— شينجياڭنىڭ 70 جىلعى رەفورما، دامۋ، ورنىقتىلىق ىستەرى تۋرالى شولۋ
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى/ لي دادۇڭ، زوۋ ۋي، حى جانجۇن، شى جيڭنان
جەمىس - جيدەك، قاۋىن - قاربىز ءيىسى اڭقىپ، انمەن ادىپتەلىپ، بيمەن تەربەلگەن مول ءونىم مەزگىلىندە شينجياڭ بەيبىت ازات بولعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن قارسى الدى.
جىرعا تولعان 70 جىل. تاريح اسپانىندا شارۋاشىلىق قۇرۋدىڭ، كۇرەس جۇرگىزۋدىڭ اسقاق جىرى، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ شاتتىق ءانى، گۇلدەنۋدىڭ، ورنىقتىلىقتىڭ جەڭىس جىرى شينجياڭ بايتاق دالاسىندا توعىسىپ، تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىندەگى ءار ۇلت پەرزەنتتەرىنىڭ كوڭىل كوگىندە قالىقتادى.
ۇدەرە العا تارتقان 70 جىل. ءداۋىر وزگەرىسىندە، پارتيا ورتالىق كوميتەتى باستان - اياق شينجياڭنىڭ قامىن ويلاپ، شينجياڭ قىزمەتىنە وسكەلەڭ ءمان بەرىپ، شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن دامىتىپ، كەمەلدەندىرىپ، شينجياڭنىڭ رەفورماسىنىڭ، دامۋىنىڭ، ورنىقتىلىعىنىڭ ۇزدىكسىز جاڭا ورىسكە قۇلاش سەرمەۋىنە جەتەكشىلىك ەتتى. باسىپ وتكەن جولعا كوز سالساق، ىنتىماقتى، جاراسىمدى، گۇلدەنگەن، باي، وركەنيەتتى، العا باسقان، الاڭسىز تىرشىلىك، شات - شادىمان تۇرمىس كەشىرگەن جۇڭگوشا سوتسياليستىك شينجياڭنىڭ اسەم سۋرەتىنىڭ كەڭ جايىلعاندىعىن كورەمىز.
زور وزگەرىسكە سۇيىنە قاراپ، تىڭ كەلبەتتى ايگىلەدى −
70 جىلدا سونى وزگەرىس بولدى، ءار ۇلت كادرلارى مەن بۇقارا ىنتىماقتاسا كۇرەس جۇرگىزىپ، شينجياڭنىڭ ءتۇرلى ىستەرىندە تاريحي سيپاتتى وزگەرىستى جۇزەگە اسىرىپ، تاريحي سيپاتتى جەتىستىككە قول جەتكىزدى
7 - ايدىڭ 30 - كۇنى، بەيجيڭ، مەملەكەتتىك كەڭەس اقپارات كەڭسەسى اقپار جاريالاۋ زالىنىڭ العى زالى.
مۇقامنىڭ تامىلجىعان ۇنىندە، جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعى − شينجياڭ جەتىستىكتەرى كورمەسى جانە ەرەكشەلىكتەردى ايگىلەۋ قيمىلى وسى جەردە ءوتتى.
قاشقار كونە قالاسىندا بالالار ءماز - مايرام اسىر سالىپ ويناۋدا؛ اۋىل - قىستاق ەمحانالارىندا قارتتار جالپى حالىقتىڭ دەنساۋلىعىن تەكسەرۋدىڭ ناقتى تيىمدىلىگىنەن يگىلىكتەنۋدە؛ كىلەم فابريكاسىندا بويجەتكەندەر قوس قولدارىمەن جارقىن ءومىردى كەستەلەۋدە... ءار الۋان سۋرەتتەرگە شينجياڭنىڭ 70 جىلدان بەرگى وراسان زور وزگەرىسى جيناقتالىپتى.
شينجياڭدا ادامداردىڭ مەجەدەگى ورتاشا عۇمىرى ازاتتىقتىڭ العاشقى كەزىندەگى 30 جاستان 2018 - جىلى 72.35 جاسقا ۇزاردى. قالا - اۋىل تۇرعىندارىنىڭ كىرىسى 1978 - جىلعى 319 يۋاننان جانە 119 يۋاننان 2018 - جىلى 32 مىڭ 764 يۋانعا جانە 11 مىڭ 975 يۋانعا ءوستى؛ ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ كيىم - كەشەك، ازىق - تۇلىك، تۇرعىن ءۇي، قاتىناس شارت - جاعدايى وراسان زور جاقساردى... ءتۇرلى سان - سيفرلار شينجياڭ حالقىنىڭ تابىس سەزىمىنىڭ، باقىت سەزىمىنىڭ، حاۋىپسىزدىك سەزىمىنىڭ ۇزدىكسىز جوعارىلاۋىنىڭ ايعاعىنا اينالدى.
70 جىلدا شىت جاڭا وزگەرىس جارىققا شىقتى، قارىن تويماۋدان باقىتتى، تىنىش، بەرەكەلى ومىرگە جەتتىك، بارلىق ءىستى وڭاۋدان بارلىق ءىستى كوركەيتۋگە قادام تاستادىق، شەت - شالعاي توماعا تۇيىقتىقتان جاڭالىق جاساپ، ەسىك اشۋعا ويىستىق، بۇرىن ”ءال - اۋقاتىمىز“ ناشار ەدى، ال، بۇگىنگى تاڭدا بار جەردە تىڭ بەينە جارىققا شىقتى.
ءۇرىمجىنىڭ ارداۋچياۋى − شينجياڭنىڭ ”تەرەزەسى“.
ادام قايشالىسىپ، دىر - دۋ بولىپ جاتاتىن شينجياڭ حالىقارالىق ۇلكەن بازار كورىنىس اۋماعى، ويناقى ءان - ءبي، مول ءدامدى تاعامدار ەل ءىشى - سىرتىنان ءار كۇنى 100 مىڭنان استام ساياحاتشىنى وسىندا جينالۋعا باۋراۋدا. ءتۇن قاراڭعىسى قويۋلانعان سايىن، قىزىل - جاسىل شامدار ءتىپتى دە جارقىراپ، كۇلكى ۇيىرىلگەن شادىمان جۇزدەردى نۇرلاندىرىپ تۇر.
