مەن ءتىپتى دە كوپ ادام كورىكتى شينجياڭعا ساياحاتتاپ كەلسە ەكەن دەپ ويلايمىن

يوپۇرعا اۋدانىنداعى وقۋ تاۋىسقان تاربيەلەنۋشى

نيجات مۇحتار

　　مەنىڭ اتىم نيجات مۇحتار، قاشقار ايماعى يوپۇرعا اۋدانىنانمىن، كەزىندە ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ اۋىر جۇعىمداۋىنا ۇشىراپ، زاڭعا قايشى قىلمىسقا شاتىلعانمىن.

　　2011 - جىلى 9 - ايدىڭ ءبىر كۇنى دوسىم ماعان قىستاقتا ”وتە قىزىقتى“ جەر بار ەكەندىگىن، بارسام، ءسوزسىز، ۇناتاتىندىعىمدى قۇپيالاپ ايتتى. وسىنى ايتقاننان كەيىن مەنى ەرتىپ كوپ جەردى اينالدىرىپ ءبىر جاسىرىن ورىنعا ەرتىپ باردى. كىرىپ قاراسام، وندا كوپتەگەن قىستاق تۇرعىندارى جۇرەلەپ وتىرىپ، ىنتى - شىنتىمەن الداعى ادامنىڭ الدەقانداي ءسوزىن تىڭداپ وتىرىپتى. مەن ۇڭىلە تىڭداسام، ولار: ”دىنگە سەنبەيتىندەر تۇگەلدەي ’جات دىندەگىلەر‘، ’جات دىندەگىلەر‘دى ولتىرگەندەر جانناتقا كىرەدى. جانناتتا نە كەرەكتىڭ ءبارى بار“ دەپ جاتىر ەكەن. وسىدان كەيىنگى جارتى جىلدان استام ۋاقىتتا، مەن وسى تەكتەس مازمۇنداردى تالاي رەت تىڭدادىم ءارى باستاپتا سەنبەۋدەن ەكى ويلى بولۋعا، ودان بۇكىلدەي سەنۋگە ءوتىپ، ميىم جۋىلدى. سۇمپايى ءدىني ۇشقارى يدەيا مەنىڭ قانىما ءوتىپ، مەنىڭ جانىمدى شەڭگەلدەپ، مەنىڭ بارلىعىمدى باسقاردى. مەن ”جيھاد جولىندا شەيىت بولعان“ ادامدارعا تابىنىپ، ولاردى باتىر ”كۇرەسكەرلەر“ دەپ سەزىنىپ، ءوزىم دە ”جيھاد قاھارمانى“ بولۋ قۇرعاق قيالىنا سالىندىم.

　　2012 - جىلى 11 - ايدا مەن قازىرگى ايەلىممەن تانىستىم، ۇشقارى يدەيانىڭ ىقپالىندا، ۇيلەنۋ كۋالىگىن الۋ مۇسىلمانشا ەمەس دەپ قاراپ، ايتىلمىس ”ءدىني قايراتكەر“گە بارىپ قۇران وقىتىپ ۇيلەندىك. ۋاعىز تىڭداعاننان كەيىن، مەنىڭ ويىما ۋاعىزشى ايتقان ”كوپ بالا تۋۋ، جيھاد جاۋىنگەرىن كوپ جەتىلدىرۋ“ دەگەن ءسوز تولىپ الدى، بار ويىم ايەلىمە كوپ بالا تۋدىرۋدا بولدى. ءۇشىنشى بالامىزعا بوسانعاننان كەيىن، ايەلىمنىڭ ومىراۋ ءسۇتى جەتىسپەي، ماعان قورەكتىك بۇيىم ساتىپ اكەلۋدى ايتتى، ءبىراق مەن ايەلىم ”جات دىندەگىلەر“ وندىرگەن ءونىمدى قالاي جەيدى دەپ ويلادىم.

　　ايتىلمىس ”ءدىني قايراتكەر“ ماعان باسقالار تابىناتىن ”قاھارمان“ بولۋ ءۇشىن، ”جيھاد“ ءۇشىن كوپ قارجى توپتاۋ كەرەك دەدى. سونىمەن مەن قۇلشىنا ەڭبەك ىستەدىم، تاكسي جۇرگىزدىم، تورە تاباق تاۋىق ەتى اسحاناسى، سيىر ەتى كەسپەسى اسحاناسى، بيليارد دوپ ويىنحاناسى، مۇزدا سىرعاناۋ الاڭى تيجاراتىمەن شۇعىلداندىم.

