− اۋىر كەدەي اۋداننىڭ ءبىرىنشى شەبىنەن كەلگەن تەكسەرۋ - زەرتتەۋ ⑧
شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ تىلشىلەرى حان چينيان، يۇي چياڭفۋ، ليۋ ي
10 - ايدىڭ 27 - كۇنى يوپۇرعا اۋدانى يوپۇرعا اۋىلى وتتۇراتەگىن قىستاعى ەلەكتروندىق ساۋدا قىزمەت وتەۋ پۋنكتىنىڭ تيجاراتشىسى مامەتالي ياسىن مەن دۇكەن قىزمەتكەرى قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ينتەرنەتتەن تاۋارعا تاپسىرىس بەرۋىنە كومەكتەسۋدە. يوپۇرعا اۋدانى ”مەملەكەت دارەجەلى ەلەكتروندى ساۋدانى اۋىل - قىستاقتارعا جەتكىزۋ بويىنشا كەشەندى ۇلگى كورسەتەتىن اۋدان“، قازىر اۋلا اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ وڭىرلىك تۇيىق اينالىمدى ءوندىرۋ جانە ساتۋ تۇعىرى، ۇلكەن، مول وندىرىلەتىن اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىمەن قامداۋ - ساتۋ تۇعىرى جانە ايگىلى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن ساۋدالاۋ تۇعىرى سياقتى ءۇش ءتۇرلى ەلەكتروندىق ساۋدا تۇعىرىن قۇردى. بيىلدان بەرى، ءۇش تۇردەگى ەلەكتروندىق ساۋدا تۇعىرى ارقىلى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنەن 16 مىڭ توننا ساتىلىپ، سوماسى 110 ميلليون يۋان بولدى. □ سۋرەتتى گازەتىمىزدىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى لي جىننان سىزعان
يوپۇرعا اۋدانى اۋىر كەدەي اۋدان، جالپى حالىق سانى 170 مىڭنان استام، مۇندا اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى حالىق سانى 136 مىڭ. جاراتىلىستىق ورتانىڭ ءالسىز بولۋى، نەگىزدىك قۇرىلعىلارىنىڭ ءالسىز بولۋى، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىنىڭ مەشەۋ قالۋى سياقتى فاكتورلار بۇل جەر ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىن تەجەدى. 2014 - جىلى دالمە - ءدال پارىقتاۋ ارقىلى اۋدان بويىنشا جالپى 68 كەدەي قىستاق (مۇنىڭ 49ى اۋىر كەدەي قىستاق)، 13 مىڭ 922 وتباسىنان 55 مىڭ 820 كەدەي بار ەكەندىگى، كەدەيلىكتىڭ تۋىلۋ سالىستىرماسىنىڭ ％31.29 ەكەندىگى انىقتالدى.
كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسى باستالعاننان بەرى، يوپۇرعا اۋدانى قامال الۋ بەكىمى مەن سەنىمىن نىعايتىپ، دالمە - ءدال بولۋ قىزمەتىن جاقسى ىستەپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋعا بار كۇشتى سالىپ، كورنەكتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزدى. 2014 - جىلدان بەرى، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋعا جالپى 6 ميلليارد يۋاننان استام قارجى قوستى، 2018 - جىلعا دەيىن، جيىنى 10 مىڭ 724 وتباسىنان 43 مىڭ 682 كەدەيدى ازايتتى. بيىل مەجەمەن 2917 وتباسىنان 11 مىڭ 187 ادام كەدەيلىكتەن ارىلتىلىپ، 38 قىستاق كەدەي قىستاق تىزىمىنەن شىعارىلىپ، كەدەيلىكتىڭ تۋىلۋ سالىستىرماسى ％0.66كە تومەندەتىلەدى.
