− تۇتاس رايونىمىزدىڭ جەر - جەرى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى وراي ەتىپ شينجياڭنىڭ ساياحات كاسىبىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتتى
”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسى ورىستەتىلگەننەن بەرى، رايونىمىز ساياحات بايلىعىن اشۋدى بەلسەنە جەبەپ، ساياحات ارقىلى شينجياڭدى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىن اتقارىپ، جوعارى - تومەن بىرلەسە ارەكەتتەنىپ، ساياحاتقا قىزمەت وتەۋ ورتاسى جانە ساياحات بازارىندا ورىن تەۋىپ وتىرعان ”ءۇش قيىن، ءبىر ىركىلىسسىز بولماۋ“ ”ءۇش ناشار، ءبىر بىلىقپالىق“سياقتى ماسەلەلەردى ءتۇيىندى رەتتەپ - وڭاپ شينجياڭ ساياحاتىنداعى ءىشىنارا كەدەرگى ماسەلەلەردى شەشىپ، نەگىزدى بەكەمدەپ، ۇزاق بولاشاقتى كوزدەپ، شينجياڭ ساياحاتتىڭ تاتىمدىلىعىن ارتتىرىپ، شينجياڭ ساياحاتى كاسىپ جەلىسىن ۇزارتىپ، شينجياڭنىڭ ساياحات كاسىبىنىڭ دەڭگەيىن ءوسىرىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتتى.
بيىل 1 - ايدان 10 - ايعا دەيىن، تۇتاس رايونىمىزدىڭ ساياحاتشى قابىلداۋ مولشەرى، ساياحات كىرىسى قوس - قوستان تاريحتاعى ەڭ جوعارى دەڭگەيدى جاراتىپ، تۇگەلدەي بىلتىرعى تۇتاس جىلعى جالپى مولشەردەن استى. ”شينجياڭ جاقسى جەر“ ساياحات ماركاسى بارعان سايىن شارىقتادى.
■ ماسەلەنى باعدار ەتۋگە تاباندى بولىپ، دامۋ ورتاسىن ساپالىلاندىردى
ىلەدە يرەلەڭدەي كوسىلىپ جاتقان وزەندەر مەن كولدەر، ادامدى باۋرايتىن مۇزارتتار مەن قارلى القاپتار، سۇلۋلىعىنا كوز تويمايتىن اۋىل كورىنىستەرى، باي مازمۇندى، الۋان ءتۇرلى ۇلتتىق سالت - سانا بار... قايتكەندە ساياحاتتى جوعارى ساپالى دامىتۋدى اناعۇرلىم ىلگەرىلەتۋگە، ساياحات ارقىلى حالىقتى اۋقاتتاندىرۋ سىندى وسى ”ءىرى ءىستى“ ويداعىداي ىستەۋگە بولادى؟
ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىستىق مادەنيەت جانە ساياحات مەكەمەسى جوبالاۋ، دامىتۋ باسقارماسىنىڭ باستىعى سۇن جاۋشيڭ بىلاي دەدى: نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە بارىسىندا ىلە وبلىسى ساياحات جونىنەن الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ جۇيەسىندەگى ”ءۇش قيىن، ءبىر ىركىلىسسىز بولماۋ“ ”ءۇش ناشار، ءبىر بىلىقپالىق“ سياقتى كورنەكتى ماسەلەلەردى شەشىپ، ”2+8“ ارناۋلى رەتتەۋ - وڭاۋ مەن ”3+3+1“ ناقتى ىستەردى، جاقسى ىستەردى ىلگەرىلەتۋدىڭ ءتۇيىنى ەتىپ، تيجارات ءتارتىبى، قىزمەت وتەۋ ساپاسى، ساياحات ءوندىرىس حاۋىپسىزدىگى سياقتى جاقتاردا ورىن تەۋىپ وتىرعان ماسەلەلەردى رەتتەۋ - وڭاۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، اۋدان، قالالاردى ءوزىن - ءوزى تەكسەرۋگە جانە رەتتەۋ - تۇزەتۋگە قۋزاپ، ساياحات كورىنىس وڭىرلەرى، ساياحات قوناق ۇيلەرى، ساياحات تاۋارلارى باعاسى سياقتى جاقتاردا ورىن تەۋىپ وتىرعان ءىشىنارا ءتۇيىندى ماسەلەلەردى زور كۇشپەن رەتتەپ - وڭاپ، اقاۋسىز، ءتارتىپتى، وركەنيەتتى، جاراسىمدى ساياحات بازارى ورتاسىن قالىپتاستىردى.
