− چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋ اڭگىمە ءماجىلىسى اشىلعاندىعىنىڭ 4 جىلدىعى بايلانىسىمەن
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى
”كەزەكتە جانە بۇدان بىلايعى ءبىرشاما ۇزاق ۋاقىتتا چاڭجياڭ ەكولوگيالىق ورتاسىن قالپىنا كەلتىرۋدى باسىم ورىنعا قويىپ، قاۋىرت قورعاۋدى بىرگە يگەرۋ، قاۋىرت اشۋمەن اينالىسپاۋ كەرەك“.
2016 - جىلى 1 - ايدىڭ 5 - كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭ چۇڭچيڭدە چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋ اڭگىمە ءماجىلىسىن اشىپ، جۇڭحۋا ۇلتى انا وزەنىنىڭ دامۋ جاڭا جورىعىن باستادى.
قاس قاققانشا 4 جىل وتە شىقتى. چاڭجياڭ دارياسى اۋەلگى قالپىنان جازباي جوڭكىلە اعىپ جاتىر، الايدا، شىت جاڭا بەينەگە ەندى.
قورشاعان ورتاسى اناعۇرلىم جاقساردى. 2019 - جىلى 1 - ايدان 11 - ايعا دەيىن، چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ تاڭداۋلى سۋ ساپاسى سالىستىرماسى ％82.5كە جەتىپ، بۇكىل ەلدىڭ ورتاشا دەڭگەيىنەن 6.1 پايىز جوعارى بولدى؛
دامۋ تەبىندى بولدى. العاشقى 3 ماۋسىمدا داريا بويىنداعى 11 ولكە، قالانىڭ وڭىرلىك ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％7.1 ارتىپ، بۇكىل ەلدىڭ ارتۋ جىلدامدىعىنان 0.9 پايىز جوعارى بولدى، ەكونوميكالىق جالپى مولشەرى بۇكىل ەلدىڭ ％44.5ىن يەلەپ، ارا سالماعى ءۇرتىس جوعارىلادى.
ەكولوگيانى الدىمەن ويلاسۋ، جاسىل دامۋ جولىمەن جۇرگەن چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋى ەلىمىز ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا باستايتىن جالىندى كۇش بولىپ تولىسىپ كەلەدى.
”قاۋىرت قورعاۋدى بىرگە يگەرۋ، قاۋىرت اشۋمەن اينالىسپاۋ“ جۇرت جۇرەگىنە تەرەڭ ۇيالادى
بۇل چاڭجياڭ ەكولوگياسىن قورعاۋ ءىسىنىڭ تاريحي سيپاتتى ءبىر كورىنىسى، ءوندىرىس پەن تۇرمىس تاسىلىندەگى زور وزگەرىس.
2020 - جىلى 1 - ايدىڭ 1 - كۇنى ساعات نولدەن باستاپ، چاڭجياڭ الابىنداعى 332 جاراتىلىستىق قورىق رايونىندا جانە سۋ ونىمدەرى ءتۇر بايلىعىن قورعاۋ رايونىندا ءوندىرىس سيپاتتى اۋلاۋعا جالپى بەتتىك تيىم سالىندى. چاڭجياڭ الابىنداعى جەر - جەردىڭ ءتۇيىندى سۋ الابى دا 10 جىل ۋاقىتتىق جىل بويى اۋلاۋعا تيىم سالۋ مەزگىلىنە ىركەس - تىركەس ءوتتى.
اناعۇرلىم تەرەڭ وزگەرىس الدا تۋىلادى. تاياۋدا «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ چاڭجياڭدى قورعاۋ زاڭى(جوباسى)» 13 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتى 15 - ءماجىلىسىنىڭ قاراۋىنا العاش رەت ۇسىنىلدى. چاڭجياڭ الابىنىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىن جاپپاي قورعايتىن وسى زاڭ تاس - ءتۇيىن تۇر.
