تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ

اتۇشتىڭ ءجۇزىمى وزگەردى

− اۋىر كەدەي اۋداننىڭ ءبىرىنشى شەبىنەن كەلگەن تەكسەرۋ - زەرتتەۋ ③

شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالىنىڭ تىلشىلەرى باي جىيۇي، حى ليڭ، جاۋ چۇنحۋا، ازات ءيۇسۇپجان، لۇي يحان، تاۋ جىحاۋ

  تيانشان تاۋىنىڭ وڭتۇستىك بوكتەرىندەگى اتۇش قالاسى نازاردى موناقي ءجۇزىم ەگۋگە اۋداردى، اۋىل - قىستاقتاردى كومكەرگەن ءجۇزىم ساباقتارىنداعى جۇزىمدەر بۇقارانىڭ ”بايۋ جەمىسى“نە اينالدى. اتۇش قالاسى ازاق اۋىلىنىڭ وڭارىق قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ماينۇر ۋايت: ”بيىل جۇزىمنەن مول ءونىم الدىق، تۇرمىسىمىز دا بارعان سايىن جاقسارىپ كەلەدى!“ دەدى. سۋرەتتى شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالىنىڭ ءتىلشىسى لي جىننان تۇسىرگەن

  جالپى جەر اۋدانىنىڭ %70ى تاۋ، جان باسىندىق ورتاشا ەگىستىك جەر ءبىر مۋعا دا جەتپەيتىن قالا كەدەيلىكتىڭ شابۋىلىنا قالاي توتەپ بەرۋى كەرەك؟

  پامير ۇستىرتىندەگى كۇن نۇرىن جانە بوعۇز وزەنىنىڭ سۋ قاينارىن تەڭ ساقتاپ، تەڭ يگىلىكتەنىپ وتىرعان قالا بايۋدىڭ جولىن قالاي تابۋى كەرەك؟

  تيانشان تاۋىنىڭ وڭتۇستىك بوكتەرىندەگى اتۇش قالاسى نازاردى موناقي ءجۇزىم ەگۋگە اۋداردى. تالاي جىل تالماي قۇلشىنۋدان جانە ساپانى جوعارىلاتىپ، ونىمدىلىكتى ارتتىرۋدان كەيىن، اۋىل - قىستاقتاردى كومكەرگەن ءجۇزىم ساباقتارىنا مەرۋەرتتەي ”بايۋ جەمىسى“ ءتۇيىن تاستادى. قوڭىر كۇزدە موناقي ءجۇزىم جينالىپ بولۋعا تاياعانىمەن، كەزىندەگى جەر تولى جاسىل ءتۇس جۇرتشىلىقتىڭ قالتاسىنا قىزىل ءتۇس بولىپ ەنىپ، ءاربىر ادامنىڭ جۇزىندەگى شاتتىققا ءار قوستى.

  10 - ايدىڭ 19 - كۇنى دۇنيە جۇزىنە اتى ايگىلى وسى جەمىس - جيدەك مەكەنىنە كەلگەن ءبىز كەدەيلىكتەن ارىلىپ بايۋ ۋادەسىن ورىنداۋ ءۇشىن، بۇكىل قالا بويىنشا قۇلشىنىپ جاتقاندىعىن بايقادىق.

■ ءجۇزىم ەگىلگەن سايىن كوبەيە ءتۇستى

  قىستاقتا جۇزىمدىك جەر بارعان سايىن كوبەيدى، بۇل اتۇش قالاسى ازاق اۋىلى وڭارىق قىستاعىنداعى تۇرعىنداردىڭ تىكە العان اسەرى.

