”شاعىن ۇقىق“ باقىلاۋىنىڭ ”ەڭ سوڭعى ءبىر كيلومەترىن“ اشتى −
دۇڭۋان قىستاعىنىڭ باقىت قۇپياسى
ءتىلشى يۇي شي
11 - ايدىڭ 10 - كۇنى ءۇرىمجى اۋدانى شۇيشيگوۋ قالاشىعى دۇڭۋان قىستاعىنىڭ تۇرعىنى جاڭ شييىڭنىڭ جىلىجايىندا ءاتىر لالاگۇلى جايقالا ءوسىپ، گۇل اشقالى تۇرىپتى. ”ءبىر ايدان كەيىن وسى گۇلدەر بازارعا شىعارىلادى، بيىل 100 مىڭ يۋان تابۋىمدا ماسەلە جوق!“، - دەدى جاڭ شييىڭ قۋانىشتى تۇردە.
جاڭ شييىڭنىڭ ارىنىنا كۇش ۇستەگەن قىستاقتا جالپىلاستىرىلعان ەرەكشە ەگىنشىلىك قانا ەمەس. وسى 2 جىلدا قىستاقتا ءار قيلى بوي كوتەرگەن تۇرعىندار عيماراتتارى، ءتۇزۋ دە كەڭ جولدار، ساۋداسى كۇسەت شارۋالار ساياجايلارى ەدى... جاندى دا جالىندى دامۋ بولاشاعى جاڭ شييىڭ سياقتى 400 نەشە وتباسىنداعى تۇرعىندى بىلەك سىبانىپ، دوڭگەلەك داۋلەتتىلىككە قايراتتانا ۇمتىلۋعا باۋرادى.
”وتكەندە ءبىز لاس، بىلىققان، ناشار ارتتا قالعان قىستاق ەدىك؛ بۇگىندەرى ءبىز ’بۇكىل ەل بويىنشا اۋىل - قىستاق باقىتتى الەۋمەتتىك اۋماق قۇرىلىسىنان ۇلگى كورسەتەتىن ورىن‘ بولدىق. قازىرگىدەي وزگەرىسكە جەتۋ وڭاي ەمەس!“، - دەدى دۇڭۋان قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى جاڭ جيڭلياڭ سۇيىنە.
تاياۋ جىلداردان بەرى دۇڭۋان قىستاعى اۋىل - قىستاقتى جونگە سالۋ جۇيەسىندە جاڭالىق اشىپ، توعىستىرىپ، بىرگە جونگە سالۋدى ماقسات ەتىپ، اۋدان، قالاشىق، قىستاق ءۇش دارەجەلى اۋىل - قىستاق الەۋمەتتىك اۋماق قۇرىلىسىن سايكەستىرۋ، كەڭەسۋ مەحانيزمىنەن تولىق پايدالانىپ، شەشىم جاساۋدا بىرگە اقىلداسۋ مەحانيزمىن اتقارىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ باقىلاۋ كوميتەتىن قۇرىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ قىستاق ىستەرىنە ات سالىسۋ بەلسەندىلىگىن تولىق جۇمىلدىرىپ، بىرگە قۇراتىن، بىرگە جونگە سالاتىن، بىرگە يگىلىكتەنەتىن اۋىل - قىستاقتى شەبەرلىكپەن جونگە سالۋ جولىمەن ءجۇرىپ، دامۋداعى قيىن ماسەلەلەردى شەشتى.
”ءبىز اۋدان، قالاشىق، قىستاق بىرىككەن اڭگىمە ءماجىلىسىن تالاي رەت وتكىزدىك ءارى قىستاق تۇرعىندارىن قاتىناسۋعا ۇسىنىس ەتتىك، كوپشىلىك دۇڭۋان قىستاعىنىڭ اۋىل - قىستاق باقىتتى الەۋمەتتىك اۋماعىن قۇرۋ قىزمەت وي جەلىسىن بىرگە اقىلداستى“، - دەدى جاڭ جيڭلياڭ.
100 نەشە مىڭ شارشى مەترلىك زاڭسىز سالىنعان قۇرىلىستى شاعىپ، 3 جىلدىق دامۋ جوباسىن جانە جاڭاشا اۋىل - قىستاقتان ۇلگى كورسەتۋ قىستاعىن قۇرۋ جوباسىن ورىنداپ، قىستاق تۇرعىندارىن ۇساق - تۇيەك قوقىر - قوقسىقتاردى تازالاۋعا جۇمىلدىردى... بۇگىنگى تاڭدا 25 تۇرعىندار عيماراتى، 279 شارۋالار ساياجايى جانە سەيىل - سەرۋەن باقشاسى، شارۋالار كىتاپ ءۇيى، دەنە شىنىقتىرۋ قيمىل ورتالىعى سياقتى ۇستەمە قۇرىلعىلاردان قۇرالعان دۇڭۋان قىستاعىنىڭ ۇلتتار ىنتىماعى ۇلكەن اۋلاسى قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كورىكتى مەكەنىنە اينالدى.
