− سانجى حۇيزۋ اۆتونوميالى وبلىسى، قۇمىل قالاسى، تۇرپان قالاسى 2 - توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى تىڭعىلىقتى، پارمەندى ىلگەرىلەتتى
2- توپتاعى ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسىندە سانجى حۇيزۋ اۆتونوميالى وبلىسى، قۇمىل قالاسى، تۇرپان قالاسى شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن ىشكەرىلەي ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ سىندى ءتۇبىرلى مىندەتتى مىقتاپ يگەرىپ، ”اۋەلگى ماقساتتان اينىماۋ، بورىش ارقالاۋ، پارىقتى تابۋ، تياناقتاندىرۋدى يگەرۋ“ جالپى تالابىن جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، ۇيرەنۋ تاربيەسى، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ، ماسەلەلەردى قاداعالاۋ، رەتتەۋ - تۇزەتۋدى تياناقتاندىرۋ سىندى 4 ءتۇيىندى شارانى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، ىلگەرىلەتىپ، نازاريامەن اۋەلگى ماقساتقا ءنار بەرىپ، ناقتى ىستەۋ ارقىلى بورىشتى امالياتتا ايگىلەپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ جوعارى ولشەممەن، جوعارى ساپامەن ورىستەتىلۋىن ىلگەرىلەتتى.
سانجى وبلىسى: ۇيرەنۋ مەن ىستەۋدى بايلانىستىرىپ، تەكسەرۋ مەن تۇزەتۋدى ساباقتاستىردى
ۇيرەنۋ مەن ىستەۋدى بايلانىستىرىپ، تەكسەرۋ مەن تۇزەتۋدى ساباقتاستىردى. سانجى وبلىسى ۇيرەنۋ بارىسىندا تۇزەتۋگە، بايقالا سالىسىمەن تۇزەتۋگە تاباندى بولىپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ ناقتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋىن ىلگەرىلەتتى.
سانجى وبلىسىنىڭ 4 القاسىنداعى باسشى كادرلار باستاماشىلدىق ەتىپ، اۋدان، باسقارما دارەجەلىدەن جوعارى ورىندار مەن نەگىزدەلىپ اتقاراتىن ورىنداردىڭ باسشىلىق القاسى الما - كەزەك ىلەسە ۇيرەنىپ، كەزەڭگە ءبولىپ 7 كۇندىك شوعىرلى ۇيرەنۋ، زەرتتەۋ - تالقى ورىستەتىپ، اۋەلگى نۇسقانى قاز - قالپىندا ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، جەتە ءتۇسىندى. سونىمەن قاتار پارتيا ياچەيكاسىن بىرلىك ەتىپ، ”ەكىنى ۇيرەنۋ، بىردە تولىمدى بولۋ“ ۇيرەنۋ تاربيەسىن ۇدايىلاندىرۋعا، تۇزىمدەندىرۋگە بايلانىستىرىپ، ”ءۇش جيىن، ءبىر ساباق“، نەگىزگى تاقىرىپتىق پارتيا كۇنى سياقتى دانەكەرلەرگە سۇيەنىپ، قالىڭ پارتيا مۇشەلەرىن اپتاسىنا ءبىر رەت توپتىق ۇيرەنۋ وتكىزىپ، زەيىن - زەردەنى شوعىرلاندىرا وتىرىپ اۋەلگى شىعارمانى مۇقيات وقۋعا، ءتۇپ نۇسقاسىن ۇيرەنۋگە، قاعيداسىن ۇعىنۋعا ۇيىمداستىردى.
نازاريا ۇيرەنۋدى ءىس جۇزىندىك ماسەلەلەردى شەشۋمەن تىعىز بايلانىستىرىپ، سانجى وبلىسىنىڭ ءارقايسى توتە قاراستى تاراۋلارى، ءارقايسى اۋدان، قالالارى (باقشا رايوندارى) پىشاقتىڭ ءدۇزىن ىشكە قاراتىپ، نىسانانى ءدال تاۋىپ، جەكە - جەكە 2 دە 3 كورنەكتى ماسەلەنى تۇراقتاندىرىپ، ءبىر - بىردەن تىزىمدىك جاساپ، قيىن ماسەلەلەردى شەشۋدىڭ ناقتى شارالارىن، قاتاڭ شارالارىن العا قويىپ، جۇمىستاندىرۋ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋ، وقۋ - اعارتۋ، ەمدەۋ سياقتى حالىققا تيىمدىلىك جاساۋ ينجەنەريالارىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتتى.
