قاشقار ايماعى ءپايزاۋات اۋدانى قىزىلسۋ اۋىلىنىڭ ديقانى
رامەتوللا اجى
مەنىڭ اتىم رامەتوللا اجى، بيىل 81 جاسقا كەلدىم، ءپايزاۋات اۋدانى قىزىلسۋ اۋىلى باعتوعراق قىستاعىنىڭ ديقانىمىن. جاڭا جۇڭگو قۇرىلعان 70 جىلدان بەرى، پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ شىنايى قامقورلىعىندا، اۋىلىمىزدىڭ بەت - بەينەسىندە جەر مەن كوكتەي وزگەرىستەر تۋىلدى، بۇقارا تىنىش ءومىر، شات - شادىمان تىرشىلىك كەشىردى، مەنىڭ وتباسى تۇرمىسىم دا تىنىش تا جاراسىمدى بولدى. بالالارىم مەن نەمەرەلەرىمنىڭ وتاننىڭ ايالاۋىندا سالامات ەرجەتىپ، كوڭىلدى تۇرمىس كەشىرگەنىن كورگەندە، مەن شىن جۇرەگىممەن قاتتى قۋاناتىنمىن.
قالىڭ بالالارىم مەن نەمەرەلەرىمنىڭ ىشىندە مەن جيەن قىزىم چيمانگۇلدى ەرەكشە جاقسى كورەمىن. 2012 - جىلى ول ۇزدىك ناتيجەمەن داشۋەگە ءوتتى، وقۋداعى كەزىندە ول مەملەكەتتىڭ وقۋعا كومەك قاراجاتى مەن سيلىق قاراجاتىنان يگىلىكتەنىپ ءجۇردى. 2017 - جىلى 7 - ايدا چيمانگۇل وقۋىن تابىسپەن تامامدادى، مەن جيەن قىزىم قول جەتكىزگەن تابىسقا قۋانىپ جۇرگەن سول ءبىر شاقتا، ونىڭ ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ ۋلاۋىنا ۇشىراپ، بارسا كەلمەس جولعا ءتۇسىپ كەتە جازداعانىن بايقادىم.
چيمانگۇل داشۋە ءبىتىرىپ ۇيگە قايتىپ كەلگەننەن كەيىنگى بىرنەشە ايدا، مەن ونىڭ بۇرىنعىدان مۇلدە باسقاشا بولىپ وزگەرگەنىن بايقادىم، ونىڭ بارعان سايىن ۇشقارىلانىپ، ۇيدەگىلەردىڭ جانە دوستارىنىڭ وزگە ۇلت ادامدارىمەن قارىم - قاتىناس ورناتۋىنا جول قويمايتىنىن، مەيلى جەيتىن، پايدالاناتىن زاتتار، كيىم - كەشەك سياقتىلاردىڭ بارلىعىندا دا تۇگەلدەي ”مۇسىلمانشا“ بولسا عانا بولادى دەپ، ۇكىمەت كومەكتەسىپ سالعان ءۇيدى، تاراتقان ءتۇرلى نارسەلەر مەن قوسىمشا قاراجات سياقتىلاردى ”مۇسىلمانشا ەمەس، الۋعا بولمايدى“ دەيتىنىن سەزىندىم. مەن مۇنان قاتتى الاڭدادىم، ونىڭ قالايشا ءبۇيتىپ وزگەرگەنىن بىلە المادىم. مەن ءبىرتالاي جاس جاسادىم، ءار ۇلتتان دوستارىم بار، اسىرەسە، مەن بارىس - كەلىس جاساعان حانزۋ كادرلار، ولار شىن نيەتتەرىمەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ مادەنيەتى مەن عۇرىپ - ادەتىنە قۇرمەت ەتىپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ تۇرمىسىمەن بۇكىلدەي توعىسىپ كەتكەن. ولار بىزبەن ەتەنە ءوتىپ، ءبىزدىڭ كوپتەگەن قيىنشىلىقتاردى شەشۋىمىزگە كومەكتەسەدى. كەيىن ءبىلدىم، چيمانگۇل داشۋەدەگى كەزىندە جەلىدەگى كەيبىر ايتىلمىس ”دوستارى“نا ىلەسىپ، كەيبىر ءدىني ۇشقارى يدەياسى بار بەينەجازبالار مەن ماقالالاردى كورىپ، ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ ىقپالىنا ۇشىراپتى. بىرتە - بىرتە مەن ونىڭ جۇزىنەن بۇرىنعىداي پاك رياسىز كۇلكىنىڭ جوعالعانىن بايقادىم، سوزدەرى مەن ارەكەتتەرى دە ۇلتتىق سىڭار جاقتىلىق پەن وشپەندىلىككە تولعان. ونىڭ ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ قۇيىنا بەلشەسىنەن باتقانىن كورىپ، تۇتاس ءۇي ىشىمىزدەگىلەر تەگىس الاڭداي باستادىق.
