تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   شينجياڭ حابارلارى

تىنىش، ىنتىماقتى اسا تاماشا جاعدايدى باتىل قورعايىق

قاشقارداعى ءار ۇلت بۇقاراسى امەريكانىڭ شينجياڭعا ساياتىن ”زاڭ جوباسى“نا باتىل قارسى تۇرادى

تىنىش، ىنتىماقتى اسا تاماشا جاعدايدى باتىل قورعايىق

  امەريكا پارلامەنتى قاۋىم پالاتاسى ”2019 - جىل ۇيعۇر ادامدىق ۇقىقتارى ساياسات زاڭ جوباسىن“ ماقۇلدادى، وسى ءبىر زورەكەرلىك ارەكەت جۇڭگونىڭ ىشكى ىسىنە دورەكىلىكپەن كيلىككەندىك، حالىقارالىق قارىم - قاتىناستىڭ نەگىزگى ولشەمىن اشىقتان - اشىق اياق استى ەتكەندىك. امەريكانىڭ ايتىلمىس ”زاڭ جوباسى“ شينجياڭنىڭ ورنىقتىلىعىن، دامۋىن ەلەڭ قۇرلى كورمەدى، شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقى ىنتىماقتى، جاراسىمدى، تىنىش تىرشىلىك كەشكەن وبيەكتيۆ شىندىقتى ەلەڭ قۇرلى كورمەدى، ۇيعۇر ۇلتىن قامتىعان شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ شىنايى سەزىمىن ەلەڭ قۇرلى كورمەدى، شينجياڭنىڭ ورنىقتى، دامىعان جاعدايىنا ورشەلەنە كۇيە جاعىپ، قيسىنسىز ايىپتاپ، اق پەن قارانى شاتاستىردى. بۇل امەريكا باستاعان باتىستاعى جاۋ كۇشتەردىڭ شينجياڭعا ساياتىن ماسەلەلەردەن پايدالانىپ، جۇڭگونىڭ ۇلت قاتىناسىنا ىرتكى سالۋعا، شينجياڭنىڭ گۇلدەنۋىن، ورنىقتىلىعىن بۇلدىرۋگە، جۇڭگونىڭ دامۋىن شاۋجايلاۋعا ۇرىنعان سۇرقيا نيەتىن ايپاراداي اشكەرەلەدى. قاشقارداعى ءار ۇلت حالقى امەريكانىڭ اشىقتان - اشىق زوركەرلىك ارەكەتىنە باتىل قارسى تۇرادى جانە قاتاڭ ايىپتايدى.

  قاشقاردىڭ تىنىش، بەرەكەلى، گۇلدەنگەن، دامىعان اسا تاماشا جاعدايى وڭاي - وسپاق قولعا كەلگەن جوق، قاشقارداعى ءار ۇلت حالقى بارىنشا ايالايدى، بارىنشا قاستەرلەيدى، باتىل قورعايدى، سىرتقى كۇشتەردىڭ قيسىنسىز كيلىگۋىنە استە جول قويمايدى.

