تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ماڭىزدى حابارلار

«جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ جۇڭگوشا سوتسياليزم تۇزىمىنە تاباندى بولۋ جانە ونى كەمەلدەندىرۋ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ جونىندەگى ءبىرقانشا كەلەلى ماسەلەلەر تۋرالى قارارى» جونىندەگى تۇسىنىك

شي جينپيڭ

  ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسىنىڭ تاپسىرۋىمەن، مەن «جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ جۇڭگوشا سوتسياليزم تۇزىمىنە تاباندى بولۋ جانە ونى كەمەلدەندىرۋ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ جونىندەگى ءبىرقانشا كەلەلى ماسەلەلەر تۋرالى قارارى»نىڭ دايىندالۋ احۋالىنان جالپى ماجىلىسكە تۇسىنىك جاسايمىن.

ءبىرىنشى، قارار نۇسقاسىنىڭ دايىندالۋ استارى جانە تولعانىس

  ءبىز جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن تاياۋدا عانا قۇتتىقتادىق. جاڭا جۇڭگو 70 جىلدا قول جەتكىزگەن تاريحي تابىستار مىنالاردى تولىق دالەلدەدى: جۇڭگوشا سوتسياليزم ءتۇزىمى قازىرگى زامانعى جۇڭگونىڭ دامۋىنىڭ، العا باسۋىنىڭ ءتۇبىرلى كەپىلى. پارتيا مەن مەملەكەت ىستەرىنىڭ دامۋىنىڭ جالپى جاعدايى مەن ۇزاق بولاشاعىن نەگىز ەتە وتىرىپ، ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسى وسى رەتكى ورتالىق كوميتەتتىڭ جالپى ماجىلىسىندە جۇڭگوشا سوتسياليزم تۇزىمىنە تاباندى بولۋ جانە ونى كەمەلدەندىرۋ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ ماسەلەلەرىن ارناۋلى تاقىرىپتا زەرتتەۋدى ۇيعارۋىندا، نەگىزىنەن، تومەندەگىدەي بىرنەشە جاقتان تولعاندى:

  ءبىرىنشى، بۇل ”قوس 100 جىلدىق“ كۇرەس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋداعى كەلەلى مىندەت. سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋ − پارتيامىزدىڭ تالىقپاي تالپىنعان ايبىندى نىساناسى. پارتيامىز قۇرىلعاننان بەرى حالىقتى ىنتىماقتاستىرىپ، باستاپ، وسى ءۇشىن قاجىماي - تالماي كۇرەس جۇرگىزدى. رەفورما جاساۋدىڭ، ەسىك اشۋدىڭ بىرتىندەپ تەرەڭدەۋىنە ىلەسە، پارتيامىزدىڭ ءتۇزىم قۇرىلىسى جونىندەگى تانىمى بارعان سايىن تەرەڭدەدى. 1980 - جىلى دىڭ شياۋپيڭ جولداس ”مادەنيەت زور توڭكەرىسى“نىڭ ساباعىن قورىتىندىلاعاندا بىلاي دەپ اتاپ كورسەتكەن: ”باسشىلىق ءتۇزىم، ۇيىمدىق ءتۇزىم ماسەلەسى ءتىپتى دە ءتۇبىرلى سيپاتقا، جالپى جاعداي سيپاتىنا، ورنىقتىلىق سيپاتىنا جانە ۇزاق ۋاقىتتىق سيپاتقا يە“. ”ءتۇزىم جاقسى بولسا، بۇزاقىلار قالاعانىنشا بۇزاقىلىق ىستەۋگە امالسىز قالادى، ءتۇزىم جاقسى بولماسا، جاقسى ادامدار جەتكىلىكتى جاقسى ءىس ىستەۋگە امالسىز قالادى، ءتىپتى كەرى باعىتقا كەتەدى“. 1992 - جىلى دىڭ شياۋپيڭ جولداس وڭتۇستىكتى ارالاعاندا سويلەگەن سوزىندە بىلاي دەگەن: ”بالكىم تاعى 30 جىل ۋاقىتتا ءبىز ءار جاقتا اناعۇرلىم تولىسقان، اناعۇرلىم تۇلعالانعان ءتۇزىمدى قالىپتاستىرا الامىز“. پارتيا 14 - قۇرىلتايىندا مىنالار العا قويىلعان: ”90 - جىلداردا ءبىز جاڭا شارۋاشىلىق ءتۇزىلىسىن باستاپقى قادامدا ورناتىپ، دوڭگەلەك داۋلەتتى ورەگە جەتۋدىڭ 2 - قادامدىق دامۋ نىساناسىن ىسكە اسىرامىز. تاعى 20 جىل قۇلشىنۋ ارقىلى پارتيامىز قۇرىلعاندىعىنا 100 جىل بولعان كەزدە، ءبىز ءار جاقتاعى اناعۇرلىم تولىسقان، اناعۇرلىم تۇلعالانعان ءتۇزىمدى قالىپتاستىرا الامىز“. پارتيا 15 - قۇرىلتايى، 16 - قۇرىلتايى، 17 - قۇرىلتايى تۇگەلدەي ءتۇزىم قۇرىلىسى جونىندە ايقىن تالاپتاردى ورتاعا قويدى.

  پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، پارتيامىز ءتۇزىم قۇرىلىسىن اناعۇرلىم كورنەكتى ورىنعا قويىپ، ”جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدا، ءسوز جوق، اناعۇرلىم زور ساياسي باتىلدىقپەن جانە اقىل - پاراساتپەن ورايدى قولدان بەرمەي ماڭىزدى سالالارداعى رەفورمانى تەرەڭدەتىپ، عىلمي دامۋعا كەدەرگىلىك جاسايتىن بارلىق يدەيا - كوزقاراستاردى جانە ءتۇزىلىس - مەحانيزم كىناراتتارىن باتىل الاستاپ، جۇيەسى كەمەلدى، عىلمي، ارناعا تۇسكەن، اينالىمى ءونىمدى ءتۇزىم جۇيەسىن ورناتىپ، ءار جاقتاعى تۇزىمدەردى اناعۇرلىم تولىستىرۋدى، اناعۇرلىم تۇلعالاندىرۋدى“ باسا دارىپتەدى. پارتيا 18 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءۇشىنشى جالپى ءماجىلىسى ”مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ“ سىندى وسى كەلەلى تاقىرىپتى تۇڭعىش رەت العا قويدى ءارى ”جۇڭگوشا سوتسياليزم ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرۋ جانە ونى دامىتۋ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ“دى رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ باس نىساناسى ەتىپ تۇراقتاندىردى. پارتيا 18 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەسىنشى جالپى ءماجىلىسى مىنالاردى ونان ارى باسا دارىپتەدى: ”13 - بەسجىلدىق“ كەزىندە ”ءار جاقتاعى ءتۇزىمدى اناعۇرلىم تولىستىرىپ، اناعۇرلىم تۇلعالاندىرىپ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋ جاعىندا كەلەلى ىلگەرىلەۋشىلىكتەرگە قول جەتكىزىپ، ءار سالانىڭ نەگىزدىك ءتۇزىم جۇيەسىن نەگىزىنەن قالىپتاستىرۋ“دى جۇزەگە اسىرۋ كەرەك.

  پارتيا 19 - قۇرىلتايى وسى عاسىردىڭ ورتا شەنىنە جەتكەندە ەلىمىزدى باي، قۇدىرەتتى، دەموكراتيالى، وركەنيەتتى، جاراسىمدى، كورىكتى سوتسياليستىك وسىزاماندانعان قۇدىرەتتى ەل ەتىپ قۇرۋ ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋىن جاسادى، مۇنىڭ ىشىندە ءتۇزىم قۇرىلىسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتى قۇرىلىسىنىڭ نىساناسى: 2035 - جىلعا بارعاندا، ”ءار جاقتاعى ءتۇزىمدى اناعۇرلىم كەمەلدەندىرىپ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى نەگىزىنەن جۇزەگە اسىرۋ“؛ وسى عاسىردىڭ ورتا شەنىنە جەتكەندە، ”مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى جۇزەگە اسىرۋ“. پارتيا 19 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ەكىنشى، ءۇشىنشى جالپى ماجىلىستەرى جەكە - جەكە نەگىزگى زاڭعا وزگەرىس ەنگىزۋ جانە پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ جونىندە ورنالاستىرۋ جاساپ، ءتۇزىم قۇرىلىسى جانە جونگە سالۋ قابىلەتى قۇرىلىسى جاعىندا تىڭ كەلەلى قادام تاستادى. پارتيا 19 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءۇشىنشى جالپى ءماجىلىسى مىنالاردى اتاپ كورسەتتى: ”پارتيامىز حالىققا اناعۇرلىم جاقسى باسشىلىق ەتىپ، ۇلى كۇرەستى جۇرگىزۋ، ۇلى ينجەنەريانى قۇرۋ، ۇلى ءىستى ىلگەرىلەتۋ، ۇلى ارماندى ورىنداۋ ءۇشىن، مەملەكەتتىڭ جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى، ءسوزسىز، جەدەلدەتىپ، ءتىپتى دە تولىسقان، ءتىپتى دە تۇلعالانعان جۇڭگوشا سوتسياليزم ءتۇزىمىن قۇلشىنا قالىپتاستىرۋ كەرەك. بۇل پارتيامىزدىڭ الدىندا تۇرعان كەلەلى مىندەت“. قازىر پارتيامىزدىڭ جۇڭگوشا سوتسياليزم تۇزىمىنە تاباندى بولۋ جانە ونى كەمەلدەندىرۋ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ جونىندە جۇيەلى قورىتىندى جاساپ، داۋىرمەن بىرگە العا باسقان، كەمەلدەنگەن جانە دامىعان العا باسۋ بەتالىسى مەن قىزمەت تالابىن العا قويۋى قاجەتتى.