  بيىل 80 جاستاعى، 4 جىلدىڭ الدىندا كەدەيلىكتەن ارىلعان مامەت زايديننىڭ ءجۇزىم ەككەنىنە 50 جىل بولدى. الدىڭعى عاسىردىڭ 70 - جىلدارىندا قىستاقتا نەبارى 15 وتباسىنىڭ ءجۇزىم ەگەتىندىگىن، ەككەن ءجۇزىم سورتىنىڭ دا موناقي ەمەس ەكەندىگىن تىلشىگە ايتتى. ”قىستاق بويىنشا 7000 مۋدان استام جەر بار، ونىڭ نەبارى 30 − 40 مۋىنا عانا ءجۇزىم ەگىلدى. الايدا سول كەزدە ءجۇزىم تاڭسىق نارسە بولعاندىقتان، باعاسى دا قىمبات بولاتىن“. 1987 - جىلى قىستاق موناقي ءجۇزىمىن ەگۋدى كەڭ كولەمدە جالپىلاستىرا باستاپ، ەگىلگەن جەر اۋدانى ءبىر جولدا 3000 مۋعا جەتكەن. ”مەن ادەتتەگى ءجۇزىم اعاشىن كەسىپ تاستاپ، موناقي ءجۇزىمىن ەكتىم“، - دەيدى مامەت.

  ”بۇرىنعى جىلدارى ءبىر مۋ جەردەگى ءبيدايدان تۇسەتىن تازا كىرىس نەبارى 200 يۋاننىڭ ۇستىندە عانا بولاتىن، ءجۇزىمنىڭ مۋ باسىندىق تازا كىرىسى نەگىزىنەن 1000 يۋاننىڭ ۇستىنە شىعادى“، - دەيدى مامەت ەسكە الىپ. پايدانىڭ تۇرتكى بولۋىمەن، ءجۇزىم ەگەتىن قىستاق تۇرعىندارى بارعان سايىن كوبەيە ءتۇستى. بيىل وڭارىق قىستاعىنىڭ ءجۇزىم ەگىلگەن جەر اۋدانى 5300 مۋعا جەتىپ، قىستاقتىڭ اتى زاتىنا ساي ”تىرەكتى كاسىبى“نە اينالدى.

  ەگەر مامەت وتباسىنىڭ نەشە 10 جىلدىق ءجۇزىم ەگۋ ادەتى مەن نەگىزى بار دەسەك، وندا ازاق اۋىلى بۇيامەت قىستاعىنداعى كەدەي وتباسى تۇرسىنجان ابدىراحمان جونىنەن العاندا، ءجۇزىم ەگۋ ەكونوميكانىڭ قىسىمى استىنداعى امالسىز تالعامى بولدى.

  2016 - جىلى تۇرسىنجان اۋرۋ سەبەبىنەن قايتا كەدەيلەستى. ”سول كەزدە بۇرىنعى جەر مەن بۇرىنعى تۇرمىسىمدى ەندىگارى ساقتاپ وتىرا المايتىن بولدىم دەپ ويلادىم“، - دەيدى تۇرسىنجان. ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ بويىنشا قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ جانە قىستاق ”ەكى كوميتەتى“نىڭ كومەگىندە، ول موناقي ءجۇزىمدى ەكتى ءارى بيىل مول ءونىم الدى. ”بۇدان باسقا ءبيداي ەگىلگەن 3 مۋ جەرىمە دە ءجۇزىم ەكپەكشىمىن“. تۇرسىنجان ەكونوميكالىق قىسىم ءالى زور بولعانىمەن، كەدەيلىكتەن ارىلۋدىڭ ءۇمىتىن كورگەنىن ايتتى.

  ءىس جۇزىندە، ىرىقتى وزگەرتۋ بولسىن، الدە ىرىقسىز تاڭداۋ بولسىن، موناقي ءجۇزىمىن ەگۋ اتۇشتاعى سانسىز بۇقاراعا، اسىرەسە، كەدەيلەر قاۋىمىنا كەدەيلىكتەن ارىلۋدىڭ ءۇمىتىن اكەلىپ، بايۋدىڭ كارتيناسىن سالعانى ءشۇباسىز.