10 - ايدىڭ اياق شەنىندە، ءتىلشى يوپۇرعا اۋدانىنا بارىپ، يوپۇرعا اۋدانىنىڭ اۋىل - قىستاقتارىندا تۋىلعان وراسان زور وزگەرىستەردى، بۇكىل اۋدانداعى ءار ۇلت كادر - بۇقاراسىنىڭ جۇدىرىقتاي جۇمىلىپ، كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستاۋعا بەل بايلاپ، قايراتقا كەلگەندىگىن شىن مانىندە سەزىندى.
ەلەكتروندىق ساۋدا: اۋلا شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتتى
باقشادا شىلان پىسىپ جيىلۋ الدىندا تۇر، يوپۇرعا اۋدانى جەكسەنبى بازار قالاشىعى ۇسۇت قىستاعىنىڭ تۇرعىنى قادىر يسمايىل كۇش - قۋاتىن ءوز ءۇيىنىڭ اۋلاسىنا جۇمسادى، ول اعاسى ەكەۋى شامامەن 80 شارشى مەتر كەلەتىن كۇمبەزشە لاپاس سالىپ، بوساي جانە بايساي ەكتى.
”اۋلامداعى 2 فىن جەرگە بيىل قىزاناق ەگىپ، 1500 يۋانعا ساتتىم، ودان سوڭ ءبىراز باسقا كوكونىستەر ەكتىم، ءوزىمىزدىڭ تۇتىنۋىمىزعا جەتەدى، ءبىر جىلدا كوكونىس ساتىپ الۋ ءۇشىن 500 يۋاننان استام اقشا ۇنەمدەپ قالامىز، مۇنىڭ ءوزى دە كىرىستى ارتتىرعاندىق ەمەس پە“. 10 - ايدىڭ 29 - كۇنى تۇستەن بۇرىن، قادىر تىلشىگە شاعىن اۋلانىڭ وتباسىنداعىلاردىڭ تۇرمىسىندا ۇلكەن رول اتقارعانىن ايتتى.
كوكونىس ەگۋدەن تۇسكەن كىرىستىڭ قادىر وتباسىنىڭ بارلىق اۋىل شارۋاشىلىعى كىرىسىندەگى ۇلەس سالماعى كوپ بولماعانىمەن، ءبىراق اتىزداعى ءبيداي، شىلاندارمەن سالىستىرعاندا، قادىر اۋلاعا كوكونىس ەگۋگە بارعان سايىن قىزىعا ءتۇستى، ول كۇمبەزشە لاپاستاعى بوساي مەن بايسايدىڭ تاعى ءبىراز كىرىس اكەلەتىندىگىنەن ۇمىتتەنىپ وتىر.
كوكونىس باسقا اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنە ۇقسامايدى، جاس كۇيىندە ساقتاۋ قيىن، ساتۋ اينالىمى قىسقا، باعانىڭ وزگەرىسى كۇشتى، سول سەبەپتەن كوپتەگەن شارۋالاردىڭ ەگىمشىلىك كولەمىن كەڭەيتە سالۋعا باتىلى بارمايدى. قادىر وتباسىنىڭ اۋلا شارۋاشىلىعىنىڭ مۇنداي جاقسى ونىمدىلىككە جەتۋى يوپۇرعا اۋدانىنىڭ بۇكىل اۋداندا ورنالاستىرعان اۋلاداعى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وڭىردە جابىق ءوندىرۋ، ساتۋ ەلەكتروندىق ساۋدا تۇعىرىنىڭ ارقاسىندا بولدى.
”ءبىز كوكونىستى قىستاقتاعى بەلگىلەنگەن ساتىپ الۋ تۇيىنىنە اپارامىز، ساتىپ الۋعا جاۋاپتى ارناۋلى ادام بار، باعاسى دا جاقسى، قالاي ساتامىز دەپ قام جەمەيمىز“، - دەدى قادىر. ول مۇنىڭ ءوزىنىڭ اۋلا ەگىمشىلىگىن جاقسى جۇرگىزۋ سەنىمىن نىعايتقانىن ايتتى.
