كوپ جاقتىلىقتى دارىپتەپ جانە امالياتتا ايگىلەپ، بريكس ەلدەرىنىڭ جاڭا ونەركاسىپ توڭكەرىسى سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناسىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، ەسىكتى سىرتقا ايقارا اشۋعا تاباندى بولىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋعا قۇلشىنۋدى باسا دارىپتەدى
جەرگىلىكتى ۋاقىت 11 - ايدىڭ 14 - كۇنى بريكس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ 11 - رەتكى ديدارلاسۋى برازيليانىڭ استاناسى برازيليادا وتكىزىلدى. برازيليا زۇڭتۇڭى بولسونارو ديدارلاسۋدى باسقاردى. جۇڭگونىڭ مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ، رەسەيدىڭ زۇڭتۇڭى پۋتين، ءۇندىستاننىڭ زۇڭليى مودي، وڭتۇستىك افريكانىڭ زۇڭتۇڭى رامافوسا قاتىناستى. شي جينپيڭ «قول ۇستاسا قۇلشىنىپ، سەلبەستىكتىڭ جاڭا تاراۋىن بىرگە جازايىق» تاقىرىبىندا ماڭىزدى ءسوز سويلەدى. سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى لي شۋەرىن تۇسىرگەن
جەرگىلىكتى ۋاقىت 11 - ايدىڭ 14 - كۇنى بريكس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ 11 - رەتكى ديدارلاسۋى برازيليانىڭ استاناسى برازيليادا وتكىزىلدى. برازيليا زۇڭتۇڭى بولسونارو ديدارلاسۋدى باسقاردى. جۇڭگونىڭ مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ، رەسەيدىڭ زۇڭتۇڭى پۋتين، ءۇندىستاننىڭ زۇڭليى مودي، وڭتۇستىك افريكانىڭ زۇڭتۇڭى رامافوسا قاتىناستى. سۋرەتتە: بەس ەلدىڭ باسشىلارى توپتىق سۋرەتكە ءتۇستى. سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى شيە حۋانچى تۇسىرگەن
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 11 - ايدىڭ 14 - كۇنى برازيليادان بەرگەن حابارى (تىلشىلەر چىن جى، حو شياۋگۋاڭ، ياڭ يجۇن). جەرگىلىكتى ۋاقىت 11 - ايدىڭ 14 - كۇنى بريكس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ 11 - رەتكى ديدارلاسۋى برازيليانىڭ استاناسى برازيليادا وتكىزىلدى. برازيليانىڭ زۇڭتۇڭى بولسونارو ديدارلاسۋدى باسقاردى. جۇڭگونىڭ مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ، رەسەيدىڭ زۇڭتۇڭى پۋتين، ءۇندستاننىڭ زۇڭليى مودي، وڭتۇستىك افريكانىڭ زۇڭتۇڭى رامافوسا قاتىناستى. 5 ەلدىڭ باسشىلارى ”ەكونوميكالىق ارتۋ جاڭالىق اشۋدىڭ بولاشاعىن تۇلعالايدى“ نەگىزگى تاقىرىبىن ارقاۋ ەتىپ، بريكس ەلدەرىنىڭ سەلبەستىگى، سونداي - اق بىرگە كوڭىل ءبولىپ وتىرعان كەلەلى حالىقارالىق ماسەلەلەر جونىندە ىشكەرىلەي پىكىر اۋىستىرىپ، كەڭ كولەمدە ورتاق تانىمعا كەلدى.
