− ءۇرىمجى قالاسى، اقسۋ ايماعى، بۇراتالا موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسى 2 - توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى تىڭعىلىقتى، پارمەندى تۇردە ىلگەرىلەتتى
2 - توپتاعى ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسى باستالعاننان بەرى، رايونىمىزدىڭ جەر - جەرى بارىنشا ءمان بەرىپ، جەدەل قيمىلدادى. ءۇرىمجى قالاسى، اقسۋ ايماعى، بۇراتالا موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسى وزدەرىنىڭ ءىس جۇزىندىك جاعدايىن نەگىز ەتىپ، دەن قويا جوبالاپ، ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ورنالاستىرىپ، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە جونىندەگى ماڭىزدى نۇسقاۋىنىڭ رۋحىن جانە پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ورنالاستىرۋىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، دايەكتىلەندىرىپ، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ قىزمەت ورنالاستىرۋىن مۇقيات دايەكتىلەندىرىپ، 1 - توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ تابىستى تاجىريبەلەرىنەن تولىق ۇلگى الىپ، پايدالانىپ، ۇيرەنۋ مەن ىستەۋدى بىرلەستىرىپ، تەكسەرۋ مەن تۇزەتۋدى تۇتاستىرىپ، كۇشتى جاۋاپكەرشىلىك جانە بورىشتىلىق سەزىممەن، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ تىڭعىلىقتى ىشكەرىلەي ورىستەتىلۋىن جوعارى ولشەممەن، جوعارى ساپامەن ىلگەرىلەتتى.
■ ءۇرىمجى قالاسى: نازاريا ارقىلى اۋەلگى ماقساتقا ءنار بەرىپ، بورىشقا جەتەكشىلىك ەتتى
شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن ىشكەرىلەي ۇيرەندى، دايەكتىلەندىردى، تياناقتاندىردى، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى ماڭىزدى ءسوزى مەن ماڭىزدى نۇسقاۋىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي ۇيرەندى، دايەكتىلەندىردى، تياناقتاندىردى... ءۇرىمجى قالاسىنداعى ءاربىر ورىن نازاردى نەگىزگى تاقىرىپقا، نەگىزگى جەلىگە شوعىرلاندىرىپ، جاپپاي جۇيەلى تۇردە ۇيرەنىپ، ءىس جۇزىندىك جاعدايمەن بايلانىستىرا ۇيرەنىپ، دەر كەزىندە سوڭىنا تۇسە ۇيرەنىپ، نازاريا ارقىلى اۋەلگى ماقساتقا ءنار بەردى، بورىشقا جەتەكشىلىك ەتتى.
العا قاراي ءبىر قادام ۇيرەنىپ، ءبىر ساتى تەرەڭدەدى. ءۇرىمجى قالالىق پارتكوم پارتيا مەكتەبى (قالالىق اكىمشىلىك شۋەيۋان) 7 - ايدىڭ 20 - كۇنىنەن باستاپ، بارلىق وقىتۋشى، جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەردى ۇيىمداستىرىپ، ءار سارسەنبى كۇنى شوعىرلى ۇيرەنۋ مەن وزدىگىنەن ۇيرەنۋ وتكىزىپ، «شي جينپيڭنىڭ ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ جونىندەگى بايىمداۋلارىنان ۇزىندىلەر» سياقتىلاردى قاز - قالپىندا ۇيرەنىپ، نازاريامەن قارۋلانۋدى ۇزدىكسىز كۇشەيتتى.