”ءدال مىناداي كەرەمەت بولار دەپ ويلاماعان ەدىم!“، جىجياڭدىق ساياحاتشى گاۋ شياڭ بىلاي دەدى: ”مۇنداعى بەرەكەلى قوعام اماندىعى كوڭىلدى جاي تاپتىرادى ەكەن“.
قوعام ورنىقتىلىعى − حالىق تۇرمىسىنىڭ نەگىزى، دامۋدىڭ دا نەگىزى.
ءار ۇلت حالقىنىڭ ءتۇبىرلى مۇددەسىن قامتاماسىز ەتۋدى ماڭداي الدى ورىنعا قويىپ، كەشەندى شارا اتقارىپ، زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك قىلمىستارعا قاتاڭ سوققى بەرىپ، ”ۇشقارىلىقتى الاستاۋ“دى ىلگەرىلەتىپ، ”ءۇش ءتۇرلى كۇش“ ءونىپ - ءوربيتىن قايناردى تازالادى... لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋدىڭ، ورنىقتىلىقتى قورعاۋدىڭ ۇلى قورعانى ۇزدىكسىز بەكەمدەلىپ، گۇلدەنۋدىڭ، دامۋدىڭ نەگىزى اناعۇرلىم مىعىمدالا ءتۇستى.
پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى ۇلكەن ساياسات - باعىتىن باتىل دايەكتىلەندىرگەن شينجياڭ ءبىر قولمەن ورنىقتىلىقتى يگەرىپ، ءبىر قولمەن دامۋدى ۇستادى. تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىنەن اناعۇرلىم كوپ قۋانىشتى حابارلار كەلىپ جەتتى −
اقسۋدىڭ الماسى پىستى!
”ەلەكتروندىق ساۋدا ارقىلى شينجياڭعا كومەكتەسۋ“ نىساندارىنىڭ تياناقتانۋىنا ىلەسە، ”بيڭتاڭشين“ الماسى بۇكىل ەلگە بەت الىپ، جەمىس شارۋالارىنىڭ قالتاسىن قامپايتتى.
شەكسىز قۇمدى ءشول جاسىل جەلەك جامىلدى!
جۇڭعار ويپاتىنىڭ وڭتۇستىك جيەگىندە كولىكپەن جۇرسەڭىز، قۇربان تۇڭعىت ءشولى قول سوزىم جەردە تۇرعانىمەن، كوزىڭىزگە كورىنەتىنى جاسىل مانات بەلدەۋلەر. وڭدى - سولدى ايقاسقان قاز - قاتار ەكولوگيالىق ورماندار قۇمدى توساتىن ”جاسىل ۇلى قورعان“ بولىپ سوعىلعان.
قيىن ماسەلەلەرمەن بەتپە - بەت كەلىپ، كەشەندى شارا قولدانىپ، اناعۇرلىم كوپ قيىن ماسەلەلەر شەشىلدى −
كەدەيلىكتەن دالمە - ءدال ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ ايبىندى، ءدۇبىرلى شايقاسىنىڭ دابىلى شينجياڭدا باستالدى.
حوتان ايماعى شەريا اۋدانىندا، تيانجيننەن شينجياڭعا كومەككە كەلگەن كادرلار ىزدەنىس جاساپ تاۋىپ شىققان قونىس جاڭالاۋدىڭ ”ونەركاسىپ پەن قالا توعىسقان“ ۇلگىسى كۇنلۇن تاۋىنان كوشىپ تۇسكەن كەدەي بۇقارانىڭ ”قالۋىنا، تۇراقتاپ تۇرۋىنا، اۋقاتتانا الۋىنا“ مۇمكىندىك جاسادى؛
قاشقار شىنجىن اشۋ رايونى كاسىپ باقشاسىندا، جارىق تا كەڭ ولشەمدى زاۆود ۇيلەرى قۇبا ءتۇز بەن يەن دالادا بوي كوتەرىپ، وسىندا ىرگە تەپكەن 81 كاسىپورىن جەرگىلىكتى 13 مىڭ ادامنىڭ جۇمىستانۋ، كىرىسىن ارتتىرۋ ماسەلەسىن شەشتى...
جەر جاعدايىنا قاراي ىستەپ، وزىق ۇستانىمنىڭ، باسقارۋ ۇلگىسىنىڭ جانە جاڭا شەبەرلىكتىڭ دەمەۋىندە، شينجياڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدىڭ ىشكى قوزعاۋشى كۇشىن ونان ارى قاۋلاتىپ، تابىس حابارلارى ارت - ارتىنان جەتتى:
2014 - جىلدان 2018 - جىلعا دەيىن، شينجياڭ جيىنى 2 ميلليون 314 مىڭ 700 ادامدى بۇكىلدەي كەدەيلىكتەن ارىلتتى، اۋىل - قىستاقتا كەدەيلىكتىڭ تۋىلۋ مولشەرى ％19.4تەن ％6.1كە تومەندەدى؛ 2018 - جىلى شينجياڭدا تاعى 537 مىڭ ادام كەدەيلىكتەن ارىلىپ، 3 اۋدان، 513 قىستاق كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستادى.
اسقار كۇنلۇن وراسان زور وزگەرىستەرگە كۋا بولدى −
شينجياڭ ەكونوميكاسىنىڭ جالپى مولشەرى 1952 - جىلعى 791 ميلليون يۋاننان 2018 - جىلى ءبىر تريلليون 200 ميلليارد يۋانعا ارتىپ، جىلىنا ورتا ەسەپپەن ％8.3 ارتتى؛ جان باسىندىق ىشكى ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى 1952 - جىلعى 166 يۋاننان 2018 - جىلى 49 مىڭ يۋانعا ارتىپ، 37.7 ەسە ارتتى.
اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جالپىلىق ءوندىرىس قۋاتى مەن وسىزاماندانعان جابدىقتار دەڭگەيى زور مولشەردە جوعارىلاپ، بۇكىل ەل بويىنشا ەڭ ۇلكەن ماقتا ءوندىرىس بازاسى قۇرىلىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن ماشينالاندىرۋ، جوعارى ونىمدىلىكپەن سۋ ۇنەمدەپ سۋارۋ جاعىندا بۇكىل ەلدىڭ الدىڭعى قاتارىندا كەلەدى.
ونەركاسىپ ءوندىرىسى جوقتان بار بولىپ، ءتۇرى تولىق وسىزاماندانعان ونەركاسىپ جۇيەسى قالىپتاسىپ، ءبىر توپ جاڭا ەنەرگيا، جاڭا ماتەريال جانە جابدىق جاساۋ كاسىپورىندارىنىڭ ءوندىرىس تەحنيكاسى مەملەكەت ىشىندە ،ءتىپتى، دۇنيە جۇزىندە وزىق دەڭگەيدە تۇردى.