شي جينپيڭ «قول ۇستاسا قۇلشىنىپ، سەلبەستىكتىڭ جاڭا تاراۋىن بىرگە جازايىق» دەگەن تاقىرىپتا ماڭىزدى ءسوز سويلەپ، بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: بريكس ەلدەرى بولۋعا ءتيىستى جاۋاپكەرشىلىگىن ايگىلەپ، كوپ جاقتىلىقتى دارىپتەپ جانە امالياتتا ايگىلەپ، بەيبىت، ورنىقتى حاۋىپسىزدىك ورتاسىن قالىپتاستىرۋ؛ رەفورما جاساپ جاڭالىق اشۋدىڭ داۋىرلىك ورايىن يگەرىپ، بريكس ەلدەرىنىڭ جاڭا ونەركاسىپ توڭكەرىسى سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناسىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتۋ؛ ءوزارا ۇيرەنىپ، ءوزارا ۇلگى الۋدى جەبەپ، گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىستىڭ كەڭدىگى مەن تەرەڭدىگىن ۇزدىكسىز كەڭەيتۋ كەرەك. جۇڭگو ەسىكتى سىرتقا ايقارا اشۋعا تاباندى بولىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“دى جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرۋدى ىلگەرىلەتىپ، ازيا - تىنىق مۇحيت تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن جانە ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋگە قۇلشىنادى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: وسى جولعى ديدارلاسۋ دۇنيە ءجۇزىنىڭ ەكونوميكالىق دامۋى مەن حالىقارالىق ارنادا وزگەرىس بولىپ وتىرعان شەشۋشى ساتتە وتكىزىلىپ وتىر. جاڭا عىلىم - تەحنيكا توڭكەرىسى مەن كاسىپ وزگەرىسى ءورىس الىپ كەلەدى. بازارى جاڭادان گۇلدەنگەن ەلدەر مەن وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ كوركەيۋ اۋقىمى كەرى قايتپايدى، الەم ەكونوميكاسىن جونگە سالۋ جۇيەسىنىڭ وزگەرىسىنە سەرپىندى قوزعاۋشى قۋات قوسادى. ادامدى الاڭداتار جايت، قورعامپازدىق، سىڭار جاقتىلىق بارعان سايىن ورشۋدە، جونگە سالۋ قىزىل سيفرى، دامۋ قىزىل سيفرى، سەنىم قىزىل سيفرى ارتپاسا كەمەيگەن جوق، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىندا ورنىقسىز، تۇراقسىز فاكتورلار كورنەكتى ارتتى. 100 جىلدا بولماعان ۇلكەن وزگەرىس الدىندا، بريكس ەلدەرى ءداۋىر اعىمىنا سايكەسىپ، حالىقتىڭ ۇنىنە جاۋاپ قاتىپ، بولۋعا ءتيىستى جاۋاپكەرشىلىگىن ايگىلەپ، دامۋعا ۇمتىلۋ جولىندا مۇراتىنان اينىماي، ىنتىماقتاسا سەلبەسۋ ۇدەرىسىندە قول ۇستاسا قۇلشىنا ىلگەرىلەپ، حالىقتىڭ باقىتىن كوزدەۋى، دۇنيە ءجۇزىنىڭ دامۋىن كوزدەۋى كەرەك.
ءبىرىنشى، بەيبىت، ورنىقتى حاۋىپسىزدىك ورتاسىن قالىپتاستىرۋ. دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگىن قورعاۋدى، بىرگە دامۋدى جەبەۋدى نىسانا، ادىلدىكتى، تۋراشىلدىقتى قورعاۋدى، ءوزارا پايدا جەتكىزىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلۋدى ىلگەرىلەتۋدى نەگىزگى ماقسات، حالىقارالىق زاڭ مەن جالپى قاۋىم مويىنداعان حالىقارالىق قارىم - قاتىناستىڭ نەگىزگى ولشەمىن نەگىز ەتىپ، كوپ جاقتىلىقتى دارىپتەۋ جانە امالياتتا ايگىلەۋ كەرەك. بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى ۋستاۆىنىڭ نەگىزگى ماقساتى مەن پرينسيبىن قورعاپ، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىن وزەك ەتكەن حالىقارالىق جۇيەنى قورعاپ، زورەكەرلىك پەن وكتەمدىك ساياسيعا قارسى تۇرىپ، وڭىرلىك ساياسيداعى قولامتالى ماسەلەلەردىڭ شەشىلۋ ۇردىسىنە سىندارلىلىقپەن قاتىناسۋ كەرەك. ستراتەگيالىق بايلانىس پەن سەلبەسۋدى نىعايتىپ، بريكستىڭ ورتاق ءۇنىن تاراتىپ، حالىقارالىق ءتارتىپتىڭ اناعۇرلىم ادىلەتتى، ۇيلەسىمدى بەتالىسقا قاراي دامۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك.