  ەكىنشى، بۇل جاڭا داۋىردەگى رەفورما جاساۋدى، ەسىك اشۋدى العا قاراي ىلگەرىلەتۋدىڭ ءتۇبىرلى تالابى. رەفورما جاساعان، ەسىك اشقان 40 جىلدان استام بارىستا پارتيا 11 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ءۇشىنشى جالپى ءماجىلىسى ءداۋىر بولگىش سانالىپ، رەفورما جاساۋدىڭ، ەسىك اشۋدىڭ جانە سوتسياليستىك وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىنىڭ تاريحي جاڭا كەزەڭىن اشتى؛ پارتيا 18 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءۇشىنشى جالپى ءماجىلىسى دە ءداۋىر بولگىش سانالىپ، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتكەن، رەفورمانى جۇيەلى، جالپى تۇلعالىق جاقتان جوبالاپ ىلگەرىلەتكەن جاڭا ءداۋىر اشىپ، ەلىمىزدىڭ رەفورما جاساعان، ەسىك اشقان جاڭا جاعدايىنىڭ نەگىزىن قالادى. پارتيا 18 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءۇشىنشى جالپى ءماجىلىسى 336 كەلەلى رەفورما شاراسىن العا قويدى. 5 جىلدان استام ۋاقىت قۇلشىنۋ ارقىلى ماڭىزدى سالالار مەن شەشۋشى بۋىندارداعى رەفورمانىڭ ءونىمى كورنەكتى بولدى. باستى سالالارداعى نەگىزدىك ءتۇزىم جۇيەسى نەگىزىنەن قالىپتاسىپ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن مىعىم نەگىز قالادى. سونىمەن بىرگە، وسى رەفورما شارالارىنىڭ كەيبىرەۋىنىڭ ءالى ورىندالماعاندىعىن، كەيبىرەۋىن، اۋەلى، ەداۋىر ۇزاق ۋاقىتتا تياناقتاندىرۋعا بولاتىندىعىن كورە ءبىلۋ كەرەك، ءبىز كوپتەگەن قيىن ىستەردى تىندىردىق، دەسە دە، ءالى دە كوپتەگەن قيىن ىستەردى تىندىرۋىمىز كەرەك، ءبىز كوپتەگەن قامالداردى الدىق، دەسە دە، ءالى دە كوپتەگەن قامالداردى الۋىمىز كەرەك، ءبىز استە ايالداماۋىمىز، استە بوساڭسۋ، دامىلداۋ يدەياسىندا بولماۋىمىز كەرەك. مەن رەفورما جاساۋدىڭ، ەسىك اشۋدىڭ 40 جىلدىعىن قۇتتىقتاۋ جينالىسىندا بىلاي دەپ باسا دارىپتەگەنمىن: ”بەتالىستى وزگەرتپەۋگە، جولدان اۋىتقىماۋعا، سەرپىندى ازايتپاۋعا تاباندى بولىپ، جاڭا داۋىردەگى رەفورما جاساۋدىڭ، ەسىك اشۋدىڭ اناعۇرلىم ورنىقتى ءجۇرىلۋىن، اناعۇرلىم ۇزاققا جەتۋىن ىلگەرىلەتۋىمىز كەرەك“. بۇل سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەتتى جاپپاي قۇرىپ شىعۋدىڭ ستراتەگيالىق قاجەتىن شىعار ءتۇيىن ەتىپ، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ قىزمەتىنە ىلگەرىلەي ءتۇسىپ ورنالاستىرۋ جاساۋدى تالاپ ەتەدى.

