شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 10 - ايدىڭ 20 - كۇنى كۇنميڭنەن بەرگەن حابارى (ءتىلشى ۋاڭ يان). 1 - دارەجەلى قاھارمان ۇلگى سۋ تايدى يۇننان ولكەسى ۋىنشان جۋاڭزۋ - مياۋزۋ اۆتونوميالى وبلىسى ماگۋان اۋداندىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسىنىڭ بارلاۋشىسى. توڭكەرىستىك قۇربان وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن ول جاۋىز دا ايلالى قۇرالدى ەسىرتكى الىپساتارىن تۇتقىنداۋ بارىسىندا، وق وتپەيتىن كيىمىن جاس جولداسىنا بەرىپ، ەسىرتكى الىپساتارىمەن شايقاس بارىسىندا باقىتقا قارسى باسىنا وق ءتيىپ، ەرلىكپەن قۇربان بولادى. بۇل كۇندەرى ونىڭ 2 قىزى اكەسىنىڭ مۇراتىنا مۇراگەرلىك ەتىپ، ەكەۋى دە داڭقتى حالىق ساقشىسى بولدى.
سۋ تايدى 1955 - جىلى تۋعان، حانزۋ، ماگۋان اۋدانىنان. ول توڭكەرىستىك قۇربان وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن، حالىق جاساعى بولعان ۇلى اكەسى ازاتتىق سوعىس كەزىندە ازاتتىق ارميانىڭ باندىلاردى قورشاپ جويۋىنا كومەكتەسىپ جۇرگەن كەزىندە داڭقپەن قۇربان بولىپ، توڭكەرىستىك قۇربان دەپ بەكىتىلگەن، ول بالا كەزىنەن مۇنان تەرەڭ اسەر الىپ، ەسەيگەن سوڭ، ءسوزسىز، وتان ءۇمىتىن اقتاۋعا بەل بايلايدى.
1974 - جىلى سۋ تايدى ارمياعا قاتىناسىپ، اسكەر بولادى. 1979 - جىلى قوسىننان شەگىنگەننەن كەيىن ماگۋان اۋداندىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسىنە بارىپ قىزمەت ىستەيدى. اسكەري بولىمدە قالىپتاستىرعان بۇيرىقتى باتىل اتقارۋ ادەتى ونى قاي - قاشان دا قىزمەتتى توتەنشە ۇقىپتىلىقپەن ىستەپ، كىلتيپان شىعارمايتىن ەتەدى. 1983 - جىلى 3 - ايدا ءبىرشاما مول قارجى قوسىلعان ماگۋان اۋداندىق قانت زاۆودى قۇرىلىس باستاپ، اۋدان ىشىندە ايرىقشا ءمان بەرىلىپ، قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى سۋ تايدىنى قۇرىلىس ورنىن قورعاۋ قىزمەتىنە جاۋاپتى بولۋعا جىبەرەدى. ول كورپە - جاستىعىن كوتەرىپ قۇرىلىس ورنىنا تىكە تارتادى، كوزدى اشىپ - جۇمعانشا 2 جىل وتە شىعادى، بۇل ارادا ەشقانداي دەلو جانە وقيعا تۋىلمايدى. 1988 - جىلى 12 - ايدا ءبىر رەتكى مىلتىق ۇرلاۋ دەلوسىندا سۋ تايدى مەن قىزمەتتەستەرى جان - جاقتىلى بارلاۋ جۇرگىزىپ، ۇرلانعان جان قۇرالدى تاۋىپ الادى. كەيبىر ادامدار وعان ”مىلتىق تابىلدى بولدى ەمەس پە“ دەپ ءناسيحاتتايدى، ول ىرىقتىلىقپەن قاراۋىلداپ ادام تۇتقىنداۋدى تالاپ ەتىپ، ەڭ سوڭىندا جاۋىنگەر سەرىكتەرىمەن بىرگە 7 كۇن - تۇننەن كەيىن كۇماندىنى ءساتتى تۇتقىندايدى. ساقشى بولعاننان كەيىن، ول جيىنى 100دەن استام قىلمىستى ىستەر دەلوسىن اشىپ، 300دەن استام قىلمىس كۇماندىسىن تۇتقىندايدى.