  ءبىز امەريكا جاققا مىنانى قاتاڭ ەسكەرتەمىز: شينجياڭنىڭ ماسەلەسىندە ەڭ سويلەۋ ۇقىعىنا يە شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقى. كەزەكتە، قاشقاردىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ ناتيجەسى كورنەكتى، ورنىقتىلىقتىڭ پايداسى ۇزدىكسىز جارىققا شىعۋدا، قوعامى جاراسىمدى، ورنىقتى، ەكونوميكاسى ۇزدىكسىز دامۋدا، حالقى تىنىش تىرشىلىك كەشۋدە، ءدال قازىر تاريحتاعى ەڭ جاقسى گۇلدەنگەن، دامىعان مەزگىلدە تۇر. جاقىنعى بىرنەشە جىلعى لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ كۇرەسى ارقىلى قاشقاردىڭ ۇلتتار ىنتىماعى نىعايدى، دىندەر جاراسىمدى، تاتۋ بولدى، قالا، اۋىلداردا قوعام تىنىش، ءۇرتىس 3 جىل بويى زورلىقتى كۇش، لاڭكەستىك دەلوسى (وقيعاسى) تۋىلمادى، ءتۇرلى قىلمىستىق ىستەر، قوعام اماندىعى دەلولارى زور مولشەردە ازايدى، قوعامنىڭ اماندىق جاعدايى كورنەكتى جاقساردى، ءار ۇلت حالىق بۇقاراسىنىڭ تابىس سەزىمى، باقىت سەزىمى، حاۋىپسىزدىك سەزىمى كورنەكتى ارتتى. كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنداعى تاربيەلەنۋشىلەر مەكتەپتە زاڭ ۇيرەندى، مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋدى ۇيرەندى، شەبەرلىك ۇيرەندى، قازىر باسىم كوپ ساندىلارى وقۋىن تاۋىستى ءارى كوڭىلدەگىدەي قىزمەت تاپتى، كوپ - كورىم كىرىستەرى بولدى، كوپتەگەن وتباسىلارىندا ءبىر ادام جۇمىستانىپ تۇتاس وتباسى كەدەيلىكتەن ارىلۋ جۇزەگە اسىپ، باقىتتى تۇرمىس كەشىردى. بۇل قاشقاردىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ كۇرەسىن زاڭ بويىنشا ورىستەتىپ قولعا كەلتىرگەن ناتيجەلەرى ءارى قاشقارداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ شىنايى ءتول اسەرلەرى. الايدا، امەريكا شينجياڭنىڭ تىنىش، ىنتىماقتى اسا تاماشا جاعدايىن قاساقانا كورسە دە كورمەسكە سالدى، قاسارىسىپ ”ءۇش ءتۇرلى كۇش“پەن بىرگە تۇردى، جۇڭگوعا قيسىنىسىز كۇيە جاعىپ، جالا جاپتى، ولاردىڭ سۇرقيا نيەتى ”شينجياڭ ارقىلى جۇڭگونى شاۋجايلاۋعا“ ۇرىنۋ، جۇڭگونىڭ دامۋىن تەجەۋ، بۇعان قاشقارداعى ءار ۇلت حالقى استە جول بەرمەيدى!

  ءبىز امەريكا جاققا مىنانى قاتاڭ ەسكەرتەمىز: شينجياڭعا ساياتىن ماسەلە مۇلدە ادامدىق ۇقىق، ۇلت، ءدىن ماسەلەسى ەمەس، قايتا زورلىقتى كۇش، لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە بولشەكتەۋشىلىككە قارسى تۇرۋ ماسەلەسى. لاڭكەستىك − بۇكىل ادامزات قوعامىنىڭ ورتاق جاۋى، حالىقارالىق قوعامنىڭ بىرگە سوققى بەرۋ وبيەكتىسى. قاشقار لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ كۇرەسىنىڭ نەگىزگى شايقاس مايدانى، اسىرەسە، 20 - عاسىردىڭ 90 - جىلدارىنان بەرى، شەكارا ءىشى - سىرتىنداعى ”ءۇش ءتۇرلى كۇش“ ءوزارا استاسىپ، ءدىندى جەلەۋ ەتىپ، ءدىن تونىن جامىلىپ، دىنگە سەنەتىن بۇقارانىڭ قاراپايىم ۇلت، ءدىن سەزىمىنەن پايدالانىپ، دۇرىس پەن بۇرىستى شاتاستىرىپ، تاريحتى بۇرمالاپ، ۇلتتار قاتىناسىنا ىرتكى سالدى، مەملەكەت زاڭىنىڭ بەدەلىن قيسىنسىز اياق استى ەتىپ، وقۋ - اعارتۋ، ەمدەۋ، ۇيلەنۋ، ءادىليا سياقتىلارعا كيلىكتى، ادامدىقتى قۇرتقان، جانعا زاقىم كەلتىرگەن ايانىشتى دەلولاردى قاساقانا تۋدىرىپ، قاشقارداعى ءار ۇلت حالقىنا وشپەس اۋىر جاراقات سالدى. لاڭكەستىكتىڭ، ۇشقارىلىقتىڭ رەال قاتەرى الدىندا، قاشقار كەسكىن شارا قولدانىپ، كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىن قۇرۋدى قامتىعان ءبىر قىدىرۋ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ شارالارىن زاڭ بويىنشا ورىستەتىپ، ”ءۇش ءتۇرلى كۇش“كە زاڭ بويىنشا قاتاڭ سوققى بەرىپ، لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ كۇرەسىنىڭ ماڭىزدى كەزەڭدىك جەڭىسىنە قول جەتكىزىپ، قاشقارداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ تىرشىلىك ۇقىعىن، سالاماتتىق ۇقىعىن جانە دامۋ ۇقىعىن شىن مانىندە قامتاماسىز ەتتى. الايدا امەريكا پارلامەنتى ”زاڭ جوباسىن“ قاسارىسا ماقۇلداپ، شىندىقتى ەلەمەي، اق پەن قارانى شاتاستىرىپ، قوس ولشەم قولدانىپ، جۇڭگونىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ ساياساتى جونىندەگى سىڭار جاقتى كوزقاراستاردى قاپتاتتى، قاشقارداعى ءار ۇلت حالقى استە جول بەرمەيدى!

