تىلشىلەر شيە حۇيبيان، جىڭ جو
2019 - جىلى 11 - ايدىڭ 16 - كۇنى ياركەن اۋدانى ەلىشقۇ قالاشىعى چىعىلىقبۇلۇڭ قىستاعىنا بارعاندا سوناۋ الىستان - اق مۋزيكا ءۇنى ەستىلدى، قىستاققا تاياعان سايىن ماشينانىڭ تاق - تاق ەتكەن ريتىمدى داۋىسى ەمىس - ەمىس قۇلاققا شالىندى.
ءتىلشى داۋىس شىققان جاقتى بەتكە الا ءجۇرىپ، قىستاقتاعى كيىم - كەشەك وڭدەۋ فابريكاسىنا كەلدى، ”اپەكە - سىڭلىلەر، بۇگىن زاتتى تاپسىراتىن ەڭ سوڭعى كۇن، كوپشىلىك قايراتتانا ىستەيىك!“ فابريكا ۇيىندە ۇستىنە قارا ءتۇستى قۇرىم شاپان، سۇرعىلت جەنسي سىم، اياعىنا قارا بيىك وكشەلى اياق كيىم كيگەن قىز بالا ءتىلشىنىڭ نازارىن اۋداردى. ول ءالسىن - ءالى جۇمىسقا قاداعالاي جەتەكشىلىك ىستەپ، كوپشىلىكتى ۇزدىكسىز شابىتتاندىرىپ تۇر.
امان - سالەمنەن كەيىن ونىڭ اتىنىڭ اديلا، كيىم - كەشەك فابريكاسىنىڭ جاۋاپتىسى ەكەندىگىن بىلدىك. كيىم - كەشەك فابريكاسىنان تىس، اديلا بىرنەشە ايدىڭ الدىندا قارجى قوسىپ ءبىر اجارلاندىرۋ دۇكەنىن اشقان ەكەن. ”قازىرگى تۇرمىسىمدى بۇرىن ويلاپ تا كورمەگەن بولاتىنمىن“، - دەدى اديلا تەبىرەنىپ.
كوزسىزدىكپەن ىلەسىپ، ءوزىمدى قۇرساۋلادىم
اديلا ورتا تەحنيكۋم تاۋىسقاننان كەيىن، قالاشىقتاعى ءبىر بالاباقشادا ىستەدى، زەينەتكە شىققان اكە - شەشەسى ونىڭ ءار كۇنگى جاعدايىن جاساپ، وتە باقىتتى تۇرمىس كەشىرەدى، الايدا، كەيىن بارىندە وزگەرىس تۋىلدى.
2009 - جىلى اديلانىڭ شەشەسى قاتتى ناۋقاستانىپ قالادى، ۇيگە شەشەسىنىڭ كوڭىلىن سۇراي كەلگەن بىرەۋ اديلانىڭ زاماناۋي ۇلگىدە كيىنگەنىن كورىپ، شەشەسىنە ”قىزىڭ باسىنا جاۋلىق تارتىپ، ۇستىنە ۇزىن كويلەك كيگەنى ابزال، ويتپەگەندە، سەن قايتىس بولعاننان كەيىن توزاققا تۇسەسىڭ“ دەيدى. كوز جۇمار ساتىندە شەشەسى بۇعان ەش كۇمانسىز سەنەدى ءارى قىزىنان ”ناعىز مۇسىلمان“ بولۋدى تالاپ ەتەدى. ەندىگىدە اديلا قورقا باستايدى، نيقاپ، بۇرقا كيىنە باستايدى. قىزمەت ورنىنا بارعاندا، ءان ايتىپ، ءبي بيلەيتىن قىزمەتتەستەرىمەن ارالاسۋدان باس تارتادى، وتباسىنداعىلار مەن دوستارىنىڭ پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ حالىققا ءتيىمدى ساياساتتارىنان يگىلىكتەنۋىنە جول قويماي، بۇلاردىڭ ءبارى ”مۇسىلمانشا ەمەس“ دەپ قارايدى.
بارىنەن سوراقىسى، ول سول ادامداردىڭ ”جەرلەۋ سالتىندا جىلاۋعا، ۇيلەنگەندە كۇلۋگە بولمايدى“ دەگەن سوزىنە سەنەدى، سوندىقتان شەشەسى قايتىس بولعاندا كوزىنە جاس المايدى ءارى تۋىس - تۋعان، دوس - جاراندارىنىڭ جىلاۋىنا دا جول قويمايدى. ”قازىر سول ىستەردى ويلاسام، قاتتى كۇيزەلەمىن“، - دەيدى اديلا.