  بۇرىنعىمەن سالىستىرعاندا، جاڭا داۋىردە رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ كوپتەگەن جاڭا مازمۇندار مەن ەرەكشەلىكتەرگە يە، ولاردىڭ ىشىندە وتە ماڭىزدى ءبىر ءتۇيىن − ءتۇزىم قۇرىلىسى ۇلەسىنىڭ اناعۇرلىم زور بولعاندىعى، رەفورمانىڭ كوبىنەسە ءدوپ كەلەتىنى تەرەڭ قاتپارداعى ءتۇزىلىس - مەحانيزم ماسەلەسى، رەفورمانى جوعارى دەڭگەيدە جوبالاۋ جونىندەگى تالابى اناعۇرلىم جوعارى، رەفورمانىڭ جۇيەلىلىگى، تۇتاس تۇلعالىلىعى، سايكەسىمدىلىگى جونىندەگى تالابى اناعۇرلىم كۇشتى، وسىعان سايكەس، ءتارتىپ - ەرەجە جاساۋ، جۇيە ورناتۋ مىندەتى اناعۇرلىم اۋىر. جاڭا داۋىردە رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدى جوبالاۋدا، ءسوز جوق، جۇڭگوشا سوتسياليزم تۇزىمىنە تاباندى بولۋ جانە ونى كەمەلدەندىرۋ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدى نەگىزگى ارقاۋ ەتىپ، ەلىمىز دامۋىنىڭ تالاپتارى مەن ءداۋىر اعىمىن تەرەڭ يگەرىپ، ءتۇزىم قۇرىلىسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتى قۇرىلىسىن اناعۇرلىم كورنەكتى ورىنعا قويىپ، ءار سالاداعى، ءار جاقتاعى ءتۇزىلىس - مەحانيزم رەفورماسىن ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، ءار جاقتاعى ءتۇزىمنىڭ اناعۇرلىم تولىسۋىن، اناعۇرلىم تۇلعالانۋىن ىلگەرىلەتۋ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ كەرەك.

  ءۇشىنشى، بۇل − حاۋىپ - قاتەرلەر مەن سايىستارعا توتەپ بەرىپ، ىرىقتىلىققا قول جەتكىزۋدىڭ پارمەندى كەپىلى. بۇرىنعىلار ”الەمدە اۋقىم گۇلدەنبەسە قۇلدىرايدى، الەمدى جونگە سالۋ ىلگەرىلەمەسە شەگىنەدى“ دەگەن. قازىرگى دۇنيە ءجۇزى 100 جىلدا بولماعان زور وزگەرىستى باستان كەشىرۋدە، حالىقارالىق جاعداي كۇردەلى دە الماعايىپ، رەفورما، دامۋ، ورنىقتىلىق، ىشكى ىستەر، سىرتقى ىستەر، مەملەكەت قورعانىسى، پارتيانى جونگە سالۋ، ەل باسقارۋ، ارميانى جونگە سالۋ ءار جاقتىڭ مىندەتىنىڭ اۋىرلىعى بۇرىندى - سوڭدى بولىپ كورمەگەن دارەجەدە، ءبىز ءدوپ كەلگەن حاۋىپ - قاتەرلەر مەن سىن - سايىستاردىڭ قاتاڭدىعى بۇرىندى - سوڭدى بولىپ كورمەگەن دارەجەدە. بۇل حاۋىپ - قاتەرلەر مەن سىن - سايىستاردىڭ كەيبىرى ەل ىشىنەن، كەيبىرى حالىقارادان، كەيبىرى ەكونوميكالىق، قوعامدىق سالادان، كەيبىرى تابيعات دۇنيەسىنەن كەلگەن. ءبىز ەلەۋلى حاۋىپ - قاتەرلەردەن ساقتانۋدان جانە ونى جويۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە جەتۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، جۇڭگوشا سوتسياليزم تۇزىمىنە تاباندى بولىپ جانە ونى كەمەلدەندىرىپ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، ءتۇزىمنىڭ كۇشىنەن پايدالانىپ حاۋىپ - قاتەرلەر مەن سىن - سايىستاردىڭ سوققىسىنا توتەپ بەرۋىمىز كەرەك.

  جوعارىداعى تولعانىستار نەگىزىندە، بيىل 2 - ايدىڭ 28 - كۇنى، 3 - ايدىڭ 29 - كۇنى ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسىنىڭ تۇراقتى كوميتەتى، ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسى ىركەس - تىركەس ءماجىلىس اشىپ، پارتيا 19 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءتورتىنشى جالپى ماجىلىسىندە جۇڭگوشا سوتسياليزم تۇزىمىنە تاباندى بولۋ جانە ونى كەمەلدەندىرۋ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ ماسەلەسىن ارناۋلى تاقىرىپتا زەرتتەۋدى ۇيعاردى ءارى حۇجات دايىنداۋ گرۋپپاسىن قۇرىپ، ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ باسشىلىعىندا حۇجات دايىنداۋ قىزمەتىن ورىستەتتى.