ءۇرىمجى قالالىق پارتكوم پارتيا مەكتەبىنىڭ (قالالىق اكىمشىلىك شۋەيۋان) ورىنباسار باستىعى (شۋەيۋان) جاڭ چين بىلاي دەدى: ”كەلەسى قادامدا ءبىز اناعۇرلىم ىشكەرىلەي، جۇيەلى تۇردە ۇيرەنىپ، جەتە ۇيرەنىپ، جەتە ءتۇسىنىپ، قانىق ۇعىنىپ، توعىستىرىپ، ۇيرەنۋ بارىسىندا اۋەلگى ماقساتتى، بورىشتى ىلگەرىلەگەن تۇردە ۇعىنىپ، پارتيا تانىمىن كۇشەيتىپ، مۇرات - سەنىمدى بەكەمدەيمىز. سونىمەن قاتار، وقىتۋ بارىسىندا ارناۋلى ساباق ورنالاستىرىپ، شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن ۇيرەنۋدى، دايەكتىلەندىرۋدى تەرەڭدەتۋدى، ساناعا ۇيالاتۋدى، ناقتىلاندىرۋدى ىلگەرىلەتەمىز“.
ءۇرىمجى قالاسى اۋدان - باسقارما دارەجەلىدەن جوعارى باسشىلىق القا مەن باسشى كادرلاردىڭ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسىن كورنەكتى تۇردە يگەرىپ، جەكە ادامداردىڭ وزدىگىنەن ۇيرەنۋى، شوعىرلى ۇيرەنۋ، ارناۋلى تاقىرىپتىق زەرتتەۋ - تالقى سياقتى فورمالاردى قولدانىپ، جەتە ۇيرەنۋ، جەتە يگەرۋ، شىنايى تياناقتاندىرۋعا كۇش سالۋىن ءارى ەكى جاعىن يگەرۋگە، ەكى جاعىن جەبەۋگە تاباندى بولىپ، ۇيرەنۋدىڭ ناقتى ونىمدىلىگىنە شىنايى كەپىلدىك ەتۋىن تالاپ ەتتى.
ءۇرىمجى قالالىق ءتارتىپ تەكسەرۋ كوميتەتى، باقىلاۋ - تەكسەرۋ كوميتەتىندەگى پارتيالى باسشى كادرلار شوعىرلى ۇيرەنۋدە وزدەرىن بايلانىستىرۋعا، قىزمەتتى بايلانىستىرۋعا، قىزمەت جاۋاپكەرشىلىگىن بايلانىستىرۋعا تاباندى بولىپ، پارتيانىڭ جاسامپاز نازارياسىمەن وي - سانانى قارۋلاندىرىپ، ۇلگىگە، ولشەمگە ءدال تۋرالاپ، اۋەلگى ماقساتتان اينىماۋ، بورىش ارقالاۋ يدەيالىق سانالىلىعى مەن ارەكەت سانالىلىعىن ۇزدىكسىز كۇشەيتتى. ءۇرىمجى قالالىق ءتارتىپ تەكسەرۋ كوميتەتىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، باقىلاۋ - تەكسەرۋ كوميتەتىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى حى تيانپيڭ بىلاي دەدى: ”ءبىز نازاردى شىرىكتەسۋ جانە ستيل ماسەلەلەرىنە شوعىرلاندىرىپ، حالىق تۇرمىسى سالاسىندا بۇقارانىڭ مۇددەسىنە زيان جەتكىزگەن كورنەكتى ماسەلەلەرگە شوعىرلاندىرىپ، قاتىستى تاراۋلارعا باستاماشى بولىپ ارناۋلى رەتتەۋ - وڭاۋ ورىستەتىپ، بۇقارا ەڭ كوڭىل بولەتىن، ەڭ تىكە، ەڭ رەال مۇددە ماسەلەلەرىن ويداعىداي شەشەمىز“.
