شينجياڭنىڭ گۇلدەنىپ - كوركەيۋىن، ورنىقتىلىعىن بۇلدىرۋگە جول بەرىلمەيدى، شينجياڭنىڭ العا باسقان قادامى توقتامايدى
12 - ايدىڭ 9 - كۇنى مەملەكەتتىك كەڭەس اقپارات كەڭسەسى بەيجيڭدە شينجياڭنىڭ ورنىقتىلىعىنا، دامۋىنا قاتىستى جاعدايلار جونىندە اقپار جاريالاۋ ءماجىلىسىن وتكىزدى. بۇكىل رايونىمىزداعى قالىڭ كادرلار مەن بۇقارا جابال راديو، تەلەۆيزيا، ينتەرنەت سياقتىلاردان تىڭداپ، كورىپ، شينجياڭنىڭ ەل ءىشى - سىرتىنداعى اقپارات قۇرالدارىنا اشىق، رياسىز جانە سەنىمدى تۇردە كەزدەسكەنىن القاۋمەن بىرگە، كورىكتى مەكەندەرىن ويداعىداي قۇرۋ جونىندەگى سەنىمدەرىن ءتىپتى دە بەكەمدەي ءتۇستى. كوپشىلىك مىنالاردى ءبىلدىردى: شينجياڭنىڭ گۇلدەنىپ - كوركەيۋىن، دامۋىن بۇلدىرۋگە جول بەرىلمەيدى، شينجياڭنىڭ العا باسقان قادامى توقتامايدى، ءبىز ءبىر نيەتپەن كۇرەسىپ، شينجياڭدى جاقسى دامىتىپ، جاقسى قۇرىپ، شينجياڭنىڭ ىنتىماقتى، جاراسىمدى، گۇلدەنىپ - كوركەيگەن، باي، وركەنيەتتى، العا باسقان، تىنىش ءومىر، شات - شادىمان تىرشىلىك كەشكەن ناقتى جاعدايى ارقىلى جالا جاۋىپ، كۇيە جاققاندارعا ەڭ پارمەندى سوققى بەرەمىز.
پارمەندى تويتارىس بەرىپ، باتىل قايتارما سوققى بەرەمىز
اقپار جاريالاۋ ءماجىلىسى ەل ءىشى - سىرتىنداعى 73 اقپارات قۇرالىنىڭ 138 ءتىلشىسىن قاتىناسۋعا باۋرادى، اراب بىرىككەن امىرلىگى جۇڭگو - اراب جاساندى سەرىك تەلەۆيزياسىنىڭ ءتىلشىسى ءايليننا جاريالاۋ زالىنا ەرتەمەن جەتىپتى. ”مەن شينجياڭدى ەرەكشە جاقسى كورەمىن، شينجياڭدى ءتىپتى دە كوپ ءتۇسىنۋدى قالايمىن. سوڭعى جىلدارى، شينجياڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق ىستەرىنىڭ دامۋى تەز بولدى، حالىق تۇرمىسى بارىنشا جاقساردى، ماڭىمداعى كوپ دوستارىم شينجياڭعا بارىپ كورگەن، ولاردىڭ ءبارى قازىرگى شينجياڭ وتە جاراسىمدى، وتە حاۋىپسىز دەسەدى“. ءايليننا بىلاي دەدى: ”اقپار جاريالاۋ ءماجىلىسى ارقىلى شينجياڭدا ءۇرتىس 3 جىل بويى زورلىقتى كۇش، لاڭكەستىك دەلولارى (وقيعاسى) تۋىلماعانىن، شينجياڭعا ساياحاتتاي بارعان ادام سانىنىڭ ۇزدىكسىز مولايعانىن ءبىلدىم. بۇل شات حابار، شينجياڭعا ءوز اۆتوكولىگىممەن ساياحاتتاي بارۋدى جوسپارلاپ ءجۇرمىن “.