وسىزاماندانعان جاڭا قالالار بوي كوتەرىپ، قۇمدى ءشول، قۇبا تۇزدەگى جارقىراعان مەرۋەرتكە اينالدى. وڭتۇستىك - سولتۇستىك شينجياڭدى تۇتاستىرىپ، ەل ءىشى - سىرتىن جالعاعان وسى زامانعى كەشەندى قاتىناس تورابى نەگىزىنەن قالىپتاستى...
جاڭا دامۋ ۇستانىمى امالياتپەن توعىسقاننان كەيىن، شينجياڭنىڭ دامۋ جولى جۇرگەن سايىن كەڭەيە ءتۇستى −
سانجى حۇيزۋ اۆتونوميالى وبلىسىنداعى جۇندۇڭ ەكونوميكالىق - تەحنيكالىق اشۋ رايونىندا، كومىر، ەلەكتر، مەتاللۋرگيا، جاڭا ماتەريال، جاڭا ەنەرگيا سياقتى جاسىل، جوعارى دەڭگەيلى كاسىپ جۇيەسى بىرتىندەپ تۇلعالانىپ، ەنەرگيا ارتىقشىلىعى جوعارى ساپالى دامۋ ارتىقشىلىعىنا جەدەل اينالدى.
جاڭا جۇڭگو قۇرىلعان سوڭ حيكىمەتپەن بوي كوتەرگەن مۇناي - حيميا جاڭا قالاسى قارامايلى مۇناي، تابيعي گاز بايلىعىنىڭ جانە مۇناي - حيميا كاسىپ سالاسىنىڭ الەۋەتىن ىشكەرىلەي اشۋمەن بىرگە، بۇلتتىق ەسەپتەۋ كاسىپ سالاسى بازاسىن بەلسەنە قۇرىپ، ”جەر استىنان“ ”بۇلت ۇستىنە“ قاراي قادام تاستاۋدا.
اناعۇرلىم اشىق بەينەمەن، اناعۇرلىم كەڭ كوز ايامەن شينجياڭ دۇنيە جۇزىمەن توعىسىپ، بولاشاققا قۇشاق جايدى −
قورعاس شەكارا وتكەلىندە جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزدەرى ”قۇرىش كەرۋەندەي“ قاز - قاتار ءتىزىلىپ، ازيا مەن ەۆروپانى جالعايتىن حالىقارالىق اشىق ءىرى ارناعا وتۋدە.
الاتاۋ ”جىلىنا ءبىر بوران كوكتەمنەن قىسقا دەيىن سوعاتىن“ قىلتاناقسىز جەردەن جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىندەگى ماڭىزدى توراپقا اينالدى.
ءۇرىمجى جينالۋ ورتالىعىنا وزبەكستاننان كەلگەن ساپالى ماقتا ءجىپ، قازاقستاننان كەلگەن ساپالى ءبيداي تولاسسىز اعىلۋدا.
سىرتقا ەسىك اشۋ ورەسىنىڭ جاپپاي جوعارىلاۋىمەن، ءتىپتى دە كوپ نازار وسىناۋ شۇرايلى وڭىرگە شوعىرلاندى. 2018 - جىلى شينجياڭنىڭ سىرتقى ساۋدا يمپورت - ەكسپورت جالپى سوماسى 20 ميلليارد دوللارعا جەتتى، بۇل 1950 - جىلداعىنىڭ 1481 ەسەسىندەي.
”شينجياڭ جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىن قۇرۋدا ورنىن باسۋعا كەلمەيتىن ورىنعا جانە رولعا يە، وسى تاريحي ورايدى مىقتاپ يگەرىپ، ءوزىنىڭ وڭىرلىك سىرتقا ەسىك اشۋ ستراتەگياسىن مەملەكەتتىڭ جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى قۇرىلىسىمەن، باتىسقا ەسىك اشۋدىڭ جالپى تۇلعالىق ورنالاستىرۋىمەن توعىستىرۋ كەرەك.“ باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ايقىن نۇسقاۋى شينجياڭنىڭ دامۋ كەلەشەگىنىڭ اناعۇرلىم كەڭ، العا ىلگەرىلەۋ اياق الىسىنىڭ اناعۇرلىم تەبىندى بولۋىنا مۇمكىندىك جاراتتى.
توپىراقتى قۇنارلاندىرىپ، تامىردى سۋارىپ، جۇرت تىلەگىن ۇيىستىردى −
70 جىل قۇنارلاندىردى، دامۋ بارىسىندا شينجياڭ حالقىنىڭ قۇت - ىرىسىن مولايتۋدان جازباي، ۇلتتاردىڭ ارالاسۋىن، ىشتەسۋىن، توعىسۋىن كۇشەيتتى، ىنتىماقتى، ورنىقتىلىقتى قورعايتىن، گۇلدەنۋدى، دامۋدى بىرگە جوسپارلايتىن ورتاق ەرىك ۇزدىكسىز ۇيىستىرىلدى، بەكەمدەلدى
جۇرت تىلەگى ەڭ ۇلكەن ساياسي. شينجياڭ قىزمەتىنىڭ باس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ ءتۇبىرى جۇرت تىلەگىن ۇيىستىرۋدا.
”شينجياڭنىڭ قارىشتاپ دامۋىن بۇلجىماستان جۇزەگە اسىرۋمەن بىرگە، ءسوز جوق، حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋدى، جۇرت تىلەگىنە قول جەتكىزۋدى تىعىز توڭىرەكتەي وتىرىپ، ەكونوميكانىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك“. باس شۋجي شي جينپيڭ مۇنى قاشاندا ەسىنەن شىعارمادى.
70 جىلدان بەرى، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ىقىلاستى قامقورلىعىندا، شينجياڭ حالىق تۇرمىسىن ۇزدىكسىز جاقسارتۋدى جەبەپ، ۇلتتار ىنتىماعىن زور كۇشپەن بەكەمدەپ جانە نىعايتىپ، ءدىن قىزمەتىن زەر سالا جاقسى ىستەپ، ءار ۇلت حالقىنىڭ پارتيامەن ءبىر نيەتتە بولۋىنىڭ، كۇش بىرىكتىرىپ ارماندى سومداۋىنىڭ تارتىمدى تاراۋىن جازۋدا.