  ءبىز امەريكا جاققا مىنانى قاتاڭ ەسكەرتەمىز: شينجياڭ جۇڭگونىڭ شينجياڭى، شينجياڭ ەجەلدەن جۇڭگو تەرريتورياسىنىڭ ايرىلماس ءبىر بولىگى، شينجياڭ ەجەلدەن ەشقانداي ”شىعىس تۇركستان“ ەمەس؛ شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقى جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ قۇرامداس ءبولىمى. ۇزاق ۋاقىتتان بەرى، قاشقارداعى ءار ۇلت ءبىرىن - ءبىرى قۇرمەتتەپ، ءبىر - ءبىرىنىڭ ارتىقشىلىقتارىن كورە ءبىلىپ، ءوزارا قارايلاسىپ، كومەكتەسىپ، ءار ۇلت بۇقاراسى بىرگە قونىستانىپ، بىرگە ۇيرەنىپ، بىرگە ىستەپ، بىرگە شاتتاندى، ءار ۇلت حالقى زاڭ بويىنشا بىردەي ۇقىقتان يگىلىكتەنىپ، بىردەي بورىش وتەدى، ءار ۇلت حالقى ءدىني سەنىم ەركىندىگىنەن تولىق يگىلىكتەنىپ، قالىپتى ءدىني قيمىلدار زاڭ بويىنشا قورعالدى، ءار ۇلت حالقى اناردىڭ دانىندەي تىعىز ىنتىماقتاستى. الايدا امەريكا شينجياڭداعى ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تەرەزەسى تەڭ ىنتىماقتى بولعان، دىندەر تاتۋ، جاراسىمدى بولعان وبيەكتيۆ شىندىقتى ەلەمەي، شينجياڭعا ساياتىن ”زاڭ جوباسىن“ قيسىنسىز ماقۇلدادى، ۇلت ارازدىعىن تۋدىرىپ، ۇلتتار ىنتىماعىن ءبۇلدىرىپ، سول ارقىلى شينجياڭدى بولشەكتەۋگە ۇرىندى. امەريكانىڭ جۇڭگونىڭ ىشكى ىسىنە دورەكىلىكپەن كيلىگىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋدى جۇزەگە اسىرۋىن تەجەۋگە ۇرىنعان سۇرقيا نيەتىن قاشقارداعى ءار ۇلت حالقى ءاۋ باستان ايقىن تانىپ جەتتى، استە جول بەرمەيدى!

  ءارقانداي جالا جابۋ تۇگەلدەي قاشقارداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ ىنتىماقتاسا ىلگەرىلەگەن قادامىن توسا المايدى؛ ءارقانداي وسەك - اياڭ تۇگەلدەي قاشقاردىڭ ادامدىق ۇقىق ىستەرىنىڭ دامىعان، العا باسقان شىندىعىن جوققا شىعارا المايدى؛ ءارقانداي قاسكۇنەمدىك تۇگەلدەي قاشقاردىڭ دامىعان، گۇلدەنگەن بارىسىنا بوگەت بولا المايدى. قاشقارداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ وتاننىڭ تۇتاستىعىن قورعاۋ، ۇلتتار ىنتىماعىن قورعاۋ بەكىمى مىزعىمايدى! جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋ قادامى بوگەلمەيدى! امەريكانىڭ قاسكۇنەمدىگى، ءسوز جوق، جەڭىلىسپەن تىنادى!

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.