2017 - جىلى كۇزدە ۇيدەگىلەردىڭ ناسيحاتتاۋىمەن چيمانگۇل كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنا ۇيرەنۋگە باردى. باستابىندا مەن ونىڭ مەكتەپتەگى تۇرمىسىنىڭ جاقسى بولماۋىنان، جاقسى ۇيرەنە الماۋىنان الاڭدادىم. وسى سۇراقتاردىڭ جەتەگىمەن، ءبىر كۇنى مەن ارناۋلى تۇردە تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنا جيەن قىزىمدى كورۋگە بارىپ، ونىڭ ۇيرەنۋ، تۇرمىس جاعدايىن كورىپ ۇعىستىم. تاماشا ۇيرەنۋ ورتاسىن، ءدامدى تاماقتاردى كورىپ، ونىڭ قۋانىشتى بەينەدە ۇيرەنۋ، تۇرمىس جاعدايىن ايتقانىن ەستىپ، كوڭىلىم ورنىقتى. تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنىڭ تاربيەلەپ، قۇتقارۋىندا چيمانگۇلدىڭ رۋحاني كۇيى بارعان سايىن جاقسارىپ، مىنەزى دە اشىق - جارقىن بولا ءتۇستى، ءار رەت ۇيگە قايتقاندا ول ىلعي ماعان تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىندا بولعان قىزىقتى اڭگىمەلەردى ايتىپ بەرەدى.
باۋلۋ بارىسىندا چيمانگۇل مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋدى، زاڭ بىلىمدەرىن، كاسىپتىك شەبەرلىكتى جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋدى نەگىزگى مازمۇن ەتكەن ساباقتاردى ۇيرەندى. ول ماعان ءوزىنىڭ بۇرىن مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋدى جانە زاڭ بىلىمدەرىن ۇيرەنۋگە ءمان بەرمەگەندىگىن، باۋلىنۋ ارقىلى زاڭ ءبىلىمى بارىنشا جوعارىلاپ، مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋ ورەسى دە كورنەكتى جوعارىلاعانىن، ونان دا ماڭىزدىسى، نەنىڭ زاڭدى ەكەندىگىن، نەنىڭ زاڭسىز ەكەندىگىن، نەنى ىستەۋگە بولاتىندىعىن، نەنى ىستەۋگە بولمايتىندىعىن تۇسىنگەنىن ايتتى. مەن وعان قاتەلەسۋدەن قورىقپاۋدى، تەك دەر كەزىندە تۇزەتىپ السا بولعانى كەش قالمايتىندىعىن ايتتىم. مەن ونى تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىندا جاقسى ۇيرەنۋگە، وسى ورايدان پايدالانىپ وزىندىك قابىلەتىن جوعارىلاتىپ، وقۋىن تاۋىسقان سوڭ ءوزى ۇناتاتىن جۇمىس تابۋعا قۇلشىنۋعا شابىتتاندىردىم.
قۇلشىنعانعا قۇت ءۇيىر دەگەندەي، چيمانگۇل ءبىزدىڭ ءۇمىتىمىزدى جەردە قالدىرماي، ۇزدىك ناتيجەمەن تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنداعى وقۋىن تاۋىستى.