كوكونىستى ساتىپ الاتىن يوپۇرعا اۋداندىق جينلياڭ كاسىپ شەكتى سەرىكتەستىگى − ەلەكتروندىق ساۋدا كاسىپورنى، قىستاقتاعى ەلەكتروندىق ساۋدا تورابى ءتۇيىنى شارۋالار ەككەن كوكونىستى ساتىپ الىپ، مەكتەپتەرگە جانە اۋدانعا توتە قاراستى ورىندارعا جەتكىزەدى، ءبىر ءبولىم كوكونىستى قاشقار قالاسى سياقتى جەرلەرگە اپارىپ ساتادى.
”ءبىز بۇكىل اۋداندا 43 ساتىپ الۋ ءتۇيىنىن قۇرىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كوكونىستى ىركىلىسسىز ساتۋىنا كومەكتەستىك“. يوپۇرعا اۋداندىق جينلياڭ كاسىپ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى چىن شۇي وسى مەحانيزمدى ورناتۋ ارقىلى بيىل كاسىپورىننىڭ قىستاق تۇرعىندارىنىڭ اۋلاسىنداعى كوكونىستەردەن 900 توننادان استامىن ساتىپ العانىن تانىستىردى.
”قازىر ءبىز جەلىدە جانە جەلىدەن تىس 2 بازاردى ورنالاستىرىپ، ينتەرنەتتەن پايدالانىپ كاسىپورىننىڭ ساتۋ اۋماعىن ونان ارى كەڭەيتىپ، قىستاق تۇرعىندارى ەككەن كوكونىستەردىڭ تۇتىنۋشىلاردىڭ قولىنا اناعۇرلىم تەز جەتۋىنە مۇمكىندىك جاساۋدامىز“. چىن شۇي بىلاي دەدى: كاسىپورىن قول تەلەفون كليەنتى مەن ۋيچات ساۋدا قالاشىعىن زەرتتەپ جوبالاۋدى باستادى، الداعى ۋاقىتتا اۋدان قالاشىعىنداعى تۇرعىندار قول تەلەفون ارقىلى شارۋالاردىڭ اۋلاسىندا وسىرىلگەن جاڭا كوكونىستەرگە الدىن الا تاپسىرىس بەرە الادى، كاسىپورىن كوكونىس سياقتى اۋىل شارۋاشىلىعى قوسىمشا ونىمدەرىن سول جەردىڭ وزىندە جەتكىزىپ بەرىپ، ساتۋ، جەتكىزۋ ونىمدىلىگىن اناعۇرلىم ءوسىرىپ، ساتۋ قابىلەتىن جوعارىلاتادى.
ەلەكتروندىق ساۋدا تۇعىرىنىڭ پايداسىن كورگەن قاشقار توڭجوۋ توقىماشىلىق شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ دە بيىلعى ماقتالى كورپە تاپسىرىس مولشەرى بىلتىرعىنىڭ 3 ەسەسىنە جەتتى، تاياۋدا كاسىپورىن 10 مىڭ ماقتالى كورپەنىڭ تاپسىرىسىن دايىنداۋ ءۇشىن بار كۇشپەن ءوندىرىس جۇرگىزۋدە.
توڭجوۋ توقىماشىلىق شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ ءوندىرىس جاۋاپتىسى ۋاڭ شۇيچىڭ: ”ءبىز اۋداندا قۇرىلعان ەلەكتروندىق ساۋدا تۇعىرى ارقىلى شاندۇڭنان تاپسىرىس الدىق، ءسويتىپ، يوپۇرعا اۋدانىنىڭ ماقتا بايلىعىن سول جەردىڭ وزىندە مانەرلەپ قۇنىن ءوسىردى“، - دەدى.
