شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 12 - ايدىڭ 13 - كۇنى شىنياڭنان بەرگەن حابارى (تىلشىلەر لي جىڭ، لياڭ شۋبين). حيلۇڭجياڭ ولكەسى حىگاڭ قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسىنىڭ ءار جىلعى ساقشى بولۋ سالتىندا، قىلمىستىق ىستەر ۇلكەن اترەتىنىڭ باستىعى جوۋ حۇيجۇن جاڭادان كەلگەن جاۋىنگەر سەرىكتەرىنە قۇربان لي يۇيكۇننىڭ ىزگى ىستەرىن بايانداپ بەرەدى. بۇل ءومىرىنىڭ ەڭ سوڭعى ساتىندە دە بۇزاقىنى اتىپ ءولتىرۋ مىندەتىن ۇمىتپاعان شىن اڭگىمە ەدى.
لي يۇيكۇن، 1961 - جىلى دۇنيەگە كەلگەن، مەكەنى لياۋنيڭ ولكەسىنىڭ شينبين اۋدانى، 1981 - جىلى قوعام حاۋىپسىزدىگى قىزمەتىنە قاتىناسقان، حيلۇڭجياڭ ولكەسى حىگاڭ قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسىندە 17 جىل قىلمىستىق ىستەر ساقشىسى قىزمەتىمەن شۇعىلدانعان.
1998 - جىلى 1 - ايدىڭ 31 - كۇنى كوكتەم مەرەكەسىنىڭ 4 - كۇنى بولاتىن، لي يۇيكۇن مەن جاۋىنگەر سەرىكتەرى مىلتىق الىپ تۇرمەدەن قاشقان قاشقىندى توسقاۋىل قويىپ تۇتقىنداۋ كەزىندە جاڭادان كەلىپ توقتاعان تاكسيدەن قىلمىستى ەلەمەنتتى بايقايدى. لي يۇيكۇن ورنىنان سەكىرىپ تۇرىپ، قولىنا شاعىن تۇرپاتتى اۆتومات ۇستاپ، ءبىرىنشى بولىپ بۇزاقىعا قاراي تاپ بەرىپ: ”قوزعالما، مەن ساقشىمىن!“، - دەپ ايعاي سالادى. كۇتپەگەن جەردەن، قانىپەزەر بۇزاقى تۇتقيىلدان اسكەري ناگانمەن وق شىعارىپ، تۇتقىنداۋعا قارسىلىق بىلدىرەدى. لي يۇيكۇن باقىتقا قارسى وق ءتيىپ جىعىلادى. جىعىلىپ تۇسكەن ساتتە، لي يۇيكۇن قايسار كۇشىمەن بار قايراتىن بويىنا جيىپ ماسانى باسىپ، بۇزاقىنى ناق مايداندا اتىپ ولتىرەدى.
جىعىلىپ تۇسكەن لي يۇيكۇن ورنىنان قايتا تۇرا المادى، قۇربان بولعان كەزىندە 37 جاستا عانا ەدى.
لي يۇيكۇن ساقشى بولعان 17 جىلدا، قىلمىس بارلاۋدىڭ ءبىرىنشى شەبىنەن ەشقاشان الىستامادى. قانىپەزەر بۇزاقىمەن بەتپە - بەت كەلگەن كەزدە، ول ۇنەمى ءبىرىنشى بولىپ اتويلاپ العا شىعىپ، قىلمىس كۇماندىسىن باعىندىراتىن. 1993 - جىلى 4 - ايدا لي يۇيكۇن مەن جاۋىنگەر سەرىكتەرى ءبىر توپ قىلمىس كۇماندىلارىن تۇتقىنداعان كەزدە بۇزاقىلار قولدارىنداعى بەس اتار اڭ مىلتىعىمەن اتىپ، تۇتقىنداتپاي قارسىلاسادى، وق لي يۇيكۇننىڭ سول جاق يىعىنا تيەدى. وق تيگەن سوڭ لي يۇيكۇن قاتتى اۋىرعانىنا شىداپ، بۇزاقىلاردى اتقىلايدى، اقىرىندا 3 بۇزاقىنى اتىپ جارالايدى ءارى 5 قىلمىس كۇماندىسىن تۇگەلدەي تۇتقىندايدى.