ءار رەت ءىرى ىستەرگە جولىققاندا، دۇڭۋان قىستاعى قىستاق تۇرعىندارى باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ پىكىرىن الدىمەن تىڭدايدى. اتالعان كوميتەت دۇڭۋان قىستاعىنداعى تۇرعىندار توپتىق سايلاعان الەۋمەتتىك سەنىمدىلىگى بار 3 قىستاق تۇرعىنىنان ۇيىمداسقان، باستىسى، قىستاق ىستەرى، قازىنا، قىستاق دارەجەلى ۇقىق اينالىمىن جۇيەگە ءتۇسىرۋ جاقتارىندا باقىلاۋ رولىن اتقارادى.
قىستاق ىستەرىنە ساياتىن شەشىم جاساۋ، مال - مۇلىك باسقارۋ، قىستاق ينجەنەريا نىسان قۇرىلىسى، اۋىل شارۋاشىلىعىنا تيىمدىلىك جاساۋ ساياسات - شارالارىن تياناقتاندىرۋ سياقتى كەلەلى ىستەردىڭ بارلىعىندا دۇڭۋان قىستاعىنداعى قىستاق تۇرعىندار باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ مۇشەلەرى ماتەريال كورۋ، تەكسەرۋ، احۋال ۇعىسۋ، رەتتەۋ - تۇزەتۋگە قۋزاۋ سياقتى تاسىلدەر ارقىلى جالپى بارىسقا باقىلاۋ جۇرگىزەدى. ماسەلە بايقالعان زامان قىستاق تۇرعىندارىنىڭ باقىلاۋ كوميتەتى دەر كەزىندە ماسەلەنى تۇرلەر بويىنشا جيناقتاپ قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنە تاپسىرادى نەمەسە اۋىلدىق پارتكومعا جانە اۋىلدىق ۇكىمەتكە مالىمدەيدى.
”قىستاق تۇرعىندار كوميتەتى ءار اپتاداعى دۇيسەنبى كۇنگى تۋ شىعارۋ سالتىنان كەيىنگى تۇرعىندار جينالىسىندا تۇرعىندارعا قىستاق تۇرعىندارىنىڭ باقىلاۋ كوميتەتى ۇسىنعان ماسەلەلەردى شەشۋ جاعدايىن اڭىس ەتەدى“، باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ مۇشەسى ما گوبيڭنىڭ قاراۋىنشا، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ باقىلاۋ كوميتەتى ءتۇزىمى قىستاقتى جونگە سالۋدىڭ اسىلى ىسپەتتى.
قىستاق تۇرعىندارىنىڭ باقىلاۋ كوميتەتى ارقىلى دۇڭۋان قىستاعىنىڭ قاتتىلاندىرۋ، جارىقتاندىرۋ، جاسىلداندىرۋ سياقتى ينجەنەريالارى جانە حالىققا قولايلى قىزمەت وتەۋ زالى، تۇرعىنداردىڭ قيمىل ورتالىعى سياقتى قىزمەت وتەۋ قۇرىلعىلارىنىڭ قۇرىلىسى، ءبارى - بارىندە قىستاق تۇرعىندارىنىڭ پىكىرى ەسكەرىلدى. ”قىستاق تۇرعىندارى ات سالىسۋ بارىسىندا قىستاقتىڭ ناعىز قوجايىنىنا اينالدى“، قىستاق تۇرعىنى اسحات كەرىم: قىستاق تۇرعىندارىنىڭ باقىلاۋ كوميتەتى مەحانيزمىنىڭ جۇمىس جۇرگىزۋىندە قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كوڭىلىندەگى كوپتەگەن ”تۇيىنشەكتەر“ شەشىلدى، - دەدى.
”باستاپتا مەن باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ ’بوگەت جاساۋىنان‘ الاڭداعان ەدىم، كەيىن كەلە ونىڭ قىستاق تۇرعىندارىنا قىستاق كادرلارىنىڭ كىرشىكسىزدىگىن دالەلدەپ، ءىس جۇزىندە ’بوگەتتەردى ارىلتاتىندىعىن‘ ۇعىندىرعاندىعىن بايقادىم!“، جاڭ جيڭلياڭ: قىستاق تۇرعىندارىنىڭ باقىلاۋ كوميتەتى”شاعىن ۇقىق“ باقىلاۋىنىڭ ”ەڭ سوڭعى ءبىر كيلومەترىن“ اشىپ، قىستاق دارەجەلى قازىنا، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سياقتىلاردىڭ بارعان سايىن جاريا بولۋىنا، بارعان سايىن ارناعا تۇسۋىنە مۇمكىندىك جاسادى، - دەدى.