■ بۇراتالا وبلىسى: ماسەلەنى باعدار ەتۋگە تاباندى بولىپ، ۇيرەنۋ مەن ىستەۋدى ۇشتاستىردى
بۇراتالا موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسى ”اۋەلگى ماقساتتان اينىماۋ، بورىش ارقالاۋ، پارىقتى تابۋ، تياناقتاندىرۋدى يگەرۋ“ جالپى تالابىن جان - جاقتى دايەكتىلەندىرىپ، بۇراتالا وبلىسىنىڭ ءىس جۇزىندىك جاعدايىنا بايلانىستىرىپ، نىساناعا تۋرالانىپ، پارتيالى كادرلاردىڭ نازاريامەن قارۋلانۋدى تاباندىلىقپەن كۇشەيتۋىن ىلگەرىلەتىپ، ىلگەرىلەي ”ءتورت تانىم“دى كۇشەيتىپ، ”ءتورت سەنىم“دى بەكەمدەپ، ”ەكىنى قورعاۋ“دى ورىندادى. سونىمەن قاتار، ماسەلەنى باعدار ەتۋگە تاباندى بولىپ، ۇيرەنۋ مەن ىستەۋدى ۇشتاستىرىپ، كورنەكتى ماسەلەلەردى شەشۋگە كۇش سالىپ، ءتۇرلى قىزمەتتەردى تەرەڭدەي، جىنتىكتەي، ناقتاپ ىستەدى.بۇراتالا موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىستىق پارتكوم ساقا كادرلار مەكەمەسى ەرتە جوسپارلاۋعا، ەرتە دايىندالۋعا تاباندى بولىپ، باسشىلىق القاسىنىڭ شوعىرلى ۇيرەنۋىن دەن قويا ويداعىداي يگەرۋ نەگىزىندە، ”ءۇش جيىن، ءبىر ساباق“ ءتۇزىمىن قاتاڭ تياناقتاندىرىپ، پارتيا مۇشەلەرىنىڭ ءار ايداعى وزدىگىنەن ۇيرەنۋ ءتىزىمىن دايىنداپ، ماسەلەگە وي جۇگىرتە، قاز - قالپىندا ۇيرەنىپ، ۇيرەنۋ مەن پايدالانۋدى ۇشتاستىرىپ، ۇيرەنۋ ارقىلى تۇزەتۋدى جەبەپ، ۇيرەنۋدىڭ ونىمدىلىگىن بۇكىل وبلىستاعى ساقا كادرلار ىستەرىنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋدىڭ جاندى امالياتىنا شىنايى اينالدىردى.
بۇراتالا موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىستىق پارتكوم ساقا كادرلار مەكەمەسىنىڭ باستىعى يوۋ ليشيا: ”ساقا كادرلار مەكەمەسى ءبىر جاعىنان ۇيرەنىپ، ءبىر جاعىنان تەكسەرىپ، ءبىر جاعىنان تۇزەتۋگە تاباندى بولىپ، باسشى كادرلاردىڭ باستاماشىلدىقپەن تۇزەتۋىنە تاباندى بولىپ، ارناۋلى رەتتەۋ - وڭاۋ مازمۇندارىن مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، ءبىر جاعىنان ۇيرەنىپ، ءبىر جاعىنان تۇزەتۋ ءتىزىمىن شىعارىپ، دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان ساقا كادرلارعا قىزمەت وتەۋ، باسقارۋ سياقتى جاقتاردى ارقاۋ ەتىپ، رەتتەۋ - تۇزەتۋ شارالارىن العا قويدى. قازىر بۇكىل وبلىستاعى دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان ساقا كادرلار اڭىس ەتكەن 5 جاقتاعى ماسەلەنى جينادىق ءارى وسى ماسەلەلەرگە مەڭزەس 15 رەتتەۋ - تۇزەتۋ شاراسىن العا قويدىق“ دەدى.
اۋىل - قىستاقتىڭ اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگىن شىنايى بەكەمدەۋگە، جوعارىلاتۋعا ايرىقشا كۇش سالدى؛ وزەن - كول باستىقتارى ءتۇزىمىن تياناقتاندىرۋدى تۇتقا ەتىپ، تاۋدى، سۋدى، ورماندى، اتىزدى، كولدى، جايلىمدى جۇيەلى جونگە سالۋعا تاباندى بولدى... بۇراتالا موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىستىق سۋ يگىلىگى مەكەمەسى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى قوزعاۋشى كۇش ەتىپ، ءتۇرلى قىزمەتتەردى زور كۇشپەن ىلگەرىلەتتى.
