− موري قازاق اۆتونوميالى اۋدانىنداعى اۋىل - قىستاق شيپاگەرى تۇرسىن جونىندە
ءتىلشى گى يوۋجۇن، ەرىكتى ءتىلشى ياڭ زىحۇي
9 - ايدىڭ 27 - كۇنى ءوزىنىڭ ”مەملەكەتتىك ۇلتتار ىنتىماعى، العاباسارلىعىنداعى ۇلگىلى جەكە“ اتاعىنا يە بولعاندىعىن ەستىگەن كەزدە، 59 جاستاعى تۇرسىن تەبىرەنگەن كوڭىل كۇيىن باسا المادى. ”مەن بولماشى ىستەردى عانا ىستەسەم دە، پارتيا مەن مەملەكەت ماعان وسىنشاما ۇلكەن اتاق بەردى...“
تۇرسىن اۋىل - قىستاق شيپاگەرى، موري قازاق اۆتونوميالى اۋدانى دانانگوۋ وزبەك ۇلتتىق اۋىلىنىڭ اققاباق قىستاعىندا تۇرادى. ول 30 نەشە جىلدى ءبىر كۇنگىدەي وتكىزىپ، ءار ۇلت بۇقاراسى ءۇشىن ءۇن - ءتۇنسىز شيپاگەرلىكپەن شۇعىلدانىپ، اۋرۋ ەمدەپ، ىلگەرىندى - كەيىندى شينجياڭنىڭ جەر - جەرىنەن كەلگەن سۇيەك مەرتىگى ناۋقاستارىنان 3000 نەشە ادامدى ەمدەپ جازدى، جەرگىلىكتى ورىندا تۇرسىننىڭ سىنىق تاڭۋ ونەرىن بىلمەيتىن، ىزگى، قايىرىمدى ىستەرىن القامايتىن جان جوق، ونىڭ جان تەبىرەنتەرلىك ىزگى ىستەرى اۋىزدان - اۋىزعا تارالعان.
16 جاسىندا تۇرسىن دانانگوۋ وزبەك ۇلتتىق اۋىلىنداعى جەرگىلىكتى تانىمالى وتاشى شاشۋدان ەمشىلىك ونەر ۇيرەنەدى. 8 جىلدىق نازاريا ۇيرەنۋ مەن امالياتتىق شىنىعۋ ارقىلى 24 جاسىندا تۇرسىن رەسمي شيپاگەرلىك ىستەپ، اۋرۋدى ەمدەي باستادى.
1993 - جىلى كوكتەم ەندى باستالعان كۇندەردىڭ ءبىرى، شونجى اۋدانىنداعى قازاق مالشى كامال قايراتتىڭ 12 جاستاعى قىزى اتتان جىعىلىپ، اياعى سىنادى. سۇراستىرىپ ءجۇرىپ، كامال دانانگوۋ وزبەك ۇلتتىق اۋىلىنان تۇرسىندى تابادى. جولدىڭ ۇزاقتىعىنا قاراماي، اتپەن تۇندەلەتىپ كامالدىڭ ۇيىنە جەتكەن تۇرسىن جەتىك ەمشىلىك ونەرىمەن كامالدىڭ قىزىنىڭ سىنعان اياعىن ءساتتى تاڭادى. ءبىراز ۋاقىتتىق قالپىنا كەلتىرۋدەن كەيىن، قىز بالانىڭ سىنعان اياعى ەشقانداي زارداپسىز تولىق جازىلىپ كەتەدى. قاتتى اسەرلەنگەن كامال مەن ونىڭ ايەلى كوپ سالەم - ساۋقىت اكەلگەندە، تۇرسىن راقىمەت ايتىپ قايتارىپ تاستايدى. ول كامال مەن ايەلىنە: ”كىمنىڭ ۇيىندە قيىنشىلىق بولمايدى دەيسىڭ، كومەكتەسىپ قويعان جاقسى - عوي ، قىسىلماڭىزدار!“، - دەيدى.