4 جىل، 1500گە تاياۋ كۇندىز - ءتۇن. جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ انا وزەنىن ارقاۋ ەتكەن، مەملەكەتتىڭ دامۋ جالپى جاعدايىنا قاتىستى كەلەلى ستراتەگيا بىرتىندەپ جايىلىپ، قاۋىرت قورعاۋدى بىرگە يگەرۋ جۇلگەسى قالىپتاسىپ كەلەدى.
چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋ شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى شىعارعان كەلەلى شەشىم.
قاعيدا ورناتىپ، بەتالىستى ايقىنداۋ −
2016 - جىلى 1 - ايدىڭ 5 - كۇنى چۇڭچيڭدە چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋ اڭگىمە ءماجىلىسى اشىلدى.
”چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋدە، ءسوز جوق، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇزاق بولاشاقتىق مۇددەسىن ويلاسىپ، ەكولوگيانى الدىمەن ەسكەرۋ، جاسىل دامۋ جولىمەن ءجۇرىپ، تۇنىق سۋ مەن جاسىل تاۋدىڭ اسا زور ەكولوگيالىق ونىمدىلىك، ەكونوميكالىق ونىمدىلىك، قوعامدىق ونىمدىلىك تۋدىرۋىنا، انا وزەننىڭ تىرشىلىك تىنىسى مەن ومىرشەڭدىك كۇشىن ماڭگى ساقتاۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك“، - دەپ باسا دارىپتەدى باس شۋجي شي جينپيڭ.
يدەيالىق جەتەكشىلىكتى ايقىنداپ، ءتۇبىرلى بويسۇنۋ ولشەمىن تۇراقتاندىرۋ −
2018 - جىلى 4 - ايدىڭ 26 - كۇنى ۋحاندا چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ دامۋىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتۋ اڭگىمە ءماجىلىسى اشىلدى.
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”جاڭا جاعدايدا، چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋدەگى تەتىك − تۇتاس تۇلعالىق ىلگەرىلەتۋ مەن ءتۇيىندى قامال الۋ، ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ مەن ەكونوميكالىق دامۋ، جالپى تۇلعالىق جوبا جاساۋ مەن ۇزاق ۋاقىت ۇلەس قوسۋ، كونە قوزعاۋشى قۋاتتى جويۋ مەن جاڭا قوزعاۋشى قۋاتتى جەتىلدىرۋ، وزىندىك دامۋ مەن سايكەستى دامۋ سياقتى قاتىناستى دۇرىس يگەرۋدە“، ”چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىن ەلىمىز ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا باستايتىن جالىندى كۇشكە اينالدىرۋ كەرەك“.
شىعىستى ۇلاستىرىپ، باتىسقا ءورىس اشۋ، وڭتۇستىكتى تۇتاستىرىپ، سولتۇستىككە كومەكتەسۋ، وزەندەرمەن ۇلاسىپ، تەڭىزگە تۇتاسۋ، گۋمانيتارلىق جاقتان توپتاسۋ. نەشە مىڭ جىلدار بويى جۇڭحۋا وركەنيەتىن جەتىلدىرگەن، وعان تىرەك بولعان انا وزەن ەكولوگيانى الدىمەن ويلاسقان، جاسىل دامىعان جولىمەن ءجۇرىپ كەلەدى.
چاڭجياڭ جوعارى اعارى مەن ورتا اعارىنىڭ ءتۇيىلىسى حۋبەيدىڭ يىچاڭى. قىس ورتاسى، ديانجۇن رايونى ايجيا قالاشىعىنىڭ وزەن سۋى تۇپ - تۇنىق، جاعالاۋى تاپ تازا.
