تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   شينجياڭ حابارلارى

شينجياڭنىڭ گۇلدەنۋىن، ورنىقتىلىعىن بۇلدىرەتىن ءارقانداي قاسكۇنەمدىك، ءسوزسىز، ىسكە اسپايدى

شينجياڭ ءوندىرىس - قۇرىلىس بيڭتۋانى پارتكومىنىڭ تۇراقتى مۇشەسى، ورىنباسار جىڭۋي

ءمۇتاللىپ ءماتتوحتى

  جۋىقتا امەريكا پارلامەنتى قاۋىم پالاتاسى ايتىلمىس شينجياڭعا ساياتىن ”زاڭ جوبا“ ماقۇلداپ، شىندىقپەن ساناسپاي، اق پەن قارانى شاتاستىرىپ، جۇڭگو شينجياڭىنىڭ ادامدىق ۇقىق جاعدايىنا قاساقانا جالا جاۋىپ، جۇڭگونىڭ ۇشقارىلىقتى الاستاۋ جانە لاڭكەستىككە سوققى بەرۋ قۇلشىنىسىنا ورشەلەنە كۇيە جاعىپ، جۇڭگو ۇكىمەتىنىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ ساياساتىنا جات نيەتپەن سوقتىقتى، بۇل ەلىمىزدىڭ ىشكى ىسىنە دورەكىلىكپەن كيلىككەندىك، حالىقارالىق قارىم - قاتىناستىڭ نەگىزگى ولشەمىن اشىقتان - اشىق اياققا تاپتاعاندىق، بۇل ولاردىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ ماسەلەسىندەگى قوس ولشەمىن جانە كولگىرسىگەن سۇمپايى زورەكەرلىك لوگيكاسىن ايپاراداي اشىپ تاستادى.

  تاريح بۇرمالاۋعا كونبەيدى، فاكتتى تەرىسكە شىعارۋعا كەلمەيدى. شينجياڭ جۇڭگو تەرريتورياسىنىڭ ايرىلماس ءبىر بولىگى، شينجياڭداعى ۇلتتار جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ قۇرامداس بولىگى. شينجياڭ تاريحتان بەرى كوپ ءدىن قاتار ءومىر سۇرگەن ءوڭىر، شينجياڭداعى ءار ۇلت مادەنيەتى جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ قۇشاعىندا وركەندەپ دامىعان. ءىسلام ءدىنى ۇيعۇر ۇلتى تۋمىسىنان سەنگەن ءارى بىردەن - ءبىر سەنگەن ءدىن ەمەس. تاياۋ زاماننان بەرى، جۇڭحۋا ۇلتى ءومىر مەن ولىمگە ءدوپ كەلگەن قاتەرلى كەزدەردە شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقى بۇكىل ەل حالقىمەن بىرگە قايراتتانا قارسىلىق كورسەتىپ، ەل باسىنا تونگەن حاۋىپكە بىرگە اتتانىپ، ماقتان ەتەرلىك وتانشىلدىقتىڭ پاراعىن بىرگە جازدى. جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاننان بەرى، شينجياڭداعى ءار ۇلت قارىم - قاتىناسى تەپە - تەڭ، ىنتىماقتى، ءوزارا قارايلاسىمدى، جاراسىمدى جاڭا داۋىرگە قادام تاستادى.

