− اۆتونوميالى رايونداعى ايماقتاردىڭ، وبلىستاردىڭ، قالالاردىڭ، جوعارى مەكتەپتەردىڭ 2 - توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتكەندىگى جونىندەگى جەلىلەس شولۋ
2 - توپتاعى ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسى ورىستەتىلگەننەن بەرى، رايونىمىزداعى ايماقتار، وبلىستار، قالالار، جوعارى مەكتەپتەر پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ورنالاستىرۋلارىن مۇقيات دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ ورنالاستىرۋلارى بويىنشا، ۇيرەنە ءجۇرىپ تەكسەرىپ زەرتتەۋگە تاباندى بولدى، ءار دارەجەلى پارتيالى باسشى كادرلار باستاماشى بولىپ، نەگىزگى ساتىعا ىشكەرىلەي بارىپ، بۇقارامەن ەتەنە ارالاسىپ، ءبىرىنشى شەپكە ىشكەرىلەي بارىپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ ستيلىن كەڭىنەن ورىستەتىپ، زەرتتەۋ ارقىلى تۇزەتۋدى جەبەپ، ”ۇقساۋ، ءدال بولۋ، ناقتى بولۋ“ تالابى بويىنشا، ماسەلەلەر تىزىمدىگىن جاساپ، ءتۇر - ءتۇر بويىنشا رەتتەپ - تۇزەتۋدى تياناقتاندىرۋدى مىقتاپ يگەردى.
■ ءبىرىنشى شەپكە ىشكەرىلەي بارىپ، ماسەلەلەرگە تىكە قاراپ تامىرىن قازىپ، ءتۇيىنىن تاپتى
اۋىل - قىستاقتارعا، الەۋمەتتىك اۋماقتارعا، كاسىپورىندارعا، قاراستى ورىندارعا ىشكەرىلەپ، شارۋالارمەن، الەۋمەتتىك اۋماق تۇرعىندارىمەن، كاسىپورىن تيجاراتشىلارىمەن، كادر - بۇقارامەن بەتپە - بەت پىكىر اۋىستىرىپ، سۇحباتتاستى... رايونىمىزداعى ايماقتارداعى، وبلىس - قالالارداعى، جوعارى مەكتەپتەردەگى قالىڭ پارتيالى كادرلار قوعام ورنىقتىلىعىن قورعاۋ، جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋ، ءۇش ۇلكەن قامال الۋ شايقاسىن جاقسى جۇرگىزۋ، ۇلتتار ىنتىماعىن بەكەمدەۋ جانە دامىتۋ سياقتى 12 جاقتى ءتۇيىندى تۇردە ارقاۋ ەتىپ، ءتۇيىندى ماسەلەلەردى كورنەكتىلەندىرىپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ ستيلىن جاقسارتىپ، كوپ ءتۇرلى فورمالار قولدانىپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋدىڭ ۇزدىكسىز تەرەڭدەۋىن ىلگەرىلەتتى.
نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە ورىستەتىلگەننەن بەرى، اقسۋ ايماعىنىڭ ايماق، اۋدان 4 باسشىلىق القاسىنىڭ مۇشەلەرى ”شىنايى بولۋ“دى كورنەكتىلەندىرىپ، ءبىرىنشى شەپكە ىشكەرىلەي بارىپ، جۇمىس باسىنان ”جاندى“، ”ناقتى“ تاجىريبە - تۇيىندەر تابۋ سىندى قىزمەت ءادىسىن قولداندى. تەكسەرۋ - زەرتتەۋ بارىسىندا، نازاردى ماسەلەلەردىڭ ”تۋىلۋ ءتۇيىنى“نە، ”شوعىرلانۋ ءتۇيىنى“نە، ”شەشۋشى ءتۇيىنى“نە شوعىرلاندىرىپ، سول جەردە ارالاپ جاعداي ۇعىسۋ، اڭگىمەلەسۋ - پىكىر اۋىستىرۋ، سىرلاسۋ - سويلەسۋ سياقتى كوپ ءتۇرلى تاسىلدەردى قولدانىپ، شىن مانىندە جاعدايدىڭ انىق - قانىعىنا كوز جەتكىزىپ، ماسەلەنىڭ تۇيىنىنە جەتە تالداۋ جاساپ، ماسەلەنى شەشىپ، قىزمەتتى جاقسارتۋدىڭ ءادىس - شارالارىن اقىلداسىپ العا قويدى.