30 ميلليون يۋاننان استام قارجى قوسىلعان تيانتيان حيميا ونەركاسىپ زاۆودىنىڭ توپىراقتىڭ لاستانۋىن جونگە سالۋ نىسانى ورىندالدى. يىچاڭ قالاسىنداعى ”حيميا ونەركاسىپتەرىنىڭ چاڭجياڭ بويىنا قورشاي ورنالاسۋىن“ جونگە سالۋداعى العاشقى شاعىلعان كاسىپورىن رەتىندە، جابۋ، شاعىپ كوشىرۋ، توپىراقتى قالپىنا كەلتىرۋ، اعاش ەگىپ، قايتا جاسىلداندىرۋ ارقىلى پايداسى 20 ميلليون يۋاننان اساتىن حيميا ونەركاسىپ زاۆودىنىڭ جاسىل القاپقا اينالۋىنا 3 جىلعا تاياۋ ۋاقىت جۇمسالدى.
2017 - جىلى يىچاڭ قالاسى ”حيميا ونەركاسىپتەرىنىڭ چاڭجياڭ بويىنا قورشاي ورنالاسۋ“ قيىن جاعدايىن ىرىقتىلىقپەن شەشىپ، چاڭجياڭ بويىنداعى ءبىر كيلومەتر اينالاسىنداعى 134 حيميا ونەركاسىپ كاسىپورىندى ”جابۋ، جاڭالاۋ، كوشىرۋ، قونىس جاڭالاۋ“ىن الدىمەن اتقاردى. تاباندا كەسىم جاساۋدىڭ ارقاسىندا تيپىن جاڭالاپ، دارەجەسىن ءوسىرۋدىڭ تاريحي ورايىنا يە بولدى. 2019 - جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن يىچاڭ قالاسىندا نازىك حيميا ونەركاسىبىنىڭ ۇستايتىن حيميا ونەركاسىپ كاسىپ سالاسىنداعى ارا سالماعى ％36.2كە جەتىپ، 3 جىلدا ءبىر ەسەگە تاياۋ قاتتالدى.
اماليات مىنانى دالەلدەدى: ەكولوگيانى قورعاۋ جانە ەكونوميكالىق دامۋ قايشى، قاراما - قارسى ەمەس، قايتا ديالەكتيكالىق بىرلىككە يە؛ قاۋىرت قورعاۋدى بىرگە يگەرۋ ەكونوميكانىڭ دامۋىنا ىقپال كورسەتپەۋمەن بىرگە، قايتا چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋدىڭ جاڭا جولىمەن ءجۇرۋىن جەبەدى.
چاڭجياڭنىڭ تومەنگى اعارى، تاڭ سارىدە چۇڭميڭنىڭ دۇڭتانىندا سۋ بەتىندە ساعىم ويناپ، جول ورتادا دامىلداعان جىل قۇستارى كەيدە قاناتىن جايىپ قالىقتاسا، كەيدە قايراڭدا دامىلدادى.
چاڭجياڭ مەن دۇڭحايدىڭ تۇيىلىسكەن جەرىندەگى چۇڭميڭ ارالى شاڭحايدىڭ ەكولوگيالىق قالتقىسى. شاڭحاي قالالىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتىنىڭ شارلاۋشىسى ۋاڭ كوۋجۋ چۇڭميڭدە قۇستاردى ايالاۋ، قۇستاردى قورعاۋ كوزقاراسىنىڭ جۇرت جۇرەگىنە ۇيالاعاندىعىن ايتتى.
چاڭجياڭنىڭ جوعارى اعارى، ءۇش قىساڭ سۋ قويماسى وڭىرىندە تاۋ بيىك، بەتكەي قۇلاما، قىساڭ قويناۋى تەرەڭ، قايتكەندە ەكولوگيانى قورعاۋمەن بىرگە كىرىستى ارتتىرىپ بايۋعا بولادى دەگەن ماسەلە جەرگىلىكتى ورىنداعى كادر، بۇقارانى مازالاپ كەلگەن - دى.