− ورەلى ونەگەمەن حالىق تۇرمىسىن جاقسارتىپ، جۇرت جۇرەگىن مەيىرگە بولەۋدەن جازبادى.
شاۋەشەك قالالىق 2 - باستاۋىش مەكتەپكە بارا قالساڭىز، رەتتى دە كورىكتى، قۇرىلعىلارى تولىق مەكتەپ اۋلاسىنان كۇمبىرلەپ كىتاپ وقىعان داۋىس قۇلاعىڭىزعا كەلەدى.
ازاتتىقتىڭ العاشقى مەزگىلىندە، شينجياڭداعى وقۋ جاسىنداعى بالالاردىڭ وقۋعا كىرۋ مولشەرى ％20كە تولمايتىن، ال، ساۋاتسىزدىق مولشەرى ％90كە جەتەتىن؛ قازىر شينجياڭ 9 جىلدىق مىندەتتى وقۋ - اعارتۋمەن جاپپاي قامتۋدى نەگىزىنەن جۇزەگە اسىردى، وڭتۇستىك شينجياڭدا مەكتەپكە دەيىنگى 3 جىلدىق تاربيە جانە 12 جىلدىق نەگىزدىك وقۋ - اعارتۋ جاپپاي قامتىلدى.
حالىق تۇرمىسىنا ءمان بەرگەندە عانا، جۇرت جۇرەگىن الاڭسىز ەتۋگە بولادى.
سۋىق تاۋلى وڭىرگە قوش ايتقان قىزىلسۋ قىرعىز اۆتونوميالى وبلىسى اقتاۋ اۋدانى كۇسىراپ اۋىلىنداعى 1149 ەگىنشى - مالشى وتباسى بىلتىر 94 كيلومەتر شالعايداعى جاڭا ۇيگە كوشىپ كىردى. پار، تابيعي گاز، ينتەرنەت... جاڭا تۇرمىس تىڭ ءۇمىت الا كەلدى، كوپتەگەن ەگىنشى - مالشىلار ىرىقتىلىقپەن اۋىلدىق ۇكىمەتكە كەدەيلىكتەن ارىلعان ءوتىنىشىن تاپسىردى.
رەفورما جاساعان، ەسىك اشقاننان بەرى، اسىرەسە، پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، شينجياڭ قازىنالىق شىعىستىڭ باسىم كوپ بولىگىن حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىز ەتۋگە جانە جاقسارتۋعا پايدالانۋدان جازباي، جۇمىستاندىرۋ، وقۋ - اعارتۋ، ەمدەۋ، تۇرعىن ءۇي سياقتىلاردى ءتۇيىن ەتكەن حالىققا تيىمدىلىك جەتكىزۋ ينجەنەريالارىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتتى. ءارقايسى ولكە، قالالار شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسۋ قىزمەتىندە حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋدى ماڭداي الدى ورىنعا قويىپ، ％80تەن استام شينجياڭعا كومەكتەسۋ قارجىسىن حالىق تۇرمىسى نىساندارىنا جۇمسادى.
جالپى حالىقتىڭ دەنساۋلىعىن تەكسەرۋدى، سالماقتى اۋرۋ قامسىزداندىرۋىمەن جاپپاي قامتۋدى جۇزەگە اسىردى؛ ءار وتباسىنان ەڭبەك قابىلەتىنە يە كەمىندە ءبىر ادامدى جۇمىستاندىرۋدى قۇلشىنا جۇزەگە اسىردى؛ قالا، اۋىلداعى ەڭ تومەنگى تۇرمىستى قامتاماسىزداندىرۋ ولشەمى مەن جاردەماقى ورەسىن جاپپاي جوعارىلاتىپ، 22 اۋىر كەدەي اۋدانداعى 320 مىڭ ەڭ تومەنگى شەكتە كەدەيلىكتەن ارىلتۋ وبيەكتىسىن تۇگەلدەي ەڭ تومەنگى تۇرمىستى قامتاماسىزداندىرۋ كولەمىنە كىرگىزدى...
پامير ۇستىرتىندەگى كيىز ۇيدەن ىلە وزەنى اڭعارىنداعى شارۋا اۋلاسىنا دەيىن، شينجياڭنىڭ بايتاق دالاسىندا الاڭسىز تىرشىلىك، شات - شادىمان تۇرمىس كەشىرگەن، جاراسىمدى دا باقىتتى جاڭا كورىنىس ايگىلەنىپ، ءار ۇلت بۇقاراسى مول باقىت سەزىمىنە يە بولۋدا.
− ءبىر - بىرىنە قارايلاسىپ، ۇلتتار ىنتىماعىن بەكەمدەپ، جۇرت جۇرەگىن ۇيىستىردى.
اقسۋ قالاسى ۋاڭسان كوشەسىندە، 7 ۇلتتىڭ 88 جارنا يەگەرى قارجى شىعارىپ قۇرعان ”بەرەكەلى شاڭىراق“ اسحاناسى تيجارات جۇرگىزگەنىنە ءبىر جىلعا جەتپەيتىن ۋاقىتتا جەرگىلىكتى بۇقارادان 57 ادامدى جۇمىسقا قابىلدادى.
”بارلىعىمىز دەن قويدىق، اسحانانىڭ ساۋداسى بارعان سايىن جاقساردى، بيىل جازدا تاعى دا 2 بولىمشە اسحانا اشتىق“. اسحانا قۇرۋشىنىڭ ءبىرى لوۋ جيانبو بىلاي دەدى: ”بىرگە كۇش سالىپ، اقشانى بىرگە تاپقاندىقتان، ءبىزدىڭ سەنىمىمىز بەن سۇيىسپەنشىلىگىمىز دە بارعان سايىن تەرەڭدەدى“.
تيانشان قاراعايلارى تامىرلاس، ءار ۇلت حالقى جۇرەكتەس.
70 جىلدان بەرى، شينجياڭ ۇلتتار ىنتىماعىن زور كۇشپەن نىعايتتى، ءار ۇلتتىڭ تاتۋ - ءتاتتى ءوتۋىنىڭ، ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارۋىنىڭ، جاراسىمدى دامۋىنىڭ ىرگە تاسى ۇزدىكسىز بەكەمدەلدى −
پارتيانىڭ ۇلت ساياساتى مەن ۇلتتىق وڭىرلىك اۆتونوميا ءتۇزىمىن جان - جاقتى دايەكتىلەندىرىپ، ءبىر توپ تاڭداۋلى از ۇلت كادرلارىن باۋلىپ جەتىلدىردى.
