شينحۋا اگەنتتگىنىڭ 12 - ايدىڭ 10 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى. امەريكا پارلامەنتى قاۋىم پالاتاسى جۇڭگو جاقتىڭ كۇشتى قارسىلىعىنا قاراماي ”2019 - جىل ۇيعۇر ادامدىق ۇقىقتارى ساياسات زاڭ جوبا“سىن ماقۇلدادى، كوپتەگەن ەلدەردىڭ قايراتكەرلەرى، سونداي - اق شەتەلدەگى حۋاچياۋ، حۋارىندار ”امەريكا ادامدىق ۇقىقتى سىلتاۋ ەتىپ، جۇڭگونىڭ ىشكى ىسىنە دورەكىلىكپەن كيلىگىپ، حالىقارالىق زاڭ مەن حالىقارالىق قاتىناستىڭ نەگىزگى ولشەمىن اۋىر اياق استى ەتتى، بۇل كوپە - كورنەۋ زورەكەرلىك ارەكەت“ دەپ قارادى.
امەريكا سان فرانسيسكو جۇڭحۋا اۋىلداستار باس قوعامىنىڭ بۇرىنعى باس جوراسى حۋاڭ چۋۋىن بىلاي دەدى: امەريكانىڭ بۇل ارەكەتى جۇڭگونىڭ ىشكى ىسىنە دورەكىلىكپەن كيلىككەندىك. جۇڭگو ۇكىمەتىنىڭ شينجياڭدا قولدانعان ۇشقارىلىققا، بولشەكتەۋشىلىككە جانە لاڭكەستىككە سوققى بەرۋ ارەكەتىنىڭ ماقساتى − حالىقتىڭ باس اماندىعى مەن مال - مۇلىك حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتىپ، تىنىش ءومىر، شات - شادىمان تىرشىلىك كەشىرەتىن تۇرمىستىق ورتا جاراتۋ. شينجياڭدا جۋىرداعى بىرنەشە جىلدا زورلىقتى كۇش، لاڭكەستىك وقيعاسى تۋىلمادى، بۇل جۇڭگونىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ ساياساتىنىڭ ءونىمدى ەكەندىگىن تۇسىندىرەدى.
تايلاند جىڭدا باسقارۋ شۋەيۋانى باستىعىنىڭ كومەكشىسى، شيانلو پاراسات قويماسىنىڭ ءتوراعاسى حۇڭ فىڭ بىلاي دەدى: امەريكا ادامدىق ۇقىق شوقپارىن بەتالدى قولدانىپ، ءوز ەلىنىڭ قۇن جۇيەسىن باسقا ەلدەرگە زورلاپ تاڭىپ، حالىقارالىق زاڭ ەرەجەنى ەلەمەي، باسقا ەلدىڭ يەلىك ۇقىعىنا قۇرمەت ەتپەي، ادامدىق ۇقىقتى سىلتاۋ ەتىپ باسقا ەلدىڭ ىسىنە كيلىكتى، بۇل يمپەريالدىق زورەكەرلىك ستيل. باتىستىڭ كەيبىر اقپارات قۇرالدارى اقپارات قىزمەتكەرلەرىنىڭ دەربەس تەكسەرۋ جۇرگىزەتىن كاسىپتىك ولشەمىنەن جۇرداي بولدى، جۇڭگوعا كۇيە جاققان كوپتەگەن اقپارات قۇرالدارىنىڭ تىلشىلەرى جۇڭگوعا بارىپ تا كورمەگەن.
اۆستراليا بۇكىل اۆستراليا جۇڭگونىڭ بەيبىت بىرلىككە كەلۋدى جەبەۋ تۇڭمىڭحۇي ۇيىمىنىڭ باستىعى چيان چيگو مىنالاردى ءبىلدىردى: شينجياڭعا ساياتىن ماسەلە مۇلدە ۇلت، ءدىن، ادامدىق ۇقىق ماسەلەسى ەمەس، قايتا زورلىقتى كۇش، لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە بولشەكتەۋشىلىككە قارسى تۇرۋ ماسەلەسى. شينجياڭنىڭ ىستەرى بۇكىلدەي جۇڭگونىڭ ىشكى ءىسى، ەشقانداي سىرتقى ەلدىڭ كيلىگۋىنە جول بەرىلمەيدى. امەريكا جاقتىڭ جوعارىدا ايتىلعان زاڭ جوباسىن ماقۇلداپ، جۇڭگو جاقتىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ شارالارىنا قاساقانا كۇيە جاعۋى ونىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ ماسەلەسىندە قوس ولشەم قولدانعاندىعىن، نيەتىنىڭ ارام ەكەندىگىن پاش ەتتى.