ەكىنشى، اشىق، جاڭاشىل دامۋ بولاشاعىنا ۇمتىلۋ. بريكس ەلدەرىنىڭ جاڭا ونەركاسىپ توڭكەرىسى سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناسىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، ساۋدا مەن قارجى قوسۋ، سيفرلى ەكونوميكا، ۇلاستىرۋ، تۇتاستىرۋ سياقتى سالالاردا سەلبەستىك جەتىستىكتەرىن ۇزدىكسىز قالىپتاستىرىپ، جوعارى ساپالى دامۋدى قۇلشىنا جۇزەگە اسىرۋ كەرەك. بىرگە اقىلداساتىن، بىرگە قۇراتىن، بىرگە يگىلىكتەنەتىن الەمدىك جونگە سالۋ كوزقاراسىن بەلسەنە دارىپتەپ، الەمدىك ەكونوميكانى جونگە سالۋ جۇيەسىنىڭ وزگەرىسىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك. قورعامپازدىققا باتىل قارسى تۇرىپ، دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىن وزەك ەتكەن كوپ جاقتى ساۋدا ءتۇزىلىسىن قورعاپ، بازارى جاڭادان گۇلدەنگەن ەلدەر مەن وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ حالىقارالىق ىستەردەگى ءسوز ۇقىعى مەن ىقپال كۇشىن ءوسىرۋ. دامۋ ماسەلەسىن الەمدىك ماكرولىق ساياسات جۇلگەسىنىڭ وزەكتى ورنىنا قويۋدى ىلگەرىلەتىپ، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ 2030 - جىلعى باياندى دامۋ كەڭەستىك ءتارتىبى جانە كليمات وزگەرىسىنە توتەپ بەرۋ «پاريج كەلىسىمىن» باتىل تياناقتاندىرىپ، ەكونوميكا، قوعام، قورشاعان ورتا سالالارىنىڭ سايكەستى دامۋىن جۇزەگە اسىرۋ كەرەك.
ءۇشىنشى، ءوزارا ۇيرەنەتىن، ءوزارا ۇلگى الاتىن گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىستى جەبەۋ. گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىستىڭ كەڭدىگى مەن تەرەڭدىگىن ۇزدىكسىز كەڭەيتۋ كەرەك. ”بريكس+“ سەلبەستىگىن تۇعىر ەتىپ، تۇرلىشە وركەنيەتتەرمەن، تۇرلىشە مەملەكەتتەرمەن اۋىس - كۇيىستى، تىلدەسۋدى كۇشەيتىپ، بريكستىڭ دوستار شەڭبەرىن بارعان سايىن ۇلعايتۋ، سەرىك تورىن بارعان سايىن كەڭەيتۋ كەرەك.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو ەسىكتى سىرتقا ايقارا اشۋعا تاباندى بولىپ، تاۋار مەن قىزمەت وتەۋ يمپورتىن ارتتىرىپ، شەتەل كاپيتالىنىڭ بازارعا كىرۋىنە رۇقسات ەتۋدى ۇلعايتىپ، ءبىلىم مەنشىك ۇقىعىن قورعاۋدى كۇشەيتىپ، جان - جاقتى، كوپ ساتىلى، كەڭ سالالى جاپپاي ەسىك اشۋ جاڭا جاعدايىن قالىپتاستىرادى. جۇڭگو بىرگە اقىلداسۋ، بىرگە قۇرۋ، بىرگە يگىلىكتەنۋ پرينسيبىنە بويسۇنىپ، اشىق، جاسىل، كىرشىكسىز بولۋ ۇستانىمىن ۇستانىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“دى جوعارى ساپامەن بىرگە قۇرۋدى ىلگەرىلەتەدى. جۇڭگو دەربەس، ءوز - وزىنە قوجايىن بولاتىن بەيبىت ديپلوماتيا ساياساتىن ۇزدىكسىز اتقارىپ، باستان - اياق بەيبىت دامۋ جولىمەن بۇلجىماي ءجۇرىپ، اناعۇرلىم تىعىز جۇڭگو - افريكا تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن بىرگە قۇرۋعا، قول ۇستاسا بىرگە ىلگەرىلەيتىن جۇڭگو - لاتىن امەريكاسى تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋعا، اشىق، سيىسىمدى، جاڭالىق اشا ارتاتىن، ءوزارا ۇلاسقان، ءوزارا تۇتاسقان، سەلبەسىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن ازيا - تىنىق مۇحيت تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋعا كۇش سالىپ، جاڭاشا حالىقارالىق قارىم - قاتىناس ورناتۋ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋ نىساناسىن بەتكە الىپ ۇزدىكسىز العا تارتادى.