سانجى وبلىستىق بازار باقىلاۋ - باسقارۋ مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى يىن حۇڭتاۋ: ”2 - توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەدە ءبىز بازاردى باقىلاۋ - باسقارۋ امالياتىنا بايلانىستىرىپ، بۇقارانىڭ اڭىسى كۇشتى بولعان اس - سۋ قوڭىرسىعى سياقتى بوگدە ءيىس لاستاۋىنىڭ حالىقتى مازالاۋ ماسەلەلەرىنە مەڭزەس، ارناۋلى رەتتەۋ - وڭاۋ ورىستەتىپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ جەتىستىكتەرىن شىنىمەن حالىق بۇقاراسىنىڭ مۇددەسىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ ناقتى امالياتىنا اينالدىرامىز“ دەدى.
وبلىستىق پارتكوم اتىنان حۇجات شىعارۋ، جيىن اشۋ مولشەرى بىردەي تومەندەدى؛ وبلىستىڭ ءوز دارەجەسىندەگى اكىمشىلىك ىستەر APPى نولگە ازايدى، قىستاق، الەۋمەتتىك اۋماق ارحيۆتەرى دەرلىك ％80تەن ارتىق ازايدى، نەگىزگى ساتى تولتىراتىن كەستە بىلتىر 21گە ازايتىلۋ نەگىزىندە تاعى ازايتىلىپ قازىر 8گە ءتۇستى... الدىمەن وزگەرتۋگە تاباندى بولىپ، سانجى وبلىسى ناقتى دا جارامدى رەتتەۋ - وڭاۋ شارالارىن قولدانىپ، زور كۇشپەن نەگىزگى ساتىعا ىرىق بەرىپ، اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتتى. نەگىزگى ساتىداعى كادرلار جاپپاي الدارقاتىپ جولعا سالاتىن تەكسەرۋ باعالاۋلارىنىڭ ازايعاندىعىن، نازاردى باستى جاۋاپكەرشىلىككە، باستى جۇمىسقا شوعىرلاندىراتىن، بۇقاراعا قىزمەت ەتەتىن ۋاقىتتارىنىڭ كوبەيگەندىگىن، دامۋعا تالپىناتىن سەنىمدەرىنىڭ اناعۇرلىم كۇشەيگەندىكتەرىن اڭىس ەتتى.
قۇمىل قالاسى: ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، جىنتىكتەي سالىستىرىپ، ۇيرەنۋ بارىسىندا تۇزەتتى
ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، جىنتىكتەي سالىستىرىپ، ۇيرەنۋ بارىسىندا تۇزەتتى، ناقتى ونىمدىلىككە تالپىندى. قۇمىل قالاسى نازاردى نەگىزگى تاقىرىپقا، نەگىزگى ارقاۋعا مىقتاپ شوعىرلاندىرىپ، ۇيرەنۋ تىزىمدىگىن دايىنداپ، ۇيرەنۋ مازمۇنىن ناقتىلاندىرىپ، اۋەلگى شىعارمانى مۇقيات وقۋعا، ءتۇپ نۇسقاسىن ۇيرەنۋگە، قاعيداسىن ۇعىنۋعا تاباندى بولىپ، شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن ۇيرەنۋدىڭ، دايەكتىلەندىرۋدىڭ ىشكەرىلەي ورىستەتىلۋىن، كوكەيگە ۇيالاۋىن، ناقتىلانۋىن ىلگەرىلەتىپ، ۇيرەنۋ ونىمدىلىگىن شىنىمەن ساياسي جەتەكشىلىكتى كۇشەيتۋدە، ستيلدى جاقسارتۋدا، وزەكتى كەلەلى جاعدايعا قىزمەت وتەۋدە، حالىق ءۇشىن قىزمەت ەتۋدى كۇشەيتۋدە تياناقتاندىردى.
قۇمىل قالالىق پارتكومنىڭ شۋجيى لي چىڭحۇي بىلاي دەدى: ۇيرەنۋ ونىمدىلىگىن وزەكتى كەلەلى جاعدايعا قىزمەت وتەۋدە تياناقتاندىرىپ، قوعام ورنىقتىلىعىن قورعاۋ، جوعارى ساپالى دامۋ، ەنەرگيا بايلىعى سياقتى 10 جۇمىستى كۇش سالا ويداعىداي ىستەپ، قۇمىلدى شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنداعى ماڭىزدى ارتۋ ۇيەگىنە اينالدىرامىز.
