− اۆتونوميالى رايوننىڭ جەر - جەرى، تاراۋلارى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە بارىسىندا فورماشىلدىق، تورەشىلدىك ماسەلەلەرىن ۇزدىكسىز رەتتەدى، جونگە سالدى
2 - توپتاعى ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسى ورىستەتىلگەننەن بەرى، اۆتونوميالى رايونىمىزدىڭ جەر - جەرى، تاراۋلارى، ورىندارى نازاردى ”2+8“ ارناۋلى رەتتەۋ - جونگە سالۋ مىندەتىنە شوعىرلاندىرىپ، «فورماشىلدىقتاعى كورنەكتى ماسەلەلەردى شەشىپ، نەگىزگى ساتىنىڭ اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتۋ جونىندەگى 20 تارماقتى شارا»نى ونان ارى ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، نەگىزگى ساتىنىڭ اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتۋدى، نەگىزگى ساتىعا اۋىرتپالىقتىڭ جەڭىلدەگەنىن سەزىندىرۋدى مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، نىسانانى ءدال كوزدەپ كۇش سالۋدى كۇشەيتىپ، جوعارى مەن تومەن بىرلەسە قيمىلداپ، ۇزدىكسىز رەتتەپ، جونگە سالىپ، فورماشىلدىق، تورەشىلدىك ”ءسىڭىستى دەرتىن“ الاستادى.
■”حۇجاتتاردى ىقشامداپ، جيىندى ازايتۋ“ نەگىزگى ساتىنىڭ اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتۋگە قۋات ۇستەدى
”نەگىزگى ساتىنىڭ اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتۋ قىزمەتى ورىستەتىلگەننەن بەرى، مەن قاجەتسىز جيىنداردىڭ اشىلماعاندىعىن، جوعارىدان كەلەتىن حۇجاتتاردىڭ ازايعانىن، ءبىرىنشى شەپتە بولاتىن ۋاقىتىمىزدىڭ كوبەيگەنىن سەزىندىم، بۇقارا دا ءبىزدىڭ قىزمەتىمىزگە قازىر ءدان ريزا“، - دەدى 12 - ايدىڭ 1 - كۇنى بۋىرشىن اۋدانى دۋلايتى اۋىلدىق پارتكومنىڭ شۋجيى لۋ باۋچي تەبىرەنە.
نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەمەن بىرلەستىرىپ، اۆتونوميالى رايون حۇجاتباستىلىقتى، ءماجىلىسباستىلىقتى كۇش سالا رەتتەپ، جونگە سالىپ، ءار تاراۋدىڭ حۇجات شىعارۋدى تەكسەرىپ بەكىتۋ قىزمەت ولشەمىن جاساپ، ءماجىلىستى تەكسەرىپ - بەكىتۋ ءتۇزىمىن قاتاڭ اتقارىپ، نىسانانى ولشەمدەندىرۋ ءتىزىمىن ورناتىپ، يكەمدى تۇردە سوڭىنا ءتۇستى. وتكەلدى قاتاڭ، مىقتى يگەرىپ، سانىن كوپ مولشەردە ىقشامداپ، ازايتىپ، ساپا مەن ونىمدىلىكتى جوعارىلاتتى.
”7 - ايدان باستاپ ءبىز اۆتونوميالى رايونعا توتە قاراستى تاراۋلاردىڭ حۇجاتتارىن، ماجىلىستەرىن اي سايىن اداقتاپ، ماسەلەلەردى دەر كەزىندە بايقاپ، تۇزەتۋگە قۋزاپ، ەسكەرتىپ، ىقشامداۋ نىساناسىنىڭ تىڭعىلىقتى اتقارىلۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتتىك“. اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ قۋزاۋ - تەكسەرۋ كەڭسەسى جالپىلىق تەكسەرۋ - زەرتتەۋ باسقارماسىنىڭ ورىنباسار باستىعى شيە لي بىلاي دەدى: سونىمەن بىرگە، ايماق، وبلىس، قالالاردىڭ قىزمەتتەرىنە جەتەكشىلىكتى كۇشەيتىپ، قۇبىلتىپ، تۇرلەندىرىپ حۇجات شىعارۋ، تومەن دارەجەلى ورىنداردان ساندى مالىمەت - ماتەريالداردى بەتالدى سۇراۋ سياقتى قۇبىلىستاردى تۇزەتتىك. بيىل 1 - ايدان 9 - ايعا دەيىن، اۆتونوميالى رايون دارەجەسىندە جاسالىپ تاراتىلعان ءتۇيىندى ىقشامدالاتىن حۇجاتتار، اشىلاتىن ماجىلىستەر سايكەس مەزگىلدەگىدەن جەكە - جەكە ％45.4 جانە ％48.3 ازايدى؛ ايماقتار، وبلىستار، قالالار دارەجەسىندە جاسالىپ تاراتىلعان جالپى حۇجاتتار، اشىلاتىن ماجىلىستەر سايكەس مەزگىلدەگىدەن جەكە - جەكە ％51.8 جانە ％51.4 ازايدى.