جاڭا زەلاندياداعى جۇڭگو بەيبىت بىرلىككە كەلۋدى جەبەۋ قوعامىنىڭ باستىعى، جاڭا زەلانديا حۋارىن قوعامدىق ۇيىمدار بىرلەستىگىنىڭ باستىعى حۋاڭ ۋيجاڭ قاتارلى جاڭا زەلاندياداعى حۋاچياۋلار باسشىلارى بىلاي دەپ قارادى: بۇل زاڭ جوبا شينجياڭنىڭ ادامدىق ۇقىق جاعدايىن جانە جۇڭگو ۇكىمەتىنىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ ساياساتىن بۇرمالاپ، كۇيە جاعىپ جانە قيسىنسىز جازعىرىپ، جۇڭگونىڭ ىشكى ىسىنە دورەكىلىكپەن كيلىگۋى حۋاچياۋلاردى، حۋارىنداردى قاتتى كەكتەندىردى. شەتەلدەگى حۋاچياۋلار، حۋارىندار جۇڭگو ۇكىمەتىنىڭ مەملەكەتتىڭ يەلىك ۇقىعىن، حاۋىپسىزدىگىن جانە دامۋ مۇددەسىن قورعاۋىن باتىل قولدايدى.
بەلگيا سايبايسى جۇڭگو - ەۆروپا ساۋدا ىستەرى اقىل - كەڭەس بەرۋ سەرىكتەستىگىنىڭ باسالقاسى فرەدەريك بالدان بىلاي دەپ قارادى: امەريكا سويقان تۋدىرۋ ارقىلى جۇڭگونى شاۋجايلاۋدى كۇشەيتپەك بولىپ كەلەدى. جۇرت جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ باسشىلىعىندا، شينجياڭدا قوعام ورنىقتىلىعىنىڭ جۇزەگە اسقاندىعىن، ەكونوميكا دامىعاندىعىن جانە حالىق تۇرمىسىنىڭ جاقسارعاندىعىن انىق كوردى.
برازيليا برازيليا - جۇڭگو ونەركاسىپ - ساۋدا باس قوعامىنىڭ اعا زەرتتەۋشىسى يسابەل كاۋالە مىنالاردى ءبىلدىردى: امەريكانىڭ باسقا ەلدەردىڭ ىستەرىنە قول سۇعۋى قازىر جاڭالىق ەمەس، ايتىلمىس ادامدىق ۇقىق ماسەلەسى تەك قانا سىلتاۋ، ءىس جۇزىندەگى نيەتى ءوزىنىڭ دۇنيە جۇزىندەگى زورەكەرلىگىن قورعاۋ. شينجياڭ جۇڭگونىڭ ىشكى ءىسى، امەريكانىڭ قىستىرىلاتىن ءجونى جوق.
وڭتۇستىك افريكا جينشان داشۋەسىنىڭ پروفەسسورى ياني روسسەو بىلاي دەدى: امەريكا قاتارلى باتىس ەلدەرى ادامدىق ۇقىق ماسەلەسىندە قوس ولشەم جۇرگىزىپ وتىر. امەريكا ۇنەمى ءوزىن ”ادامدىق ۇقىقتىڭ قورعاۋشىسىمىن“ دەپ كۇپيىپ، باسقا ەلدەردىڭ ىشكى ىسىنە كيلىگەدى.
تۋنيستىڭ حالىقارالىق ماسەلەلەر مامانى جاسىمي جۇما بىلاي دەپ قارادى: امەريكا قاتارلى باتىس ەلدەرىنىڭ ادامدىق ۇقىقتى سىلتاۋ ەتىپ باسقا ەلدەردىڭ ىشكى ىسىنە كيلىگۋى كانىگى ءتاسىل، كوپتەگەن اراب مەملەكەتتەرى دە وسىنداي ىسكە جولىققان. شينجياڭعا ساياتىن ماسەلە جۇڭگونىڭ ىشكى ءىسى، امەريكانىڭ كوپتەگەن پارلامەنت مۇشەسى شينجياڭعا بارىپ كورمەگەن، شينجياڭنىڭ جاعدايىن دا بىلمەيدى، تەك قانا ساياسي فاكتور سەبەبىنەن شينجياڭعا ساياتىن زاڭ جوبانى ماقۇلداپ وتىر.
سريلانكا پاراسات قويماسى جول ىزدەۋشى قور قوعامىنىڭ نىسان مەڭگەرۋشىسى، بۇرىنعى تەڭىز ارمياسى سىليڭى جايانات كلۋمبارگ بيىل 9 - ايدا شينجياڭعا ساپارلاي كەلگەن. ول شينجياڭنىڭ وتە تىنىش، ونداعى ادامداردىڭ تۇرمىسىنىڭ باقىتتى ەكەندىگىن كورگەندىگىن، شەتەلدەردىڭ شينجياڭعا ساياتىن ماسەلەگە كيلىگۋگە ۇرىنباۋىن ايتتى.
(قاتىناسقان تىلشىلەر: جوۋ شيڭجۋ، ۋاڭ جين، رىن چيان، چىن يۇي، يە زايچي، فان گىپيڭ، لۋ حۋايچيان، جاۋ شي، حۋاڭ ليڭ، تاڭ لۋ)