ەكىنشى، دايىندالۋ بارىسى

  بيىل 4 - ايدىڭ 3 - كۇنى حۇجات دايىنداۋ گرۋپپاسى 1 - رەتكى جالپى ءماجىلىسىن اشىپ، حۇجات دايىنداۋ قىزمەتى رەسمي باستالدى. 4 - ايدىڭ 7 - كۇنى پارتيا ورتالىق كوميتەتى حابارلاندىرۋ شىعارىپ، جالپى ءماجىلىستىڭ كەڭەستىك تاقىرىبى جونىندە جەر - جەردەن، تاراۋلاردان پىكىر جانە ۇسىنىس الدى. ءار جاق جيىنى 109 پىكىر اڭىس ەتتى، كوپشىلىك جۇڭگوشا سوتسياليزم تۇزىمىنە تاباندى بولۋدىڭ جانە ونى كەمەلدەندىرۋدىڭ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ كەلەلى جەتىستىكتەرى مەن تاريحي تاجىريبەلەرى، ءسوز جوق، تاباندى بولۋعا ءتيىستى ماڭىزدى پرينسيپتەر مەن ءتۇبىرلى تۇزىمدەر، نەگىزگى تۇزىمدەر، ماڭىزدى تۇزىمدەر، سونداي - اق ءدوپ كەلگەن باستى ماسەلەلەر مەن ەلەۋلى مىندەتتەر، قولدانۋعا ءتيىستى ماڭىزدى شارالار سياقتىلار جونىندە كوپتەگەن قۇندى پىكىر جانە ۇسىنىس ورتاعا قويدى.

  ءار جاق بىلاي دەپ قارادى: جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن قۇتتىقتاۋ كەزىندە، پارتيا 19 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءتورتىنشى جالپى ءماجىلىسى جۇڭگوشا سوتسياليزم تۇزىمىنە تاباندى بولۋ جانە ونى كەمەلدەندىرۋ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ ماسەلەسىن ءتۇيىندى تۇردە زەرتتەدى جانە قارار شىعاردى، بۇل پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ بيىكتە تۇرىپ الىستى بولجاعان ستراتەگيالىق كورەگەندىگى مەن كۇشتى تاريحي جاۋاپكەرشىلىگىن ايگىلەدى، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە جەتۋدە، سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەتتى جاپپاي قۇرىپ شىعۋدا، پارتيانىڭ بيلىك جۇرگىزۋ ورنىن بەكەمدەۋدە، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ باياندى تىنىشتىعىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋدە كەلەلى دە تەرەڭ مانگە يە.

  حۇجات دايىنداۋ گرۋپپاسى قۇرىلعان 6 ايدان استام ۋاقىتتان بەرى، قاتىستى ماڭىزدى حۇجاتتاردى مۇقيات زەردەلەپ وقىپ، ەلىمىزدىڭ توڭكەرىس، قۇرىلىس، رەفورما ۇردىسىندەگى تۇزىمدەردىڭ وزگەرۋىن، تۇزىمدەردىڭ جاڭارۋىن جۇيەلى قورىتىندىلاپ، اسىرەسە، پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرگى پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ بۇكىل پارتياعا، بۇكىل ەل حالقىنا باسشىلىق ەتىپ جۇڭگوشا سوتسياليزم تۇزىمىنە تاباندى بولۋدا جانە ونى كەمەلدەندىرۋدە، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدە قول جەتكىزگەن ماڭىزدى نازاريالىق جەتىستىكتەرىن، امالياتتىق جەتىستىكتەرىن، تۇزىمدىك جەتىستىكتەرىن تەرەڭ قورىتىندىلاپ، ءار جاق اڭىس ەتكەن پىكىرلەر مەن ۇسىنسىتاردى رەتتەپ، قابىلداپ، ارناۋلى تاقىرىپتا زەرتتەۋ ورىستەتىپ، قارار نۇسقاسىن قايتا - قايتا تالقىلادى جانە وزگەرىس ەنگىزدى.

  ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسى ءماجىلىسىنىڭ ۇيعارۋى بويىنشا، 9 - ايدىڭ باسىندا قارارعا پىكىر الۋ نۇسقاسى پارتيا ىشىندەگى بەلگىلى كولەمدە تاراتىلىپ بەرىلىپ پىكىر الىندى، بۇعان پارتيا ىشىندەگى ءبىر ءبولىم قارت جولداستاردىڭ پىكىرىن الۋ قامتىلدى. ءار جاق ۇيرەنۋگە، تالقىلاۋعا مۇقيات ۇيىمداستىردى، جەر - جەر، تاراۋلار جيىنى 118 پىكىر اڭىس ەتتى. 9 - ايدىڭ 25 - كۇنى مەن پارتيا سىرتىنداعى قايراتكەرلەردىڭ اڭگىمە ءماجىلىسىن باسقارىپ اشىپ، ءارقايسى دەموكراتيالىق پارتيا - توپتاردىڭ ورتالىق كوميتەتتەرىنىڭ، مەملەكەتتىك ساۋدا - ونەركاسىپشىلەر بىرلەستىگى جاۋاپتىسىنىڭ جانە پارتيادا، توپتا جوق قايراتكەرلەردىڭ پىكىرىن بەتپە - بەت تىڭدادىم، ماجىلىسكە قاتىناسقان جولداستار 10 نۇسقا ءسوز سويلەۋ ماتەريالىن تاپسىردى.