فورماشىلدىققا فورماشىلدىقپەن قارسى تۇرۋ سىندى سىڭايلىق، نىسايلىق ماسەلەلەردى باتىل تيۋ ءۇشىن، نەگىزگى ساتىدان كەستە تولتىرۋدى، سۋرەتكە ءتۇسىرىپ ءىز قالدىرۋدى قالىپتان تىس، بەتالدى تالاپ ەتۋ سياقتى ماسەلەلەردى دەر كەزىندە تۇزەتتى.
التاي ايماعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە ورىستەتۋدى وراي ەتىپ، اۋىرتپالىقتى جەڭىلدەتۋ مەحانيزمىن ورناتىپ، حۇجاتتاردى، ماجىلىستەردى تەكسەرىپ - بەكىتۋ ءتۇزىمىن جاساپ، حۇجاتتاردىڭ تاراتىلۋىن، ماجىلىستەردىڭ جيىلىگى مەن كولەمىن قاتاڭ مەڭگەردى. بيىل 1 - ايدان 10 - ايعا دەيىن، التاي ايماعى دارەجەسىندە جاسالىپ تاراتىلعان ءتۇرلى حۇجاتتار، اشىلاتىن ماجىلىستەر سايكەس مەزگىلدەگىدەن جەكە - جەكە ％52.1 جانە ％61.3 ازايىپ، كادرلاردى ”قولبايلاۋدان بوساتۋ“عا قۇلشىندى.
■ قۋزاپ تەكسەرۋ، تەكسەرۋ، باعالاۋ ىستەرىن ازايتتى جانە ارناعا ءتۇسىردى
نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەمەن بىرلەستىرىپ، اۆتونوميالى رايون فورماشىلدىق، تورەشىلدىك ماسەلەلەرىن رەتتەۋدى، جونگە سالۋدى اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ شارلاۋىنىڭ جانە ايماق، اۋدانداردىڭ شارلاۋىنىڭ ماڭىزدى مازمۇنىنا ەنگىزىپ، جاپپاي قامتيتىن ءتۇزىم اتقارۋ جانە باقىلاۋ مەحانيزمىن ورناتۋعا قۇلشىنىپ، نەگىزگى ساتىنىڭ اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتۋ نىسانا - مىندەتىن تياناقتاندىرماۋ، شىعاراتىن حۇجاتتاردىڭ ءتۇرىن وزگەرتۋ، قۋزاپ تەكسەرۋ، تەكسەرۋ، باعالاۋ تىم كوپ، تىم ءجيى بولۋ، قالىپتان تىس ءىز قالدىرۋ سياقتى كورنەكتى ماسەلەلەردى تەكسەرىپ ءبىر جاقتى ەتۋ سەرپىنىن ارتتىرىپ، تۇزىمدەردىڭ قاي - قاشان دا ايباتتى بولۋىنا، جەر - جەردە ءونىمدى بولۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتتى.
”قۋزاپ تەكسەرۋدىڭ، تەكسەرۋدىڭ، باعالاۋدىڭ تىم كوپ، تىم ءجيى بولۋ، قالىپتان تىس ءىز قالدىرۋ ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن، ءبىز ىستەن بۇرىن تىركەۋ، ىستەن كەيىن مالىمدەۋ ءتۇزىمىن اتقاردىق، تاراۋلار قۋزاپ تەكسەرۋ، تەكسەرۋ، باعالاۋ ىستەرىن جۇرگىزەردەن، كەمىندە، ءبىر اپتا بۇرىن اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم كەڭسەسىنە ناقتى جوبانى تىركەتەدى، قىزمەت اياقتاعان سوڭ قۋزاپ تەكسەرۋدىڭ، تەكسەرۋدىڭ، باعالاۋدىڭ ورىستەتىلۋ جاعدايى تۋرالى مالىمەت بەرەدى، ءسويتىپ ءبىر شارلاۋمەن بولدى - ءبىتتى قىلۋدان ساقتاندىق“، - دەيدى شيە لي. سونىمەن قاتار، قۋزاپ تەكسەرۋ، تەكسەرۋ، باعالاۋ نىساندارىنداعى باستاماشى ورىندارمەن ۇشتاسۋدى، پىكىرلەسۋدى كۇشەيتىپ، توپىرلاپ ورىستەتۋدەن ساقتانعان. قازىر، اۆتونوميالى رايون، ايماق ەكى دارەجەلى ورىندار توقتاتقان جوسپاردان تىسقى قۋزاپ تەكسەرۋ، تەكسەرۋ، باعالاۋ ىستەرى 50دەن اسقان. بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىستىق ءتارتىپ تەكسەرۋ كوميتەتى، باقىلاۋ - تەكسەرۋ كوميتەتى بايىنعولين وبلىسىنىڭ 2019 - جىلعى 16 ءتۇرلى قۋزاپ تەكسەرۋ، تەكسەرۋ، باعالاۋ جىلدىق جوسپارىن جانە اۋدان، قالالاردىڭ 2019 - جىلعى قۋزاپ تەكسەرۋ، تەكسەرۋ، باعالاۋ جىلدىق جوسپارىن قاتاڭ اتقارىپ، جىلدىق جوسپارعا الىنباعان ىستەردى ۇيىمداستىرماۋدى، ورىستەتپەۋدى تالاپ ەتتى. اۆتونوميالى وبلىستىق قۋزاپ تەكسەرۋ، تەكسەرۋ، باعالاۋ قىزمەتىن تەكسەرىپ - بەكىتۋ، تىركەۋ ءتۇزىمىن قاتاڭ تياناقتاندىرىپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ، جەتەكشىلىك ەتۋ اتىمەن قۋزاپ تەكسەرۋ، تەكسەرۋ، باعالاۋ جۇرگىزۋدى قاتاڭ شەكتەدى.