ەكولوگيانىڭ كوركەم كەلبەتى ارقىلى كاسىپ سالاسىنىڭ قۇنىن الا كەلدى. بۇگىنگى كۇنى ءۇش قىساڭ حۇڭيە، گاۋشيا پيڭحۋ، جۇڭجوۋ جۇيشياڭ سياقتى ءبىر توپ مادەنيەت، ساياحات تانىسقىسى ءۇش قىساڭ سۋ قويماسى وڭىرىندە كوككە ورلەپ، تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ باعالى بايلىققا اينالدى.
ۇستانىم ارەكەتتىڭ باستاۋشىسى. ءتىلشى تەكسەرۋ - زەرتتەۋدە مىنالاردى بايقادى: 4 جىلدان بەرى، دامۋ ۇستانىمىندا بۇرىلىس جاساۋ ەڭ تەرەڭ بولعان. وتكەندە ءىشىنارا بۇقارانىڭ اڭىسى كۇشتى بولعان، شەشۋدى ويلاسادا شەشىلمەگەن قورشاعان ورتا ماسەلەلەرى تۇبىرىنەن وڭالىپ، جەر - جەر قارجى قوسۋدى جانە فاكتورلىق جۇمسالىمدى جەتەكشى ەتكەن كونە جولدى بىرتىندەپ تاستاپ، ەكولوگيانى الدىمەن ويلاساتىن، جاسىل داميتىن جاڭا جولدى سانالىلىقپەن قاراستىرعان.
چاڭجياڭنىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىن قالپىنا كەلتىرۋدى شىن مانىندە ۇستەم ورىنعا قويدى
2019 - جىلى 11 - ايدا انحۇيدىڭ ما - انشان قالاسىندا چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىنداعى كورنەكتى ماسەلەلەردى رەتتەۋ - تۇزەتۋ جۇمىس باسى ءماجىلىسى جانە چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىن دامىتۋدى ىلگەرىلەتۋگە باسشىلىق ەتۋ گرۋپپاسىنىڭ جالپى جيىنى اشىلدى.
ماجىلىستە 2019 - جىلعى چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋى ەكولوگيالىق ورتاسى جونىندەگى ساقتىق فيلمى قويىلىپ، ماسەلەنى مىقتاپ يگەرىپ، رەتتەۋ - تۇزەتۋ جاۋاپكەرشىلىگىن ۇزبەي قاتايتۋ تالاپ ەتىلدى.
بىرنەشە كۇننەن كەيىن، چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىن دامىتۋعا باسشىلىق ەتۋ گرۋپپاسى كەڭسەسىنىڭ 4 - رەتكى جالپى جيىنى اشىلىپ، داريا بويىنداعى 11 ولكە، قالاعا ەڭ جاڭا اشكەرەلەنگەن ەكولوگيالىق ورتا جونىندەگى 152 كورنەكتى ماسەلەنى تاپسىردى.
4 جىلدان بەرى، ەكولوگيالىق ورتاداعى كورنەكتى ماسەلەلەردى رەتتەۋ - تۇزەتۋدە كورنەكتى ونىمدىلىكتەرگە قول جەتكىزگەنىمەن، چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ ەكولوگياسى ءالى دە قاتاڭ جاعدايعا ءدوپ كەلىپ، جوعارى ساپالى دامۋدىڭ مىندەتى اۋىر، جولى ۇزاق بولدى.
ماسەلەنى باعدار ەتىپ، بىرەۋى بايقالسا بىرەۋىن شەشىم ەتىپ، قيىن تۇيىندەرگە شىنداپ كىرىسىپ، ۇزبەي قامال الىپ، قاجىماي - تالماي كۇش سالدى.
2019 - جىلى 1 - ايدا چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىن دامىتۋعا باسشىلىق ەتۋ گرۋپپاسى كەڭسەسى 3 - رەتكى جالپى جيىنىن اشىپ، داريا بويىنداعى 11 ولكە، قالاعا 163 كورنەكتى ماسەلەنى تاپسىردى.