  وتكەن ءبىر مەزگىلدە، شينجياڭ لاڭكەستىكتىڭ، ءدىني ۇشقارىلىقتىڭ زيانداۋىنا اۋىر ۇشىرادى، حالىقتىڭ باس اماندىعى اۋىر حاۋىپكە ۇشىرادى. شەكارا ءىشى - سىرتىنداعى ”ءۇش ءتۇرلى كۇش“ جۇڭگونى بولشەكتەۋ ماقساتىنا جەتۋ ءۇشىن، تاريحتى قاساقانا بۇرمالاپ، دۇرىس پەن بۇرىستى شاتاستىردى. ولار شينجياڭ جۇڭگونىڭ ەجەلدەن بەرگى تەرريتورياسى ەكەندىگىن جوققا شىعارىپ، شينجياڭنىڭ ەجەلدەن كوپ ۇلت شوعىرلى قونىستانعان، كوپ مادەنيەت اۋىس - كۇيىس جاساسقان، كوپ ءدىن قاتار ءومىر سۇرگەن سياقتى وبيەكتيۆ شىندىقتى تەرىسكە شىعارىپ، شينجياڭدى ”شىعىس تۇركستان“ دەپ داۋرىعىپ، شينجياڭ ”تاۋەلسىزدىگىن“ ۋاعىزداپ، شينجياڭداعى ۇلتتاردى جۇڭحۋا ۇلتى ۇلى شاڭىراعىنان، شينجياڭداعى ۇلتتار مادەنيەتىن كوپ نەگىزدى، ءبىر تۇلعالى جۇڭحۋا مادەنيەتىنەن ءبولىپ تاستاۋعا ۇرىندى.

  شينجياڭنىڭ كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋ قىزمەتىن زاڭ بويىنشا ورىستەتۋى لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋداعى، ۇشقارىلىقتى الاستاۋداعى ادىلەتتى شارا، شينجياڭدى زاڭمەن جونگە سالۋدى جەبەۋدەگى ءونىمدى شارا، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ءتول مۇددەسىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ ءىس جۇزىندىك ارەكەتى. مۇنى مەن باتىل قورعايمىن جانە قولدايمىن. الايدا، امەريكا جاققا قاراساق ايتىلمىس ”زاڭ جوباسىن“ ماقۇلداۋى لاڭكەستىكتىڭ جىرتىسىن جىرتقاندىق، قاراقشىلارعا قالقان بولعاندىق، شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ ناتيجەسىن قاساقانا تەرىسكە شىعارعاندىق جانە جوققا شىعارعاندىق، حالىقارالىق لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ سەلبەستىگىن اۋىر ويرانداعاندىق. امەريكاداعى كەيبىر ساياساتپازداردىڭ ”ادامدىق ۇقىق“تى جەلەۋ ەتىپ، شينجياڭنىڭ ورنىقتىلىعىن بۇلدىرۋمەن، جۇڭگونىڭ دامۋىن شاۋجايلاۋمەن اينالىسقان وسى ارامزا ارەكەتتەرىن مەن قاتاڭ جازعىرامىن جانە وعان باتىل قارسى تۇرامىن.