ول قۇربان بولاردىڭ الدىنداعى 1996 - جىلدىڭ، 1997 - جىلدىڭ وزىندە، ءتۇرلى قىلمىستىق دەلودان 145ىن اشۋعا قاتىناسىپ، زاڭعا قايشى قىلمىس كۇماندىسىنان 81 ادامدى تۇتقىنداپ، ءتۇرلى مىلتىقتان 37سىن قولعا تۇسىرەدى، 2 رەت حىگاڭ قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى جاعىنان ماراپاتتالادى.
ساقشى بولعان 17 جىلدا، لي يۇيكۇننىڭ وتباسىنداعىلارعا قالدىرعان وكىنىشى كوپ بولدى. لي يۇيكۇننىڭ وتباسى باقىتتى دا تاتۋ - ءتاتتى ەدى، ايەلى ەكەۋى ءبىرىن - ءبىرى ماحابباتپەن ماپەلەسە، جالعىز قىزى شاشا اقىلدى دا سۇيكىمدى بولاتىن. لي يۇيكۇن قۇربان بولاردىڭ الدىندا، شاشانىڭ ەڭ ۇلكەن تىلەگى اكەسىنىڭ وعان ءبىر رەت تۋىلعان كۇنىن وتكىزىپ بەرۋ بولاتىن. تۋىلعان كۇنى بولعان كەزدە، قىزى ۇنەمى بالگۇلشەنى ۇستەلگە قويىپ، اكەسىنىڭ كەلۋىن كۇتەتىن، الايدا ءار رەت بالاسى ۇستەلگە ەكپەتتەپ جاتىپ ۇيىقتاپ قالعان كەزدە لي يۇيكۇن ۇيىنە ارەڭ قايتاتىن.
لي يۇيكۇننىڭ قىزى لي شاشا اكەسىنىڭ جەتپەگەن مۇراتىن جالعاستىرىپ، 2009 - جىلى ساقشى كيىمىن كيىپ، حىگاڭ قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى قىلمىس بارلاۋ تارماق اترەتىنىڭ قىلمىستىق ىستەر ساقشىسى بولادى. كوپ جىلدان بەرى، لي شاشا اكەسىن ۇلگى ەتىپ، قىلمىس بارلاۋ قىزمەتىنە بار زەيىن - زەردەسىمەن ات سالىسادى، ءىس جۇزىندىك ارەكەتى ارقىلى قاھارماننىڭ رۋحىن جالعاستىرادى. 2018 - جىلى ول ساۋساق بەدەرىن سالىستىرۋ تەحينكاسى سياقتىلاردى پايدالانىپ، 30دان ارتىق قىلمىستىق ءىس دەلوسىن اشۋدى دەرەكپەن قامداپ، قوعام حاۋىپسىزدىگى مينيسترلىگى جاعىنان ”تاڭداۋلى ساۋساق بەدەرىن سالىستىرۋشى“ دەپ باعالانادى.
21 جىلدان بەرى، چيڭميڭ كەزىندە جانە كوكتەم مەرەكەسىندە حىگاڭ قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى حالىق ساقشىلارىن ۇيىمداستىرىپ، قۇرباننىڭ ەسكەرتكىشىنە بارىپ قابىر سىپىرۋ قيمىلىن وتكىزەدى ءارى قۇرباننىڭ وتباسىنان حال سۇراپ، حالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى ىستەرى ءۇشىن ەرلىكپەن قۇربان بولعان قاھارمانداردى ەسكە الاتىن. ”سول كەزدە مەن قىزمەتكە شىققانىما كوپ بولماعان، بىرنەشە مينۋتتىڭ الدىندا عانا بىرگە جارقىلداپ اڭگىمە ايتىپ وتىرعان جاۋىنگەر سەرىگىمىز، اعامىز كەنەتتەن كەلمەسكە كەتتى“، - دەدى جوۋ حۇيجۇن، ول ساقشى بولعانىنا ءبىر جىل عانا بولعان، لي يۇيكۇن وعان دەلونى قالاي ءبىتىرۋدى ۇيرەتىپ، مىندەت وتەگەندە بىرگە ەرتىپ جۇرەتىن. بۇگىنگى كۇنى ول قىلمىستىق ىستەر ۇلكەن اترەتىنىڭ باستىعى بولدى. اترەتكە جاڭادان جاۋىنگەر سەرىك كەلگەندە، ول كوپشىلىككە لي يۇيكۇن قۇرباننىڭ ەرجۇرەك ىزگى ىستەرىن اڭگىمەلەپ بەرىپ، قاھارماننىڭ رۋحى ارقىلى حىگاڭداعى ءار ۇرپاق قىلمىستىق ىستەر ساقشىلارىن جىگەرلەندىرىپ وتىرادى.