كەيىن كەلە اديلا بالاباقشاداعى قىزمەتىنەن شەگىنەدى. ”ول كەزدە مەنىڭ ەسىل - دەرتىم بۇكىلدەي اۋىپ، بالاباقشادا قىزمەت ىستەۋىم، تاپقان ەڭبەكاقىم مۇسىلمانشا ەمەس دەپ سەزىندىم“. اديلا بىلاي دەدى: قىزمەتتەن شەگىنگەننەن كەيىن مەن ءوزىمدى بۇكىلدەي قۇرساۋلادىم، ءار كۇنى قايتكەندە ”ناعىز مۇسىلمان“ بولۋدى عانا ويلادىم.
قىزىنىڭ وزگەرىسىن كورگەن اكەسى قورقا باستايدى، قايتا - قايتا اقىل ايتۋ ارقىلى اديلا ياركەن اۋدانىنداعى كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنا ۇيرەنۋ، باۋلۋعا قاتىناسۋعا ماقۇل بولادى.
ۇشقارىلىقتى الاستاپ، جاڭالىققا ۇمتىلدى
باۋلۋ ورتالىعىنداعى تابىسىن ءسوز ەتكەندە، اديلا كوڭىلدەنىپ ءوزىنىڭ تاياۋدا عانا جوبالاعان بىرنەشە ۇلگىدەگى كيىمدەرىن كورسەتتى. ”بىرنەشە قاريدار تاپسىرىس بەردى، قازىر توبىمەن وندىرۋگە دايىندالىپ جاتىرمىز“. ول مۇنىڭ بارلىعىن باۋلۋ ورتالىعىنان ۇيرەنگەنىن، كەيىن ءتىپتى دە كوپ ۇلگىدەگى كيىمدەردى جوبالايتىنىن ايتتى.
”وسى كيىمدەردى جوبالاي الۋىمدا اكەمنىڭ دە ەڭبەگى بار“، - دەدى اديلا. اكەسىن جالعىزسىراتپاۋ ءۇشىن، اديلا ءار رەت جوبالاعان كيىمدەرىن اكەسىنە اپارىپ كورسەتىپ، اكەسىنەن وزگەرىس ەنگىزۋ جونىندە اقىل - كەڭەس سۇراپ، ەكەۋىنىڭ بىردەي كوڭىل قالاۋىنان شىققانشا كەڭەسەدى ەكەن.
”زاڭ بىلىمدەرىن ۇيرەنگەننەن كەيىن عانا مەن ءوزىمنىڭ ءدىني ۇشقارى يدەيامەن جۇعىمدالعانىمدى، باسقالارعا زالالىم تيگەنىن تانىپ جەتتىم. ءبىر ءتاۋىرى، باۋلۋ ورتالىعىنا كەلىپ ۇيرەندىم، ويتپەگەندە زاردابىن ويلاپ جەتە الماس ەدىم“. اديلا باۋلۋ ورتالىعىندا ۇيرەنگەن بىلىمدەرى مەن تەحنيكالىق شەبەرلىكتەرىنىڭ ءبارىن كادەگە جاراتا بىلگەندىگىن ايتتى.
كيىم - كەشەك جوبالاۋدان تىس، باۋلۋ ورتالىعىنداعى وقىتۋشىلارىنىڭ كومەگىندە، اديلا تاعى كاسىپورىن باسقارۋ ءبىلىمىن ۇيرەندى. قىزمەتكەرلەردىڭ بەلسەندىلىگىن قوزعاۋ ءۇشىن اديلا كيىم - كەشەك فابريكاسىندا جۇمىس ونىمدىلىگىن باعالاۋ ءتۇزىمىن اتقاردى، سونىمەن كوپ ىستەگەندەر كوپ الدى ءارى وزات قىزمەتكەرلەرگە سيلىق تاراتتى. ول بىلاي دەدى: ”قازىر كوپشىلىك جارىسا ىستەيدى“. اديلا قولى بوساي قالعان كەزدە ءوزىنىڭ باۋلۋ ورتالىعىندا ۇيرەنگەن تەاتر جانە بيلەرىن قىزمەتكەرلەرگە ۇيرەتىپ، قىزمەتكەرلەردىڭ رۋحاني بەت - بەينەسىن كوتەردى.
”سۇلۋلىققا قۇشتارلىق − ايەل ادامنىڭ قاسيەتى“. اديلا بىلاي دەدى: ”ىلگەرىدە كيۋگە باتىلدىق ەتە الماعان كيىمدەردى قازىر قالاعانىمىزشا كيە بەرەمىز“. قازىر ماڭايىمدا سۇلۋلىققا جانى قۇشتار قىزدار بارعان سايىن كوبەيدى، مەيلى اۋدان قالاشىعىندا، الدە اۋىل - قىستاقتا بولسىن، ايەلدەر بارعان سايىن جاڭاشا ۇلگىدە كيىنەتىن بولدى. كيىم - كەشەك فابريكاسىن اشۋدان تىس، اديلا تاعى قارجى قوسىپ، اجارلاندىرۋ دۇكەنىن اشتى، ساۋداسى وتە كۇسەت.