  ەجەلدەن بەرى جۇڭگو ۇكىمەتى شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ ادامدىق ۇقىعى مەن نەگىزگى ەركىندىگىن زاڭ بويىنشا قورعاۋعا وسكەلەڭ ءمان بەرىپ كەلدى، شينجياڭداعى 25 ميلليون ءار ۇلت حالقىنىڭ ءومىر ءسۇرۋ ۇقىعى، دامۋ ۇقىعى ەڭ زور دارەجەدە قامتاماسىز ەتىلدى. شينجياڭ زاڭ بويىنشا ءبىر قىدىرۋ ساقتانۋ سيپاتتى لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ شارالارىن قولدانعاننان بەرى، ءۇرتىس 3 جىل زورلىقتى كۇش، لاڭكەستىك دەلولارى (وقيعا) تۋىلمادى، شينجياڭدا گۇلدەنگەن، ورنىقتى، ۇلتتار ىنتىماقتى، قوعام جاراسىمدى تاماشا جاعداي جارىققا شىقتى، بۇل جۇڭگونىڭ حالىقارالىق لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ ىستەرىنە قوسقان ماڭىزدى ۇلەسى. 2018 - جىلى 12 - ايدان بەرى، شەتەلدىڭ 70تەن استام توپ - ۇيىرمەلەرىندەگى 1000نان استام ادام (رەت) شينجياڭعا ەكسكۋرسيالاي، ساپارلاي كەلدى. ولار جاپپاي ءوز كوزىمىزبەن كورگەن شينجياڭنىڭ جاعدايى باتىستاعى ءىشىنارا ساياساتپازدار مەن اقپارات قۇرالدارىنىڭ ايتقانىمەن مۇلدە بىردەي ەمەس ەكەن، شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ، ۇشقارىلىقى الاستاۋ ءتاسىلى بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ لاڭكەستىككە سوققى بەرۋ، نەگىزگى ادامدىق ۇقىقتى قورعاۋ باستى ماقساتى مەن پرينسيبىنە بۇكىلدەي ۇيلەسەدى، تولىق تۇراقتاندىرۋعا جانە ۇيرەنۋگە، ۇلگى الۋعا تاتيدى دەستى. كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنا ناقتى تىلشىلىك جاساعان كەيبىر شەتەل اقپارات قۇرالدارىنىڭ تىلشىلەرى حابار جاريالاپ، كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنىڭ ناقتى جاعدايىن وبيەكتيۆ تۇردە تانىستىردى. 2019 - جىلى 10 - ايدا 60تان استام مەملەكەت 74 - كەزەكتى بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى قۇرىلتايى كەزىندە جاپا - تارماعاي سوزگە شىعىپ، جۇڭگونىڭ شينجياڭىنىڭ ادامدىق ۇقىق جاعىنداعى اسا زور ىلگەرىلەۋشىلىگىن ماقتادى. شينجياڭنىڭ ءبىر قىدىرۋ ساقتانۋ سيپاتتى لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ شارالارىن زاڭ بويىنشا قولدانۋى ءدال شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن ادامدىق ۇقىعىن قورعاۋ ءۇشىن. ءبىراق امەريكا جاق ءوز ەل ىشىندەگى قارۋلى زورلىقتى كۇشى حاۋىپ - قاتەرىنىڭ اۋىر بولۋى، ءدىن سيىسىمدى بولماۋ جونىندەگى سوزدەردىڭ جەلدەي ەسۋى، وشپەندىلىك قىلمىسىنىڭ تاعى دا جوعارى بەلەسكە كوتەرىلۋى، افريكا تەكتىلەردىڭ ءومىر ءسۇرۋ جاعدايىنىڭ مۇشكىلدىگى، كوشپەندىلەر ساياساتىنىڭ قانداستاردى بولگەنى سياقتى اۋىر ادامدىق ۇقىق ماسەلەلەرىن ەلەپ - ەسكەرمەي، كورسە دە كورمەسكە سالىپ، ءوزىنىڭ سۇرقيالىعى ايپاراداي بولا تۇرا جۇڭگوعا اكىرەڭدەپ، ادامدىق ۇقىققا قوس ولشەم جۇرگىزگەن سۇرقيا كەيىپ - كەسپىرى بەسەنەدەن بەلگىلى بولدى.

  قازىر شينجياڭنىڭ قوعام اماندىعى جاعدايى كورنەكتى جاقساردى، ۇشقارىلىقتىڭ سىنالاپ كىرۋى ءونىمدى تەجەلدى، ۇلتتار ىنتىماقتى، تاتۋ - ءتاتتى، ءدىن جاراسىمدى، ۇيلەسىمدى بولدى. ءار ۇلت حالقى شينجياڭنىڭ تىنىش، بەرەكەلى، گۇلدەنگەن، دامىعان جاعدايىنىڭ وڭاي - وسپاق قولعا كەلمەگەنىن تانىپ جەتتى، سىرتقى كۇشتەردىڭ قيسىنسىز كيلىگۋىنە استە جول بەرمەيدى، جۇڭگوداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ مەملەكەتتىڭ تۇتاستىعىن، ۇلتتاردىڭ ىنتىماعىن قورعاۋ ەركى قۇرىشتاي بەرىك، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋ قادامىن توسا المايدى. مەن ءار ۇلت باۋىرلاستاردىڭ اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىسىپ، بىرگە كۇرەس جۇرگىزسە، شينجياڭنىڭ بولاشاعى، ءسوزسىز، ءتىپتى دە نۇرلى بولاتىنىنا سەنىمىم كامىل! شينجياڭنىڭ گۇلدەنۋىن، ورنىقتىلىعىن بۇلدىرەتىن، جۇڭگونىڭ دامۋىن شاۋجايلايتىن ءارقانداي قاسكۇنەمدىك، ءسوزسىز، ىسكە اسپايدى.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.