قۇمىل قالاسى ءىسلام ءدىنى قوعامىنىڭ باستىعى، يجوۋ رايونى وڭتۇستىك جۇڭشان جولى مەشىتىنىڭ يمامى
اقات دولقىن
امەريكا پارلامەنتى قاۋىم پالاتاسى ايتىلمىس شينجياڭعا ساياتىن ”زاڭ جوبا“سىن ماقۇلداپ، جۇڭگو شينجياڭىنىڭ ادامدىق ۇقىق جاعدايىنا سۇرقيالىقپەن شابۋىل جاساپ، جۇڭگونىڭ ۇشقارىلىقتى الاستاۋ جانە لاڭكەستىككە سوققى بەرۋ قۇلشىنىسىن بۇرمالادى، وعان كۇيە جاقتى، ءدىني قايراتكەر رەتىندە، مەن بۇعان توتەنشە كەكتەنەتىندىگىمدى جانە باتىل قارسى تۇراتىندىعىمدى بىلدىرەمىن.
مەن قۇمىلدا تۋدىم، قۇمىلدا ەسەيىپ - ەرجەتتىم، رەفورما جاساعاننان، ەسىك اشقاننان بەرى تيانشاننىڭ وڭتۇستىگى مەن سولتۇستىگىندە تۋىلعان وراسان زور وزگەرىستى ءوز كوزىممەن كوردىم، ءار ۇلت حالقىنىڭ ىنتىماقتى، جاراسىمدى بولىپ، اقىل - پاراساتتارىمەن جانە ەڭبەكشىل قوس قولدارىمەن كوركەم شينجياڭدى بىرگە قۇرعانىنا كۋاگەر بولدىم. ءبىراق الدىڭعى عاسىردىڭ 90 - جىلدارىنان بەرى شينجياڭ رايونىندا مىڭداعان زورلىقتى كۇش، لاڭكەستىك دەلولار (وقيعا) تۋىلىپ، قىرۋار بەيكۇنا بۇقارا ءولىم - جىتىمگە ۇشىراپ، جۇزدەگەن قوعام حاۋىپسىزدىگى حالىق ساقشىسى قىزمەت ۇستىندە قۇربان بولدى، مال - مۇلىك شىعىنى ەسەپسىز بولدى. ءبىر قىدىرۋ زورلىقتى كۇش، لاڭكەستىك دەلولارى (وقيعا) ءدىني ۇشقارىلىق يدەيانىڭ لاڭكەستىكتىڭ ءوسىپ - ءوربيتىن توپىراعى ەكەندىگىن كورسەتتى. ءبىراق امەريكانىڭ كەيبىر ساياساتپازدارى ءبىزدىڭ ۇشقارىلىقتى الاستاۋ، لاڭكەستىككە سوققى بەرۋ جاعىندا جاساعان قۇلشىنىستارىمىز بەن ناتيجەلەرىمىزدى كورمەسكە سالدى جانە تەرىسكە شىعاردى، ويبەكتيۆ شىندىققا قۇرمەت ەتپەدى، ءبىزدىڭ ادامدىق ۇقىق جاعدايىمىزدى ەشبىر نەگىزسىز جازعىردى جانە جالا جاپتى، ولاردىڭ بۇل ارەكەتى ”ءۇش ءتۇرلى كۇش“ پەن لاڭكەستىكتى قولداعاندىق، قۇتىرتقاندىق. ءبىزدىڭ وتانىمىزدىڭ كۇن سايىن تۇلەجىپ كەلە جاتقاندىعىن كورگىسى كەلمەگەندىك، ءبىزدىڭ ءار ۇلت بۇقارامىزدىڭ تىنىش، باقىتتى تۇرمىسىن ءتىپتى دە كورگىسى كەلمەگەندىك. ءدىني قايراتكەر بولعان مەن كوكىرەك كەرە امەريكانىڭ كەيبىر ساياساتپازدارىنا: ەندىگارى اۋىزدارىڭا كەلگەندى كوكىپ، وتىرىك وسەك شىعارماڭدار، شينجياڭداعى ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تۇرمىسى جاقسى ما، جامان با، شينجياڭدىقتار ەڭ سويلەۋ ۇقىعىنا يە، ءبىزدىڭ تىنىش ىنتىماعىمىزدى، تاتۋ - ءتاتتى تۇرمىسىمىزدى بۇلدىرۋگە ۇرىنعان ءارقانداي قاسكۇنەمدىك ارەكەت، ءسوزسىز، جەڭىلىسپەن تىنادى دەپ قاتاڭ ەسكەرتەمىن.