جۋىقتا ىلەگە 2 - رەت ساياحاتتاي كەلگەن چۇڭچيڭدىق ساياحاتشى ۋ سىمياۋ كورىنىس تۇيىندەرىندە ساياحات دارەتحانالارىنىڭ بىلتىرعىدان كوبەيگەندىگىن، اۆتوموبيل توقتاتۋ ورىندارىنىڭ كوبەيگەندىگىن، جول بويىنداعى ماي قۇيۋ پۋنكتتەرىنىڭ كوبەيگەندىگىن قۋانا بايقاعان. ”كورىنىس تۇيىندەرىندەگى توراپ سيگنالى دا كۇشەيىپتى، ءارقانداي ۋاقىتتا، ءارقانداي جەردە كوركەم كورىنىستەردى سۋرەتكە ءتۇسىرىپ دوستار شەڭبەرىنە جولداۋعا بولادى ەكەن“، - دەدى ۋ سىمياۋ.
112 ساياحات دارەتحاناسى، 54 ساياحات حالىقتىق تۇسەلحانا قۇرىلىسى مىندەتى ورىندالدى، ورىندالۋ مولشەرى ％100كە جەتتى... نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە بارىسىندا بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسى ساياحاتتى دامىتۋ جاعىندا بايقالعان ماسەلەر جونىندە مىندەتتى شايقاس جۇرگىزۋ كەستەسىن جانە نىساندى كۇشىنەن قالدىرۋ قىزمەت مەحانيزمىن بەلگىلەپ، ”كوركەم بولۋ، قولدانىلمالى بولۋ“ پرينسيبىنە ساي، ساياحات دارەتحانالارى، ساياحات حالىقتىق تۇسەلحانالار قۇرىلىسى تەبىنىن ارتتىردى. سونىمەن بىرگە، سالۋدى جوسپارلاعان 4 اۆتوموبيل توقتاتۋ الاڭى نىسانىنىڭ ۇشەۋىن ءبىتىردى، حابار - بايلانىس نەگىزدىك پۋنكتتەرى نىسانىنان بەسەۋىن سالدى، جاڭادان 4 ماي قۇيۋ پۋنكتىن سالۋدى جوسپارعا الدى. بايىنعولين وبلىستىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى قاتىناس ساقشى تارماق اترەتى حاۋىپسىزدىك باقىلاۋ، قاتىناس - تاسىمال، ساياحات سياقتى تاراۋلارمەن بىرلەسىپ، باسقارۋ وڭىرىندەگى كورىنىس تۇيىندەرىنىڭ ماڭىنداعى جولدارداعى كومەسكى قاتەرلەردى تەكسەرىپ انىقتاپ رەتتەپ - وڭاپ، جول قاتىناس نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىستارىن كەمەلدەندىرىپ، جول قاتىناس شارت - جاعدايىن جاقسارتتى.
■ ساياحات ماركاسىن جاراتىپ، دەڭگەيىن ءوسىرىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتتى
نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە ورىستەتىلگەننەن بەرى، التاي ايماعى اۆتونوميالى رايون دارەجەلى تۇتاس وڭىرلىك ساياحاتتان ۇلگى كورسەتۋ ءوڭىرىن قۇرۋدى تۇتقا ەتىپ، ”ۇيرەنۋ“ مەن ”تۇزەتۋ“دى باستان - اياق دايەكتىلەندىرىپ، ساياحات ماركاسىن بەلسەنە جاراتىپ، كورىنىس وڭىرىندەگى بۇقارانى يگىلىككە كەنەلتىپ، سىرتتان كەلگەن ساياحاتشىلاردى ريزا ەتىپ، وسى ءوڭىردىڭ ساياحات كاسىبىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتتى.