از ۇلتتاردىڭ ءوز ۇلتىنىڭ ءتىل - جازۋىن قولدانۋ ۇقىعىن تولىق قامتاماسىز ەتىپ، از ۇلتتاردىڭ سالت - سانا، عۇرىپ - ادەتىنە قۇرمەت ەتىپ، تەپە - تەڭ، ىنتىماقتى، ءوزارا قارايلاسىمدى، جاراسىمدى سوتسياليستىك ۇلت قاتىناسىن بەكەمدەدى جانە دامىتتى.
70 جىلدان بەرى، شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقى ارالاسۋ بارىسىندا ارتىقشىلىقتار ارقىلى ءبىرىن - ءبىرى تولىقتاپ، ىشتەسۋ بارىسىندا الاۋىزدىقتى جويىپ، توعىسۋ بارىسىندا ىنتىماقتاسا كۇرەس جاسادى، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ تۇقىمى تامىر تارتىپ، بۇرشىك جارىپ، گۇل اشىپ، جەمىس بەردى −
ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعى تاربيەسىن كەڭ كولەمدە ورىستەتىپ، ۇلتتار ىنتىماعىن مەكتەپ تاربيەسىنە، وتباسى تاربيەسىنە، قوعامدىق تاربيەگە ءسىڭىردى، ءار ۇلت جاستارى مەن وسپىرىمدەر كىشكەنە كەزىنەن بىرگە ويناپ، بىرگە ۇيرەنىپ، ءوزارا ءتۇسىنىسۋ، ءوزارا سەرىك بولۋ بارىسىندا بىرگە ەسەيىپ - ەرجەتتى.
ءتىپتى دە كوپ شينجياڭداعى از ۇلت بۇقاراسى شىعىس بولىكتەگى، ورتا بولىكتەگى قالالارعا بارىپ وقىدى، جۇمىستاندى، قونىستاندى. ءار ۇلت حالقى ورتاق ءوندىرىس، تۇرمىس بارىسىندا ءتۇسىنىسۋدى تەرەڭدەتىپ، سۇيىسپەنشىلىكتى ارتتىرىپ، ءبىر نيەت، ءبىر تىلەكپەن دامۋعا تالپىندى.
”ۇلتتار ىنتىماعىن كوز قاراشىعىمىزداي قورعاپ، ۇلتتار ىنتىماعىن ءومىرىمىزدى قاستەرلەگەندەي قاستەرلەپ، اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىسۋىمىز كەرەك“...
باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ تاپسىرماسىن ەستە بەرىك ساقتاعان شينجياڭ ۇلتتار ىنتىماعىن ەڭ زور بۇقارالىق قىزمەت ەتۋدەن جازبادى، ءار ۇلت حالقى ءوزارا قۇرمەت ەتىپ، ءوزارا ەتەنە بولىپ، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ ۇلكەن شاڭىراق سۋرەتتەرىن بىرگە سالدى.
− ارماندى ءبىر نيەتپەن تۇلعالاپ، ءدىن ۇيلەسىمدىلىگىن جەبەپ، جۇرت تىلەگىن ورنىقتىردى.
120 جىلدان استام تاريحقا يە ءۇرىمجى ياڭحاڭ مەشىتى جاڭالانىپ، ەجەلگى قالپىن ساقتادى.
24 مىڭ 800 ءدىني قيمىل ورنى؛ 29 مىڭ 300 ءدىني وقىتۋشى - قىزمەتكەر؛ شينجياڭداعى ءىسلام ءدىنى شۋەيۋانىندا، وقۋشىلار قالىپتى داشۋەلەرمەن ۇقساس تولىق كۋرس تاربيەسىن قابىلدادى... 70 جىلدان بەرى، شينجياڭداعى دىنگە سەنەتىن بۇقارانىڭ ءدىني سەنىم ەركىندىگىنە تولىق قۇرمەت ەتىلدى جانە قامتاماسىزداندىرىلدى.
جۋىرداعى جىلداردان بەرى، شينجياڭ ەلىمىزدىڭ ءدىندى جۇڭگوشالاندىرۋ بەتالىسىنا تاباندى بولىپ، پارتيانىڭ ءدىن قىزمەتىنىڭ نەگىزگى باعىتىن مۇقيات دايەكتىلەندىرىپ، زاڭدىلارىن قورعاۋعا، زاڭسىزدارىنا تيىم سالۋعا، ۇشقارىلىقتى تيۋعا، سىنالاپ كىرۋگە قارسى تۇرۋعا، قىلمىستىلارعا سوققى بەرۋگە تاباندى بولىپ، ءدىندى سوتسياليستىك قوعامعا ۇيلەسۋگە بەلسەنە جەتەكتەدى.
”ءبىز باستان - اياق وتاندى ءسۇيۋ، بەيبىتشىلىك، ىنتىماق، ورتا جول، كەڭ پەيىلدىلىك، ىزگىلىك سياقتى اقيدالاردى ۋاعىز ايتۋ، تاپسىرلەۋ قيمىلدارىمەن باستان - اياق ساباقتاستىرىپ، دىنگە سەنەتىن قالىڭ بۇقارانى دۇرىس سەنىم ورناتۋعا، ۇشقارىلىققا قارسى تۇرۋعا ىنتىماقتاستىردى−ق“، - دەدى ءۇرىمجى ياڭحاڭ مەشىتىنىڭ يمامى مۇقتارام شەرىپجان.
سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسىن زور كۇشپەن اسقاقتاتىپ، ۇلى وتاندى شىنايى مويىنداۋدى، جۇڭحۋا ۇلتىن شىنايى مويىنداۋدى، جۇڭحۋا مادەنيەتىن شىنايى مويىنداۋدى، جۇڭگوشا سوتسياليزم جولىن شىنايى مويىنداۋدى كۇشەيتتى... 70 جىل قول ۇستاسا سەلبەستى، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمى شينجياڭداعى ءار ۇلت پەرزەنتتەرىنىڭ كوڭىلىندە ۇزدىكسىز بەكەمدەلدى −
مۇزتاع شىڭىنىڭ ەتەگىندەگى شەكارا بەلگىسى مامەتنۇر وبۇلاسان وتباسىنىڭ 4 ۇرپاق بويى جالعاستىرعان مىزعىماس تاباندىلىعىنا كۋا بولدى.