قاشقار ايماقتىق پارتكومنىڭ القا مۇشەلەرى ساتىلارعا ءبولىپ شوعىرلى ۇيرەنۋ ورنالاستىرىپ، ۇيرەنۋ مەن تەكسەرۋ - زەرتتەۋدى الما - كەزەك جۇرگىزىپ، ۇيرەنۋ ارالىعىندا 11 اۋدان - قالاداعى 41 قىستاققا (الەۋمەتتىك اۋماق) بارىپ ارناۋلى تاقىرىپتىق تەكسەرۋ - زەرتتەۋ ورىستەتىپ، 5 قىستاققا ”تورعايدى بورشالاۋ“ ۇلگىسىندەگى تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، جالپى 23 رەت اڭگىمەلەسىپ، پىكىر اۋىستىرىپ، 96 وتباسىنان تۇيىندە تۇرىپ ارالاپ جاعداي ۇعىسىپ، 165 وتباسىنا ۇلگى الىپ تالداۋ جۇرگىزىپ، 25 جاقتاعى ماسەلەنى بايقاپ جانە قاداعالاپ، بىلگەن زاماتتا 16سىن تۇزەتتى. كوپشىلىك جاپپاي مىنالاردى اڭىس ەتتى: ءبىرىنشى شەپكە بارىپ، نەگىزگى ساتىنىڭ ناقتى جاعدايىن يگەرىپ، ماسەلەگە باعىتتاي تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، ماسەلەلەردىڭ ءتۇيىنىن اداقتاپ، قيىن ماسەلەلەردى شەشۋدىڭ ناقتى، يگى ءادىس - امالدارىن بەلگىلەگەندە، كورنەكتى ماسەلەلەردى ءونىمدى شەشۋگە، بۇقارانىڭ ماڭايىنداعى باسىن قاتىرىپ وتىرعان، مازاسىن العان، الاڭداتقان ىستەردى اناعۇرلىم جاقسى شەشۋگە بولادى.
شينجياڭ قازىنا - ەكونوميكا داشۋەسى پارتكومى ”ۇشكە كىرۋ، ەكىمەن بايلانىس جاساۋ، بىرمەن دوستاسۋ“دى تەرەڭدەتۋ، ءار ۇلت وقىتۋشى - وقۋشىلارىنىڭ ارالاسۋىن، ىشتەسۋىن، توعىسۋىن جەبەۋ سياقتى 12 جاقتاعى تاقىرىپتى توڭىرەكتەي تەكسەرۋ - زەرتتەۋ ورىستەتتى. تەكسەرۋ - زەرتتەۋ بارىسىندا، مەكتەپ پارتكومى القاسىنىڭ مۇشەلەرى وقۋشى ۋاكىلدەرى، جاس وقىتۋشىلار، وقىتۋشى - قىزمەتكەرلەر جانە دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان كادرلار سىندى 4 جاقتىڭ اڭگىمە ءماجىلىسىن اشتى، سونداي - اق ناقپا - ناق جاعداي ۇعىسۋ، جازباشا تەكسەرۋ جۇرگىزۋ سياقتى تاسىلدەر ارقىلى تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى، پارتيالى باسشى كادرلار كلاستارعا، جاتاقتارعا كىرىپ، وقىتۋشى - وقۋشىلارمەن بەتپە - بەت اڭگىمەلەسىپ، شۇعىل، قيىن، شەشۋدى كۇتىپ وتىرعان ماسەلەلەردى شىنايى ۇعىستى.
■ تەكسەرە ءجۇرىپ تۇزەتىپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جەتىستىكتەرىن قولدانۋدى مىقتاپ يگەردى
تەكسەرۋ - زەرتتەۋ بارىسىندا، رايونىمىزداعى جەر - جەر، جوعارى مەكتەپتەر تەكسەرە ءجۇرىپ تۇزەتىپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىلگەن ماسەلەلەردىڭ جۇمىس باسىندا شەشۋگە كەلەتىندەرىن دەرەۋ ءبىتىرىپ، دەر كەزىندە شەشۋگە كەلمەيتىندەرىنىڭ ساتىلىق نىساناسىن، شەكتى مەرزىمدەگى تالاپتارىن ايقىنداپ، كوز جازباي قاداعالاپ، ۇزدىكسىز رەتتەپ تۇزەتىپ، ءبىر - بىردەن شەشۋدى تياناقتاندىرۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتتى.تارباعاتاي ايماقتىق ادام كۇشى بايلىعى جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ مەكەمەسىنىڭ پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسى تاراۋلاردىڭ قىزمەت مىندەتىن قاداعالاپ، قالا - قالاشىقتارداعى جۇمىستانۋى قيىن بولعان شوعىرلاردىڭ جۇمىستانۋىن، قايتا جۇمىستانۋىن شەشۋدى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەدە رەتتەپ - تۇزەتۋدى تياناقتاندىراتىن ”1 - ءنومىرلى ينجەنەريا“ ەتتى، پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى 1 - جاۋاپتى ادام بولۋداي قىزمەت جاۋاپكەرشىلىگىن اتقارىپ، مۇقيات تەكسەرىپ - زەرتتەۋ نەگىزىندە ناقتى ءادىس - امالدار الىپ شىعىپ، ماسەلەلەردى رەتتەۋ - تۇزەتۋ جوباسىن اقىلداسىپ بەلگىلەۋگە ۇيىمداستىرىپ، نىسانداندىرۋ ءتاسىلى بويىنشا ىلگەرىلەتتى. ”بىردە - ءبىر ادامى جۇمىستانباعان وتباسىلارى“نا باعىتتاي وتىرىپ، ”ءبىر وتباسى بايقالسا، سول وتباسىنى تۇراقتاندىرۋ، سول وتباسىنى سۇيەمەلدەۋ، سول وتباسىنى ورنىقتىرۋ“ ادىسىنە تاباندى بولىپ، جۇمىستانۋدى سۇيەمەلدەۋ ساياساتتارىن تياناقتاندىرىپ، كوپ ارنامەن، كوپ فورمامەن كومەكتەستى. قازىرگە دەيىن قالا - قالاشىقتارداعى جۇمىستانۋى قيىن بولعان 1680 ادام جۇمىستاندىرىلىپ، قالا - قالاشىقتارداعى بىردە - ءبىر ادامى جۇمىستانباعان وتباسىلارىنىڭ جاعدايىن 24 ساعات اداقتاپ، قالا - قالاشىقتارداعى تىركەۋگە الىناتىن جۇمىسسىزدىق مولشەرىن ％4.5 ىشىندە تىزگىندەپ، قالا - قالاشىقتارداعى ءاربىر وتباسىنىڭ، كەم دەگەندە، ءبىر ادامىنىڭ جۇمىستانۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتتى.
