مەنىڭ اتى - ءجونىم ابليكىم احمەت، بيىل 32 جاستامىن، اقسۋ قالاسىنىڭ ادامىمىن. مەن ىلگەرى كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىندا ۇيرەنگەنمىن، مەن كوپشىلىككە ءوز حيكايامدى بايانداپ بەرەيىن.
مەن ىلگەرى قىستاقتا ەلەكتروندىق ساۋدا ىستەرىنە قىزمەت وتەۋ پۋنكتىن اشىپ، كوپشىلىكتىڭ توردا كەرەك - جاراق ساتىپ الۋىنا - ساتۋىنا كومەكتەسىپ، قىزمەت وتەۋ اقىسىن الدىم، جۇمىس كوبەيگەن كەزدە اجەپتاۋىر كىرىس كىرگىزدىم، كوپشىلىكپەن دە وتە كوڭىلدى ارالاسىپ ءوتتىم. وتباسىمىزداعىلاردىڭ تۇرمىسى دا جايلى ەدى.
2012 - جىلى مەن كىرەكولىك جۇرگىزەتىن ءبىر اداممەن تانىستىم. قازىر قاتتى وكىنەمىن، ەگەر دە ونىمەن كەزدەسپەگەن بولسام، بالكىم، تەرىس جولعا تۇسپەگەن بولار ەدىم، الايدا بۇل دۇنيەدە وكىنىشتىڭ ءدارىسى جوق، مەن وسى رەتكى ساباقتى ەستە بەرىك ساقتاپ، بۇدان كەيىن ءوزىمدى، وتباسىمداعىلاردى جاقسى باسقارىپ، بوگدە نيەتتى ادامداردىڭ ازعىرۋىنا، پايدالانۋىنا تۇسپەيمىن.
سول جىلى مەن اقسۋ قالاسىنا بارىپ دوستارىممەن بىرگە وتىرىس وتكىزىپ، اراق ءىشىپ بولعاننان كەيىن جولدان كىرەكولىك توسىپ، قىستاققا قايتتىم. كولىككە شىعىسىممەن شوفەر مەنىڭ اراق ىشكەنىمدى ءبىلىپ، ماعان كوڭىل ءبولىپ جاقسى وتىر دەدى، سونداي - اق بۇدان كەيىن اراقتى از ءىشۋ جونىندە اقىل ايتتى. سول كەزدە، مەن كوپ ويلاماي، بۇل شوفەردى باۋىرمال ادام ەكەن دەپ سەزىنىپ، ءوزارا تەلەفون ءنومىرىمىزدى قالدىردىق. كەيىن مەن قىستاقتان قالاعا بارعاندا ۇنەمى ونىڭ كولىگىنە وتىراتىن بولدىم.
بىرتە - بىرتە ەكەۋىمىز تانىس بولىپ كەتتىك. ءبىر كۇنى ءبىز بىرگە تاماق ىشتىك، تاماقتان كەيىن ول قول تەلەفونىن الىپ شىعىپ، ماعان بەينە جازبا كورسەتتى، ىشىندە زورلىقتى كۇش، لاڭكەستىك جانە ءدىني ۇشقارىلىق يدەياسىن ۇگىتتەيتىن مازمۇندار بار ەكەن. مەن كورگەننەن كەيىن وتە شوشىپ كەتىپ، ورنىمنان تۇرىپ جۇرۋگە وقتالدىم. ول مەنى تارتىپ بىلاي دەدى: ”ءبىز ۇيعۇر ۇلتىمىز، تۋادا مۇسىلمانبىز. سەن تەمەكى تارتۋدان، اراق ىشۋدەن نامىستانبايسىڭ با؟ سەن جانناتقا كىرۋدى ويلاساڭ، ءسوز جوق، بىزگە قوسىلىپ، ءىشىنارا ىستەردى ىستەۋىڭ كەرەك“.
زاڭ تانىمىم تاياز بولعاندىقتان، كۇندەردىڭ وتۋىمەن، مەن ونىڭ وسى وتىرىك سوزىنە بىرتىندەپ سەندىم، يدەيامدا بىرتىندەپ وزگەرىس تۋىلدى. مەن توردان ءىشىنارا ۇشقارى بەينە جازبالاردى تاۋىپ كورە باستادىم ءارى اينالامداعى تۋىس - تۋعاندارىما، دوس - جاراندارىما كوشىرىپ تاراتتىم، سونداي - اق ايەلىم مەن بالالارىمنان ءسوز - ارەكەتكە كوڭىل ءبولۋدى تالاپ ەتتىم. بىرەۋلەر مەنىڭ ەلەكتروندىق ساۋدا ىستەرىنە قىزمەت وتەۋ پۋنكتىمە كەلىپ، مەنەن توردا ساتىپ الۋعا كومەك سۇراعان كەزدە، مەن ولارعا ”جات دىندەگىلەر“مەن ارالاسپاۋدى ءارى قىستاق كادرلارىنىڭ ءسوزىن تىڭداماۋدى، قىستاقتاعى قيمىلدارعا قاتىناسپاۋدى، ولارمەن بارىس - كەلىس جاساسا، توزاققا ءتۇسىپ، وتقا كۇيەتىندىگىن ايتتىم.