3 - ايدىڭ سوڭىندا، ماسەلە ءتىزىمىن، سونداي - اق قىزمەتتى ورنالاستىرۋ جانە قۋزاۋ مەحانيزمىن ورناتتى؛ 6 - ايدىڭ الدىڭعى جارتىسىندا جانە 9 - ايدان 10 - ايدىڭ ورتاسىنا دەيىن 163 كورنەكتى ماسەلەنى رەتتەۋ - تۇزەتۋ جاعدايىنا 2 رەت جاپپاي قامتىلعان قۋزاۋ، تەكسەرۋ جۇرگىزدى؛ ىلگەرىندى - كەيىندى جياڭشي، حۋبەي، حۋنان، سىچۋان، جياڭسۋ سياقتى جەرلەردىڭ ەكولوگيالىق ورتا ماسەلەسىن جاسىرىن تەكسەرىپ، جاسىرىن بارلاپ، ۇنامسىز تيپتەردى اشىق جاريالاۋدى مىقتاپ يگەردى...
قازىرگە دەيىن، ەكولوگيالىق ورتاعا قاتىستى 163 كورنەكتى ماسەلەنىڭ 115ى رەتتەپ - تۇزەتىلدى. داريا بويىنداعى 11 ولكە، قالا جيىنى 3044 ماسەلەنى وزدەرى تەكسەرىپ، 2076سىن رەتتەپ تۇزەتتى.
2018 - جىلى 4 - ايدا ەكولوگيالىق ورتا مينيسترلىگى الىستان باقىلاۋ - تەكسەرۋ ارقىلى چۇڭچيڭنىڭ جينيۇنشان مەملەكەت دارەجەلى تابيعي قورىق وڭىرىندە ساياحات قۇرىلعىسى، ونەركاسىپ كەنگە قولدانىلاتىن جەر سياقتى ادامزات قيمىل ءوڭىرىنىڭ 500دەن استام جەرىندە 2015 - جىلدان باستاپ جاڭادان 16 جەر قوسىلعانىن، 76 جەردىڭ اۋماعى كەڭەيتىلگەنىن، ەكولوگيانى يەمدەنۋ، ءبۇلدىرۋ ماسەلەسى ەرەكشە كورنەكتى ەكەنىن بايقايدى. سوڭىنان، جينيۇنشان قورىق ءوڭىرىنىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىن جان - جاقتى وڭاۋدى ارقاۋ ەتكەن ”تەمىردەي تەگەۋرىنمەن تاۋدى وڭاۋ قيمىلى“ جاپپاي ورىستەتىلدى.
2019 - جىلى 12 - ايدىڭ 10 - كۇنىنە دەيىن، جينيۇنشان قورىق ءوڭىرى ىشىندەگى 190 ماسەلەنىڭ 184ى رەتتەپ تۇزەتىلدى؛ زاڭعا، بەلگىلەمەگە قايشى سالىنعان 340 جەردەگى قۇرىلىستىڭ 319ى رەتتەپ تۇزەتىلدى، 80 مىڭنان استام شارشى مەتر جەردەگى قايشى سالىنعان قۇرىلىس شاعىلدى.
ماسەلەنى رەتتەۋ - تۇزەتۋ − شەشۋشى تۇتقا، ەكولوگيانى قالپىنا كەلتىرۋ جانە لاستانۋدى جونگە سالۋ − ۇزاق ۋاقىتتىق شارا.
تۇبىرىنەن وڭاۋدى تياناق ەتتى. داريا بويىنداعى قالا - قالاشىقتاردىڭ لاس سۋىن، قوقسىقتارىن ءبىر جاقتى ەتۋ، حيميا ونەركاسىپتىك لاستاۋدى جونگە سالۋ، اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى بەتتىك لاستانۋدى جونگە سالۋ، كەمەنىڭ لاستاۋىن جونگە سالۋ جانە قالدىق كەن، قويمانىڭ لاستاۋىن جونگە سالۋ... ءبىر - بىرلەگەن شايقاستار بىرىنەن سوڭ ءبىرى ءجۇرىلدى −
”چاڭجياڭدى قاۋىرت قورعاۋ بۇرىن ’تاڭداۋ سۇراۋى‘ بولسا، قازىر گۇلدەنۋ مەن قۇلدىراۋعا ساياتىن ’ءسوزسىز جاۋاپ بەرۋگە ءتيىستى سۇراۋعا‘ اينالدى!“ - دەدى نەگىزگى ساتىداعى ءبىر كادر تىلشىگە.