قازىر جيەن قىزىمنىڭ شۋاقتى كۇندەي جايناعان جايدارى ءجۇزىن كورسەم قاتتى قۋانىپ، كوڭىلىم ءتىپتى دە جاي تابادى. وسى ءىس ارقىلى مەن ونىڭ بۇدان كەيىنگى تۇرمىستا دۇرىس پەن بۇرىستى پارىقتاپ، جاقسى مەن جاماندى ايىرا الاتىنىنا سەنەمىن. وسىنىڭ ءبارىن تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنىڭ تاربيەلەپ قۇتقارۋىنان بولە قاراۋعا بولمايدى. مەنىڭ جيەن قىزىم ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ ۋلاندىرۋىنا، جەلىكتىرۋىنە ۇشىراسا دا پارتيا مەن ۇكىمەت ونى تاستاپ قويعان جوق، قايتا ونى كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋعا تەگىن قاتىناستىرىپ، ونى قۇتقارىپ، ماعان قاعىلەز، سالامات، كوڭىلدى جيەن قىزىمدى قايتادان قاۋىشتىردى، بۇعان قالايشا اسەرلەنبەيىن؟
چيمانگۇل وقۋىن تاۋىسقاننان كەيىن، پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ كوڭىل بولۋىندە، قامقورلىعىندا ەمتيحاننان سۇرىنبەي ءوتىپ، اۋداندىق ادام كۇشى بايلىعى جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ مەكەمەسىنە قىزمەتكە شاقىرىلدى. كەيىن ۇيىنە جاقىندىعىن ەسكەرگەن مەكەمەسى ونى قىزىلسۋ اۋىلىندا ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ بويىنشا قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنە قىزمەتكە جىبەردى. قازىر ءار كۇنى جۇمىستان تۇسكەن ول ماعان كەلىپ، قىزمەتى مەن تۇرمىسىنداعى بولماشى ىستەرگە دەيىن ايتىپ تۇراتىن بولدى. ونىڭ شاتتانعان كوڭىلدى بەينەسىن كورىپ، ءوزىمدى جاسارىپ قالعانداي سەزىنەتىن بولدىم. مەن وعان: ”’ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ‘ قىزمەتىنە قاتىناسۋ داڭق، ونان دا ماڭىزدىسى، پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ ساعان سەنىم ارتقانى، سەن جاقسى قۇلشىنىپ، اۋىلداستار ءۇشىن ناقتى ءىس، جاقسى ءىس ىستەۋىڭ كەرەك“، - دەيمىن. چيمانگۇل ماعان بۇدان كەيىن ءوزىنىڭ جاقسى بەينە تانىتىپ، ەرتەرەك كوممۋنيستىك پارتيا مۇشەسى بولۋعا تالپىنىپ، ءىس جۇزىندىك ارەكەتى ارقىلى پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ قامقورلىعىن جانە قۇتقارعان جاقسىلىعىن اقتايتىنىن ايتتى.
قازىر بۇكىل وتباسىمىزداعىلاردىڭ تۇرمىسى قايتادان دۇرىس ارناعا ءتۇستى. قىزىم، كۇيەۋ بالام، جيەنىم، جيەن قىزىم بارلىعىنىڭ ءوز جۇمىستارى بار، كەمپىرىم ەكەۋىمىز دە پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ حالىققا تيىمدىلىك جاساۋداعى ءتۇرلى ساياساتتارىنان يگىلىكتەنىپ وتىرمىز. ەسىكتىڭ الدىنداعى اسفالت جول، وتىرعان بەيقۇت ءۇي بارلىعى پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ بىزگە دەگەن ەڭ جان اشىر قامقورلىعى. جيەن قىزىم چيمانگۇلدىڭ قازىر قىزمەتى تۇراقتى، تۇرمىسى باقىتتى، ايىنا 3000 يۋانعا تاياۋ ەڭبەكاقىسى بار، تاعى 1800 يۋاندىق ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ بويىنشا قوسىمشا قاراجات الادى، ۇكىمەت تاعى بەس قامسىزداندىرۋىن تاپسىرىپ جاتىر. مەن قاراپايىم ديقان بولعانىممەن، وسى بىرنەشە جىلداعى كورگەنىم مەن ەستىگەنىم پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ اۋىلىمىزدىڭ دامۋى، وتباسىمىزدىڭ باقىتى ءۇشىن جاساعان قۇلشىنىستارىن شىنايى سەزىندىردى، ءبىز مۇنداي جاقسىلىقتى ماڭگى ۇمىتپايمىز.