سول كۇنى بريكس ەلدەرى باسشىلارى تاعى جابىق ءماجىلىس وتكىزدى، شي جينپيڭ ماجىلىستە ماڭىزدى ءسوز سويلەدى. شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: بريكس ەلدەرى ىنتىماقتاسا سەلبەسىپ، ادامزات قوعامىنىڭ دامۋى مەن حالىقارالىق جاعدايدىڭ وزگەرىس بەتالىسىنا ۇيلەستى، بۇل قاراماققا كەزدەيسوق سياقتانعانىمەن، ءىس جۇزىندە، تاريحي سوزسىزدىككە جاتادى. بريكس ەلدەرىنىڭ دامىپ تولىسۋى حالىقارالىق جاعدايدىڭ رەتتەلۋ قارقىنىن، كەڭدىگىن، تەرەڭدىگىن جەبەپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ ساياسي، ەكونوميكا كارتاسىن تۇبىرىنەن وزگەرتۋدە. ەشقانداي مەملەكەت تۋمىسىنان ءوزى عانا بيلەپ دارا جۇرە المايدى، ەشقانداي باسقالاردان جوعارى تۇراتىن ۇلگى دە بولماق ەمەس. جاھاندانۋ داۋىرىندە، ءبىر ءبولىم ادام ەندى ءبىر ءبولىم ادامعا قارسى تۇرماۋى ءتيىس، قايتا بارلىق ادام بارلىق ادامعا باقىت جاراتۋ ءتيىس. كوپ جاقتىلىقتى اسقاقتاتۋ كەرەك، ونىڭ وزەكتى ءمانى حالىقاراداعى ىستەردى كوپشىلىك اقىلداسىپ ءبىتىرۋ كەرەك، ءبىر ەلدىڭ نەمەسە بىرنەشە ەلدىڭ عانا ايتقانى ەسەپ بولماۋى ءتيىس. جۇڭگو دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنا قاجەتتى رەفورما جاساۋدى قولدايدى، دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنىڭ وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەر يگىلىكتەنۋگە ءتيىستى ”ەرەكشە جانە پارىقتى مامىلە“نى قامتىعان وزەكتى قۇن كوزقاراسى مەن نەگىزگى پرينسيبىنە تاباندى بولادى. شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: دامۋدى، گۇلدەنۋدى جۇزەگە اسىرۋدا، ەڭ اۋەلى، ورنىقتىلىقتى ساقتاۋ كەرەك. كوپتەگەن وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەر مەن وڭىرلەردە الاساپىراندىقتاردىڭ تۋىلۋىنا سىرتقى جاقتىڭ كيلىگۋى ۋشىقتىرۋ رولىن اتقاردى. بريكس ەلدەرى ساقتىقتى ارتتىرىپ، ستراتەگيالىق بايلانىستى كۇشەيتىپ، سەلبەسۋ ارقىلى حاۋىپ - قاتەرلەر مەن سىن - سايىستارعا توتەپ بەرىپ، مەملەكەتتىڭ يەلىك ۇقىعىن، حاۋىپسىزدىگىن، دامۋ مۇددەسىن باتىل قورعاۋ كەرەك. بريكس ەلدەرى بورىشتىلىق سەزىم مەن كوكەي تەستىلىك سەزىمىن كۇشەيتىپ، ءار سالاداعى سەلبەستىكتى ىلگەرىلەتىپ، بەس ەل حالىقتارى ءۇشىن، قالىڭ بازارى جاڭادان گۇلدەنگەن ەلدەر مەن وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەر ءۇشىن، دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن دامۋى ءۇشىن اناعۇرلىم جارقىن كەلەشەك اشۋ كەرەك.