بۇراتالا موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىستىق سۋ يگىلىگى مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، مەكەمە باستىعى سۇبتا بىلاي دەدى: نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ ورنالاستىرۋى، تالابى بويىنشا، مەكەمەمىز ءىس جۇزىندىك جاعدايعا تىعىز بايلانىستىرىپ، ۇيرەنۋ مەن ىستەۋدى ۇشتاستىرۋعا، تەكسەرۋ مەن تۇزەتۋدى ساباقتاستىرۋعا، ماڭىزدى ءتۇيىندى يگەرۋگە، ولقىلىقتاردى تولىقتاۋعا، ءالسىز تۇستاردى كۇشەيتۋگە تاباندى بولىپ، سۋ بايلىعىن ساپالى جايعاستىرۋ، سۋ، قۋاڭشىلىق اپاتتارىنان ساقتانۋ سياقتى جاقتاردا پارمەندى شارا قولدانىپ، بۇراتالا وبلىسى سۋ يگىلىگى ءتۇرلى قىزمەتتەرىنىڭ تىڭعىلىقتى ونىمدىلىكتەرگە قول جەتكىزۋىن ىلگەرىلەتەدى.
■ اقسۋ ايماعى: الدىمەن ۇيرەندى، الدىمەن تۇزەتتى، بايقالا سالا تۇزەتتى
اقسۋ ايماعى اۋدان، باسقارما دارەجەلىدەن جوعارى باسشى كادرلاردى ءتۇيىن ەتىپ، الدىمەن ۇيرەنىپ الدىمەن تۇزەتۋگە، بايقالا سالا تۇزەتۋگە تاباندى بولدى.
اقسۋ ايماقتىق پارتكومنىڭ مۇشەسى، ۇيىمداستىرۋ ءبولىمىنىڭ باستىعى دۋ ميڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: اقسۋ ايماعى ايماقتاعى ءتورت القانىڭ شوعىرلى ۇيرەنۋ، زەرتتەۋ - تالقى ءتاسىلىن جولعا قويىپ، شوعىرلى زەرتتەۋ - تالقى ۇيرەنۋ جوسپارىن جاساپ، قىزمەتكەر، ۋاقىت، مازمۇن، ونىمدىلىك سىندى ”ءتورتتى تياناقتاندىرۋ“عا شىنايى كەپىلدىك ەتتى. سونىمەن بىرگە، ايماق ءتورت القاسى الدىمەن ارەكەتتەنىپ، نەگىزگى ساتىعا ىشكەرىلەي بارىپ، بۇقارانى ىشكەرىلەي ارالاپ، ءبىرىنشى شەپكە ىشكەرىلەي بارىپ، بۇقارانى الاڭداتقان ىستەردى، مازالاعان ىستەردى، ۋايىمداتقان ىستەردى ۇعىستى، يگەردى ءارى نەگىزگى ساتىنى بۇقارا اڭىس ەتكەن ماسەلەلەردى شەشۋدە ناقتى شارا، جارامدى شارا شىعارۋعا قۋزاپ، جەتەكشىلىك ەتىپ، وقۋعا ءتۇسۋ، جۇمىسقا ورنالاسۋ، اۋرۋ ەمدەتۋ، قارتتاردى كۇتىمدەۋ سياقتى بۇقارا ەڭ كوڭىل ءبولىپ وتىرعان، ەڭ تىكە، ەڭ رەال مۇددە ماسەلەلەرىن شوعىرلى شەشتى.
اقسۋ ايماعىنداعى 8 اۋدان، ءبىر قالا، ايماققا توتە قاراستى كاسىپورىن، ءىسورىندار ماسەلەنى باعدار ەتۋدى بەرىك ورناتىپ، ماسەلەگە وي جۇگىرتە ۇيرەنىپ، ۇلگىگە، ولشەمگە مۇقيات تۋرالانىپ، بۇقارانىڭ اڭىسى كۇشتى بولىپ وتىرعان ماسەلەلەردى دەر كەزىندە سالالاپ، جيناقتاپ، ماسەلە تىزىمدىگىن جاساپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە كەزىندە شەشۋگە بولاتىن كورنەكتى ماسەلەلەردى باستاپقى قادامدا تۇراقتاندىرىپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە مىندەتتەرىنىڭ تىڭعىلىقتى بولۋىنا، تياناقتانۋىنا، ەگجەي - تەگجەيلى بولۋىنا بەرىك نەگىز قالادى.