  ۇكىمەت جاقتىڭ ساندى مالىمەتتەرىندە كورسەتىلگەنىندەي، 2018 - جىلى اتۇش قالاسىندا ارحيۆ تۇرعىزىلىپ كارتچكالانعان كەدەي وتباسىلارى ەككەن ءجۇزىمنىڭ مۋ باسىندىق ورتاشا كىرىسى 927 يۋان ارتقان. 2019 - جىلى بۇكىل قالا بويىنشا ەرەكشە جەمىس ورمانىنىڭ جالپى جەر اۋدانى 140 مىڭ مۋعا جەتكەن، مۇنىڭ ىشىندە 40 مىڭ 800 مۋ جەرگە ءجۇزىم ەگىلگەن، 39 مىڭ مۋ جەردەگى ءجۇزىم اعاشى جەمىس بەرگەن، ءونىم مولشەرىنىڭ 59 مىڭ تونناعا، ءونىم قۇنىنىڭ 236 ميلليون يۋانعا جەتەتىندىگى مەجەلەنىپ وتىر.

  ءجۇزىم ەگەتىن وتباسىلار ءۇشىن العاندا، جاقسى حابارلار بىرىنەن سوڭ ءبىرى جەتىپ جاتىر. اتۇش قالاسىنىڭ قاتىستى تاراۋىنىڭ جاۋاپتىسى بىلاي دەپ تانىستىردى: ۇكىمەت بوعۇز وزەنىندەگى 40 مىڭ 800 مۋلىق موناقي ءجۇزىم وزەكتى رايون قۇرىلىسىن جانە بوعۇز وزەنى الابىنداعى 11 قىستاقتىڭ ساپالى ءجۇزىم باعى قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، ورگانيكالىق ءجۇزىمنىڭ كۋالىك بەرىلۋ اۋماعىن 20 مىڭ مۋعا جەتكىزۋگە كۇش سالادى. بۇدان بولاشاقتاعى موناقي ءجۇزىمى كاسىبىنىڭ جاس جەمىس - جيدەك بازارىنداعى كۇشتى باسەكەشىگە جانە كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاس مايدانىنداعى اناعۇرلىم قۇدىرەتتى جالىندى كۇشكە اينالاتىندىعىن ويعا كەلتىرۋگە بولادى.

■ ءجۇزىم بارعان سايىن جاقسى ءوستى

  كوپ ەگۋ − اتۇش قالاسىنىڭ موناقي ءجۇزىم ەگىنشىلىگىنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋدىڭ العى شارتى، سالىستىرماسى جوعارى دەڭگەيلى اۋىل شارۋاشىلىعى ءونىمى رەتىندە، موناقي ءجۇزىمىنىڭ ساپاسىنا كەپىلدىك ەتۋ عانا بازاردى يەلەۋدىڭ تەتىگى. الايدا كوپتەگەن بۇقارا ءۇشىن العاندا، كوپ ەگۋ مەن جاقسى ءوسۋدىڭ ايىرماشىلىعىن ءبىلۋ ءۇشىن ءبىرشاما ۇزاق ۋاقىت وتكىزدى.

  كەزىندەگى ەگىنشىلىك احۋالى بۇيامەت قىستاعىنداعى كەدەي وتباسى دادىحان مامەتيليدىڭ ەسىندە انىق قالىپتى: ”ول كەزدە عىلمي ەگۋ دەگەن ۇعىم قايدان بولسىن، ءدارى شاشىپ، تىڭايتقىش بەرۋ دەگەندى بىلمەيمىز، ءجۇزىمنىڭ ءونىمى تومەن، ساپاسى دا جاقسى ەمەس بولاتىن“.

  تەحنيكانىڭ كەمدىگى مەن تانىمنىڭ جەتكىلىكسىزدىگى ءجۇزىم ەگەتىن وتباسىلارىنا اششى ساباق بولدى.