1992 - جىلى 8 - ايدا جوعارى دارەجەلى ورىننىڭ تالابى بويىنشا، ساقشى جاق يانشان اۋدانى پيڭيۋان وڭىرىندە ”قاتاڭ سوققى بەرۋ“ كۇرەسىن ورىستەتەدى. 8 - ايدىڭ 29 - كۇنى سۋ تايدى پيڭيۋان وڭىرىنە بارۋ بۇيرىعىن تاپسىرىپ الادى، ول جەڭىل - جەلپى عانا كەرەك - جاراعىن دايىنداعان سوڭ، ايەلىنە ءىسساپارعا شىعاتىندىعىن ايتىپ، كوزەۋلى جەرگە جەتىپ بۇيرىق كۇتەدى. بۇل رەتكى قيمىل توتەنشە ماڭىزدى ەدى، نەشە مىڭنان استام قارۋلى ساقشى جانە ساقشى قاتىناسقان بولاتىن. وق وتپەيتىن كيىم مەن بولات دۋلىعا جەتىسپەيدى، وق وتپەيتىن كيىمدى الىپ جاتقاندا سۋ تايدى ىرىقتىلىقپەن: مەن اسكەر بولعانمىن، تاجىريبەم بار، بۇل قارۋ - جاراقتاردى جاس جولداستار پايدالانسىن! - دەپ الماي قويادى.
8 - ايدىڭ 31 - كۇنى تاڭعى ساعات 6 مولشەرىندە، سۋ تايدى مەن جاۋىنگەر سەرىكتەرى قىلمىستى ما xxتى تۇتقىنداۋ قيمىلىن باستايدى. بۇل ادام اسقان جاۋىز بولاتىن، ءولىم جازاسىنا ۇكىم ەتىلگەن سوڭ تۇرمەدەن قاشىپ كەتكەن، تاعى قۇرالدانىپ الىپ، ەسىرتكى الىپساتارلىعىمەن شۇعىلداناتىن، ۇيىندە ارالىق تام، جاسىرىن جول سياقتى قورعانىس قۇرىلعىلارى بار، جاعداي كۇردەلى ەدى. سۋ تايدى قاتارلىلار دەرەۋ ما xxتىڭ ءۇيىن قورشاۋعا الىپ، ۇيلەردى ءتىنتىپ، قىلمىستىنى ىزدەۋدى باستايدى. وسى كەزدە تۇتقيىلدان ۇشىپ كەلگەن ءبىر تال وق جاۋىنگەر سەرىگىنە ءتيىپ جارالاپ كەتەدى. سۋ تايدى جاعدايعا قاراي باتىلدىقپەن مىلتىق اتىپ قايتارما سوققى بەرىپ، جاۋىز قىلمىستىنىڭ شابۋىلىن تويتارىپ، باسقا جولداستارىنىڭ جارالانعان جاۋىنگەر سەرىگىن شۇعىل قۇتقارۋىن قورعايدى. شايقاس 20 نەشە مينۋتقا سوزىلادى، ەندى ءبىر جاۋىنگەر سەرىگى دە باقىتقا قارسى وق ءتيىپ قۇربان بولادى. قارسى جاقتىڭ قولىندا اۆتوماتتى مىلتىق سياقتى وت كۇشى بار ەكەندىگىن بايقاپ، كۇشتى شابۋىل توقتاماي، سۋ تايدى مەن جاۋىنگەر سەرىكتەرى ارتقى اۋلانى اينالىپ، قىلمىستىنى اتىپ تۇسىرەتىن وڭتايلى جەر ىزدەيدى، وقتارى تاۋسىلىپ قالادى، ول تەك گرانات اتىپ جاۋىنگەر سەرىكتەرىن قورعاعاندا، ءوزى تۇرعان ورنى ءبىلىنىپ قالىپ، ەڭ سوڭىندا باقىتقا قارسى ءبىر وق باسىنا ءتيىپ، ەرلىكپەن قۇربان بولادى.