العىس ايتۋدى جالعاستىرىپ، قۋانىش قىزىعىن تەڭ كوردى
اديلا ءتىلشىنى ءوزىنىڭ اجارلاندىرۋ دۇكەنىن كورۋگە ۇسىنىس ەتتى. تۇسكى ساعات 12دەن اسا بەرگەندە، دۇكەنگە قاريدارلار كەلە باستادى، ولاردىڭ كوبى لوڭقا توڭكەرتۋگە نەمەسە بەتىن كۇتىمدەۋگە كەلگەندەر.
اديلا ءوزىنىڭ وتكەن اپتادا ۇرىمجىدە باۋلۋعا قاتىناسىپ قايتىپ كەلگەنىن، قازىر بىرنەشە شاكىرت تاربيەلەپ جاتقانىن ايتتى. ”وسى بىرنەشە ايدا ساۋدام جاقسى، كەيىن جەلىلەس دۇكەن اشۋىما قولايلى بولۋ ءۇشىن، بىرنەشە شاكىرت تاربيەلەمەكشىمىن“، - دەدى اديلا.
كيىم - كەشەك فابريكاسىن باسقارۋدان سىرت، اجارلاندىرۋ دۇكەنىنىڭ قىزمەتىنە دە جاۋاپتى بولعان اديلا اسا قاربالاس ەدى، الايدا ول ىقىلاسى تۇسكەن ىستەن جالىقپادى. ول بىلاي دەدى: بۇرىن تۇرمىسىم قارا تۇنەك ىشىندە ءوتتى، قۇرساۋلاندىم، بولاشاقتا قالاي تۇرمىس كەشىرەمىن دەگەندى ويلاپ تا كورمەگەن ەدىم. قازىر جاعداي مۇلدە باسقاشا، كۇنى دەرلىكتەي كۇش - قۋاتىم تاسقىنداپ تۇرادى، كوڭىلىم توق ءارى كوڭىلدى. قازىرگىدەي تۇرمىسقا قول جەتكىزۋىم پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ تاماشا ساياساتىنىڭ ارقاسى، سوندىقتان مەن وسى العىس ايتۋ سۇيىسپەنشىلىگىن جالعاستىرا بەرەمىن.
اديلانىڭ كيىم - كەشەك فابريكاسى سول ماڭداعى قىستاق تۇرعىندارىنان 50 ادامدى جۇمىستانۋعا باۋرادى، بىرنەشە كۇننىڭ الدىندا ول تاعى 70 جابدىققا تاپسىرىس بەردى، سول كەزدە، كەم دەگەندە، 150 ادامدى جۇمىستاندىرا الاتىن بولادى.
ءبۇھاجار نۇرمامەت ىلگەرىدە وتباسى ايەلى بولاتىن، قازىر ونىڭ كيىم - كەشەك فابريكاسىندا ىستەپ جاتقانىنا 3 اي بولدى، ەڭ كوپ بولعاندا ايىنا 2000 يۋان ەڭبەكاقى الدى. ول بىلاي دەدى: تۇڭعىش ەڭبەكاقىمدى العاندا، وزىمە ءبىر پار ەڭلىك بۇيىمدارىن ساتىپ الدىم. ”قازىر اينالامداعى ادامدار بارعان سايىن اجارلى بولىپ بارادى، ادەمىلەپ بوي تۇزەمەسەڭ، سىرتقا شىعۋدىڭ وزىنەن تارتىنادى ەكەنسىڭ“، - دەدى ءبۇھاجار.
الداعى جوسپارى جايلى اديلا ءوزىنىڭ ىستەيتىن ىستەرىنىڭ ءالى دە كوپ ەكەنىن، اجارلاندىرۋ دۇكەنىن جاڭا عانا اشقاندىقتان، ۇگىت تەبىنىن ارتتىرۋ كەرەكتىگىن ايتتى. كيىم - كەشەك فابريكاسىنىڭ كولەمىن ۇلعايتقاننان كەيىن بازارداعى ءوتىمى جاعىنا دا كۇش سالۋ كەرەك. ول كيىم - كەشەك جوبالاۋ كاسىبىنەن ءبىلىم تولىقتىرىپ، بولاشاقتا ءتىپتى دە كوپ، ءتىپتى دە ادەمى كيىمدەردى جوبالاپ، اۋىل - قىستاق ايەلدەرىن ءتىپتى دە اجارلاندىرا ءتۇسۋ ويى بار ەكەنىن ايتتى.