  ”بۇرناعى جىلداردا موناقي جۇزىمىندە اق توزاڭ، قىراۋشىق سياقتى دەرت - دەربەز پايدا بولىپ، ءجۇزىم ءدانىنىڭ ءتۇسىپ قالۋىنا اپارىپ سوقتىردى“. اتۇش قالالىق اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مەكەمەسىنىڭ وڭارىق قىستاعىندا تۇراتىن ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ قىزمەت اترەتىنىڭ باستىعى ۋايت راحمان بىلاي دەدى: بۇل عانا ەمەس، اۋا رايى سەبەبىنەن موناقي جۇزىمىندە قانت مولشەرىنىڭ ازايۋ سياقتى جايتتەر جارىققا شىعىپ، بازارداعى ساتىپ الۋ باعاسىنا اسەر ەتتى، ”ەڭ ناشار كەزدە موناقي ءجۇزىمنىڭ ءبىر كيلوگرامى نەبارى بىرنەشە ماۋعا عانا ساتىلدى“.

  حالىقتىڭ ارمانى − ۇكىمەتتىڭ قۇلشىنۋ باعىتى. بۇقارانىڭ دامۋداعى ولقىلىقتارىن ۇكىمەت تولىقتىرادى.

  2018 - جىلدان باستاپ اتۇش قالاسى ەرەكشە جەمىس ورمانىنىڭ ساپاسىن جوعارىلاتىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ ينجەنەرياسىن باستادى. 2 جىلدان بەرى ۇكىمەت قىرۋار قارجى قوستى، سونىمەن قاتار، كەدەي وتباسىلارىنا ەگىس ءدارىسى، حيميالىق تىڭايتقىش، ءجۇزىمدى جاڭبىردان ساقتاۋ اسپابى سياقتى اۋىل شارۋاشىلىعى ءوندىرىس ماتەريال - جابدىقتارىن تەگىن بەردى. سورتتى تۇقىمدى جالپىلاستىرۋ، اتىز - ارىق باسقارۋ، سۋارۋ، تىڭايتقىش بەرۋ، زياندى جاندىك دەرت - دەربەزىنىڭ الدىن الۋ سياقتى شارالار ارقىلى موناقي ءجۇزىمىنىڭ ءونىمى تۇراقتى تۇردە ارتتى جانە ساپاسى جاقساردى.

  ”سول كەزدە قىزمەت اترەتىمىز كۇن سايىن ءجۇزىم باعىنا شاپقىلاپ، ءوزىمىز ۇيرەنىپ قانا قويماي، بۇقاراعا دا جالپىلاستىردىق“. ۋايت بىلاي دەدى: قىزمەت اترەتى «ءجۇزىم باعىنىڭ تۇتاس جىلدىق قىزمەت كۇنتىزبەسىن» جاساپ بۇقاراعا تاراتىپ بەردى، سونىمەن قاتار، تەحنيك مامانداردى كەلىپ جەتەكشىلىك ەتۋگە ۇسىنىس ەتتى. ”ماماندار كورسەتكەن ادىسپەن ەككەندە ءونىمى توتەنشە جاقسى بولدى، تىڭايتقىش جەتكىلىكتى بولماسا تىڭايتقىش قوستىق، جاڭبىر جاۋعان كۇندەرى جۇزىمگە جاڭبىردان ساقتاۋ قاعازىن ورادىق، قازىر ءجۇزىمىنىڭ ساپاسى بارعان سايىن جاقسارىپ، باعاسى دا بارعان سايىن جوعارىلادى“. ساندى مالىمەتتەردە كورسەتىلگەنىندەي، 2019 - جىلى وڭارىق قىستاعىنداعى 5300 مۋ جەردەگى موناقي ءجۇزىمىنىڭ ءار مۋىنان 1.5 توننا ءونىم الىنعان، ساتۋ باعاسى دا ءار كيلوگرامى ورتا ەسەپپەن 4 يۋاننان اينالىپ، ءار كيلوگرامىنىڭ باعاسى بىلتىرعىدان ءبىر يۋان شاماسىندا ارتقان.

  اگروتەحنيكتەردىڭ جەتەكشىلىگىندە، ءجۇزىم ەگۋشىلەردىڭ اراسىندا ءوزىن ساپالىلاندىرۋ سىندى ۇتىمدى اينالىسقا كىرۋشىلەردىڭ سانى بارعان سايىن مولايا ءتۇستى.