التاي ايماعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەدە بايقالعان ساياحات كاسىبىن دامىتۋدا جاڭالىق اشۋدىڭ جەتەرسىز بولۋى، قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەتتەۋدىڭ جەتكىلىكتى بولماۋى سياقتى ماسەلەلەرگە مەڭزەس، ءىس جۇزىندىكپەن ۇشتاستىرىپ، قايتا - قايتا تالقى جۇرگىزۋ ارقىلى ”التاي ايماعى ساياحات كاسىبىنىڭ قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق سيپاتتى جالپىلىق رەفورما سىناق ءتۇيىنى جوباسىن“ جاساپ، كاسىپ جۇيەسىن ورناتۋ سياقتى 6 جاقتاعى مىندەتتى تۇراقتاندىرىپ، 4 ماۋسىم ساياحاتىنىڭ بىركەلكى دامۋىن جەبەدى ءارى وسى نەگىزدە قىسقى ساياحات نىساندارىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، ءوز جەرىنىڭ مادەنيەت بايلىعى باسىمدىعىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، التاي ايماعىنىڭ قار - مۇز ساياحات بايلىعىنان ويداعىداي پايدالانىپ، ساياحاتشىلارعا مازمۇنى باي، مادەنيەت رايى قويۋ قىسقى ساياحات ونىمدەرىن ازىرلەدى.
”اۆتونوميالى رايون دارەجەلى تۇتاس وڭىرلىك ساياحاتتان ۇلگى كورسەتۋ ءوڭىرى سىندى وسى ماركانىڭ دەڭگەيى توتەنشە جوعارى. ءبىز جۇيە قۇرۋ تالابىنا ساي،’ساياحات+‘دى ىشكەرىلەي تەرەڭدەتىپ، التايدى اۆتونوميالى رايون دارەجەلى تۇتاس وڭىرلىك ساياحاتتان ۇلگى كورسەتۋ ءوڭىرى ەتىپ قۇرامىز“، - دەدى التاي ايماقتىق مادەنيەت - دەنە تاربيە، راديو - تەلەۆيزيا جانە ساياحات مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، مەكەمە باستىعى ليۋ كىچۋان.
اۆتونوميالى رايون تۇراقتاندىرعان بۇكىل شينجياڭ بويىنشا ەڭ تاڭداۋلى ساۋدا ساياحات ءوڭىرىن قۇرۋ ورنىنا ساي، قارامايلى قالاسى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەدە ماسەلەنى باعدار ەتۋگە تاباندى بولىپ، ساياحات ونىمدەرى جالاڭ بولۋ، شينجياڭ ەرەكشەلىگى كورنەكتى بولماۋ سياقتى ماسەلەلەردى ارقاۋ ەتىپ، ءىس جۇزىندىكپەن ۇشتاستىرىپ، ”جاپان دالا ساياحاتى. جاڭاشا قالا“ سىندى قالا ماركاسىن جاراتىپ، ساياحات تاۋارلارىنىڭ كاسىپ سالالانا، بازارلانا، تاۋارلانا دامۋىن جەدەلدەتتى.
قازىر قارامايلى قالاسىندا كۆارتستى تاس، سەلەندى قۇم شاۋگىم، تەمىر شاۋگىم سياقتى 10نان استام تۇردەگى قالا ەرەكشەلىگىندەگى مادەنيەتتە جاڭالىق اشۋ ونىمدەرىن قامتىعان 6 ۇلكەن ءتۇر بويىنشا 100دەن استام تىزبەكتى ساياحات تاۋارى بار. مادەنيەتتە جاڭالىق اشاتىن كاسىپورىنداردىڭ فورماسى الۋان ءتۇرلى ساياحات تاۋارلارىن ساتۋ تورى مەن تۇعىرىن جاراتۋىنا كومەكتەسۋدەن سىرت، قارامايلى قالاسى كاسىپورىنداردىڭ ”شينجياڭ تارتۋىن“ ءوتىنىش ەتۋىنە كومەكتەسۋ، شينجياڭ ساياحات تاۋارلارى ماركاسىن جاراتۋ قىزمەت تەبىنىن دە ارتتىرىپ، قارامايلى ەرەكشەلىگىنە يە تاۋارلاردىڭ اناعۇرلىم كەڭ بازارعا بەت الۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
■ دامۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، مادەنيەت پەن ساياحاتتىڭ توعىسۋىن ىلگەرىلەتتى
نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە بارىسىندا، قاشقار ايماعى كورنەكتى ماسەلەلەردى قاتاڭ قاداعالاپ، نىساناعا دالمە - ءدال كۇش شىعارىپ، تۇتاس وڭىرلىك ساياحات بويىنشا الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋدى كەمەلدەندىرىپ، مادەنيەت پەن ساياحاتتىڭ تەرەڭدەي توعىسۋىن ىلگەرىلەتىپ، تۇتاس وڭىرلىك ساياحات كاسىبىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جۇزەگە اسىرۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتتى.