　　تاكسي جۇرگىزىپ جۇرگەن كەزىمدە، ءار جولى مودالى كيىنگەن ادامدار قول بۇلعاپ تاكسيگە وتىرماق بولعاندا، كوڭىلىمدە جيرەنىش تۋىلىپ، كورمەسكە سالىناتىنمىن، ءتىپتى، اۆتوكولىكپەن ولاردى سوعۋ ويى دا تۋىلاتىن.

　　تورە تاباق تاۋىق ەتى اسحاناسىن، سيىر ەتى كەسپەسى اسحاناسىن اشقان كەزدەرىمدە، مەن ”جات دىندەگىلەر“دى جاقتىرمايتىنمىن، كەيدە ءتىپتى جامان سوزدەرمەن قارسى كەلەتىنمىن. ءبىر جولى اسحاناما تورە تاباق تاۋىق ەتىن جەۋگە بىرنەشە حانزۋ قوناقتار كەلدى، ولاردىڭ ”جات دىندەگىلەر“ ەكەنىن كورگەننەن كەيىن، مەن اسحانانى جابامىن دەپ ايتتىم. قوناقتار اسحانادا كوپتەگەن ادامداردىڭ تاماقتانىپ وتىرسا دا مەنىڭ ولارعا تاماق ساتقىم كەلمەگەندىگىن ءارى پوزيتسيامنىڭ ناشار ەكەندىگىن بايقاپ، مەنىمەن ۇرسىسا كەتتى. مەن اشۋلانىپ كەتىپ، اسحاناداعى چەدەۋدى الىپ ولاردى شابۋعا ۇمتىلدىم، باسقالار مەنى توقتاتىپ قالسا دا مەن ولارعا ساۋساعىمدى كەزەپ: ”تاپ سەندەر سياقتى’جات دىندەگىلەر‘گە تاماق ساتپايمىن، كۇندەردىڭ بىرىندە سەندەردى شاۋىپ ولتىرەمىن“ دەپ تىلدەدىم.

　　ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ ىقپالىندا، مەنىڭ پسيحولوگيام توتەنشە بۇزىلىپ، توماعا - تۇيىق بولىپ، بارىس - كەلىس شەڭبەرىم بارعان سايىن تارايدى، ”جات دىندەگىلەر“ كورشىلەرىممەن ارالاسقىم كەلمەيتىن، ءتۇرلى مادەنيەت، دەنە تاربيە قيمىلدارىنا قاتىناسقىم كەلمەيتىن، ايەلىمنىڭ جاسانۋىنا، بويانۋىنا جول قويمايتىن، بالام اۋىرسا دا شيپاحاناعا اپارمايتىن بولىپ الدىم. كەيىن ءوزىمنىڭ ءدىني ۇشقارى يدەيامەن اۋىر جۇعىمدالعانىمدى، ارەكەتىم زاڭعا قايشى قىلمىسقا شاتىلعاندىعىمدى ءبىلدىم.

　　تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنداعى ۇيرەنۋ بارىسىندا مەن زاڭ لەكسيالارىن تىڭداپ، زاڭ ۇگىتى فيلمىن كورىپ، بىرتىندەپ ويانا باستادىم. كەيىن، لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ كورمەسىن ەكسكۋرسيالاعاندا، لاڭكەس كۇشتەر تۋدىرعان زورلىقتى كۇش قىلمىستىق دەلولارىنىڭ بارلىعىنىڭ قانقۇيلىلىققا تولى، ادامنىڭ جانىن تۇرشىكتىرەرلىك ەكەنىن كورىپ ازا بويىم قازا بولىپ، ار - ۇجدانىم دا جازعىرۋعا ۇشىرادى.

　　تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىندا مەن تاعى مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋدى ۇيرەندىم، قازىر مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن تىلمەن جاتىق سويلەسە الامىن.