قۇمىل قالالىق تۇرعىن ءۇي جانە قالا، اۋىل قۇرىلىسى مەكەمەسى جىلدىق جوسپارعا الىنباعان ىستەردى جاپپاي كۇشىنەن قالدىردى، سونداي - اق تەكسەرۋ ءتاسىلىن، تەكسەرۋ ءتارتىبىن ىقشامداپ، ”قوس كەزدەيسوق، ءبىر جاريا“ تاسىلىنەن پايدالانىپ كەزدەيسوق تەكسەرۋ ورىستەتۋگە كوڭىل ءبولىپ، شىنايى، ناقتى بولۋعا، توپىرلاماۋعا، قايتالاماۋعا تالپىندى. قۇمىل قالالىق تۇرعىن ءۇي جانە قالا، اۋىل قۇرىلىسى مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار مەكەمە باستىعى شياۋ يۇيجۋ بىلاي دەدى: ”قىزمەت شارالارىن ۇزدىكسىز ناقتىلاۋ ارقىلى ءتۇزىمنىڭ اتقارىلۋىن كۇشەيتىپ، ورىن تەپكەن ءتۇرلى ماسەلەلەردى شىنايى شەشىپ، اۋىرتپالىقتى شىن جەڭىلدەتۋدى، شىن اۋىرتپالىقتى جەڭىلدەتۋدى جۇزەگە اسىرامىز“.
■ كوپ شارا نەگىزگى ساتىداعى قوعامدىق جونگە سالۋدىڭ تىڭ ومىرشەڭدىگىن قاۋلاتتى
11 - ايدىڭ 26 - كۇنى ونسۋ اۋداندىق اكىمشىلىك قىزمەت وتەۋ ورتالىعىنىڭ ۇلكەن زالىندا، جىلجىمايتىن مۇلىك تەرەزەسىندە جۇمىس ءبىتىرىپ تۇرعان ونسۋ اۋدانى حۇڭدا وتكەرمەلى ءۇي دەلدال سەرىكتەستىگىنىڭ قىزمەتشىسى نۇرجامال ءمۇتاللىپ بىلاي دەدى: ”بۇرىن ساراپتاۋ مالىمەتى، از دەگەندە، 15 كۇندە شىعاتىن، قازىر قاتىستى ىستەر بىرىكتىرىلىپ، ماتەريال تولىق بولسا 10 مينۋتتا جۇمىس بىتەتىن بولدى، تۇسكە دەيىن يەلىك وتكەرۋدىڭ بارلىق راسمياتىن بىتىرە الاسىز، وتە قولايلى“.
نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە بارىسىندا، اۆتونوميالى رايونىمىزدىڭ جەر - جەرى نەگىزگى ساتىداعى قوعامدىق جونگە سالۋ رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، ”تاراۋلار نەگىزگى ساتىنى وزەك ەتە جۇمىس ىستەيتىن“ ءتۇزىلىس - مەحانيزم قاراستىرىپ، ورناتىپ، ”ەڭ كوپ بولعاندا ءبىر رەت بارۋ“ رەفورماسىن ىلگەرىلەتىپ، ”قىزمەت وتەۋ بۇقارانى وزەك ەتە جۇرگىزىلەتىن“ ءتۇزىلىس - مەحانيزم قاراستىرىپ، ورناتىپ، اكىمشىلىك قىزمەت وتەۋدىڭ قولايلى، جوعارى ءونىمدى بولۋىن جانە قىزمەت وتەۋ كولەمىنىڭ نەگىزگى ساتىعا قاراي كەڭەيۋىن ىلگەرىلەتىپ، قىزمەت وتەۋ مەن باسقارۋدا ءبىر باعىتتا كۇش جۇمساپ، ساندى مالىمەتتىڭ كوپ جۇگىرۋىنە، بۇقارانىڭ از جۇگىرۋىنە مۇمكىندىك جاسادى.