يوپۇرعا اۋدانى −”مەملەكەت دارەجەلى ەلەكتروندىق ساۋدانى اۋىل - قىستاققا جەتكىزۋدەن ۋنيۆەرسال ۇلگى كورسەتەتىن اۋدان“، قازىر اۋلا اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن وڭىردە جابىق ءوندىرۋ - ساتۋ تۇعىرى، مول اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن قامداۋ - ساتۋ تۇعىرى جانە ماركالى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ساتۋ تۇعىرى سىندى 3 ءتۇرلى ەلەكتروندىق ساۋدا تۇعىرىن قۇردى. بيىل جىل باسىنان بەرى، 3 ءتۇرلى ەلەكتروندىق تۇعىرى ارقىلى سوماسى 110 ميلليون يۋان تۇراتىن 16 مىڭ توننا اۋىل شارۋاشىلىعى ءونىمى ساتىلدى.
ەرەكشە كاسىپ سالاسى: بۇقارا ءۇشىن ”بايۋ جەمىسىن“ ەكتى
كەدەيلىكتەن ورنىقتى تۇردە ارىلتۋدىڭ كىلتى كاسىپ سالاسىن دامىتۋدا. ءبىراق كەدەي وتباسىلارىندا اقشا، تەحنيكا جوق بولسا، كاسىپ سالاسىن قالاي دامىتۋعا بولادى؟
يوپۇرعا اۋدانىنداعى ”ۇشقات“تىڭ اڭگىمەسى مۇنىڭ جاۋابىن بەردى.
يوپۇرعا قالاشىعى توعراوستەڭ قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ابليكىم ءىلياس تۇتاسىپ كەتكەن ۇشقات اتىزىنا كۇلە قاراپ: ”ۇشقات قورشاعان ورتانى كورىكتەندىرىپ قانا قويمايدى، سونىمەن قاتار ءبىزدىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋىمىزداعى’بايۋ جەمىسى‘“، - دەدى.
”ءبىز ەككەن ۇشقاتتىڭ بيىلعى مۋ باسىندىق ورتاشا كىرىسى 2000 يۋاننىڭ ۇستىندە“. يوپۇرعا اۋدانى اۋىل شارۋاشىلىعى تىڭ يگەرۋ يۋەدا توبى شەكتى سەرىكتەستىگى پارتكومىنىڭ شۋجيى، القا باستىعى چىن ميڭ بىلاي دەدى: ”ءۇزۋ مەزگىلىندە ءار كيلوگرامىنىڭ ءۇزۋ اقىسى 8 يۋان، ءبىر ادام ءبىر كۇندە 100 − 150 يۋان اقشا تابادى“.
شينجياڭ جيۋجيانپىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى جۋاڭ حۇڭبيڭ بىلاي دەدى: ”ۇشقات ەگىلگەننەن كەيىن ەكىنشى جىلى مۋ باسىندىق ورتاشا كىرىس 2000 يۋانعا، ءۇشىنشى جىلى 4000 يۋانعا جەتەدى، گۇلدەۋ مەزگىلىنە كىرگەندە مۋ باسىندىق ورتاشا كىرىس 6000 يۋاننان 10 مىڭ يۋانعا دەيىن جەتەدى. بيىل ءبىز يوپۇرعا اۋدانىندا جاس ۇشقاتتى ءار كيلوگرامىن 24 يۋاندىق باعامەن ساتىپ الدىق، ەڭ كوپ بولعاندا، ءبىر كۇندە 3 تونناعا تاياۋ ساتىپ الامىز“.
”جەمىس - جيدەك حانىمى“ دەپ اتالعان ءانجۇر دا يوپۇرعا اۋدانىندا شارۋالاردىڭ كەدەيلىكتەن ارىلىپ اۋقاتتانۋداعى ”ءۇش جەمىس“تىڭ بىرىنە اينالدى. ”ءبىزدىڭ ۇيدە ءبىر مۋلىق ءانجۇر بار، كىرىس 8000 يۋاننان استى. ءبىز انجۇرگە سۇيەنسەك، كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستاي الامىز“، - دەدى يوپۇرعا اۋىلى جاڭا ءمالى قىستاعىنىڭ تۇرعىنى امۇت ابدىرەيىم كۇلىپ.