كوپكە ايان، ءومىر ءسۇرۋ ۇقىعى ەڭ نەگىزگى ادامدىق ۇقىق، زورلىقتى كۇش، لاڭكەستەر ادام ءومىرىن بەتالدى ويىنشىق ەتىپ، ءىسلام ءدىنىنىڭ ءومىردى قاستەرلەيتىن ءدىن قاعيداسىنا قيانات جاسادى ءارى ادامدىق ۇقىقتى كوزگە ىلمەدى جانە اياققا تاپتادى. شينجياڭنىڭ زاڭ بويىنشا لاڭكەستىككە سوققى بەرىپ، ۇشقارىلىقتى الاستاۋ قىزمەتىن ورىستەتۋى − ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تىرشىلىك ۇقىعىنا، سالاماتتىق ۇقىعىنا، دامۋ ۇقىعىنا ەڭ جوعارى شەكتە كەپىلدىك ەتۋى. فاكت شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ شارالارىنىڭ پايدالى دا ءونىمدى بولعاندىعىن، ءار ۇلت حالقىنىڭ تابىس سەزىمىن، باقىت سەزىمىن، حاۋىپسىزدىك سەزىمىن كۇشەيتكەندىگىن دالەلدەدى.
شينجياڭدا ءدىني سەنىم ەركىندىگى ساياساتى جالپى بەتتىك تياناقتانىپ، ۇكىمەت دىنگە سەنەتىن ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ قالىپتى ءدىني قاجەتىنە تولىق كەپىلدىك ەتىپ، ”جەتىنى جەتكىزۋ، ەكى بولۋ، توعىز سەپتەۋ“دى اتقاردى. مەن تۇرعان مەشىتكە مونشا سالىنىپ، اۋا رەتتەگىش ورناتىلىپ، ەمدەۋ، ءدارى - دارمەكتەرى سەپتەلىپ، ءدىني قيمىل شارت - جاعدايى زور دارەجەدە جاقسارىپ، دىنگە سەنەتىن ءار ۇلت بۇقاراسى كەڭ دە جارىق، ورتاسى كوركەم مەشىتتە قالىپتى ءدىني قيمىلدارىن ورىستەتەدى.
كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنان وقۋ تاۋىسقان مەن تانيتىن تاربيەلەنۋشىلەردىڭ وزگەرىسى وتە زور، زاڭدىق تانىمى، مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋ قابىلەتى تۇگەلدەي زور دارەجەدە جوعارىلاعان، بەلگىلى كاسىپتىك شەبەرلىك يگەرگەن، سونداي - اق قىزمەت تاۋىپ العان. ولار ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ قۇرساۋىنان قۇتىلىپ، قالىپتى تۇرمىس وتكىزدى. ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تۇرمىس شارت - جاعدايى بارعان سايىن جاقسارىپ، باقىت كورسەتكىشى بارعان سايىن جوعارىلادى. بۇلاردى سەندەر بىلەسىڭدەر مە؟ وتىرىك ايتقان امەريكانىڭ كەيبىر ساياساتپازدارى، سەندەر ءبىزدىڭ كوركەم شينجياڭعا، كوركەم قۇمىلعا كەلىپ كورىپ پە ەدىڭدەر؟ سەندەر شينجياڭنىڭ ادامدىق ۇقىعىن جەلەۋ ەتىپ، وزدەرىڭنىڭ سۇرقيا ماقساتتارىڭدى جۇزەگە اسىرماق بولىپ وتىرسىڭدار. ءدىني قايراتكەر سالاۋاتىممەن مەن سەندەرگە جيىركەنىشتى ويىندارىڭدى دەرەۋ توقتاتىڭدار، تاريح جەريتىن، ادامدار جەريتىن قودىراڭداعان ەسەرسوقتىقتارىڭدى ەندىگارى ىستەمەڭدەر دەپ قاتاڭ ەسكەرتەمىن.