2019 - جىلى 12 - ايدىڭ ورتا شەنىنە دەيىن، چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىندەگى ايماق دارەجەلى جانە ودان جوعارى قالالاردىڭ لاس سۋدى جيناۋ قۇبىر تورابىنىڭ ۇزىندىعى 2018 - جىلدىڭ سوڭىنداعىدان 3954 كيلومەتر ۇزارىپ، داريا بويىنداعى 11 ولكە، قالاداعى 579 قالدىق كەن، قويما بەكىتىلدى؛ 2019 - جىلدان بەرى داريا بويىنداعى 11 ولكە، قالا حيميا ونەركاسىپ كاسىپورىندارىنان جيىنى 958ىن كوشىردى، تۇزەتتى، بەكىتتى، وزگەرتتى؛ چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ حايۋان، ءۇي قۇستارى دايراعىنان جان - جاقتى پايدالانۋ مولشەرى ％74كە جەتتى.
داريانى حالىققا قايتارىپ بەردى. چاڭجياڭ جاعالاۋىنداعى ەكولوگيانى قايتا جاسىلداندىرۋ جانە بينجياڭ جاعالاۋىن وڭاۋدى كۇش سالا اتقارىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ باقىت سەزىمىن جانە تابىس سەزىمىن جوعارىلاتتى −
لاستانۋدى توسۋ، تۇنبانى تازالاۋ، سۋ تولىقتاۋ جاعىندا ۇقساس باعىتتا كۇش سالۋعا تاباندى بولدى، ”ءۇستىرت مەرۋەرتى“ اتانعان يۇننان ديانچى كولىنىڭ جالپى كول سۋى ساپاسى 2018 - جىلى Ⅳ دارەجەگە كوتەرىلىپ، 30 نەشە جىلدان بەرى سۋ ساپاسى ەڭ جاقسى بولىپ، ”كولدىڭ تازا سۋىن قالپىنا كەلتىرۋدى“ ىسكە اسىردى؛
”الدىمەن بىلعانىشتى جونگە سالۋعا، سوڭىنان كورىنىس تۇيىندەرىن سالۋعا“ تاباندى بولدى، ۋحان قالاسى الدىڭعى كەزەڭدە ءتۇرلى كەمەتۇراقتان 300دەن استامىن شاقتى، 2019 - جىلى جانە دە چاڭجياڭ مەن حانجياڭ وزەكتى وڭىرىنەن 103 كەمەتۇراقتى، 189 كوپىر كەمەنى شاعىپ، بىرىكتىرۋ، جيناۋ - شوعىرلاندىرۋ قىزمەتىن ورىستەتتى، ەكى وزەن، ءتورت جاعالاۋدان بۇرىن كورىلمەگەن وزەن جاعاسى جەلىسى كورىنىپ، ”بيڭجياڭ قالاسىنىڭ اشەكەيلى كاريدورى“ ستەرەولدى كورىنىسى بارلىققا كەلدى؛
حۋناننىڭ يۋەياڭى داريا توسپاسى ورمانىن ءوسىرىپ، جاسىلداندىرۋ ينجەنەرياسىن اتقارىپ، چاڭجياڭ جاعالاۋىنان 13 مىڭ مۋ جەردى قايتالاي جاسىلداندىرۋدى، پورتتاردان، كەمەتۇراقتاردان 477 مىڭ شارشى مەتر جەردى قايتالاي جاسىلداندىرۋدى ورىنداپ بولىپ، قايراڭ، جابىلعان كەمەتۇراق تۇگەلدەي قايتالاي جاسىلداندى...