2004 - جىلى قىستا بيڭتۋان 6 - شى 110 - تۋان 1 - ليانىنىڭ شارۋا جۇمىسكەرى ءادىلقاق قاسىمنىڭ قىزى دەنە تاربيە ساباعىندا ابايسىزدان قىزىل اسىعىن قايىرىپ الادى، ەمدەلگەنىمەن، اياعىن قيسايتىپ باساتىن بولىپ قالادى. كىشكەنە قىز سودان باستاپ جۇرتتىڭ مازاقتاۋىنان قورقىپ سىرتقا شىقپايتىن بولادى. كەيىن ءادىلقاق تۇرسىندى ىزدەپ تابادى. تۇرسىن ءوزىنىڭ ۇزاق ۋاقىتتىق ەمدەۋ تاجىريبەسىنە نەگىزدەلىپ، تابيعي سامىرسىن شايىرى سياقتى ءدارى - دارمەكتەرمەن قايتا وڭاپ ەمدەۋ جۇرگىزەدى. ون نەشە كۇندىك ەمدەۋ ارقىلى ءادىلقاقتىڭ قىزىنىڭ قىزىل اسىعى ورنىنا تۇسەدى. قىزىنىڭ اياعىنىڭ قالپىنا كەلگەنىن كورگەن ءادىلقاق تۇرسىننىڭ قولىن قىسىپ تۇرىپ، تەبىرەنگەنىنەن نە ايتارىن بىلمەي قالادى.
76 جاستاعى قازاق اجەي قايشا تۇرسىننىڭ كورشىسى، كۇيەۋى ەرتەدە قايتىس بولىپ، وتباسى قيىنشىلىعى اۋىر بولدى، تۇرسىن كارياعا ىلگەرىندى - كەيىندى 5000 نەشە يۋان كومەك بەردى. 2011 - جىلى قىستاق تۇرعىنى باقىت مۇراتتىڭ ۇلى موتوتسيكل شىرعالاڭىنا ۇشىراپ شۇعىل ەمدەۋ قاجەت بولعاندا، تۇرسىن ەش ءارى - ءسارى بولماستان 1000 يۋان الىپ شىعىپ ولارعا اپارىپ بەرەدى...
نەشە ونداعان جىلداردا وزگەلەرگە قالتقىسىز كومەكتەسكەن مۇنداي جاقسى ىستەر تۇرسىننىڭ باسىندا سان - ساناقسىز، الايدا ول ەجەلدەن مۇنىسىن دابىرا قىلعان جوق، پالەندەي ۇلكەن ءىس ىستەدىم دەپ تە سەزىنگەن ەمەس. بۇرىن بىرەۋلەردىڭ مول سياقىمەن ونى ءىرى قالاعا بارىپ وتاشىلىق امبولاتورياسىن اشۋعا ۇسىنىس ەتكەنى بار، ءبىراق ول راقىمەت ايتىپ تويتارىپ تاستادى. ول: ”مەن مال شارۋاشىلىق وڭىردە تۋدىم، مال شارۋاشىلىق وڭىردە ءوسىپ - ەرجەتتىم، قازىر ازعانتاي ات - اتاعىم بولعانىمەن، ءبىراق مال شارۋاشىلىق وڭىردەگى اۋىلداستارىم مەنى ءتىپتى دە قاجەت ەتەدى“، - دەدى.
تۇرسىننىڭ ءۇيىنىڭ قابىرعاسىندا ناۋقاستار مەن ولاردىڭ وتباسىنداعىلار ۇسىنعان نەشە ونداعان العىس تۋ ىلىنگەن. وسى العىس تۋلارعا قاراعان سايىن، تۇرسىننىڭ كوڭىلىن تابىس سەزىمى كەرنەيدى. ول شيپاگەر رەتىندە ءوزىن وسىنداي كوپ ناۋقاستىڭ تۇراقتاندىرعانىن جانە القاعانىن ەڭ زور باقىت پەن قۋانىش دەپ بىلەدى.