”ءىشىنارا جاسى ۇلعايعان بۇقارا دەمالىس ورنىندا جاتادى، ولارعا دەر كەزىندە مامىلە تولىمدىلىعى كۋالاندىرىلماعان. 60 جاستان جوعارى قارتتاردىڭ مامىلەسىن دەر كەزىندە الۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتىپ، تولىمدىلىعىن كۋالاندىرماعاندىقتان قازىرگى مامىلەسىن تاراتۋدىڭ توقتاپ قالۋ قۇبىلىسىنان ساقتانۋ ءۇشىن، ءبىز ’ءبىر جەلى قىزمەت ءادىسى‘ ارقىلى نەگىزگى ساتىداعى قوعامدىق قامسىزداندىرۋعا تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، بۇقارانىڭ ۇيىنەن شىقپاي، قىزمەت وتەۋدى ۇيىندە يگىلىكتەنۋىن ەڭ جوعارى شەكتە جۇزەگە اسىردىق“، - دەدى كۇشار اۋداندىق ادام كۇشى بايلىعى جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ مەكەمەسىنىڭ باستىعى لي يۇيفاڭ.نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەمەن ۇشتاستىرىپ، كۇشار اۋدانى تۇتاس اۋدان كولەمىندە ”ءبىر جەلى قىزمەت ءادىسى“ن جاپپاي جۇرگىزىپ، بۇقاراعا قىزمەت وتەۋ كوزقاراسىن ءبىرىنشى شەپكە دەيىن جەتكىزۋ، نىسانا، مىندەتتى ءبىرىنشى شەپكە دەيىن ايقىنداۋ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ، كومەكتەسۋ، جەتەكتەۋ، جەتەكشىلىك ەتۋدى ءبىرىنشى شەپكە دەيىن جەتكىزۋ، ماسەلەنى، قايشىلىقتى ءبىرىنشى شەپتە شەشۋ، قىزمەت ونىمدىلىگىن ءبىرىنشى شەپتە جەبەۋ، تياناقتاندىرۋ قابىلەتىن ءبىرىنشى شەپتە سىننان وتكىزۋ سياقتى قىزمەت تاسىلدەرى ارقىلى كۇشار اۋدانىنىڭ ءار دارەجەلى باسشى كادرلارىنىڭ ستيلدە بۇرىلىس جاساۋىن، قىزمەت ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋىن جەبەپ، قىزمەت نىسانا، مىندەتتەرىن اناعۇرلىم ايقىنداپ، وي جەلىسىن اناعۇرلىم انىقتاپ، نەگىزگى ساتى قىزمەتى مەن بۇقارانىڭ قيىنشىلىعىن ۇتىمدى شەشتى.
اۋەلگى ماقساتتان اينىماي، باتىلدىقپەن بورىش ارقالاپ، ناقتى ونىمدىلىككە ۇمتىلدى. رايونىمىزدىڭ جەر - جەرىندەگى پارتيا مۇشەلەرى، كادرلار مىنالاردى ءبىلدىردى: ۇيرەنۋ تاربيەسىن كۇشەيتىپ، مۇقيات قاداعالاپ، رەتتەپ - تۇزەتىپ، قۇلشىنا قامال الىپ، قيىنشىلىقتى شەشىپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە مەن شينجياڭنىڭ ورنىقتىلىق، دامۋ قىزمەتتەرىن ىلگەرىلەتۋدىڭ ءىس جۇزىندىك ونىمدىلىكتەرىمەن جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن قارسى الامىز.
(تىلشىلەر جاڭ يانفاڭ، شيا چيڭ، جاۋ چۇنحۋا، بۇراتالا تىلشىلەر پۋنكتىنەن لي ميڭشيڭ، ەرىكتى تىلشىلەر گاي يۇي، ۋاڭ شيا جازعان)