ءبىر جاعىنان ۇيرەنىپ، ءبىر جاعىنان قاداعالاپ، ءبىر جاعىنان رەتتەپ - تۇزەتتى. قۇمىل قالاسى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەدە تۋ باستا - اق تۇزەتۋگە تاباندى بولىپ، 8 جەتەكشىلىك ەتۋ گرۋپپاسىنا جەكە - جەكە ارناۋلى رەتتەۋ - وڭاۋ قىزمەتكەرلەرىن جىبەرىپ، ولشەمگە قاتاڭ تۋرالانىپ، ءبىر - بىردەن، ءتۇر - ءتۇر بويىنشا تەكسەرۋدى اتقارىپ، نىسانا وزەگىن كوزدەپ، رەتتەپ - تۇزەتىلەتىن ماسەلەلەردى قاتاڭ يگەردى، ناقتى يگەردى.
قۇمىل قالالىق بازار باقىلاۋ - باسقارۋ مەكەمەسى ءىس جۇزىندىك ارەكەتىمەن ”تۇزەتۋ“دى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ تۇتاس بارىسىنا ءسىڭىرىپ، حالىق تۇرمىسى سالاسىنداعى شاعىن ازىق - تۇلىك مانەرلەۋ ورىندارىن رەتتەۋ - وڭاۋ قىزمەتىن ۇزدىكسىز ورىستەتىپ، ءوندىرىستى توقتاتۋ تاپسىرىلعان شاعىن ازىق - تۇلىك مانەرلەۋ ورىندارىن قايتا قاداعالادى. قۇمىل قالالىق بازار باقىلاۋ - باسقارۋ مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، ورىنباسار مەكەمە باستىعى جۋ شۇيشىڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: قۇمىل قالاسى «قۇمىل قالاسىنىڭ شاعىن ازىق - تۇلىك مانەرلەۋ ورىندارىنىڭ نەگىزگى ولشەمىن (سىناق رەتىندە اتقارىلادى)» جانە بالكۇلشە، بۇرشاق ىرىمشىگى، ازىقتىق وسىمدىك مايى سياقتى 7 تۇردەگى ۇنەمى كەزىگەتىن شاعىن ازىق - تۇلىك مانەرلەۋ ورىندارىنىڭ جۇمىس جۇرگىزۋىنە جەتەكشىلىك ەتۋ ولشەمىن جاساپ، شاعىن ازىق - تۇلىك مانەرلەۋ ورىندارىنىڭ تىركەۋگە الۋ، باسقارۋ قىزمەتىندە حابارلاۋ، ۋادە بەرۋ ءتۇزىمىن اتقاردى، سونىمەن قاتار تەكسەرىپ بەكىتۋ، كىرۋگە رۇقسات ەتۋ قىزمەت وتەۋىن ساپالىلاندىرىپ، ”الدىمەن تەكسەرىپ، سوڭىنان كۋالىك بەرۋ“دى ”الدىمەن كۋالىك بەرىپ، سوڭىنان تەكسەرۋ“گە وزگەرتۋدى جۇزەگە اسىرىپ، تەكسەرىپ بەكىتۋ ۋاقىت شەگىن قىسقارتىپ، بۇقارانىڭ جۇمىس بىتىرۋىنە قولايلىلىق جاسادى.
تۇرپان قالاسى: نەگىزگى ساتىعا ىشكەرىلەي بارىپ، ماسەلەلەردى تاپتى
نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ نىسانالارىنا، مىندەتتەرىنە تىعىز بايلانىستىرىپ، تۇرپان قالاسى شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن ۇيرەنۋدى، دايەكتىلەندىرۋدى، جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن، اسىرەسە، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق باس نىساناسىن دايەكتىلەندىرۋدى، تياناقتاندىرۋدى مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، 4 ءتۇرلى ءتۇيىندى شارانى جالپى جاقتان جوسپارلاپ ىلگەرىلەتتى.
ۇيرەنۋ ساپاسىندا ناقتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋگە تالپىندى. تۇرپان قالاسىنداعى ءار دارەجەلى پارتيا ۇيىمدارى پارتكوم (پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسى) نازاريا ۇيرەنۋ وزەكتى گرۋپپاسىنىڭ ۇيرەنۋى، كىتاپ وقۋ كلاسىن اشۋ سياقتى فورمالاردى قولدانىپ، بايسالدىلىقپەن زەر سالا وقىپ، بەلسەنە، ىرىقتىلىقپەن پىكىر اۋىستىردى. قالىڭ پارتيالى كادرلار ۇيرەنۋدى، زەرتتەۋ - تالقىلاۋدى ءوز رايونىنداعى، ءوز تاراۋىنداعى، ءوز ورنىنداعى ورنىقتىلىقتا، رەفورمادا، دامۋدا ساقتالعان كورنەكتى ماسەلەلەردى جانە پارتيا قۇرىلىسىندا ءدوپ كەلگەن كوكەي تەستى ماسەلەلەردى شەشۋدى زەرتتەۋمەن بايلانىستىرىپ، جەكە ادامنىڭ يدەيالىق ءىس جۇزىندىگىمەن جانە قىزمەت ءىس جۇزىندىگىمەن بايلانىستىرىپ، ۇيرەنۋدىڭ جوعارى ساپالى بولۋىنا، ۇيرەنۋدىڭ جاقسى ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتتى.