  حۇجات دايىنداۋ گرۋپپاسى كەلىپ تۇسكەن بارلىق پىكىرلەر مەن ۇسىنىستارعا مۇقيات رەتتەۋ جۇرگىزدى. جيناقتاۋ ارقىلى ءار جاق وزگەرىس ەنگىزۋ پىكىرىنەن 1948ىن ورتاعا قويدى، قايتالانعان پىكىرلەردى شىعارىپ تاستاعاندا بۇل 1755 پىكىردى قۇرادى، مۇنىڭ ىشىندە پرينسيپتىك پىكىر 380، ناقتى وزگەرىس ەنگىزۋ پىكىرى 1375 بولدى.

  جينالعان پىكىرلەردەن، اڭىس ەتىلگەن جاعدايلاردان الىپ قاراعاندا، ءار جاق قارار نۇسقاسىن تولىق تۇراقتاندىرعان. كوپشىلىك ءبىر اۋىزدان بىلاي دەپ قارادى: قارار نۇسقاسى ەلىمىزدىڭ مەملەكەت ءتۇزىمى مەن مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسىنىڭ وزگەرىس باعدارى مەن زاڭدىلىعىن ءدال يگەرىپ، پارتيا باسشىلىعى تۇزىمىنە تاباندى بولۋدى جانە ونى كەمەلدەندىرۋدى كورنەكتىلەندىرىپ، مەملەكەتتى جونگە سالۋدىڭ شەشۋشى تەتىگى مەن ءتۇبىرلى نەگىزىن مىقتى يگەرگەن؛ تۋرالىقتى ساقتاپ جاڭالىق اشۋدى، ءورىس اشا العا ىلگەرىلەۋدى كورنەكتىلەندىرىپ، جۇڭگوشا سوتسياليزم ءتۇزىمى سەنىمىن ايگىلەگەن؛ جۇيەلى جيناقتاۋدى، سايكەسىمدى، جوعارى ءونىمدى بولۋدى كورنەكتىلەندىرىپ، قاتاڭ تۇردە ماسەلەنى باعدار ەتۋدى جانە ايقىن امالياتتىق ەرەكشەلىكتى ايگىلەگەن. قارار نۇسقاسى ”نەگە تاباندى بولۋ جانە ونى بەكەمدەۋ، نەنى كەمەلدەندىرۋ جانە دامىتۋ“ سىندى كەلەلى ساياسي ماسەلەگە جاۋاپ بەرىپ، ءسوز جوق، مىقتاپ تاباندى بولۋعا ءتيىستى ەلەۋلى تۇزىمدەر مەن پرينسيپتەردى ايقىن بايىمداۋمەن قوسا، ءتۇزىم قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋدىڭ ماڭىزدى مىندەتتەرى مەن شارالارىن دا ورنالاستىردى، ءتۇبىرلى ءتۇزىمنىڭ، نەگىزگى ءتۇزىمنىڭ، ماڭىزدى تۇزىمدەردىڭ ءوزارا ۇشتاسۋىنا تاباندى بولىپ، جوعارى دەڭگەيدە جوبالاۋ مەن ساتىلار بويىنشا ۇشتاستىرۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، تۇزىمگە رەفورما جاساۋ مەن ءتۇزىمدى اتقارۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، تاريحتى قورىتىندىلاۋ مەن بولاشاقتى بەتكە الۋدىڭ بىرلىگىن، تاباندىلىقتى ساقتاۋ مەن رەفورما جاساپ، جاڭالىق اشۋدىڭ بىرلىگىن، ماسەلەنى باعدار ەتۋ مەن نىسانانى باعدار ەتۋدىڭ بىرلىگىن ايگىلەدى، بۇل، ءسوز جوق، ءار جاقتاعى تۇزىمدەردىڭ اناعۇرلىم تولىسۋىن جانە اناعۇرلىم تۇلعالانۋىن ىلگەرىلەتۋگە، ەلىمىزدىڭ ءتۇزىم ابزالدىلىعىن مەملەكەتتى جونگە سالۋ ونىمدىلىگىنە اناعۇرلىم ويداعىداي اينالدىرۋعا كەلەلى ءارى تەرەڭ ىقپال جاسايدى.