يوپۇرعا اۋدانىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىبىنىڭ جالاڭ، حاۋىپ - قاتەرگە قارسى تۇرۋ قابىلەتىنىڭ جەتكىلىكسىز بولۋ، كاسىپ دامۋىنىڭ بوگەتكە ۇشىراۋى سياقتى ماسەلەلەرگە مەڭزەس، بىلتىر يوپۇرعا اۋداندىق پارتكوم مەن اۋداندىق ۇكىمەت ىشكەرىلەي تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋ، كوپ جاقتان پىكىر الۋ نەگىزىندە، ءداستۇرلى كاسىپتەردى دامىتۋ نەگىزىندە ەرەكشە جەتەكشى كاسىپتەردى كۇش سالا جەتىلدىرىپ، شىلان، شينمەي، ءانجۇر جانە ۇشقات سىندى ”ءۇش جەمىس، ءبىر گۇل“دى زور كۇشپەن دامىتۋدى العا قويدى.
يوپۇرعا اۋدانى قازىر 200 مىڭ مۋعا تاياۋ جەردە ”ءۇش جەمىس، ءبىر گۇل“ كاسىبىن دامىتىپ وتىر، مۇندا 120 مىڭ مۋ جەردەگى شىلاننىڭ ساپاسى ءوسىپ، ونىمدىلىگى ارتتى، 65 مىڭ مۋ جەردە ساپالى شينمەي، 8000 مۋ جەردە ءانجۇر، 5025 مۋ جەردە ۇشقات ەكتى، سونداي - اق 1580 مۋ جەرگە ”ءۇش جەمىس، ءبىر گۇل“ جوعارى ءونىمدى اۋىل شارۋاشىلىعىنان ۇلگى كورسەتەتىن باقشا قۇرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ قۇرىلىمىن رەتتەۋدىڭ ”تاجىريبە اتىزى“ مەن ”عىلىم - تەحنيكا پۋنكتى“ ەتتى.
باسقا سالاعا ويىستىرىپ جۇمىستاندىردى: ءبىر ادام جۇمىس ىستەپ، بۇكىل وتباسى كەدەيلىكتەن ارىلدى
جۇمىستاندىرۋ − ەڭ ۇلكەن حالىق تۇرمىسى ينجەنەرياسى، سونداي - اق يوپۇرعا اۋدانىنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋداعى ماڭىزدى تۇتقاسى. بيىل يوپۇرعا اۋدانى ”ون مىڭ ادامدىق زور جۇمىستاندىرۋ ينجەنەرياسىن“ ىسكە قوسىپ، ەڭبەككۇشتەردى باسقا سالاعا ويىستىرىپ جۇمىستاندىرۋدى جان - جاقتى جۇرگىزىپ ىلگەرىلەتتى.
ءبىر ادام جۇمىس ىستەسە، بۇكىل وتباسى كەدەيلىكتەن ارىلادى. يوپۇرعا اۋدانىندا باسقا سالاعا ويىستىرىپ جۇمىستاندىرىلعان كەدەي وتباسىلار وزدەرىنىڭ شىنايى كەشىرمەسىمەن وسى ءتۇيىندى دالەلدەدى.