”بۇل رەتكى اقپار جاريالاۋ ءماجىلىسى ءىشىنارا مەملەكەتتەردىڭ شينجياڭدى ءتىپتى دە جاقسى تۇسىنۋىنە، اعات تۇسىنىكتەردى الاستاۋىنا، سول ارقىلى شىنايى، وبيەكتيۆ حابارلاۋدا ماڭىزدى رول اتقاردى“، - دەدى پاكيستان بىرلەسكەن اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى مۇحامەت اسكار، ”بيىل 3 - ايدا شينجياڭعا بارىپ كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنداعى كوپتەگەن تاربيەلەنۋشىلەرگە سۇحبات جاسادىم، تاربيەلەنۋشىلەر سول جەردە مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋدى، زاڭ بىلىمدەرىن جانە كاسىپتىك شەبەرلىكتى ۇيرەنىپتى، ولار كۇندەرىن وتە كوڭىلدى ءارى ءماندى وتكىزگەن، بارلىعى قۇلشىنا ۇيرەنۋ ارقىلى ۇيرەنۋدى تاۋىسقاننان كەيىن قوعامعا ۇلەس قوساتىن ادام بولاتىندىقتارىن ءبىلدىردى. شينجياڭنىڭ كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋى وتە تاماشا تۇزىمدىك ورنالاستىرۋ ەكەن، وسىنداي ۇتىمدى سىناقتار باسقا ەلدەردىڭ ۇيرەنۋىنە، ۇلگى الۋىنا تاتيدى“.
”شەتەلدىڭ ءىشىنارا اقپارات قۇرالدارى، اسىرەسە، باتىس اقپارات قۇرالدارى شينجياڭعا كوپتەگەن كۇمان ارتىپ، كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعى جونىندە كوپتەگەن جالا جابۋدا جانە وسەك تاراتۋدا. مەن قاشقارداعى كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنا بارىپ كورگەنمىن، قۇددى اتىندا ايتىلعانداي، كوپتەگەن تاربيەلەنۋشىلەردىڭ سول جەردەن كاسىپتىك شەبەرلىك ۇيرەنىپ جاتقانىن كوردىم. كەيبىر تاربيەلەنۋشىلەر كەستەشىلىك ونەرىن يگەرگەننەن كەيىن، ءوز تۇرمىستارىن جاقسارتىپ قانا قويماي، ماڭىنداعى 30 نەشە تاربيەلەنۋشىنى بىرگە شارۋاشىلىق قۇرىپ بايۋعا جەتەكشىلىك ەتكەن، مۇنداي مىسالدار تولىپ جاتىر“. جۇڭگو حالىقارالىق تەلەۆيزيا ستانسياسىنىڭ ءتىلشىسى سۇي حۇي - اۋ بىلاي دەدى: ”بۇگىنگى جاريالاۋ ءماجىلىسى وتە كەرەمەت ءوتتى، ءبىر - بىرلەگەن ناقتى ساندى مالىمەتتەر جانە جاندى مىسالدار ارقىلى امەريكانىڭ شينجياڭعا ساياتىن ايتىلمىس ’زاڭ جوبا‘سىنا پارمەندى تويتارىس جانە باتىل سوققى بەرىلدى!“.
جاقسى تۇرمىسىمىز ارقىلى جالعان سوزدەردىڭ تاس - تالقانىن شىعارامىز
يوپۇرعا اۋدانى كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنان ۇيرەنۋ تاۋىسقان تاربيەلەنۋشى نيجات مۇحتار دەر كەزىندە قول تەلەفونى ارقىلى اقپار جاريالاۋ ءماجىلىسىنىڭ تىكە تاراتىلىمىن كوردى. ول بىلاي دەدى: ”تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنان وقۋ تاۋىسقاننان كەيىن قىزمەتىم، تۇرمىسىم جاقساردى، وتباسىمداعىلار دا باقىتتى تۇرمىس كەشىرۋدە، امەريكا ماقۇلداعان شينجياڭعا ساياتىن ايتىلمىس ”زاڭ جوبا“سى بۇكىلدەي ويدان قۇراستىرىلعان، جابىلعان جالا، جاعىلعان كۇيە! ءبىز وڭاي - وسپاق قولعا كەلمەگەن جاراسىمدى، ورنىقتى تۇرمىسىمىزدى توتەنشە قاستەرلەيمىز، باقىتتى تۇرمىسىمىزدى بۇلدىرۋگە ۇرىنعان ءارقانداي پاسىق ارەكەتتەرىنە شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقى نالەت جاۋدىرادى!“.