نەگىزگى ساتىعا ىشكەرىلەي بارىپ، ماسەلەلەردى تاپتى. 9 - ايدىڭ 17 - كۇنىنەن باستاپ، تۇرپان قالاسىنىڭ باسشىلارى جانە قالاعا توتە قاراستى ورىنداردىڭ نەگىزگى جاۋاپتىلارى تۇگەلدەي وزدەرى بايلانىس جاسايتىن اۋىل - قالاشىققا، قىستاققا (الەۋمەتتىك اۋماققا) ىشكەرىلەي بارىپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە ارناۋلى تەكسەرۋ، زەرتتەۋىن ورىستەتىپ، ماسەلەلەردى بايقاۋدى، ماسەلەلەردى شەشۋدى كوزدەپ، بۇقارانىڭ اڭىسى كۇشتى بولعان كورنەكتى ماسەلەلەردى ىشكەرىلەي ءبىر - بىرلەپ تەكسەرىپ، شىنىمەن بۇقارا ءۇشىن جاقسى ءىس ىستەپ، قيىن ماسەلەلەرىن شەشتى.
تۇرپان قالالىق وقۋ - اعارتۋ مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، ورىنباسار مەكەمە باستىعى چىن جين بىلاي دەدى: نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەگە ۇشتاستىرىپ ارناۋلى تەكسەرۋ - زەرتتەۋ ارقىلى قالانىڭ وقۋ - اعارتۋ تاراۋلارى بۇكىل قالاداعى كىرىسى تومەن وتباسىلارىنىڭ پەرزەنتتەرىنىڭ داشۋە وقۋ قاراجاتىن تولەۋ قيىنشىلىعىن، وقۋ سەبەپتى قيىنشىلىققا جولىعۋ ماسەلەسىن دەن قويا ءبىر - بىرلەپ تەكسەرىپ، سارالايدى ءارى قاتىستى تاراۋلارمەن اقىلداسىپ، قالالىق پارتكومنىڭ ناقتى قولدانۋعا بولاتىن كومەكتەسۋ، سۇيەمەلدەۋ، شەشۋ شارالارىن جاساۋىنا تاپسىرىپ، وسى وتباسىلارىنىڭ بالالارىنىڭ داشۋە وقۋداعى ۋايىمىن شەشپەكشى.
تۇرپان قالاسىنداعى ءارقايسى رايون، اۋدان دا تاباندا ارەكەتتەنىپ، تاباندا تۇزەتتى، مۇندا گاۋچاڭ رايونى وتكەن جىلداردان قالعان ماسەلەلەر مەن بۇقارانىڭ قيىنشىلىعى، تالابى ماسەلەلەرىن جان - جاقتى سارالاپ، جيىنى 543 ماسەلەنى سارالادى ءارى ماسەلەلەردىڭ تىزىمدىگىن جاساپ، بۇقارانىڭ قيىنشىلىعىن، تالابىن شەشۋدى سايكەستىرۋ ءماجىلىسىن اشۋ، اۋدان، باسقارما دارەجەلى باسشى كادرلار ”بىتىرۋگە تاپسىرۋ تىزىمدىگىن“ تاپسىرىپ الۋ، ماسەلەلەردىڭ رەتتەپ - تۇزەتىلۋىنىڭ سوڭىنا ءتۇسىپ قۋزاۋ سياقتى تاسىلدەردى قولدانىپ، ۇيرەنۋ بارىسىندا تۇزەتىپ، تاباندا تەكسەرىپ، تاباندا تۇزەتىپ، بايقالا سالىسىمەن تۇزەتىپ، ءتۇرلى رەتتەۋ - تۇزەتۋ شارالارىنىڭ ناقتاپ تياناقتاندىرىلۋىنا، ماسەلەلەردىڭ ءبىر - بىردەن رەتتەپ - تۇزەتىلۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتتى.
(تىلشىلەر جاڭ يانفاڭ، شيا چيڭ، ەرىكتى تىلشىلەر چۋ حۇيفاڭ، يە سۇي، ياڭ حايجۇن، ياڭ ۋىنحاۋ جازعان)