جەكسەنبى بازار قالاشىعى ۇسۇت قىستاعىندا ءبىر اۋىل - قىستاق سەحى بار، ارنايى تۇردە ەمدەۋگە ىستەتىلەتىن داكى وندىرەدى. قازىر 52 جۇمىسشىسى بار، مۇنىڭ ىشىندە كەدەي وتباسىنان 25 ادام بار. 10 - ايدىڭ 29 - كۇنى تۇستەن بۇرىن، ءتىلشى وسى اۋىل - قىستاق سەحىنا كەلگەندە، 22 جاستاعى جۇمىسشى ميھىرنيسا ءماھام تىلشىگە وتباسىنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋ اڭگىمەسىن ايتتى. ميھىرنيسا ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي وتباسى، ۇيىندە 7 جان بار، 12 مۋ جەرىنىڭ 5 مۋىنا ماقتا، 7 مۋىنا ءبيداي ەگەدى. وتكەن جىلى قىستاقتا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەحى اشىلعاندا، ول ەڭ الدىمەن تىزىمدەلدى، ايىنا 1500 يۋان ەڭبەكاقى الادى. ونىڭ قۋاناتىنى زاۆود ۇيلەرىنىڭ جانىنا سالىندى، تۇستە تاعى دەمالاتىن ۋاقىتى بار، ول ەنەسى مەن بالاسىنا قارايلاسا الۋمەن بىرگە، جۇمىس ىستەپ اقشا تابا الاتىن بولدى. كۇيەۋى عوپۇر يمىن قىستاقتىڭ قۇرىلىس اترەتىندە قارا جۇمىسشى، بەيقۇت ءۇي سالىپ، كۇنىنە 120 يۋان جۇمىساقى الىپ، جىلىنا 20 مىڭ يۋاننان استام اقشا تابادى. بالدىزى ءيۇسۇپ يمىن اعاششىلىق جۇمىستارىن ىستەي الاتىندىقتان قىستاقتىڭ اعاششىلىق كاسىبى سەلبەستىك كووپەراتيۆىنە مۇشە بولدى، ايىنا 2500 يۋان اينالاسىندا كىرىس تابادى. قازىر ولاردىڭ ءۇيى تەك جۇمىس ىستەۋمەن عانا كەدەيلىكتەن ارىلا الاتىن بولدى.
يوپۇرعا اۋدانىنداعى ءارقايسى اۋىل - قالاشىقتاردا، ءارقايسى قىستاقتاردا تۇگەلدەي ەڭبەككۇشتەردى سىرتقا شىعارۋ پۋنكتتەرى بار. جەكسەنبى بازار قالاشىعىنىڭ ەڭبەككۇشتەردى سىرتقا شىعارۋ پۋنكتىندە ءتىلشى ەكى ۇلكەن كەرمە تۋدى كوردى، بىرەۋىنە ”جەتەكشىلىك ەتۋ، جۇمىس ورنىن ازىرلەۋ، شەبەرلىككە باۋلۋ، ساياسات جەتكىزۋ“ دەپ جازىلعان، مۇنداعى ايتپاعى ەڭبەككۇشتەردى سىرتقا شىعارۋ پۋنكتىنىڭ قىزمەت جاۋاپكەرشىلىگى؛ ەندى بىرەۋىنە ”اعا - ىنىلەر، اپەكە - سىڭلىلەر قول ۇستاسىپ، اۋىلعا ورالىپ بىرگە جۇمىستانايىق“ دەپ جازىلعان، بۇل سىرتقا جۇمىس ىستەۋگە كەتكەن شارۋا باۋىرلاردى شابىتتاندىرۋ. ءتىلشى وسى ارادان تۇرسىن الماستى كەزدەستىردى، ول بيىل 53 جاستا، داڭلا قىستاعىنداعى ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي وتباسى. بيىل داڭلا قىستاعى قىستاقتىڭ كەلبەتىن وڭادى، ول ايەلىمەن بىرگە ەڭبەككۇشتەردى سىرتقا شىعارۋ پۋنكتىنىڭ ورنالاستىرۋىمەن قۇرىلىس باسىنا بارىپ جۇمىس ىستەدى، 3 - ايدان 10 - ايعا دەيىن، ەرلى - زايىپتى ەكەۋى اي سايىنعى تابىستارىن 6500 يۋانعا جەتكىزىپ تۇردى.