  پىكىر الۋ بارىسىندا، ءار جاق كوپتەگەن جاقسى ۇسىنىستار مەن پىكىرلەر ورتاعا قويدى، ولار، باستىسى، مىنا جاقتاردى قامتىدى: ءبىرىنشى، ەلىمىزدىڭ مەملەكەت ءتۇزىمى مەن مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسىنىڭ كورنەكتى ابزالدىلىعىن جيناقتاپ شىعۋ بارىسىندا، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ، مەملەكەتتى جاپپاي زاڭمەن جونگە سالۋ تۋرالى مازمۇندار قوسىلسا. ەكىنشى، عىلىم - تەحنيكالىق جاڭالىق اشۋدىڭ جەتەكشىلىك رولى تولىق ساۋلەلەنۋ ءۇشىن، عىلىم - تەحنيكا ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرۋ كورنەكتىلەندىرە وتىرىپ دارىپتەلسە. ءۇشىنشى، استىق حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ، اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل - قىستاقتى الدىمەن دامىتۋ سياقتى ماڭىزدى تۇزىمدىك ورنالاستىرۋلارعا اناعۇرلىم ءمان بەرىلسە. ءتورتىنشى، جاساندى زەردە، ينتەرنەت، ۇلكەن ساندى مالىمەت سياقتى وسى زامانعى ينفورماتسيا تەحنيكاسى تاسىلدەرىنەن پايدالانىپ، جونگە سالۋ قابىلەتىن جانە جونگە سالۋدى وسىزامانداندىرۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋعا اناعۇرلىم ءمان بەرىلسە. بەسىنشى، كادرلاردى پارتيا باسقارۋ پرينسيبىنە تاباندى بولۋدى ارقاۋ ەتىپ، كادر باسقارۋ ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرۋ، كادرلاردى جاۋاپكەرلىك ارقالاۋعا، ىسكەرلىك كورسەتۋگە ىنتالاندىرۋ جانە تياناقتاندىرۋدى مىقتاپ يگەرۋ، كادرلاردىڭ كۇرەسكەرلىك رۋحىن جانە كۇرەسكەرلىك قابىلەتىن جەتىلدىرۋ تۋرالى تالاپ قويىلسا. التىنشى، ەلىمىزدىڭ مەملەكەت ءتۇزىمى مەن مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى تۋرالى نازاريالىق زەرتتەۋلەر مەن ۇگىت - تاربيەلەر كۇشەيتىلسە. جەتىنشى، وسى رەتكى جالپى ءماجىلىستىڭ رۋحىن دايەكتىلەندىرۋدى، تياناقتاندىرۋدى پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى پارتيا ورتالىق كوميتەتى ورنالاستىرعان ءتۇرلى رەفورما مىندەتتەرىن ىلگەرىلەتۋمەن تىعىز بىرلەستىرىپ، ءبىر تۇلعادا ىلگەرىلەتەتىن، ءبىر تۇلعادا تياناقتاندىراتىن جالپى تۇلعالىق ورنالاستىرۋ جانە قىزمەت مەحانيزمى قالىپتاستىرىلسا.

  پارتيا ورتالىق كوميتەتى حۇجات دايىنداۋ گرۋپپاسىنا ءار جاقتىڭ پىكىرلەرى مەن ۇسىنىستارىن دەن قويا اقىلداسۋدى جانە قابىلداۋدى تاپسىردى. حۇجات دايىنداۋ گرۋپپاسى ءار جاقتىڭ بەرگەن ۇسىنىستارى مەن پىكىرلەرىنە ءبىر - بىرلەپ تالداۋ جاساپ، قابىلداۋعا بولاتىندارىن مۇمكىندىگىنشە قابىلداۋعا قۇلشىندى. قايتالاي اقىلداسىپ، وي جۇگىرتۋ ارقىلى قارار نۇسقاسىنىڭ 283 ورنىنداعىسىن كوبەيتىپ جازىپ، وزگەرتىپ جازىپ، ارىپتەرىن قىسقارتتى، بۇل ءار جاقتىڭ پىكىرى مەن ۇسىنىسىنان 436سىن قامتيدى.

  قارار نۇسقاسىن جازعان مەزگىلدە ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسىنىڭ تۇراقتى كوميتەتى 3 رەت ءماجىلىس اشىپ، ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسى 2 رەت ءماجىلىس اشىپ قاراپ، بۇل جولعى جالپى ءماجىلىستىڭ قاراۋىنا ۇسىنىلاتىن قارار نۇسقاسىن قالىپتاستىردى.