بولسونارو، پۋتين، مودي، رامافوسا مىنالاردى ءبىلدىردى: كەزەكتەگى جاعدايدا ورنىقسىز، تۇراقسىز فاكتورلار جوعارىلاپ، قورعامپازدىق، سىڭار جاقتىلىق بەلەڭ بەرىپ، ءار ەلدىڭ يەلىك ۇقىعىنا، حاۋىپسىزدىگىنە قاتەر ءتوندىردى. بريكس ەلدەرى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناس رۋحىن نەگىز ەتىپ، بايلانىستى، سايكەسۋدى كۇشەيتىپ، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى ۋستاۆىنىڭ نەگىزگى ماقساتى مەن پرينسيبىن قورعاۋ، حالىقارالىق زاڭدى نەگىز ەتكەن حالىقارالىق ءتارتىپتى قورعاۋ، ءادىل، جاريا، اشىق كوپ جاقتى ساۋدا ءتۇزىلىسىن قورعاۋ، بازارى جاڭادان گۇلدەنگەن ەلدەر مەن وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ ورتاق مۇددەسىن قورعاۋ كەرەك. ءار ەلدىڭ ءوز - وزىنە قوجايىن بولا وتىرىپ دامۋ جولىن تاڭداۋىن قولداپ، يەلىك ۇقىعىنا ءوزارا قۇرمەت ەتىپ، سىرتتىڭ كيلىگۋىنە قارسى تۇرىپ، ءارقايسىسى ءوز ەلىنىڭ يەلىك ۇقىعىن، حاۋىپسىزدىگىن، دامۋ مۇددەسىن قورعاپ، داۋ - شاردى تىلدەسۋ ارقىلى شەشۋگە كۇش سالىپ، حالىقارالىق ستراتەگيالىق حاۋىپسىزدىكتى، ورنىقتىلىقتى قورعاۋدا اناعۇرلىم زور رول اتقارۋ كەرەك. ءار ەل اناعۇرلىم كوپ، اناعۇرلىم قولايلى شارالاردى اتقارىپ، ءوزارا ساۋدا مەن قارجى قوسۋدى كەڭەيتىپ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ، سيفرلى ەكونوميكا، ەنەرگيا، فينانس، ءوزارا ۇلاسۋ - تۇتاسۋ، ورگانيزمدەردىڭ كوپ تۇرلىلىگىن قورعاۋ سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتى كۇشەيتۋ، گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىستى كۇشەيتۋ كەرەك.
بەس ەلدىڭ باسشىلارى ءبىر نيەتپەن كۇش قوسىپ، بريكس سەلبەستىك مەحانيزمىن كۇشەيتىپ، بىرگە دامۋدى، گۇلدەنۋدى جۇزەگە اسىرۋدى قۇپتادى.
ديدارلاسۋ «بريكس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ 11 - رەتكى ءديدارلاسۋ برازيليا جارناماسىن» جاريالادى.
ديڭ شۋەشياڭ، ياڭ جيەچى، ۋاڭ ي، حى ليفىڭ قاتارلىلار ديدارلاسۋعا قاتىناستى.