ءتىلشى بۇل جەردەن تاعى انارگۇل نۇردى كەزدەستىردى، ول بيىل 23 جاستا، تالبويى قىستاعىنداعى ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي وتباسى، ۇيىندە 5 جان بار، نەبارى 7 مۋ جەرى بار، جۇمىس ىستەۋ ونىڭ وتباسىنىڭ ەكونوميكالىق جاعدايىن جاقسارتتى. بيىل 5 - ايدا كۇيەۋى ەكەۋى قالاشىقتاعى ەڭبەككۇشتەردى سىرتقا شىعارۋ پۋنكتىنىڭ ورنالاستىرۋىمەن كورشى قىستاقتىڭ جولىن جوندەۋگە باردى، ەرلى - زايىپتى ەكەۋىنىڭ ءار ايلىق كىرىسى 5500 يۋان، ول قۋانىشپەن تىلشىگە 11 - ايعا جەتكەندە، 7 اي ۋاقىت ىشىندە 38 مىڭ 500 يۋان كىرىس كىرگىزگەندىگىن ايتتى.
يوپۇرعا اۋدانى ”ءبىر ادامدى باۋلۋ، ءبىر ادامدى باسقا سالاعا ويىستىرۋ، ءبىر ادامدى جۇمىستاندىرۋ، ءبىر وتباسىن كەدەيلىكتەن ارىلتۋ“ تالابى بويىنشا، قىستاققا دەيىن، وتباسىنا دەيىن، جەكەگە دەيىن دالمە - ءدال ەتىپ، باسقا سالاعا ويىستىرىپ جۇمىستاندىرۋ زاپاس وتباسىنىڭ جاعدايى انىق، ەڭبەك شەبەرلىگى انىق، باسقا سالاعا ويىسۋ تىلەگى انىق بولۋىن جۇزەگە اسىرىپ، بيىل 10 - ايدىڭ ورتاسىنا دەيىن اۋىل - قىستاقتاعى ارتىق ەڭبەككۇشتەردەن 23 مىڭنان استام ادامدى باسقا سالاعا ويىستىرىپ جۇمىستاندىرۋدى جۇزەگە اسىردى، مۇنىڭ ىشىندە ەڭبەك قابىلەتى بار كەدەي وتباسىلارىنىڭ ىشىندە ءبىر وتباسىنان ءبىر ادام نەمەسە كوپ ادام بويىنشا 15 مىڭ 200دەن استام ادامدى ورنىقتى جۇمىستاندىردى، شەبەرلىككە باۋلۋ ارقىلى 6193 ادامنىڭ جۇمىستانۋىن جۇزەگە اسىردى.
يوپۇرعا اۋدانى اۋىل - قىستاق ءوندىرىس سەحىن زور كۇشپەن سالىپ، سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىگى جوق اۋىل - قىستاق ايەلدەرىنىڭ جاقىن ماڭنان، سول جەردىڭ وزىنەن جۇمىستانۋىن جۇزەگە اسىردى، بىلتىردان بەرى ءارقايسى اۋىل - قالاشىقتارعا بىتىراتىپ 46 اۋىل - قىستاق ءوندىرىس سەحىن سالىپ بولدى. ءارقايسى اۋىل - قىستاق ءوندىرىس سەحىنىڭ 30دان 100گە دەيىنگى ادامنىڭ ورنىقتى جۇمىستانۋىن شەشىم ەتىپ، جۇرتشىلىقتىڭ جاقىن ماڭنان، سول جەردىڭ وزىنەن جۇمىستانۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ ءۇشىن، تاعى بالاباقشا، اسحانا، دارەتحانا سياقتى قوسىمشا قۇرىلعىلاردى سايكەستىرە سالىپ، 23 كاسىپورىندى اۋىل - قىستاقتارعا ىرگە تەبۋگە باۋرادى.
