دىڭ حۋانىڭ سۋرەتى. شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 9 - ايدىڭ 3 - كۇنى چاڭشادان بەرگەن حابارى (ءتىلشى تان چاڭ). حۋنان ولكەسى چىنجوۋ قالاسى بەيحۋ رايونى لۋتاڭ قالاشىعى پيفۋ قىستاعىندا، وڭتۇستىك حۋناننىڭ تۇرعىن ءۇي ۇلگىسىندە چيڭ پاتشالىعىنىڭ سوڭعى مەزگىلىندە سالىنعان ءبىر قۇرىلىس بار، جىل بويى قوعامنىڭ ءار سالاسىنداعى قايراتكەرلەر سول اراعا بارىپ ەكسكۋرسيالايدى، ۇيرەنەدى؛ جاقىن ماڭداعى اسكەري كيىمدى كەۋدە مىس ءمۇسىننىڭ الدىنا دا ۇنەمى ادامدار كەلىپ قۇرمەت ءبىلدىرىپ، گۇل شارباق ۇسىنىپ، پارتياعا كىرگەن كەزدەگى سەرتتەرىن قايتالاي ەسكە الادى. بۇل قۇرىلىس مەملەكەت قۇرۋشى شاڭجياڭ دىڭ حۋانىڭ ەجەلگى تۇراعى، مىس ءمۇسىن دىڭ حۋا جياڭجۇننىڭ ءمۇسىنى.
دىڭ حۋا، 1910 - جىلى حۋنان ولكەسى چىنجوۋ قالاسى بەيحۋ رايونى لۋتاڭ قالاشىعى پيفۋ قىستاعىندا تۋعان، جاس كەزىندە وتانشىل وقۋشىلار قوزعالىسىنا بەلسەنە قاتىناسقان. ول «جاستاردىڭ ءومىر كوزقاراسى جايلى» ماقالاسىندا بىلاي دەپ جازادى: ”جاستار باسىن ءباي تىگىپ وتان ءۇمىتىن اقتاۋى، مەملەكەتتى جويىلۋ حاۋپىنەن قۇتقارۋى، كۇيزەلىستەگى 100 ميلليون حالىقتى ازات ەتۋى كەرەك!“
1927 - جىلى 3 - ايدا دىڭ حۋا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولادى. 1928 - جىلى 1 - ايدا وڭتۇستىك حۋنان كوتەرىلىسىنە قاتىناسادى، كەيىن جۋ دى، چىن يعا ىلەسىپ جيڭگاڭشانعا بارادى. كەزىندە جۇڭگو جۇمىسشى - ديقان قىزىل ارمياسى زۇڭدۇيىنىڭ ساياسي ءبولىمى ۇيىمداستىرۋ ءبولىمىنىڭ ءبولىم باستىعى، ارميا جەتەكشى اترەتىنىڭ جىڭۋيى، تۋاننىڭ جىڭۋيى، شىنىڭ جىڭۋيى سياقتى مىندەتتەردى وتەپ، ورتالىق سوۆەتتىك رايونىنىڭ ءار رەتكى ”قورشاپ جويۋعا“ قارسى تۇرۋىنا جانە ۇزاق جورىققا قاتىناسادى. سولتۇستىك شانشيگە جەتكەن سوڭ، قىزىل 1 - جۇنتۋان 2 - شىسى ساياسي ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، قىزىل 1 - ، قىزىل 2 - شىسىنىڭ جىڭۋيى مىندەتىن وتەپ، قوسىن باستاپ جىلوجىن، شىعىسقا جورىق، باتىسقا جورىق جانە شانچىڭباۋ شايقاسىنا قاتىناسادى.
تۇتاس ەلدە جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى تۇرۋ سوعىسى باستالعاننان كەيىن، دىڭ حۋا 8 - ارميا 115 - شى 685 - تۋاننىڭ ساياسي باسقارماسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى مىندەتىن وتەپ، پيڭشيڭگۋان شايقاسىنا قاتىناسادى. كەيىن 115 - شى دەربەس تۋاننىڭ جىڭۋيى، شانشي - شاحار - حىبەي اسكەري رايونى 1 - بولىمشە رايوننىڭ جىڭۋيى، پيڭشي تارماق اترەتىنىڭ سىليڭيۋانى، قوسىمشا جىڭۋي مىندەتىن وتەدى، پيڭشي جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى تۇرۋ بازاسىن اشۋعا باسشىلىق ەتىپ قاتىناسادى. 1938 - جىلى 5 - ايدا 8 - ارميا 4 - زۇڭدۇيىنىڭ جىڭۋيى مىندەتىن وتەپ، سىليڭيۋان سۇڭ شىلۇنمەن بىرگە قوسىندى باستاپ شىعىس حىبەيگە بارىپ، جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى تۇرۋ بازاسىن اشادى. 1940 - جىلدان باستاپ شانشي - شاحار - حىبەي اسكەري رايونى 5 - بولىمشە رايوننىڭ سىليڭيۋانى، قوسىمشا جىڭۋيى، 4 - بولىمشە رايونىنىڭ سىليڭيۋانى مىندەتىن وتەپ، ءجۇز تۋان شايقاسىنا قاتىناسادى. 1944 - جىلى يان - انعا بارىپ، شانشي - گانسۋ - نيڭشيا - سانشي - سۇييۋان بىرىككەن قورعانىس ارمياسىنىڭ جەتەكشى 2 - لۇيىنىڭ جىڭۋيى مىندەتىن وتەيدى، كەيىن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى پارتيا مەكتەبىنە بارىپ وقيدى.
جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى تۇرۋ سوعىسى جەڭىسكە جەتكەننەن كەيىن، دىڭ حۋا شىعىس سولتۇستىك اماندىق قورعاۋ ورىنباسار سىليڭى، قوسىمشا شىنياڭ قالاسى قالا قورعاۋ سىليڭى، لياۋشي (ارتىنان لياۋجي بولىپ وزگەرتىلەدى) اسكەري رايوننىڭ سىليڭيۋانى مىندەتىن وتەپ، قوسىندى باستاپ شيۋشۇيحىزى شايقاسىنا جانە سىپيڭدى قورعاۋ سوعىسىنا قاتىناسادى. 1947 - جىلدان باستاپ شىعىس سولتۇستىك دەموكراتيالىق بىرىككەن ارمياسى لياۋجي زۇڭدۇيىنىڭ، شىعىس سولتۇستىك دالا ارمياسى 7 - زۇڭدۇيىنىڭ سىليڭيۋانى، 44 - ارميانىڭ جۇنجاڭى، 4 - دالا ارمياسى 15 - بيڭتۋاننىڭ سىليڭيۋانى، قوسىمشا گۋاڭدۇڭ اسكەري رايونىنىڭ 1 - ورىنباسار سىليڭيۋانى مىندەتىن وتەپ، قوسىندى باستاپ لياۋشىن، پيڭجين، شياڭگان، گۋاڭدۇڭ سياقتى شايقاستارعا قاتىناسىپ، حاينان ارالى شايقاسىن ۇيىمداستىردى، جەتەكشىلىك ەتتى.
1950 - جىلى دىڭ حۋا امەريكاعا قارسى تۇرىپ، چاۋشيانعا كومەكتەسۋ سوعىسىنا قاتىناسىپ، جۇڭگو حالىق ەرىكتىلەر ارمياسىنىڭ 1 - ورىنباسار سىليڭيۋانى، قوسىمشا 1 - ورىنباسار جىڭۋيى مىندەتىن وتەپ، پىڭ دىحۋايعا سەلبەسىپ بىرىنشىدەن بەسىنشى رەتكە دەيىنگى شايقاسقا قاتىناسادى. 1952 - جىلدان باستاپ ەرىكتىلەر ارمياسىنىڭ ۋاقىتشا سىليڭيۋانى، قوسىمشا جىڭۋيى مىندەتىن وتەيدى. 1953 - جىلى ەرىكتىلەر ارمياسىنىڭ سىليڭيۋانى، قوسىمشا جىڭۋيى مىندەتىن وتەيدى. ءار رەتكى توڭكەرىستىك سوعىستا، دىڭ حۋا قابىرعادان قان كەشىپ، ۇلتتىڭ تاۋەلسىزدىگى مەن ازاتتىعى ءۇشىن ەلەۋلى ەڭبەك سىڭىرەدى.
1954 - جىلى ەلگە قايتقاننان كەيىن، دىڭ حۋا شىعىس سولتۇستىك اسكەري رايونىنىڭ 1 - ورىنباسار سليڭيۋانى، ۋاقىتشا سىليڭيۋانى، حالىق ازاتتىق ارمياسىنىڭ ورىنباسار باس سانموجاڭى، قوسىمشا شىنياڭ اسكەري رايونىنىڭ سىليڭيۋانى، اسكەري عىلىمدار شۋەيۋانىنىڭ ورىنباسار باستىعى سياقتى مىندەتتەردى وتەيدى. 1955 - جىلى شاڭجياڭ اسكەري شەنى بەرىلەدى. 1980 - جىلى 7 - ايدىڭ 3 - كۇنى دىڭ حۋا ناۋقاستان شاڭحايدا قايتىس بولادى.
پيفۋ قىستاعىنداعى دىڭ حۋا جياڭجۇننىڭ ەجەلگى تۇراعى قازىر ولكە دارەجەلى مادەني مۇرالاردى قورعاۋ ورنى، چىنجوۋ قالاسىنىڭ، بەيحۋ رايونىنىڭ ەكى دارەجەلى وتانشىلدىق تاربيە بازاسى، جاستار مەن جاس وسپىرىمدەردىڭ يدەيا، ءمورال تاربيە بازاسى جانە كادرلار مەن جۇمىسشىلاردىڭ ءداستۇر تاربيە بازاسى.
2009 - جىلى بىرنەشە جىلعى جوندەۋ - تۇزەۋ نەگىزىندە، جەرگىلىكتى پارتكوم، ۇكىمەت دىڭ حۋا جياڭجۇننىڭ ەجەلگى تۇراعىنا جان - جاقتى جوندەۋ جۇرگىزدى ءارى دىڭ حۋانىڭ ومىرىندە سىڭىرگەن ەڭبەكتەرى كورگىزبەسىن ورنالاستىردى. 2010 - جىلى دىڭ حۋا جياڭجۇننىڭ دۇنيەگە كەلگەندىگىنىڭ 100 جىلدىعى قارساڭىندا، جياڭجۇننىڭ كەۋدە مىس ءمۇسىنى پيفۋ قىستاعىندا ورناتىلدى.