”ادام قايدا بولسا، شەكارا بەلگىسى سوندا. شەكارانى قورعاۋ ءبىزدىڭ مەملەكەت ءۇشىن ىستەي الاتىن ەڭ زور ءىسىمىز، ءۇمىتتى استە جەردە قالدىرمايمىز“. مامەتنۇردىڭ قاراپايىم ءسوزى وتانعا دەگەن شىن نيەتتى تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىگىن بەينەلەدى.
حوتان ىنتىماق الاڭىنداعى ءتوراعا ماۋ زىدۇڭنىڭ قۇربان تۇلىمدى قابىلداعان مىس ءمۇسىنى ”ەسەكپەن بەيجيڭگە بارۋ“دىڭ وشپەس تاماشا حيكاياسىن جەتكىزۋدە.
”ءبىز پارتيانى قىزۋ ءسۇيۋدىڭ، وتاندى قىزۋ ءسۇيۋدىڭ، جۇڭحۋا ۇلتى ۇلى شاڭىراعىن قىزۋ ءسۇيۋدىڭ ۇلگىسى بولىپ، پارتيانى سۇيەتىن، وتاندى سۇيەتىن ءداستۇردى ۇرپاقتار بويى جالعاستىرامىز!“، - دەدى قۇرباننىڭ ۇلكەن قىزى، جاسى 90داعى توحتىحان قۇربان نىق سەنىممەن.
قازىرگى كەز بۇرىنعى ءارقانداي كەزدەگىدەن تاماشا. بۇگىنگى شينجياڭدا جۇرت تىلەگى ورنىقتىلىققا تالپىنادى، جۇرت تىلەگى تىنىشتىققا تالپىنادى، جۇرت تىلەگى دامۋعا تالپىنادى، بۇل اۋقىمنىڭ بەتالىسى، ونان دا ماڭىزدىسى، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ءۇمىتى مەن تىلەگى.
ۇزاق ۋاقىت كۇش سالىپ، ىرگەنى بەكەمدەدى −
70 جىل قارىشتاي سامعادى، ۇزاق ۋاقىتتىق شارا جوسپارلاپ، نەگىزدى بەكەمدەۋ ىستەرىن ىستەپ، باياندى تىنىشتىق اۋقىمىن ورناتىپ، ۇزاق ۋاقىتتىق جونگە سالۋ ءىسىن تۇلعالادى، سوتسياليستىك شينجياڭنىڭ ەرتەڭى، ءسوز جوق، اناعۇرلىم تاماشا بولادى
اعاشىم ماۋەلەسىن دەسەڭ، ءسوز جوق، تامىرىن بەكەمدە.
جاڭا داۋىرگە وتكەن شينجياڭ قىزمەتى ۇزاق ۋاقىت كۇش سالۋ بارىسىندا ىرگە تاستى بەكەمدەپ، باياندى تىنىشتىقتىڭ ايبىندى ۇلى ءىسىن قۇلشىنا جۇزەگە اسىردى.
”نەگىزدى بەكەمدەپ، تۇلعانى سومداۋ“دى ءدال كوزدەپ، نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمى قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، پارتيا تۋىن ءاربىر نەگىزگى ساتى شەبىندە بيىك جەلبىرەتتى −
ءار اپتانىڭ دۇيسەنبى كۇنى تاڭەرتەڭ، شينجياڭ لوپنۇر اۋدانى شيڭپيڭ قالاشىعى داشي قىستاعىنىڭ تۇرعىندارى وزدىكتەرىنەن قىستاق تۇرعىندار كوميتەتى عيماراتىنىڭ الدىنا جينالىپ، مەملەكەت تۋىن شىعارۋ سالتىن وتكىزەدى.
”پارتيانىڭ قامقورلىعىنا العىس ايتۋ، پارتيانىڭ سوزىنە قۇلاق اسۋ، پارتياعا ىلەسۋ“ داشي قىستاعىنىڭ قىستاق بەلگىلەمەسىنە، تۇرعىندار شارتناماسىنا جازىپ كىرگىزىلدى، ونان دا ماڭىزدىسى، بۇل قىستاق تۇرعىندارىنىڭ 70 جىلدان بەرى باستان - اياق اينىماعان ۇستانىمى.
كوپ جىلداردان بەرى، قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ باستاۋىندا، داشي قىستاعى ”ءبىر جىلدىڭ ءتورت ماۋسىمىندا ءاپپاق سور بولىپ جاتاتىن، تۇقىم سىڭىرىلسە دە استىقتان ءونىم الىنبايتىن“ سورتاڭ جەردەن الىس - جاقىنعا اتى تانىس دوڭگەلەك داۋلەتتى قىستاققا اينالدى. جان باسىندىق تازا كىرىس 32 مىڭ يۋانعا ارتىپ، اسفالت جول 8 كيلومەتردەن 78 كيلومەترگە ۇزارىپ، 360 وتباسى جاڭا ۇيگە كوشىپ كىرىپ، 400دەن استام وتباسى تابيعي گاز پايدالاندى...
”ءبىز بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاپ، نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمىن ’ماگنيت‘ ەتىپ قۇرىپ شىعۋعا قۇلشىنامىز، بۇقاراعا قىزمەت ەتۋدىڭ، ورنىقتىلىقتى قورعاۋدىڭ، بولشەكتەۋشىلىككە قارسى تۇرۋدىڭ پارمەندى قامالى ەتىپ قۇرىپ شىعامىز“، - دەدى داشي قىستاعىندا تۇراتىن ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ قىزمەت اترەتىنىڭ باستىعى، ءبىرىنشى شۋجي لي يانفىڭ.