  2017 - جىلى بۋدانداستىرىلعان سورتتىڭ ارتىقشىلىعىن بىلگەن سوڭ، وڭارىق قىستاعىنىڭ تۇرعىنى يمينباي ابىليكىم 20 مۋ جەردەگى موناقي ءجۇزىمىن مەيرىنجى جۇزىمىمەن بۋدانداستىرادى. بيىل بۋدانداستىرىلعان ءجۇزىم مول جەمىس بەرۋ مەزگىلىنە ءوتتى، ءار مۋدان تۇسەتىن جاس ءونىم ورتا ەسەپپەن 2 تونناعا جەتەدى. ”ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ ءجۇزىمى موناقي جۇزىمنەن 20 − 30 كۇن بۇرىن پىسادى، ءار كيلوگرامىنىڭ تولايىم ساتىلۋ باعاسى 10 يۋان، ءار مۋدان 15 مىڭ يۋان شاماسىندا تازا كىرىس كىرەدى“، - دەدى يمينباي ماقتانىشپەن.

■ ءجۇزىم بارعان سايىن الىسقا ساتىلدى

  موناقي ءجۇزىمىن كوپ تە، جاقسى ءوسىرۋ كەدەي بۇقارانىڭ كەدەيلىكتەن ارىلىپ كىرىسىن ارتتىرۋىنىڭ نەگىزى دەسەك، بازار كۇشى ءتىپتى دە بەلسەندى رول اتقارىپ، ۇلى تابيعاتتىڭ بۇل سيىن ءتىپتى دە تاماشا تياناققا يە ەتتى.

  10 - ايدىڭ 19 - كۇنى فۋجياندىق جەمىس - جيدەك ساۋداگەرى گو بىنيۇن ءجۇزىم وسىرىلگەن اتىزداردىڭ جانىنان وتكەندە ەرىكسىز كىدىردى. بۇل ازاق اۋىلى بۇيامەت قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ۋايت قاسىم وتباسىنىڭ جۇزىمدىك جەرى ەدى. گو بىنيۇن ەڭكەيىپ، جاشىكتەگى ءجۇزىمنىڭ ساپاسىن تەكسەرىپ ريزاشىلىقپەن باسىن يزەدى.

  تۇرپان، قۇمىل، دۇنحۋاڭدا ءجۇزىم مول ونەتىن بولعانىمەن، موناقي ءجۇزىمى جاي پىساتىن ءجۇزىم بولعاندىقتان، جەمىستەۋ مەزگىلى قىس ماۋسىمىنا دەيىن سوزىلاتىن ارتىقشىلىققا يە، گو بىنيۇن مەن سىچۋان، انحۇي، بەيجيڭ، شانشي سياقتى جەرلەردەن كەلگەن جەمىس - جيدەك ساۋداگەرلەرى مۇنان ساۋدا ورايىن كورە ءبىلدى. ءبىر اي ۋاقىتپەن گو بىنيۇننىڭ قىزمەت ۇجىمى 200 توننا موناقي ءجۇزىمىن ساتىپ الدى.

  جەمىس - جيدەك ساتۋشى ساۋداگەرلەر جونىنەن ايتقاندا، ولار زات قاينارىنىڭ ساپاسى مەن سانىن ويلاستىرىپ قانا قالماستان، ساقتاۋ مەن تاسىمالداۋ بۋىنىنداعى ءتۇرلى شەكتەمەلىك شارتتاردى دا ويلاستىرۋى كەرەك. حاربيننەن كەلگەن جەمىس - جيدەك ساۋداگەرى باي ليگو تىلشىگە موناقي ءجۇزىمىنىڭ اتاعى الىسقا جەتكەنىمەن، توڭازىتىپ ساقتاپ تاسىمالداۋ بارىسىندا ءبىرشاما كوپ شىعىن شىعىپ، تيجاراتتىڭ وزىندىك قۇنىنا ەداۋىر قىسىم تۇسىرەتىندىگىن ايتتى.

  دەگەنمەن، مۇنداي جاعدايدا دا بىرتىندەپ وزگەرىس بولدى.