ماڭگىلىك ارىنداي اققان چاڭجياڭدا باياندى دامۋدىڭ، تولاسسىز تىرشىلىكتىڭ جاسىل تولقىنى كوتەرىلدى.
ەكولوگيانى الدىمەن ويلاستىرىپ، جاسىل دامۋدىڭ جاڭا جولىن قاراستىردى
2019 - جىلى 12 - ايدىڭ 1 - كۇنى «چاڭجياڭ اتراۋى ءوڭىرىن ءبىر تۇلعالاندىرا دامىتۋ جوسپارى باعدارلاماسى» جاريالاندى. جاڭا مەملەكەتتىك ستراتەگيالىق جوبا جاسالدى.
”چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىن دامىتۋ مەملەكەتتىك ستراتەگياعا اينالعاننان كەيىن، چاڭجياڭ اتىراۋ ءوڭىرىن ءبىر تۇلعالاندىرا دامىتۋ مەملەكەتتىك ستراتەگياعا كوتەرىلۋى ءبىر ءتۇرلى ستراتەگيالىق قاباتتاسۋ جانە ستراتەگيالىق ورلەۋ بولدى، بۇل رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ كەڭىستىگى ورنالاستىرۋىن كەمەلدەندىرۋدە، ەلىمىزدىڭ جالپىلىق ناقتى قۋاتىن، حالىقارالىق باسەكەلىك قۋاتىن جانە حاۋىپ - قاتەرگە توتەپ بەرۋ قابىلەتىن كوتەرۋدە كەلەلى ءىس جۇزىندىك مانگە يە“، - دەدى جۇڭگو ماكرولىق ەكونوميكا زەرتتەۋ ورنىنىڭ ورىنباسار باستىعى ۋ شياۋحۋا.
چاڭجياڭ اتىراۋى ”ايداعارى“ بۋىرقاندى ، چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ الىپ ايداعارى بيگە باستى −
جۋىقتا وتكىزىلگەن چاڭجياڭ اعارى (چاڭجياڭ اتىراۋى) زەردەلى جاساۋ جانە قۇلتەمىر كاسىبىن دامىتۋ مىنبەرى جانە نىسانداردى ۇشتاستىرۋ قيمىلىندا 200دەن استام چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋى جەلىسى بويىنداعى قالالاردان كەلگەن ۋاكىلدەر كوپ ءتۇرلى نىسانداردا سەلبەستىك جاساۋ ناتيجەسىنە كەلىستى.
چاڭجياڭ اتراۋى تۇعىرى تۇرعىزىلدى، چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋى مەن چاڭجياڭ اتراۋىن ءبىر تۇلعالاندىرۋعا قىزمەت وتەيتىن كاسىپ سالاسىن سايكەستىرۋ ماحانيزمىن قۇرۋدى بەلسەندىلىكپەن قاراستىردى. قۇرىلعان چاڭجياڭ اعارى ءوڭىرى باقشا سەلبەستىك بىرلەستىگى جانە چاڭجياڭ اعارى زەردەلى جاساۋ جانە قۇلتەمىر ونەركاسىبى بىرلەستىگى چاڭجياڭ اعارىنداعى 100دەن استام باقشا جانە مىڭداعان زەردەلى جاساۋ، قۇلتەمىر، جاساندى زەردە كاسىپورىندارىن شارپىدى.
2020 - جىلى 1 - ايدىڭ 3 - كۇنى ورتالىق قازىنا - ەكونوميكا كوميتەتىنىڭ 6 - رەتكى ءماجىلىسى اشىلىپ چىڭدۋ - چۇڭچيڭ ءوڭىرى قوس قالا ەكونوميكالىق شەڭبەرى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋ ايقىن بەلگىلەنىپ، باتىس وڭىردە جوعارى ساپالى دامۋدىڭ ماڭىزدى ارتۋ ۇيەگى قالىپتاستى.