قازىر ماگۋان اۋداندىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسىنىڭ ساياسي كوميسسارى مىندەتىن اتقاراتىن ياڭ جىبين دە سول جىلدارى پيڭيۋان وڭىرىندەگى ”قاتاڭ سوققى بەرۋ“ كۇرەسىنە قاتىناسقان بولاتىن. ول ەسكە الىپ بىلاي دەيدى: سۋ تايدى ءاسىلى سىرتتا ءتىنتۋ جۇرگىزىپ، فاكت كورسەتۋ قىزمەتىنە جاۋاپتى بولعان ەدى، ءبىراق ول مىلتىق داۋىسىن ەستي سالىسىمەن ىرىقتىلىقپەن شابۋىلعا شىعىپ، تۇتقىنداۋ گرۋپپاسىنداعى جاۋىنگەر سەرىكتەرىمەن بىرگە شايقاس جاسايدى، بۇل باتىرلىقپەن العا ۇمتىلاتىن، قالتقىسىز ۇلەس قوساتىن رۋح ادامدى اسەرلەندىرەدى. ول قۇربان بولعاننان كەيىن، ءار جىلى ماگۋان اۋداندىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسىندەگى جولداستار ماباي قۇرباندار قابىرستاندىعىنداعى سۋ تايدىنىڭ قابىرىنا بارىپ، قۇرباندى ساعىنىشپەن ەسكە الادى.
سۋ تايدى قۇربان بولعان كەزدە 2 قىزىنىڭ بىرەۋى 8 جاستان، ەندى بىرەۋى 6 جاستان اسقان بولاتىن. كىشكەنە قىزى سۋ پيڭيان بىلاي دەيدى: ەسەيىپ - ەرجەتۋ كەزىمىزدە اكەمىز سەرىك بولا الماسا دا، ءبىراق اپەكەم ەكەۋىمىز ۇنەمى اكەمىزدىڭ ءتىرى كەزىندەگى باقىتتى شاقتاردى ەسكە الامىز، اكەمىزدىڭ اندا - ساندا ءبىزدى ەرتىپ قىزمەت ورنىنا باراتىن كورىنىستى ەسكە الامىز، اكەنىڭ بالاعا سيلاعان حاۋىپسىزدىك سەزىمىنىڭ ورنىن ەشكىم دە باسا المايدى. انە سول ۋاقىتتان باستاپ اپەكە - ءسىڭلىلى ەكەۋىندە بەرىك ”ساقشى بولۋ ارمانى“ تۋىندايدى. بۇل كۇندەرى اپەكە - ءسىڭلىلى ەكەۋى دە يۇننان ساقشى - وفيتسەرلەر شۋەيۋانىنان وقۋ ءبىتىرىپ ساقشى بولدى ءارى ساقشىمەن ۇيلەنىپ، ساقشىلار وتباسىن قۇرادى. ”مەن سول جىلدارداعى اكەمنىڭ تالعامىن بارعان سايىن ءتۇسىنىپ كەلەمىن. ساقشى دەگەن بۇل كاسىپ ۇلەس قوسۋ مەن قۇرباندىق بەرۋ دەگەن ماعىنادا“، - دەيدى سۋ پيڭيان. بۇل كۇندەرى ۋىنشان وبلىستىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى قاتىناس ساقشى تارماق اترەتىندە قىزمەت ىستەيتىن سۋ پيڭيان سول جىلدارداعى اكەسى سياقتى ءوزىنىڭ قىزمەت ورنىندا بار زەيىنىن سالا ىستەپ، قىزمەتتىڭ تالابىنان شىعىپ كەلەدى.