  بۇيامەت قىستاعىنان تىجەن قىستاعىنا باراتىن جولدىڭ ەكى جاعىنان كوپتەگەن توڭازىتىپ ساقتاۋ قامبالارىن كورۋگە بولادى، بۇل جۋىرداعى 2 جىلدا عانا پايدا بولعان كورىنىس. تىجەن قىستاعى تاسديار توڭازىتىپ ساقتاۋ قامباسىنىڭ جاۋاپتىسى ءومارجان تۇرسىن تانىستىرىپ بىلاي دەدى: ”بيىل موناقي ءجۇزىمىنىڭ باعاسى جوعارى، مەن 2000 توننادان استام جيناپ ساقتادىم، كۇن سۋىتقاندا بارىپ ساتپاقپىن“.

  ”وندىرىلگەن جەردەن تىكە جينالادى، تۇتاس بارىس بويىنشا سۋىق تىزبەكتى زات جونەلتىلەدى“، بۇل جيڭدۇڭ تۇعىرى شينجياڭ ەرەكشە ونىمدەرى ساۋدا سارايىنىڭ موناقي ءجۇزىمىن ساتۋ ۋادەسى. ساتۋشى ساۋداگەر − قىزىلسۋ قىرعىز اۆتونوميالى وبلىسى شييۇي چۋانچي ەلەكتروندىق ساۋدا ىستەرى شەكتى سەرىكتەستىگى نىسان ءبولىمىنىڭ ديرەكتورى چىڭ پىڭفەي تىلشىگە بىلاي دەدى: 10 - ايدا موناقي ءجۇزىمى جەلىگە شىققاننان باستاپ، سەرىكتەستىك تىجەن قىستاعىنداعى توڭازىتىپ ساقتاۋ قامباسىنان زات الدى، 10 - ايدىڭ ورتا شەنىنە دەيىن جالپى سالماعى 3 توننالىق 1500 دەن استام تاپسىرىس تاپسىرىپ الدىق. مۇنان سىرت، جالپى مولشەرى بويىنشا 10 تونناعا جۋىق ساتتىق، ونىڭ ۇستىنە بۇل دا ۇزدىكسىز تەز قارقىنمەن ارتۋدا.

  توڭازىتىپ ساقتاۋ، سۋىق تىزبەكتى تاسىمالداۋ جانە جەلىدە ساتۋ ءتاسىلى ساتۋشى ساۋداگەرلەرگە اناعۇرلىم مول پايدا كەڭىستىگىن جاراتىپ بەردى، سونىمەن بىرگە، بۇل قالىڭ ەگىنشى وتباسىلارىنا، اسىرەسە، كەدەي وتباسىلارىنا دا اسەر ەتىپ، ولاردى عىلىم - تەحنيكا جەتكىزگەن اناعۇرلىم كوپ تيىمدىلىكتەن يگىلىكتەندىردى.

  ارينە، جاس جۇزىمنەن سىرت، موناقي ءجۇزىمىن ارقاۋ ەتىپ قالىپتاسقان وڭدەۋ كاسىبى دە بازار زاڭدىلىعىنىڭ ىقپالىندا بىرتىندەپ وركەندەدى.

  10 - ايدىڭ 19 - كۇنى شينجياڭ رۇڭيا عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ ءوندىرىس سەحىندا، بۇيامەت قىستاعىنىڭ ارحيۆ تۇرعىزىلىپ كارتچكالاندىرىلعان كەدەي تۇرعىنى اديلا ءالي مۇقياتتىلىقپەن مەيىز ەكشەۋدە. ”ءۇيدىڭ الدىنداعى سەحتا قىزمەت ىستەپ، ايىنا 1500 يۋان كىرىس كىرگىزەمىن، قۇلشىنا قىزمەت ىستەسەڭ قارىمجىسى قايتادى، ءار كۇنى قايراتىم تاسقىنداپ تۇرادى“، - دەدى اديلا.