ءۇشىنشى، قارار نۇسقاسىنىڭ نەگىزگى جۇلگەسى

  قارار نۇسقاسىندا مىنالار جاپپاي ويلاستىرىلدى: ”جۇڭگوشا سوتسياليزم تۇزىمىنە تاباندى بولۋ جانە ونى كەمەلدەندىرۋ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ“ سىندى وسى نەگىزگى تاقىرىپپەن تىعىز بايلانىستىرىپ، پارتيا 19 - قۇرىلتايىندا بەلگىلەنگەن ستراتەگيالىق نىسانا مەن كەلەلى مىندەتتەردى شىعار ءتۇيىن ەتىپ، جۇڭگوشا سوتسياليزم تۇزىمىنە تاباندى بولۋدى جانە ونى بەكەمدەۋدى، پارتيانىڭ ۇزاق ۋاقىت بيلىك جۇرگىزۋىنە جانە مەملەكەتتىڭ باياندى تىنىشتىعىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋدى كوزدە ۇستاۋ، جۇڭگوشا سوتسياليزم ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرۋدى جانە ونى دامىتۋدى، سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەتتى جاپپاي قۇرىپ شىعۋدى كوزدە ۇستاۋ، جۇڭگوشا سوتسياليزم ءتۇزىمىنىڭ ابزالدىلىعىن تولىق ساۋلەلەندىرۋدى، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدى كوزدە ۇستاۋ، پارتيانىڭ حالىققا باسشىلىق ەتىپ ەلىمىزدىڭ مەملەكەت ءتۇزىمى قۇرىلىسى جانە مەملەكەتتى جونگە سالۋ جاعىندا قول جەتكىزگەن تابىستارىن، توپتاعان تاجىريبەلەرىن، قالىپتاستىرعان پرينسيپتەرىن جاپپاي قورىتىندىلاپ، جۇڭگوشا سوتسياليزم تۇزىمىنە تىرەك بولاتىن ءتۇبىرلى تۇزىمگە، نەگىزگى تۇزىمگە، ماڭىزدى تۇزىمگە تاباندى بولۋدى جانە ونى كەمەلدەندىرۋدى ءتۇيىندى تۇردە بايىمداپ، تەرەڭدەتۋگە ءتيىستى كەلەلى ءتۇزىلىس مەحانيزم رەفورمالارىن، ىلگەرىلەتۋگە ءتيىستى ءتۇيىندى قىزمەت مىندەتتەرىن ورنالاستىرۋ.

  قارار نۇسقاسى 15 بولىمنەن قۇرالعان، 3 ۇلكەن بولىككە بولىنگەن: ءبىرىنشى بولىگى 1 - ءبولىم، كىرىسپە، نەگىزىنەن جۇڭگوشا سوتسياليزم ءتۇزىمى مەن مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى دامۋىنىڭ تاريحي تابىستارى، كورنەكتى ابزالدىلىقتارى بايىمدالىپ، جاڭا داۋىردە جۇڭگوشا سوتسياليزم تۇزىمىنە تاباندى بولۋدىڭ جانە ونى كەمەلدەندىرۋدىڭ، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ ماڭىزدى ءمانى جانە جالپى تۇلعالىق تالابى العا قويىلدى. ەكىنشى بولىگى ءبولىس مازمۇنى، نازاردى جۇڭگوشا سوتسياليزم تۇزىمىنە تىرەك بولاتىن ءتۇبىرلى تۇزىمگە، نەگىزگى تۇزىمگە، ماڭىزدى تۇزىمگە تاباندى بولۋعا جانە ونى كەمەلدەندىرۋگە شوعىرلاندىرىپ، 13 ءبولىم ورنالاستىرىپ، ءار ءتۇرلى ءتۇزىم، ءسوز جوق، تاباندى بولاتىن جانە بەكەمدەيتىن ءتۇبىرلى ءتۇيىندى، كەمەلدەنۋ جانە دامۋ بەتالىسىن ايقىندادى ءارى قىزمەت ورنالاستىرۋىن جاسادى. ءۇشىنشى بولىك 15 - ءبولىم جانە سوڭعى ءسوز، نەگىزىنەن، پارتيانىڭ جۇڭگوشا سوتسياليزم تۇزىمىنە تاباندى بولۋعا جانە ونى كەمەلدەندىرۋگە، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋگە باسشىلىعىن كۇشەيتۋ جونىندە تالاپتار قويدى.

  جولداستاردىڭ پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ رۋحىن تەرەڭ ءتۇسىنىپ، ”نە نارسەگە تاباندى بولۋ جانە ونى بەكەمدەۋ، نە نارسەنى كەمەلدەندىرۋ جانە دامىتۋ“ جونىندە تىعىز توڭىرەكتەي وتىرىپ تالقى جۇرگىزىپ، سىندارلى وزگەرىس ەنگىزۋ پىكىرلەرىن جانە ۇسىنىستارىن بەرىپ، بۇل جولعى جالپى ءماجىلىستى بىرگە ويداعىداي اشۋىن ءۇمىت ەتەمىن.

  (شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 11 - ايدىڭ 5 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.