تاياۋدا، «حورەكتىك عىلىمى» جۋرنالىندا جاريالانعان جاڭا زەرتتەۋدە، سۋدى كوپ ٴىشۋ بالانىڭ اقاۋسىز ەسەيىپ-ەرجەتۋىنە پايدالى بولىپ قالماستان، ولاردىڭ كوپ مىندەتتى ورىنداۋ قابىلەتىن جوعارىلاتاتىندىعى كورسەتىلگەن.
بۇل زەرتتەۋدى ا ق ش ينويس داشۋەسى شامپان بولىمشە مەكتەبىنىڭ قيمىل فۋنكتياسى جانە الەۋمەتتىك سالاماتتىق ٴىلىمى پروفەسسورى نەيمان حان مەن ا ق ش شىعىس سولتۇستىك داشۋەسىنىڭ پروفەسسورى چارليز حيرمان بىرگە ورىنداعان. زەرتتەۋ ۇيىرمەسى 9 جاستان 11 جاس ارالىعىنداعى 75 بالانى سىناق وبيەكتى ەتىپ، الدىمەن ولارعا ٴار كۇنى ادەتتەگى نەگىزگى ولشەمدىك سىزىق دەڭگەيى بويىنشا جالعاستى 4 كۇن جارىم ليتر سۋ ىشكىزگەن. وسىدان سوڭ، بۇل بالالاردىڭ ٴار كۇنگى سۋ ٴىشۋ مولشەرىن 2.5 ليتر ارتتىرىپ، بۇنى 4 كۇن جالعاستىرعان. زەرتتەۋشىلەر ەكى ٴتۇرلى سۋ قۇرامىن سىمىرگەن جاعدايدا، تاجىريبەگە قاتىناسقان بالالاردىڭ نەسەپ سۇيىقتىعىنىڭ سۋلانۋ ساندى مالىمەتى مەن ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن سالسىتىرعان. ناتيجەدە، كوپ سۋ ىشكەننەن كەيىن، بالالاردىڭ كوپ مىندەتتى ٴبىرجايلى ەتۋ قابىلەتى ٴتىپتى دە كۇشەيىپ، قابىلداۋ جىلدامدىعى ٴتىپتى دە تەزدەگەنىن بايقاعان. بۇل ناتيجە كوپ سۋ ٴىشۋ كۇردەلى بالالاردىڭ تانۋ قابىلەتىن جوعارىلاتۋعا پايدالى ەكەنىن تۇسىندىرەدى.
قىزمەتتى ەستە ساقتاۋ قابىلەتى، تانۋ يكەمدىلىگى سياقتى كۇردەلى تانۋ قابىلەتى عىلىمي جەتىستىككە قول جەتكىزۋدىڭ ىرگە تاسى دەپ قارالادى. بۇل زەرتتەۋ كىشكەنتايىنان باستاپ بالانىڭ كوپ مىندەتتى ٴبىرجايلى ەتۋ قابىلەتىن ارتتىرۋعا ٴونىمدى جول ازىرلەدى. زەرتتەۋشىلەر بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: بالالار جايشىلىقتا ىرىقتى تۇردە سۋ ىشپەيدى، سوندىقتان ولار ويلاماعان جەردەن ۇنەمى سۋسىزدانۋ كۇيىنە ٴتۇسىپ قالادى، اتا-انالاردىڭ بالالاردى سۋ ىشۋگە ۇيلەسىمدى ەسكەرتىپ تۇرۋى توتەنشە ماڭىزدى.
اۋدارعان: قادىر ماقان