  رۇڭيا سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى مامەت ءزىبيبوللا تانىستىرىپ بىلاي دەدى: سەرىكتەستىكتەگى 30دان استام قىزمەتكەردىڭ ىشىندە، %70تەن استامى ارحيۆ تۇرعىزىلىپ كارتچكالاندىرىلعان كەدەيلەر. ”ءبىزدىڭ ونىمدەرىمىز ءۇرىمجى، شاندۇڭ، شاڭحاي، بەيجيڭ سياقتى جەرلەرگە ساتىلدى، ءتىپتى دە كوپ سىرت جەرلىك تۇتىنۋشىلار موناقي ءجۇزىمى اۋەلگى وندىرىلەتىن جەردىڭ ناعىز ءدامىن تاتتى“، - دەدى مامەت.

■ جىگەر بارعان سايىن تاسقىندادى

  اۋا تەمپەراتۋراسىنىڭ بىرتىندەپ تومەندەۋىنە ىلەسە، وسى 2 كۇندە كوپتەگەن تۇرعىندار ءجۇزىم ساباقتارىن ءتۇسىرىپ، جەرگە كومىپ قىستان وتۋگە ازىرلەندى.

  10 - ايدىڭ 19 - كۇنى 3 مۋ جەرگە موناقي ءجۇزىمىن ەككەن بۇيامەت قىستاعىنىڭ ارحيۆ تۇرعىزىلىپ كارتچكالاندىرىلعان كەدەي تۇرعىنى ياحۇپ ايۇپ ساۋساقتارىن بۇگە ساناپ: ”12 - ايدان كەلەر جىلدىڭ 3 - ايىنا دەيىن ءجۇزىمدى سۋىقتان قورعاۋ جاعدايىن تەكسەرۋ، ءجۇزىم سورەسىن رەتتەۋ كەرەك؛ 3 - ايدىڭ ورتا شەنىنەن 4 - ايعا دەيىن، ءجۇزىم ساباعى قايتا تۇرعىزىلادى، ساباقتى بايلاۋ، ءجۇزىم باقشاسىن رەتتەۋ كەرەك؛ 4 - ايدىڭ باس شەنىندە، ءجۇزىم ساباعىنىڭ تۇبىندەگى وركەندى، نەگىزگى ساباقتىڭ جوعارعى جاعىنداعى ۇيلەسىمسىز كومەسكى وركەندى نەمەسە ءبىتىسىپ وسكەن وركەندى شىرپۋ كەرەك...“

  ”ەككەن كەزدە جاپالى بولعانىمەن، ءونىمىن العاندا باقىتىن سەزىنەسىڭ.“ ءبىر جىلدىڭ ەگىس جۇمىسىن ياحۇپ وسىلايشا بىرەر اۋىز سوزبەن قورىتىندىلادى.

  تىكە اسەرىنەن قاراعاندا، موناقي ءجۇزىمىن ءوسىرۋ مول كىرىس اكەلىپ، بۇقارانى كەدەيلىكتىڭ بۇعاۋىنان قۇتىلدىردى. ال جىلدان - جىلعا جالعاسقان ەڭبەك بارىسىندا ءار بۇقارانىڭ بويىندا ءتىپتى دە تەرەڭ ساتىداعى وزگەرىستەر تۋىلدى.

  وڭارىق قىستاعىنىڭ تۇرعىنى الىمجان مامەتجاننىڭ وتباسى 1995 - جىلدان باستاپ موناقي ءجۇزىمىن ەككەن. زەيىن قويۋعا، ۇيرەنۋگە پەيىل بولعاندىقتان، ونىڭ ءۇيىنىڭ ءجۇزىمى ءار جىلى قاشاندا ەڭ الدىمەن تاۋسىلىپ، ىشكى وڭىرلەردەگى قالالارعا ساتىلادى، كوپتەگەن قوجايىندار ءتىپتى ونىڭ ءجۇزىمى پىسپاي تۇرىپ تەلەفون شالىپ تاپسىرىس بەرەدى. تۇرمىس جاقسارسا دا، الىمجان ىزدەنۋدەن تىنبادى. بۇرناعى جىلداردا ول قىستاقتا ەلەكتروندى ساۋدا ىستەرىنەن قىزمەت وتەۋ پۋنكتىن اشىپ، ءبىر جاعىنان، قىستاق تۇرعىندارىنا يكەمدى قىزمەت وتەسە، ءبىر جاعىنان، شاعىن ساۋدا - ساتتىق ىستەپ، جۇزىمنەن سىرتقى ساۋداسىن دا گۇلدەندىردى.