وقۋ تاۋىسقانىنا ءبىر جىلدان استام ۋاقىت بولسا دا، بۇرازيا مامەتتوحتى تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنداعى ۇيرەنۋدەگى كۇندەرىن ءالى ەسىنەن شىعارماپتى. ”كەڭ جاتتىعۋ الاڭى، جارىق كلاس، تازا جاتاق، تاماقتىڭ حوش ءيىسى اڭقىعان اسحانا، تاماشا ۇيرەنۋ جانە تۇرمىس ورتاسى ەستەن شىققىسىز“، - دەدى بۇرازيا، ۇيرەنۋ كەزىندە ول كيىم تىگۋ شەبەرلىگىنە باۋلۋ ساباعىن تاڭدادى، وقۋ تاۋىسقاننان كەيىن حوتان قالاسىنداعى ءبىر كيىم - كەشەك سەرىكتەستىگىنىڭ ءوندىرىس سەحىندا گرۋپپا باستىعى بولىپ ىستەگەن، قازىر ايىنا 1500 يۋان شاماسىندا كىرىس كىرگىزەدى، جولداسى دا زاۆودتا جۇمىس ىستەيدى، وتباسى كەدەيلىكتەن ارىلىپ، وتباسىنداعىلار مارە - سارە تۇرمىس كەشىرۋدە. ”ءبىز ءىس جۇزىندىك ارەكەتىمىز ارقىلى قازىرگىدەي اسا تاماشا جاعدايدى قورعايمىز، جالعان سوزدەردى تاس - تالقانىن شىعارامىز “، - دەدى ول.
كەريا اۋدانىنداعى كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىندا تاربيەلەنۋشى الىمجان ءدىني ۇشقارى يدەيادان ادا - كۇدە ارىلعان ءارى ەلەكتروندىق ساۋدانى ۇيرەنىپ، وقۋ تاۋىسقاننان كەيىن ۇكىمەتتىڭ كومەگىندە ايەلىمەن بىرگە ەرەن بازار اشقان، قازىر كۇندىك تيجارات سوماسى 1000 يۋان اينالاسىندا، مەرەكە - مەيرام كەزدەرىندە 3000 يۋانعا دەيىن جەتەدى. ”قازىر دۇكەنىمىزدەگى كوپتەگەن زاتتى ايەلىم ۇرىمجىدەن كىرگىزگەن، قازىر وتباسىما ەرەكشە كوڭىل بولەتىن بولدىم، قولىم بوساي قالسا بولعانى ايەلىمە جانە بالاما تاماق جاسايمىن“، بولاشاقتاعى جوسپارىن اۋىزعا العاندا الىمجان جايراڭداي كۇلىپ: ”توراپ دۇكەنىم تاياۋدا اشىلماقشى، مۇنان بىلاي شينجياڭنىڭ ەرەكشە ونىمدەرىن وتانىمىزدىڭ جەر - جەرىنە ساتامىن، تاعى ءتىپتى دە كوپ ادامدارمەن دوستاسامىن، تىنىش تا جاراسىمدى ورتادا جاقسى تۇرمىس كەشىرەمىن، ءبىزدىڭ جاقسى بولۋىمىزدى كورە المايتىنداردىڭ ءۇمىتى سەلگە كەتسىن“، - دەدى ول.
ءبىر نيەتپەن كۇش بىرىكتىرىپ، كوركەم شينجياڭ قۇرامىز
اۆتونوميالى رايوندىق حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتى ۇلت، ءدىن، سىرتقى ىستەر، حۋاچياۋلار قىزمەت كوميتەتى كەڭسەسىنىڭ 2 - دارەجەلى تەكسەرۋ - زەرتتەۋشىسى زۇلپيا ياحۇپ بىلاي دەدى: اقپار جاريالاۋ ماجىلىسىندە دۇنيە جۇزىنە ايگىلەگەندەي قازىرگى شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسى جوعارى ساپامەن دامىدى، قوعامى جاراسىمدى، ورنىقتى، حالىق تۇرمىسى ۇزدىكسىز جاقساردى، ءار ۇلت حالقى اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىسقان، تاريحتاعى ەڭ جاقسى گۇلدەنىپ - كوركەيۋ، دامۋ كەزەڭىندە تۇر. اسا تاماشا جاعداي وڭاي - وسپاق قولعا كەلمەگەن، ءبىزدىڭ مەملەكەتتىڭ يەلىك ۇقىعىن، حاۋىپسىزدىگىن، دامۋ مۇددەسىن قورعاۋ بەكىمىمىز بۇلجىمايدى، مەملەكەتتىڭ تۇتاستىعىن، ۇلتتاردىڭ ىنتىماعىن قورعاۋ ەرىك - جىگەرىمىز قۇرىشتاي بەرىك، ءارقانداي كۇش شينجياڭنىڭ العا باسقان قادامىن توسا المايدى“.
