ءۇرىمجى قالاسى سايباق رايونى حىپيڭ مەشىتىنىڭ يمامى
تاشتەمىر قادىر
جۋىقتا امەريكا پارلامەنتى قاۋىم پالاتاسى شينجياڭنىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ جاقتارىندا جاساعان قۇلشىنىستارىن ەلەڭ قۇرلى كورمەي، ايتىلمىس شينجياڭعا ساياتىن ”زاڭ جوبا“ ماقۇلدادى. بۇل تيپتىك اق پەن قارانى شاتاستىرعاندىق، اۋزىنا كەلگەنىن كوكىگەندىك، بارىپ تۇرعان زورەكەرلىك، ونىڭ ماقساتى − شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ ىنتىماعىنا، جاراسىمدى قارىم - قاتىناسىنا ىرتكى سالىپ، وڭاي - وسپاق قولعا كەلمەگەن تاماشا تۇرمىسىمىزدى ءبۇلدىرۋ.
مەن شينجياڭدا تۋىپ، شينجياڭدا ءوستىم، كەزىندەگى شينجياڭنىڭ زورلىقتى كۇش، لاڭكەستىك دەلولارى (وقيعا) ءجيى، كوپ تۋىلعان كەزدەردى باسىمنان وتكەردىم، قازىر قوعامى ورنىقتى، حالقى باقىتتى كەزەڭدە جاساپ وتىرمىز، شينجياڭنىڭ قاۋىرت دامىعان، قاباعات گۇلدەنگەن كەزىندە جاساپ وتىرمىز. مەن پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ شارالارىن القايمىن، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ شينجياڭنىڭ تىنىشتىعىن، جاراسىمدىلىعىن قورعاۋ جولىنداعى قيمىلدارىن القايمىن. سول ءبىر كەزدەگى زورلىقتى كۇش، لاڭكەستىك دەلولارى (وقيعا) كوپ، ءجيى تۋىلعان كەزدەرگە قايىرىلا قاراساق، ءدىني ۇشقارى كۇشتەر ءدىن تونىن جامىلىپ، ۇشقارى يدەيا تاراتىپ، جاستاردى ازدىرىپ، ولاردى زورلىقتى كۇش، لاڭكەستىك وقيعالارىن تۋدىرۋعا ايتاقتاعان، ازدىرعان، جەلىكتىرگەن. سول كەزدە جولاۋشىلاپ شىققاندارعا ۇيىندەگىلەرى حاۋىپسىزدىككە كوڭىل ءبولۋ، ادام كوپ جەرگە بارماۋ، ەرتەرەك قايتۋ سياقتىلاردى تاپسىراتىن. قازىرءبىزدىڭ شينجياڭ وتكەندەگى سول ءبىر كەزەڭمەن مۇلدە ۇقسامايدى، قوعامى تىنىش، بارلىق جەردەن شات - شادىمان كۇلكىنى، ءان - بيگە باسقان كورىنىستەردى كەزدەستىرۋگە بولادى، ءار ۇلتتىڭ ءبىر - بىرىمەن ارالاسىپ، مارە - سارە بولىسىپ، ءبىر ءۇيلى جانداي وتكەن كورىنىستەرىن بارلىق جەردەن كورۋگە بولادى، كوپشىلىك بىرگە اڭگىمەلەسكەندە قازىر شينجياڭ ەرەكشە حاۋىپسىز، سىرتقا شىققاندا ەندىگارى الاڭدامايتىن بولدىق دەگەندى كوبىرەك ايتاتىن بولدى، كوپشىلىكتىڭ ويلاعانى، كوكسەگەنى دە ءبىزدىڭ شينجياڭنىڭ ماڭگى ورنىقتى، ماڭگى تىنىش بولۋى ەدى. اسىرەسە، سوڭعى بىرنەشە جىلدا كونە قالا رايونى وزگەرتىلىپ، دارەجەسى جوعارىلاپ، شينجياڭ جوعارى قارقىندى تەمىر جول داۋىرىنە قادام قويىپ، ءتىپتى دە كوپ ءار ۇلت بۇقاراسى مەن سياقتى شينجياڭنىڭ جاڭا وزگەرىستەرىن، جاڭا لەبىن تىكە سەزىنەتىن بولدى، كوپشىلىك ىنتىماقتى، جاراسىمدى، گۇلدەنگەن، باي، وركەنيەتتى، العا باسقان، تىنىش ءومىر، شات - شادىمان تىرشىلىك كەشكەن جۇڭگوشا سوتسياليستىك شينجياڭدى بىرگە قۇرۋعا ۇلەس قوسۋدا.