كەيىن كەلە قىستاق كادرلارى مەندەگى قالىپسىزدىقتى بايقاپ، مەنىمەن سىرلاسىپ، اڭگىمەلەسىپ، مەنى تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنا بارىپ ۇيرەنۋگە ءناسيحاتتادى. تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىندا مەن مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋدى جانە زاڭ بىلىمدەرىن مۇقيات ۇيرەنىپ، ۇشقارىلىقتىڭ سۇرقيا ءمانىن تەرەڭ تانىپ جەتتىم، ايتىلمىس ”ادام ءولتىرىپ شەيىت بولعاندار جانناتقا كىرەدى“ دەگەندەردىڭ بارلىعى ساندىراق ەكەندىگىن تانىپ جەتتىم. وسى كەزدە بارىپ مەن اسىلىندە ءوزىمنىڭ ءدىني ۇشقارى يدەيامەن ميىم جۋىلعاندىعىن، سونداي - اق ايەلىمدى، بالامدى جانە كورشىلەرىمدى تەرىس جولعا يتەرمەلەگەندىگىمدى سەزىندىم، شىنىمەن وتە اقىماق ەكەنمىن!
تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنىڭ ۇيرەنۋ، تۇرمىس ورتاسى جاقسى بولىپ قالماستان، وندا قادىرلەۋگە ءتيىستى جاقسى وقىتۋشىلار دا بار. ماعان ەڭ تەرەڭ اسەر قالدىرعانى جاڭ تاۋ مۇعالىم، ونىڭ بويى بيىك، كوزىلدىرىك تاعىپ الادى، وتە قاراپايىم، بىزگە ەرەكشە كوڭىل بولەدى. ءبىز قانداي قيىنشىلىققا جولىقساق تا ول امالدىڭ بارىنشا كومەكتەسىپ شەشىپ بەرەدى.
ءبىر كۇنى جاڭ تاۋ مۇعالىم تاربيەلەنۋشىلەردىڭ جاتاعىنا كەلدى، مەنىڭ ءبىر جاتاقتاسىم وعان بىلاي دەدى: وتباسىمىز 23 مۋ جەرگە ماقتا ەكتى، شەشەمنىڭ جاسى ەگدەلەپ قالدى، اپەكەم اۋرۋشاڭ، وتباسىمىزدىڭ ماقتاسىن تەرەتىن ۋاقىت تاياپ قالدى، الايدا وتباسىمىزداعى قاۋقارلى كۇش مەن عانامىن، مۇلدە جەتىسە الماي قالدىم. جاڭ تاۋ مۇعالىم ونىڭ قيىنشىلىق تالابىن داپتەرىنە مۇقيات ەستەلىككە الدى ءارى وعان: ”بۇل ءىستى مەن امالدايىن، سەن الاڭسىز ۇيرەن، الاڭدا ما“، - دەدى.
اپتانىڭ سوڭىندا مەنىڭ جاتاقتاسىم ۇيىنە قايتقان كەزدە اتىزداعى ماقتانىڭ تەرىلىپ بولعاندىعىن بايقايدى. ءاسىلى جاڭ تاۋ مۇعالىم جاتاقتاسىمنىڭ قيىنشىلىعىن قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنە اڭىس ەتىپتى، قىستاقتا تۇراتىن ءبىرىنشى شۋجي حاباردار بولعاننان كەيىن دەرەۋ قىستاق كادرلارىن جانە ءىشىنارا ەرىكتىلەردى ۇيىمداستىرىپ، تەز ارادا ماقتانى تەرىپ بولىپتى.
وقۋ تاۋىسقاننان كەيىن، مەن قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ جانىنان ءبىر ەرەن بازار اشتىم، ەلەكتروندىق ساۋدا ىستەرىنە قىزمەت وتەۋ پۋنكتىمدى دە وسى اراعا كوشىرىپ كەلدىم، ەرەن بازاردىڭ ىشىندەگى زاتتىڭ ساپاسى جاقسى، باعاسى ۇيلەسىمدى، وعان قوسا ادال تيجارات جۇرگىزدىم، قىستاق تۇرعىندارى مەنەن كەرەك - جاراق ساتىپ الۋدى ۇناتادى. ساۋدام كۇسەت. مەن تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىندا باۋ - باقشا باسقارۋ تەحنيكاسىن ۇيرەندىم، جەمىس - جيدەك سەلبەستىك كووپەراتيۆىن قۇرۋدى ويلاپ وتىرمىن. قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ كومەگىندە مەن بانكەگە 200 مىڭ يۋان قارىز اقشا الۋ ءوتىنىشىن بەردىم. سەلبەستىك كووپەراتيۆى قۇرىلعاننان كەيىن، مەن قىستاقتاعى كەدەي وتباسىلارىن بىرگە ىستەپ، بىرگە اقشا تاۋىپ، جاقسى تۇرمىس كەشىرۋگە باستايمىن.
مەن پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ مەنى قۇلاما جاردان قۇتىلدىرىپ قالعاندىعىنا، ماعان شىت جاڭا تۇرمىس سيلاعانىنا شىن جۇرەكتەن العىس ايتامىن، مەن تاباندىلىقپەن جۇمىس ىستەپ، دۇرىس ادام بولىپ، ەڭبەكشىل قوس قولىما سۇيەنىپ، اناعۇرلىم تاماشا تۇرمىستى جاراتامىن.
(شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى لي چۇنشيا رەتتەگەن)