　　«يدەيا - ءمورال ساباعى» مەن «ۇيلەنۋ زاڭىن» ۇيرەنۋ ارقىلى مەنىڭ ەركەكتى زور ساناۋ يدەيامدا تۇبەگەيلى بۇرىلىس تۋىلىپ، ءوزىمنىڭ ايەلىمە قانشاما قۇرمەت ەتپەگەنىمدى تانىدىم، سوتسياليستىك قوعامدا ەر مەن ايەل تەڭ ەكەندىگىن، اسىرەسە، مەن كۇيەۋى رەتىندە ايەلىمدى قۇرمەتتەۋىم كەرەك ەكەندىگىن ءتۇسىندىم. مەن ءوزىمنىڭ قاتەلىكتەرىمە ۇڭىلە باستاعانىمدا، كوڭىلىم ايەلىم جونىندەگى وپىققا تولدى. ءبىر كۇنى ساباقتان تۇسكەننەن كەيىن، مەن ايەلىمە ىرىقتى تۇردە تەلەفون شالىپ: دەنساۋلىعىڭ قانداي؟ اقشاڭ جەتكىلىكتى مە؟ - دەپ سۇرادىم. مەن تۇڭعىش رەت تەرەڭ سەزىممەن وعان: ”مەنىمەن باس قۇراعانىڭا وسىنشا ۇزاق بولدى، ساعان ءجابىر كورسەتتىم، بۇرىن قاتە ىستەپپىن، جاپا شەكتىڭ، مەن ەندى ءومىر بويى سەنى ايالايمىن“، - دەدىم. سول ساتتە تەلەفوننىڭ ارعى باسىنان ايەلىمنىڭ سولقىلداپ جىلاعان ءۇنىن ەستىدىم. سول رەت ايەلىممەن تەلەفوندا سويلەسكەننەن كەيىن، مەن وعان ءتىپتى دە كوڭىل بولەتىن، ونى ايالايتىن بولدىم، ايەلىم دە ماعان بۇرىنعىدان كوپ مەيىرىممەن سويلەيتىن بولدى.

　　وسىدان باستاپ ءبىزدىڭ ەرلى - زايىپتىلىق قاتىناسىمىز شىعىسىمدى، بەرەكەلى بولىپ، ءۇيىمىز شات كۇلكىگە تولدى. مەن مۇنىڭ بارلىعى تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنىڭ تاربيەسى مەنىڭ يدەيامدا بۇرىلىس تۋدىرىپ، ايەلىمە دەگەن پوزيتسيامدى وزگەرتىپ، باقىتتى وتباسىما قايتادان يە ەتكەندىگى دەپ بىلەمىن.

　　ۇيرەنۋ كەزىندە، ءار رەت اپتا سوڭىندا ۇيگە قايتقاندا، ايەلىم ىلعي ماعان الەۋمەتتىك اۋماق كادرلارىنىڭ ۇيگە كەلىپ جاقسى ىستەر ىستەپ بەرگەندىگىن، ۇيدەگى وزگەرىستەردى، سونداي - اق ءوزىنىڭ جەدەل جولداما جەتكىزۋ جۇمىسى جونىندە قۋانىشپەن اڭگىمە شەرتەدى. ايەلىمنىڭ كۇلكىگە تولى، نۇرلى ءجۇزىن كورىپ، بۇرىن ءوزىمنىڭ وعان جانە بالالارىما وتە سۋىق بولعاندىعىمدى، ەجەلدەن وعان بىردە - ءبىر كيىم ساتىپ الىپ بەرمەگەندىگىمدى، بالالارىما بىردە - ءبىر ويىنشىق الىپ بەرمەگەندىگىمدى ويلاپ، ىشتەي قاتتى قىنجىلدىم.

　　2019 - جىلى 3 - ايدا مەن تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنان وقۋ تاۋىستىم. قازىر مەنىڭ كەلەشەككە دەگەن سەنىمىم مىعىم. وسى 2 جىلدا قاشقارعا ساياحاتتاپ كەلگەن، قارجى قوسىپ زاۆود سالعان، كاسىپورىن اشقان ادامدار بارعان سايىن مولايدى، مەن، ءسوز جوق، ايەلىمنىڭ جەدەل جولداما جەتكىزۋ سەرىكتەستىگىن ءتىپتى دە جاقسى جۇرگىزۋىنە كومەكتەسىپ، تاعى ءبىر شينجياڭ ەرەكشەلىگىنە يە ءدامدى تاعامدار اسحاناسىن اشىپ، تۇرمىسىمىزدى ءتىپتى دە جاقسارتىپ، ءتىپتى دە كوپ ادامعا قىزمەت وتەيمىن، مەن ءتىپتى دە كوپ ادام كورىكتى شينجياڭعا ساياحاتتاپ كەلسە ەكەن دەپ ويلايمىن!