پارتيا تۋىن بيىك ۇستاپ، قورعاندى بەكەم سالدى. شينجياڭ نەگىزگى ساتىنى يگەرۋدى، نەگىز قالاۋدى شينجياڭدى ورنىقتىرۋدىڭ، شينجياڭدى تىنىشتاندىرۋدىڭ ۇزاق بولاشاقتىق جوسپارى جانە ءتۇبىردى بەكەمدەۋ شاراسى ەتىپ، ”حالىق جاعدايىن ۇعىسۋ، حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جاساۋ، حالىق تىلەگىن توعىستىرۋ“ بويىنشا قىستاقتا تۇرۋ قىزمەتىن ءۇرتىس ورىستەتىپ، نەگىزگى ساتىنىڭ نەگىزىن ۇزدىكسىز بەكەمدەدى:
360 مىڭ ادام - رەتكە جۋىق كادر قىستاقتا ۇلاسپالى تۇرىپ، شينجياڭنىڭ بارلىق اكىمشىلىك قىستاقتارىن جانە الەۋمەتتىك اۋماقتارىن قامتىدى؛ نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمى 18 مىڭعا تاياۋ ارتىپ، ارتۋ مولشەرى ％24 بولىپ، بۇقارا بولعان جەرلەردە، پارتيا مۇشەلەرى بولعان جەرلەردە پارتيا ۇيىمى، پارتيا قىزمەتى بولۋدى جۇزەگە اسىردى.
”قىستاقتا تۇرۋ“دان، ”ءۇيدە قونۋ“دان ”جۇرەكتەردەن ورىن الۋ“عا دەيىن، پارتيا مۇشەلەرى، كادرلار بۇقارامەن ۇنەمى ارالاسۋ بارىسىندا بالىق پەن سۋداي ەتەنە سۇيىسپەنشىلىگى اناعۇرلىم تەرەڭدەپ، نەگىزگى ساتىنىڭ بەت - بەينەسىندە تەرەڭ وزگەرىس تۋىلىپ، ۇيىستىرۋ قۋاتى، جاۋىنگەرلىك قۋاتى كۇن سايىن جوعارىلادى.
شەكارانى تىنىشتاندىرىپ، شينجياڭدى بەكەمدەۋدى تەرەڭدەتىپ، شينجياڭ ءوندىرىس - قۇرىلىس بيڭتۋانىنىڭ ەرەكشە رولىن ساۋلەلەندىرىپ، ورنىقتىلىقتى قورعاپ، شەكارانى ساقتاۋدىڭ تىڭ داستانىن جازدى −
كەڭ كوسىلگەن اتىزدا ءىرى تۇرپاتتى ماقتا تەرۋ ماشيناسى قايشالىسىپ، ماقتانى ۇلكەن ساندىققا ءبىر رەتتە جينادى...
شينجياڭنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ كۇن سايىن جاڭارۋى شينجياڭ ءوندىرىس - قۇرىلىس بيڭتۋانىنىڭ شينجياڭنىڭ دامۋ كەلەلى جاعدايىنا ىرىقتىلىقپەن توعىسۋىنداعى، بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىندى توعىستىرا دامىتۋدى جۇزەگە اسىرۋداعى كورنەكتى ناتيجەلەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.
شينجياڭ ءوندىرىس - قۇرىلىس بيڭتۋانى 6 - شىسى ۋجياچۇي قالالىق مۇراجايىنا بارساڭىز، «ارميانىڭ تىڭ يگەرۋ رۋحى» اتتى الىپ ءمۇسىن اسقاق بوي سوزىپ، ادامدى ءتانتى ەتەدى. مۇراجايداعى سۋرەتتەر، ناقتى زاتتار قارۋ - جاراقتاردى ەگىستىك قۇرال - جابدىقتارىنا اينالدىرۋداي شارۋاشىلىق قۇرۋ تاريحىنان سىر شەرتىپ، نەشە ۇرپاق بيڭتۋاندىقتاردىڭ باسىپ وتكەن وشپەس ساپارىن ايگىلەپ تۇر.
65 جىلدىڭ الدىندا، ماۋ زىدۇڭ جولداستىڭ نۇسقاۋىنا ساي، شينجياڭ ءوندىرىس - قۇرىلىس بيڭتۋانى قۇرىلدى، اسكەري ءبولىمنىڭ نەشە ءجۇز مىڭداعان ادامى سول جەردە كاسىپ اۋىستىرىپ، تىڭ يگەرىپ، شەكارانى كۇزەتۋ ۇلى ساپارىن باستادى.
پارتيا ورتالىق كوميتەتى بيڭتۋان قىزمەتىنە وسكەلەڭ ءمان بەردى، نەشە ۇرپاق باسشىلار بيڭتۋاننىڭ دامۋىنا زەيىن - زەردەلەرىن ارنادى. قۇمدى ءشول قۇنارلى اتىزعا اينالدى، قۇبا تۇزدەن جاڭا قالا سالىندى، جاپان دالادا داڭعىل جول تۇتاستى... بۇرىنعىلاردى باسىپ وزىپ، قازىرگىلەردى تاڭ قالدىرعان حيكىمەت ءالى دە جالعاسۋدا.
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى بيڭتۋاننان شەكارانى تىنىشتاندىرۋدىڭ، شينجياڭدى بەكەمدەۋدىڭ ورنىقتىرعىشى سىندى ”ءۇش ۇلكەن يقۋاتتى“ ويداعىداي اتقارۋدى، قوعامدىق قۇرىلىمدى رەتتەۋ سىندى ”ءتورت ۇلكەن رول“دى ويداعىداي ساۋلەلەندىرۋدى ءارى بيڭتۋاننىڭ رەفورمانى تەرەڭدەتۋىن جانە وڭتۇستىككە قاراي دامۋىن ىلگەرىلەتۋ ورنالاستىرۋىن جاساۋدى تالاپ ەتتى.
”تىڭ يگەرۋ مەن ورنىقتىلىقتى قورعاۋدىڭ، شەكارانى كۇزەتۋدىڭ، بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىن قاتىناسىن عىلمي ءبىر جاقتى ەتىپ، تۇبىرگە، نەگىزگە، ۇزاق بولاشاققا قاتىستى ماسەلەلەرگە كۇش سالدى“.
ۇشى - قيىرسىز كوركەم كورىنىس كۇن سايىن كوزدىڭ جاۋىن الدى. بيڭتۋان باسقاراتىن قالا - قالاشىقتار بوي سوزىپ، ورنىقتىلىقتى قورعاۋ، شەكارانى كۇزەتۋ ۇزدىكسىز بەكەمدەلدى؛ ءبىر توپ كاسىپ سالاسى بيڭتۋانعا توپتالىپ، ءار ۇلت جۇرتشىلىعىن جۇمىستانىپ، كىرىسىن ارتتىرۋعا باۋرادى؛ تالاي - تالاي تۇزىمدەر ۇزدىكسىز جاڭارىپ، بيڭتۋاننىڭ ەرەكشە باسىمدىعى مەن دامۋ ومىرشەڭدىك كۇشى اناعۇرلىم تاسقىندادى... بيڭتۋان ۇزدىكسىز زورايىپ، جاڭا جاعدايدا شەكارانى تىنىشتاندىرىپ، شينجياڭدى بەكەمدەۋدىڭ پارمەندى تىرەگىنە اينالدى.