اقسۋ ايماقتىق اكىمشىلىك قىزمەت وتەۋ ورتالىعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەمەن بىرلەستىرىپ، بۇقارانىڭ كاسىپورىن اشۋدا كوپ تاراۋعا بارىپ كوپ راسميات ءبىتىرۋى سىندى قيىن ماسەلەنى كوزدەي وتىرىپ، ايماقتىڭ ”ينتەرنەت +“ اكىمشىلىك قىزمەت وتەۋ تۇعىرىنا سۇيەنىپ، ”كاسىپورىن اشۋ“ جيناقتىق قىزمەتىن ورتاعا قويىپ، كاسىپورىن اشۋعا ساياتىن بازار باقىلاۋ - باسقارۋ، سالىق سياقتى تاراۋلاردىڭ قاتىستى جۇمىستارىنان جانە ماتەريالدارىنان ورتاق يگىلىكتەنۋدى، بىرلەسىپ ءبىتىرۋدى، ءبىتىرۋ بۋىندارىنىڭ جالپى بارىسىندا تۇيىق باقىلاۋ - باسقارۋ جۇرگىزۋدى جۇزەگە اسىردى، سونداي - اق كومەكتەسىپ ءبىتىرۋ، وكىلەتتى ءبىتىرۋ، تاڭبانى ۇيىنە بارىپ باسىپ بەرۋ سياقتى قىزمەتتەر ارقىلى كاسىپورىن اشۋعا جۇمسالعان ەڭ قىسقا ۋاقىت 0.5 قىزمەت كۇنى بولۋدى جۇزەگە اسىردى.
”كادرلار كەستەنى وزەك ەتىپ جۇمىس جۇرگىزەتىن“ قيىن ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن، اۆتونوميالى رايون ”نەگىزگى ساتىدا ءبىر كەستە“ رەفورماسىن ىلگەرىلەتىپ، نەگىزگى ساتى كادرلارىن قاجەتسىز، قايتالامالى كەستە تولتىرۋدان ازات ەتىپ، زەيىن - زەردەلەرى مەن كۇش - قايراتتارىن ورنىقتىلىقتى يگەرۋ، تياناقتاندىرۋدى جەبەۋگە شوعىرلاندىرۋىنا، ارناۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەمەن بىرلەستىرىپ، سانجى وبلىسى ”نەگىزگى ساتىدا ءبىر كەستە“ رەفورماسىن تۇيىندە سىناق ەتۋ قىزمەتىن تەرەڭدەتىپ، كەستەلەردى ىقشامداپ، قىسقارتىپ، ”ءبىر تۇردەگى قىزمەتكە ءبىر كەستە“ بولۋدى، ”ۇقساس تۇردەگى ساندى مالىمەتتى ءبىر رەت جيناقتاۋ“دى جۇزەگە اسىردى. سونىمەن قاتار، اداقتاۋدى، رەتتەپ - بىرىكتىرۋدى ارناعا تۇسىرۋمەن قاتار جۇرگىزۋگە تاباندى بولىپ، جوعارى دەڭگەيدە جوبالاۋدى كۇشەيتىپ، قاينار - كوزىنەن مەڭگەرۋگە كوڭىل ءبولىپ، رۇقسات بەرۋدى تەكسەرۋ، باعالاۋ - ساراپتاۋ، جاۋاپكەرشىلىكتى قۋزاستىرۋ سياقتى جاقتاردان ەرەجە - ءتۇزىم ورناتىپ، فورماشىلدىقتى، تورەشىلدىكتى باتىل تيىپ، نەگىزگى ساتىنى قول بايلاۋدان بوساتىپ، نەگىزگى ساتىنىڭ اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتىپ، نەگىزگى ساتىداعى قوعامدىق جونگە سالۋدىڭ تىڭ ومىرشەڭدىگىن قاۋلاتىپ، كادرلار ستيلىنە ۇزدىكسىز بۇرىلىس جاساۋدى ىلگەرىلەتتى.
(تىلشىلەر جاڭ يانفاڭ، شيا چيڭ، اقسۋ تىلشىلەر پۋنكتىنەن رىن حۇڭفاڭ، ەرىكتى تىلشىلەر ما شياۋفاڭ، ليۋ ۋىنحۋا، چىن ليۋىن، حۋ جۇنشيۋ، ياڭ شينلياڭ جازعان)