امەريكاداعى كەيبىر ساياساتپازداردىڭ ايتىلمىس شينجياڭعا ساياتىن ”زاڭ جوبا“ شىعارۋىنا قاراتا مەن وسى ساياساتپازداردان نەگە نەگىزدەلىپ وسىلاي ىستەپ وتىرسىڭدار؟ نە ءۇشىن وسىلاي ىستەيسىڭدەر؟ سەندەردىڭ ايتىلمىس ”ادامدىق ۇقىق“ دەگەندەرىڭ اق پەن قارانى شاتاستىرىپ، ءبىزدىڭ شينجياڭنىڭ قوعامى ورنىقتى، ۇلتتارى ىنتىماقتى اسا تاماشا كەلەلى جاعدايىنا جالا جابۋ ما؟ بۇل اۋزىنا كەلگەنىن كوكىپ، ءبىزدىڭ ار - نامىسىمىز بەن سەزىمىمىزدى اياققا تاپتاعاندىق ەمەس پە؟ ايتىلمىس شىندىقتى بۇرمالاپ، شينجياڭىمىزدىڭ گۇلدەنگەن، دامىعان قادامىنا بوگەت بولۋ ما؟ دەپ سۇراعىم كەلەدى. ءدىن سالاسىنداعى قايراتكەر رەتىندە، مەن استە جول بەرمەيمىن، ءبىزدىڭ شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقى استە جول بەرمەيدى. مەن جانە بۇكىل شينجياڭنىڭ ءدىن سالاسىنداعى قايراتكەرلەر پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ قولدانعان لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ جانە ۇشقارىلىقتى الاستاۋ شارالارىن باتىل قولدايمىز، امەريكا جاقتىڭ ايتىلمىس شينجياڭعا ساياتىن ”زاڭ جوبا“ ماقۇلداعانىن باتىل تەجەپ جانە كۇشتى ايىپتاپ، باستاماشىلدىقپەن مەملەكەتتىڭ زاڭىنا، زاڭ بەلگىلەمەلەرىنە بويسۇنىپ، باستاماشىلدىقپەن ۇلتتار ىنتىماعىن قورعاپ، ۇلتتىق بولشەكتەۋشىلىككە قارسى تۇرىپ، باستاماشىلدىقپەن ءدىني ۇشقارى يدەياعا تويتارىس بەرىپ، امەريكا جاقتىڭ ”ادامدىق ۇقىق“تى جەلەۋ ەتىپ، وتانىمىزدى بولشەكتەۋگە ۇرىنعان قاسكۇنەمدىگىن اشكەرەلەپ، سىن تەزىنە الىپ، ءىس جۇزىندىك ارەكەتىمىز ارقىلى ۇلتتار ىنتىماعىن قورعاۋدىڭ، زورلىقتى كۇش، لاڭكەستىككە سوققى بەرۋدىڭ، وتاننىڭ تىنىشتىعىن قورعاۋدىڭ قۇرىش قامالىن سوعىپ، شينجياڭنىڭ قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىعىن جۇزەگە اسىرۋعا ءتيىستى ۇلەس قوسامىز.
شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىمىزدى قامتىعان بارلىق جۇڭحۋا پەرزەنتتەرى پالە ىزدەمەيدى، دەسەدە پالەدەن استە قورىقپايدى، جۇڭگوداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ مەملەكەتتىڭ تۇتاستىعىن، ۇلتتاردىڭ ىنتىماعىن قورعاۋ ەركى بەرىك، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋ قادامىن ەشكىم بوگەي المايدى. جۇڭگونىڭ ۇلت قاتىناسىنا ىرتكى سالۋعا، شينجياڭنىڭ گۇلدەنۋىن، ورنىقتىلىعىن بۇلدىرۋگە، جۇڭگونىڭ دامۋىن، العا باسۋىن شاۋجايلاۋعا ۇرىنعان ءارقانداي قاسكۇنەمدىك اتاۋلىنىڭ بارلىعى، ءسوزسىز، جەڭىلىسپەن تىنادى، تۇبىندە تاريحتىڭ مازاعىنا قالادى.
