڭ مادەنيەت ءمانىن ءتۇسىندىرىپ، جۇڭحۋانىڭ ءداستۇرلى مادەنيەتىن اسقاقتاتتى جانە جالعاستىردى. تۇرپان قالاسى گاۋچاڭ رايوندىق 1 - باستاۋىش مەكتەبى اشقان ”اي تولعاندا جۇڭچيۋدى اڭگىمەلەۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق كلاس جيىنىندا كلاس مەڭگەرۋشىسى وقۋشىلارعا جۇڭچيۋ مەرەكەسىنىڭ كەلۋ تاريحى مەن ادەت - عۇرپىن ءتۇسىندىرىپ، وقۋشىلاردى باستاپ ايكۇلشە جەپ، مەرەكەلىك كارتچكا جاساپ، جىر جىرلاپ، بايىرعى زامان ولەڭدەرىن وقىپ، جۇڭچيۋ مەرەكەسىنىڭ شىعۋ تەگىن، ادەت - عۇرپىن، سونداي - اق قاتىستى ولەڭدەردى بىلىمدىك سۇراۋ - جاۋاپپەن توعىستىردى، وقۋشىلار قىزعىن قاتىناسىپ، ىنتاسى كۇشتى بولدى. تۇرپان قالاسى گاۋچاڭ رايوندىق 5 - ورتا مەكتەپ 4 - جىلدىق (2) كلاس وقۋشىسى اكدام احمەت: ”كلاس بويىنشا ايكۇلشە جەپ، جۇمباق شەشىپ، بايىرعى زامان ولەڭدەرىن وقىپ، جۇڭچيۋدىڭ كەلۋ تاريحىن جانە عۇرىپ - ادەتتەرىن ءتۇسىنىپ، ءداستۇرلى مادەنيەتتىڭ ەرەكشەلىگىن اناعۇرلىم ىشكەرىلەي سەزىندىك ءارى وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىمىز ونان ارى تەرەڭدەدى“، - دەدى قۋانىشپەن.
مەرەكە كەزىندە، تۇتاس شينجياڭنىڭ ءارقايسى ۇلكەن كورىنىس وڭىرلەرى ساياحاتشىلارعا لىق تولدى. جەر - جەردەگى كورىنىس وڭىرلەرى باي مازمۇندى، الۋان ءتۇرلى مادەنيەت قيمىلدارىن وتكىزىپ، ءداستۇرلى مادەنيەتتى سەزىنىپ، مەرەكەنى بىرگە تويلادى.
9 - ايدىڭ 13 - كۇنى، كورلا قالالىق مادەنيەت سارايى ءبىرقانشا مادەنيەت ورىندارىمەن بىرلەسىپ، ”مەرەكەدە باس قوسىپ، شاتتىققا بىرگە بولەنۋ“ جۇڭچيۋ باقشا سەرۋەندەۋ ساۋىعى قيمىلىن وتكىزدى، كوپتەگەن قالا تۇرعىندارى جۇڭگونىڭ ءداستۇرلى كيىمىن كيىنىپ، وتباسىنداعىلارمەن بىرگە باقشانى سەرۋەندەپ، ايكۇلشە جەپ، شاي ءىشىپ، گۇلدەردى تاماشالادى، بالالار سول جەردە قويان شام، ماي قاعاز قول شاتىرىن جاسادى، گۋچين ورىنداۋ، حانفۋ سىمباتى سياقتى ويىندار قالا تۇرعىندارىنا جۇڭچيۋ مەرەكەسىندەگى ءداستۇرلى عۇرىپ - ادەتتى ۇعىندىرىپ، جۇڭحۋانىڭ ءداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ ۇشان تەڭىز تەرەڭ ءمانىن سەزىندىردى.
كۇزگى تيانشان بوعدا كولى، اسپان شايداي اشىق، كول سۋى ءموپ - ءمولدىر، شىرشالار بۇرالا بيگە باسىپ تۇر. 9 - ايدىڭ 13 - كۇنى ساعات 11دە، ”تيانشاندى بالقىتقان حالىقتىق اۋەندەر، جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىنا ارناۋ“ مۋزيكا ساۋىعى باستالدى. قۇلاققا تانىس مۋزيكالار، ويناقى مۋزيكا ىرعاقتارى ساياحاتشىلاردى قاراپايىم مۋزيكادان ءلاززاتتاندىرىپ، قويۋ مەرەكە دۋمانىنا بولەدى. ىلە - شالا، تيانشان بوعدا كولى كورىنىس ءوڭىرىن باسقارۋ كوميتەتى ورگانىنداعى كادرلار مەن جۇپ قۇراعان تۋىستارى بىرلىكتە «شۇيدياۋگىتوۋ. جۇڭچيۋ»دى وقىپ، «مەن جانە مەنىڭ وتانىم»دى بىرگە شىرقادى. ”ديڭحاي شىنجىن“ كورىنىس تۇيىنىندە، 100 شام جۇمباعى كوپتەگەن ساياحاتشىلاردى جۇمباق شەشۋگە قاتىناسۋعا باۋرادى. شاندۇڭدىق ساياحاتشى ۋاڭ چۇنحۇي كوتەرىڭكى كوڭىلمەن: ”كورىنىس وڭىرىندە وتكىزىلگەن وسى قيمىلدار ءبىزدىڭ مادەنيەت سەنىمىمىزدى كۇشەيتتى، وسى جۇڭچيۋ مەرەكەسى ەستەن كەتپەس مەرەكە بولدى“ دەدى.
9 - ايدىڭ 13 - كۇنى، كوكتوعاي اۋدانى كوكسۋلى كورىنىس ءوڭىرى ”گۇل تاماشالاپ، اي تاماشالاپ، جۇڭچيۋ مەرەكەسى جونىندە سىر شەرتۋ − جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن قۇتتىقتاۋ“ قيمىلىن وتكىزدى، ساياحاتشىلار گۇل تەڭىزىندە گۇل تاماشالاۋدان، گۇل تەرۋدەن، گۇلدەردىڭ اتىن تابۋدان سىرت، جۇڭچيۋگە قاتىستى اڭگىمەلەر ايتۋ سياقتى جەلىلەس قيمىلدارعا قاتىناستى. ءۇرىمجى قالاسىنان كەلگەن ساياحاتشى لي يۇي بىلاي دەدى: ”بالا كەزىمدە وتباسىمىز كوكتوعاي اۋدانىنىڭ كوكتوعاي قالاشىعىنداعى ءبىر تورتكىل اۋلادا تۇراتىنبىز، ول اراداعى ءار ۇلت كورشىلەر جۇڭچيۋ مەرەكەسى كەلگەندە جاساعان ءدامدى تاعامدارىن اۋلاعا الىپ شىعىپ، بىرگە تاماق جەي وتىرىپ ايدى تاماشالايتىن، ەرەكشە دۋماندى وتەتىن. وسى رەت كوكتوعايعا بارعانىمدا، سول تورتكىل اۋلاعا بارىپ، بالالارمەن بىرگە سول كەزدەگى تۇرمىستى ەسكە ءتۇسىرىپ، ەرەكشە باقىت سەزىندىم“.
(تىلشىلەر جاڭ يىڭچۇن، گاي يۋجۇن، جاڭ تيڭ، حى ليڭ، ءجازيرا نەسىپبەك، ەرىكتى تىلشىلەر گاڭ ليچياڭ، حۋ جينلياڭ)