شايار اۋداندىق جاراتىلىستىق بايلىق مەكەمەسى بۇقارا كوڭىل ءبولىپ وتىرعان، جىلجىمايتىن مۇلىكتى تىركەۋگە الدىرۋدا ”كۋالىك ءبىتىرۋ قيىن بولۋ“ ماسەلەسىنە باعىتتاي وتىرىپ، قىزمەت وتەۋ وبيەكتىسىمەن مۇقيات تىلدەسىپ، شەشۋ ادىستەرىن اقىلداسىپ، ”ءبىر ءنومىردى ءبىر تەرەزەدەن ءبىر جولدا ءبىتىرۋ“دى جالپىلاستىردى. جۇمىس رەت - ءتارتىبىن ساپالىلاندىرۋ ارقىلى بۇقارانىڭ جىلجىمايتىن مۇلىكتى تىركەۋگە الدىرعان كەزدە 4 تاراۋعا باراتىن، كۋالىك ءبىتىرۋ ۋاقىتى 35 جۇمىس كۇنىنە دەيىن سوزىلاتىن جاعدايىن وزگەرتىپ، قازىرگىدەي تەك ءبىر تاراۋعا باراتىن، ءبىتىرۋ ۋاقىتى 10 جۇمىس كۇنىنە قىسقارعان كۇيگە جەتكىزىپ، ”تەك ءبىر ەسىككە كىرۋ“، ”ەڭ كوپ بولعاندا ءبىر رەت بارۋ“ دى شىنايى جۇزەگە اسىرىپ، ءىس جۇزىندىك ارەكەتىمەن بۇقارا كوڭىل ءبولىپ، شەشۋدى كوكسەپ وتىرعان ماسەلەلەرگە جاۋاپ بەردى.
التاي ايماقتىق ساياسي - زاڭ ورگاندارى مۇقيات تەكسەرۋ - زەرتتەۋ ارقىلى تورەشىلدىك ماسەلەلەرىن شەشۋدىڭ ناقتى ادىستەرىن العا قويىپ، بۇكىل قوعامعا ءبىر تۇتاس زاڭدى اشىق اتقارۋدى جالپىلاستىرىپ، ساقشى ىستەرى اشىق بولۋدى، پروكۋراتۋرا ىستەرى اشىق بولۋدى، تەرگەۋ ىستەرى اشىق بولۋدى اتقارىپ، قوعامدىق باقىلاۋىن كۇشەيتىپ، ”جەڭ ۇشىنان جالعاسۋ“دان قاتاڭ ساقتانىپ، قىزمەت وتەۋ بايلىعىن ساپالىلاندىرىپ، بىرىكتىرىپ، ”ءبىر پۋنكتتىك بولۋ“، ”ينتەرنەتتە بۇقاراعا قولايلى بولۋ“، ”باستاپقى قابىلداۋشى جاۋاپتى بولۋ ءتۇزىمى“ سىندى بۇقاراعا قولايلى شارالاردىڭ 6 ءتۇرلى رەتتەۋ - تۇزەتۋ ۋادەسىن اتقارىپ، باقىلاۋ، مالىمدەۋ تەلەفونىن ورناتىپ، رەتتەۋ - تۇزەتۋ ۋادەسىنىڭ تياناقتانىپ ونىمدىلىك كورسەتۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتتى.
(تىلشىلەر ءپاريزات، شيا چيڭ، جاۋ شييا، ەرىكتى تىلشىلەر ليۋ ۋىنحۋا، رىن حۇڭفاڭ، باي گۇييۇن، مەي لي، بارشا، لي يافىڭ جازعان)