ءۇرتىس ”قان قۇيۋ“، ”قان جاساۋ“، شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسۋگە دالمە - ءدال كۇش سالۋ پارتيانىڭ مەيىرى مەن قامقورلىعىن شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ جۇرەك تۇكپىرىنە جەتكىزدى −
سانجى حۇيزۋ اۆتونوميالى وبلىسى موري قازاق اۆتونوميالى اۋدانىندا 9 جاستاعى باتيما قۋىرشاعىن كوتەرىپ، جاڭا ۇيدە اسىر سالىپ ويناپ ءجۇر، كۇمىس قوڭىراۋداي كۇلكىسى سونداي سۇيكىمدى.
”مالشىلاردى وتىرىقتاندىرىپ، مال شارۋاشىلىعىن كوركەيتۋ“ ينجەنەرياسى وسى اراداعى مالشىلاردىڭ كوشپەندى جاپا - ماشاقاتتى تۇرمىسپەن قوشتاسۋىنا مۇمكىندىك جاسادى. تارام - تارام جولدار، رەتتى سالىنعان جاڭا قونىس مالشىلاردىڭ تاماشا تۇرمىسقا تالپىنىسىن رەالدىققا اينالدىردى.
موريدان 1000 نەشە كيلومەتر شالعاي حوتان اۋدانىنداعى اياق كيىم كاسىبى باقشاسىندا، 24 جاستاعى ابدۇقابىر ءوندىرىس جەلىسىنە ماتەريال دايىنداۋدا.
ساۋداگەر شاقىرىپ، قارجى ەنگىزۋ تەبىنىنىڭ ارتۋىنا ىلەسە، ىشكى ولكەنىڭ تالاي كاسىپورنى وڭتۇستىك شينجياڭعا ىرگە تەپتى، عاسىرلار بويى ەگىن ەگىپ كەلگەن ديقاندار كاسىپ سالاسى جۇمىسشىسىنا اينالىپ، ەندىگارى تابيعاتقا سۇيەنىپ كۇنەلتپەيتىن بولدى، ۇيلەرىنىڭ ماڭىندا قاجىرلى ەڭبەگىمەن بايۋ ارمانىن جۇزەگە اسىرۋدان ءۇمىتتى بولدى.
شينجياڭنىڭ دامۋى ورتالىقتىڭ بار كۇشپەن قولداۋىنان جانە بۇكىل ەل حالقىنىڭ قالتقىسىز كومەگىنەن ايرىلا المايدى.
جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاننان بەرى، ورتالىق قازىنادان شينجياڭعا بەرىلگەن كومەك قاراجاتتىڭ جالپى سوماسى 2 تريلليون 350 ميلليارد يۋانعا جەتتى، مۇنىڭ ىشىندە 2012 - جىلدان 2018 - جىلعا دەيىنگى ارالىقتىڭ وزىندە ءبىر تريلليون 610 ميلليارد يۋانعا جەتتى. 2018 - جىلى 302 ميلليارد 200 ميلليون يۋانعا جەتىپ، سول جىلعى شينجياڭنىڭ قازىنالىق شىعىسىنىڭ ％60.3ىن يەلەدى.
كەدەيلىك تامىرىن قازۋ، مەكتەپ سالۋ، ەمدەۋ، ءدارى - دارمەك جەتكىزۋ؛ ساۋداگەر شاقىرىپ، قارجى ەنگىزۋ، كاسىپ سالاسىن قولداۋ، جۇمىستاندىرۋدى جەبەۋ... 2010 - جىلى جاڭا كەزەكتى شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسۋ ورىستەتىلگەننەن بەرى 19 ولكە شينجياڭمەن قول ۇستاسىپ، 100 ميلليارد يۋاننان استام كومەك قاراجاتتى، ءبىر تريلليون 800 ميلليارد يۋانعا تاياۋ سەلبەستىك قاراجاتتى شينجياڭعا قوستى؛ شينجياڭعا كومەككە كەلگەن 80 نەشە مىڭ كادر اقىل - پاراساتتارىن ارناپ، ماڭداي تەرلەرىن توگىپ، شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىمەن بىرگە ىنتىماقتاسا كۇرەس جۇرگىزىپ، كورىكتى اتا مەكەن قۇردى.
شينجياڭعا جالپى بەتتىك كومەكتەستى، شينجياڭعا دالمە - ءدال كومەكتەستى، شينجياڭعا ۇزاق ۋاقىت كومەكتەستى. شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسۋ تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىنىڭ دامۋ بەت - بەينەسىن بارىنشا وزگەرتتى، ۇلتتاردىڭ ارالاسۋىن، ىشتەسۋىن، توعىسۋىن بارىنشا جەبەدى، جۇڭگوشا سوتسياليستىك ءتۇزىمىنىڭ اسا زور ابزالدىلىعىن بارىنشا ايگىلەدى. ”قان قۇيۋ“دان ”قان جاساۋ“عا دەيىن، شينجياڭنىڭ جاڭا داۋىردە دامۋدىڭ جۇردەك جولىمەن جۇرۋىنە مۇمكىندىك جاسادى.
وتكەنگە قايىرىلا قارايتىن بولساق، تاريحتىڭ زور وزگەرىسى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ باسشىلىعىندا، وتان ۇلى شاڭىراعىنىڭ قۇشاعىندا عانا شينجياڭنىڭ گۇلدەنگەن، دامىعان بۇگىنگى كۇنى بولاتىندىعىن تولىق دالەلدەدى.
بولاشاققا كوز جىبەرسەك، دامۋدىڭ بولاشاعى شەكسىز كەڭ: باياندى تىنىشتىق اۋقىمىن ورناتىپ، ۇزاق ۋاقىتتىق جونگە سالۋ ءىسىن تۇلعالادى، جۇڭگوشا سوتسياليستىك جاڭا داۋىردە، شينجياڭ،ءسوز جوق، اناعۇرلىم تاماشا بولاشاققا يە بولادى!
(جازۋعا قاتىناسقاندار: ۋاڭ چي، جاڭ شياۋلۇڭ)
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 9 - ايدىڭ 24 - كۇنى ۇرىمجىدەن بەرگەن حابارى)