ساياحاتشىلاردى ءتىپتى دە ويداعىداي ات سالىسىپ، ءوزارا ىقپال جاساپ، جەرگىلىكتى مادەنيەتتى سەزىندىرۋ ءۇشىن، قاشقار بايىرعى قالاسىن تۇندە جارىقتاندىردى. ”جارىقتاندىرۋ ينجەنەرياسى باستالعاننان كەيىن بايىرعى قالانى كەشتە ارالاۋ جۇرتتى باۋرايتىن نىسانعا اينالدى، ءبىز دە ءتۇسىندىرۋشىنىڭ قىزمەت وتەۋ ۋاقىتىن ۇزارتتىق، ءار كۇنى كەشتە ءتۇسىندىرۋشى قىزمەتكەر قىزمەت ورنىندا بولىپ، ساياحاتشىلارعا قىزمەت وتەيدى“، - دەدى قاشقار بايىرعى قالاسى كورىنىس ءوڭىرىن باسقارۋ كوميتەتىنىڭ ارناۋلى مىندەتتەگى ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى ءادىل ءابدىقادىر.
ۇعىسۋعا قاراعاندا، ساياحات پەن مادەنيەتتىڭ ءوزارا توعىسۋىنا ىلەسە، قازىر قاشقار بايىرعى قالاسىندا كاسىپتە جاڭالىق اشقان ساۋدا دۇكەندەرى 4700دەن اسىپ، ساياحات كاسىبىنىڭ باستاماشىلدىق ەتۋ رولى كورنەكتى جوعارىلاعان.
نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە بارىسىندا بايقالعان ساياحات، مادەنيەت كاسىبىنىڭ توعىسپالى دامۋىنا اسەر ەتەتىن كورنەكتى ماسەلەلەرگە مەڭزەس، تۇرپان قالاسىنداعى مادەنيەت، ساياحات تاراۋلارى تۇتاس وڭىرلىك ساياحاتتى دامىتۋدى ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋدىڭ جاڭا موتورى ەتىپ، مادەنيەت پەن ساياحات كاسىبىنىڭ توعىسا دامۋىنىڭ جاڭا قوزعاۋشى قۋاتىن جەبەدى.
تۇرپان قالالىق مادەنيەت - دەنە تاربيە جانە ساياحات مەكەمەسىنىڭ كاسىپ جوبالاۋ ءبولىمىنىڭ جاۋاپتىسى چىن شينفا تانىستىرىپ بىلاي دەدى: تۇرپان قالاسى مادەنيەت پەن ساياحات توعىسقان جوعارى دەڭگەيلى جوبانى، ءتۇزىم قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، «تۇرپان قالاسىنىڭ مادەنيەت جانە ساياحات ”14 - بەسجىلدىق“ دامۋ جوباسىن» باستاپ جاساۋ ارقىلى «تۇرپان قالاسىنداعى حالىقتىق تۇسەلحانالاردى باسقارۋ ءادىسىن (سىناق رەتىندە اتقارىلادى)» بەلگىلەپ، ساياحات حالىقتىق تۇسەلحانا، حالىقتىق نەگىزگى تاقىرىپتىق مۇراجاي سىندى مادەنيەت پەن ساياحاتتىڭ توعىسقان جاڭا دانەكەرلەرىن قالىپتاستىرىپ، ”مۇراجايداعى تاڭعاجايىپ كەش“ سياقتى مادەنيەت پەن ساياحات توعىسقان جاڭا ونىمدەرىن جاراتىپ، مادەنيەت ارقىلى شينجياڭعا ءنار بەرۋ، ساياحات ارقىلى شينجياڭدى گۇلدەندىرۋ قىزمەتىن بىرلەسىپ ىلگەرىلەتتى.
(تىلشىلەر جاڭ يۇنمەي، شيا چيڭ، ەرىكتى تىلشىلەر ليۋ ۋىنحۋا، دۇڭ شىجۇي، لي يافىڭ، ساي شياۋچيڭ، حۋاڭ رۇي جازعان)