  كەزىندە الىمجان جۇزىمدىگىندە قاربالاس بولىپ جۇرگەندە، ونىڭ كورشىسى، ارحيۆ تۇرعىزىلىپ كارتچكالاندىرىلعان كەدەي ازىرەتالي تۇرسىنجان ”3 − 4 جىلدا ارەڭ ءونىمىن كورەتىن جۇمىس، ونىڭ ۇستىنە اقشا تابۋ - تاپپاۋىڭ دا بەلگىسىز، وسىنشا جاپالانىپ قايتەسىڭ؟“ دەپ مۇرىن شۇيىرگەن بولاتىن. سول كەزدەگى ويىن ەسكە السا، ازىرەتاليدىڭ ءجۇزى قىزارىپ كەتەدى.

  دەگەنمەن، الىمجاننىڭ تۇرمىسىنىڭ كۇننەن - كۇنگە جاقسارعانىن كورگەن ازىرەتالي دە بۇعان قىزىقتى، ىنتاسى وياندى، وعان دا وي ءتۇسىپ، ارەكەتكە كەلدى. ول، ءبىر جاعىنان، اۋىلعا كەلگەن تەحنيكتەردەن ءجۇزىم باپتاۋ - جەتىلدىرۋ تەحنيكاسىن مۇقيات ۇيرەنسە، ءبىر جاعىنان، مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋدى ۇيرەنىپ، كۋرس، ۇيرەنۋ ساباقحانالارىنا قالماي باردى. ونىڭ ۇيىندەگى «جەمىس اعاشىن باپتاۋ - جەتىلدىرۋ تەحنيكاسى»، «شينجياڭنىڭ ەرەكشە ورمان جەمىسى كاسىبىنىڭ ناقتى قولدانىلمالى تەحنيكالارى» دەگەن كىتاپتار جاڭا كىتاپتان كونەرىپ توزدى، قىستاقتاعى اگرونومدار بەيتانىستان تانىسقا اينالدى، ازىرەتالي دا ءجۇزىم ءوسىرۋ شەبەرىنە اينالدى.

  قازىر ازىرەتاليدىڭ ءۇيى 7 مۋ جەرگە موناقي ءجۇزىمىن ەكتى، ءوزى ءار كۇنى تاڭ بوزىنان ەلەكترسيكلىنە ءمىنىپ اتىزىنا بارىپ، ءجۇزىمىن بالاسىن باققانداي باپتايدى. ءجۇزىم سورتىن جاڭارتىپ جاقسارتپاق بولعاندىقتان، ونىڭ جەرىنىڭ ءونىمى بيىل تىم كوپ بولمادى، كىرىسى تەك قانا 30 مىڭ يۋاننان استام عانا ارتتى، دەگەنمەن، ونىڭ كەلەشەكتەن ءۇمىتى زور.

  ”سونشاما كوپ قولداۋ مەن كومەك الدىم، ەندى ءوزىم جاقسى ىستەمەسەم كوپشىلىكتىڭ ىزگى نيەتىن قالاي اقتايمىن“. ازىرەتالي ءجۇزىمىنىڭ ءونىمى ورنىقتى بولعاننان كەيىن، اۆتوكولىك رەمونتحاناسىن اشۋدى جوسپارلاپ ءجۇر، ”نە ىستەسەڭ دە، ەڭبەك ەتسەڭ بولعانى، كەلەشەك تۇرمىسىڭ، ءسوز جوق، ءتىپتى دە جاقسارا تۇسەدى“.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.