”شينجياڭنىڭ ورنىقتى، دامىعان، گۇلدەنگەن ءۇردىسىن، شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ ىنتىماقتاسا ەكپىندەگەن قادامىن ءارقانداي كۇش بوگەي المايدى“، - شينجياڭ پەداگوگيكا جوعارى دارەجەلى ارناۋلى تەحنيكۋم مەكتەبىنىڭ وقىتۋشىسى ءسارام پازىل بىلاي دەدى: ”ءوز قىزمەتىمدى تىڭعىلىقتى ىستەپ، ونەگە كورسەتىپ ادام تاربيەلەۋگە، كىتاپ وقىتىپ ادام تاربيەلەۋگە، تارتىپكە قاتاڭ بويسۇنۋعا، ءوز باسىمنان ونەگە كورسەتۋگە تاباندى بولىپ، وقۋشىلاردى ’ءۇش ءتۇرلى كۇش‘تىڭ زۇلىم ءمانى مەن سۇرقيا بەت - بەينەسىن جىعا تانۋعا تاربيەلەپ، جەتەكتەپ، وتاننىڭ تۇتاستىعىن، ۇلتتاردىڭ ىنتىماعىن باتىل قورعايمىن“.
”شينجياڭدا دىنگە سەنەتىن ازاماتتار دىنگە سەنبەيتىن ازاماتتارمەن بىردەي ساياسي، ەكونوميكا، قوعام، مادەنيەت سياقتى جاقتاردان تەڭ ۇقىقتان يگىلىكتەنۋدە، ەشقانداي ازامات دىنگە سەنۋ نەمەسە دىنگە سەنبەۋ سەبەبىنەن كەمسىتۋگە نەمەسە ادىلەتسىز مامىلەگە ۇشىرامايدى“، ءۇرىمجى قالاسى ياڭحاڭ مەشىتىنىڭ يمامى مۇحتارام شەرىپ بىلاي دەدى: دىنگە سەنەتىن قالىڭ بۇقارانى وتانشىلدىق تۋىن بيىك ۇستاپ، ەلىمىزدىڭ ءدىندى جۇڭگوشالاندىرۋ بەتالىسىنان جازباي، تۋىم ايقىن تۇردە ءدىني ۇشقارى يدەياعا قارسى تۇرىپ، ءتۇرلى فورماداعى ۇلتتىق بولشەكتەۋشىلىك ارەكەتتەرمەن، زورلىقتى كۇش، لاڭكەستىك ارەكەتتەرىمەن باتىل كۇرەسەمىن.
”شينجياڭ − حاۋىپسىز، جاراسىمدى، كوركەم ءارى ومىرشەڭدىككە تولى جەر، ادامدارى ىقىلاستى، قوناقجاي، ىنتىماقتى، تاتۋ. شينجياڭ بارعان سايىن ورنىقتى بولا ءتۇستى، شينجياڭعا ساياحاتتاي كەلەتىندەر دە بارعان سايىن كوبەيدى، شينجياڭنىڭ بولاشاقتاعى دامۋ كومەسكى كۇشى وراسان زور“. شينجياڭ يوۋچى شياۋگى عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس جوراسى گو دايچين چىڭدۋدان شينجياڭعا كەلىپ شارۋاشىلىق قۇرعانىنا ءبىر جىلدان استى، ساۋداسى دا كۇسەت، ول شينجياڭنىڭ بولاشاعىنىڭ، ءسوزسىز، ءتىپتى دە تاماشا بولاتىندىعىنا سەنىمى كامىل ەكەن، ”بۇل مەنىڭ تاماشا تىلەگىم، شينجياڭداعى ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ بىرگە قۇلشىنۋىندا وسى تىلەگىمنىڭ، ءسوز جوق، ىسكە اساتىندىعىنا كامىل سەنەمىن!“.
(شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى يۋان لەي، جىڭ جو، ميھىرگۇل عوپۇر، شى شين، جاۋ جىيۇن، شيە حۇيبيان، ەرىكتى ءتىلشى سۇن شۋەني جازعان)