چاڭجياڭ اتىراۋى قالا شوعىرى، چاڭجياڭ ورتا اعارى قالا شوعىرعى، چىڭدۋ - چۇڭچيڭ قالا شوعىرى سىندى ءۇش ۇلكەن قالا شوعىرى ۇلاسىپ، تۇتاسىپ، سايكەسە ارىندادى؛
چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋى ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“مەن ۇلاسىپ، داريا مەن تەڭىز تۇتاسىپ، بۋىرقانا تولقىن اتىپ، دۇنيە ەكونوميكاسىنىڭ الىپ تولقىنىنا توعىستى.
2019 - جىلى 1 - ايدان 11 - ايعا دەيىن، چاڭجياڭ جاعالاۋىنداعى 11 ولكە، قالا جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزىنەن 4685ىن جۇرگىزىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％32 ارتىپ، بۇكىل ەل جالپى سانىنىڭ ％63تىن ۇستادى.
قوزعالتقىش كۇشكە جاڭالىق ەنگىزۋ جانە رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ دامۋىنا بۋىرقانعان قوزعاۋشى كۇش ۇستەدى −
ەكولوگيالىق ونىمدەردىڭ جالپى قۇنى − GDPدىڭ 2.73 ەسەسى بولدى، شارۋالار تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋدى جارناعا قوسىپ، تابىس ءبولىستى...
مەملەكەتتىك ءۇش ۇلكەن ەكولوگيالىق وركەنيەت سىناق ءوڭىرىنىڭ ءبىرى بولعان جياڭشيدە جەرگىلىكتى ورىننىڭ تاماشا ەكولوگيالىق باسىمدىعىن ەكونوميكالىق باسىمدىققا اينالدىرۋدى تەزدەتىپ، كوركەم تاۋ، ءمولدىر سۋدى مول اقشاعا ”ساتتى“.
ەكولوگيالىق ورتانىڭ جاقسارۋى چاڭجياڭ جاعالاۋىنداعى قالالاردى جوعارى ساپالى دارىندىلاردى باۋرايتىن ىرىستى ولكەگە اينالدىردى. جياڭسۋ نانتۇڭىنىڭ حايمىن قالاسى لينجياڭ جاڭا رايونى حايمىن عىلىم - تەحنيكا باقشاسى چۇڭميڭداۋمەن وزەن ارقىلى ءبولىنىپ تۇرادى، گەن ولشەۋ، ءدارى - دارمەك زەرتتەپ اشۋ، ءدارى جاساۋ ءوندىرىسى سياقتى جۇزدەن استام كاسىپورىن ىرگە تەۋىپ، عىلىم - تەحنيكالىق، گۋمانيتارلىق، ەكولوگيالىق شاعىن قالاشىعى قالىپتاستى.
قاۋىرت قورعاۋدى ورتاق يگەرۋدە پايدالىسى ازايتۋ امالى، بولىسەتىنى مۇددە، وزگەرتەتىنى ۇزاق ۋاقىت دامۋ ۇلگىسى، ارينە، وڭاي - وسپاق ءىس ەمەس.
جاڭا دامۋ ۇستانىمىن جەتەكشى ەتۋ، چاڭجياڭ ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ توقتاپ قالمايدى. بار كۇشپەن قامال الۋ، مۇددە بوگەتىن ۇزدىكسىز تالقانداۋ كەرەك؛ ءتىپتى، قاجىماي - تالماي كۇش سالىپ، ۇزاققا سوزىلاتىن شايقاستى ويداعىداي جۇرگىزىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ انا وزەنىن ماڭگىلىك ومىرشەڭدىك قۋاتقا يە ەتۋ كەرەك.
(تىلشىلەر ان بەي، ۋاڭ شيان، چىن گاڭ، جوۋ كاي، لي سىيۋان)
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 1 - ايدىڭ 4 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
