شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى جاڭ جىلي، ەرىكتى ءتىلشى حاۋ ليڭ
ءار سەنبى كۇنگى ءۇشتۇرپان اۋدان قالاشىعىنىڭ بازار كۇنىندە، ءۇشتۇرپان اۋدانى اقتوعاي اۋىلى كاتتاۇجىمە قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ءالي وبۇلدىڭ كىشكەنە قول ارباسىنداعى شايعا پىسىرىلعان جۇمىرتقانىڭ سانى 1000نان 2000عا ارتادى، قىزىل بۇرىشتى كەسپە دە ءبىر تالەڭكەدەن ەكى تالەڭكەگە كوبەيەدى.
1 - ايدىڭ 18 - كۇنى ءۇشتۇرپان اۋدان قالاشىعىنىڭ كوكتەم مەرەكەسىنەن بۇرىنعى ەڭ سوڭعى بازار كۇنى. ساعات 12دە ءالي بازارعا بارعاندا، قالىڭ كولىك قايشالىسىپ، قالىڭ ادام ءيىن تىرەسىپ كەتىپتى. كولىكتەرمەن، ادامدارمەن بىرگە بازارعا كىرگەننەن كەيىن، ول ءبىر بۇرىشقا توقتاي قالىپ، پەشكە وت جاعىپ ۇلكەن تەمىر تەگەنەدەگى شايعا پىسىرىلعان جۇمىرتقانى جىلىتا باستادى. كوپ وتپەي ادامدار قورالانا كەلىپ، قىزىل بۇرىشتى كەسپەدەن ءدام تاتىپ، شايعا پىسىرىلعان جۇمىرتقادان جەي وتىرىپ اڭگىمە دۇكەنىن قۇرا باستادى.
قاريدارلاردىڭ ءۇشتۇرپان اۋدانىنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جولىنداعى وزگەرىستەرىن ايتقانىن ەستىپ، ارلى - بەرلى قايشالىسقان ادامداردىڭ رەتتى كيىنىپ، جۇزدەرىنەن باقىتتىڭ لەبى ەسكەندىگىن كورىپ، تالاي جىل شايعا پىسىرىلعان جۇمىرتقا ساتقان ءالي تەبىرەنىپ كەتتى، كوكتەم مەرەكەسىنىڭ الدىنداعى بازار جىلدان - جىلعا دۋماندى بولىپ كەلەدى. 2014 - جىلدان قازىرگە دەيىن ءۇشتۇرپان اۋدانىنداعى ونى قامتىعان 60 مىڭنان استام كەدەي حالىق بىرتىندەپ كەدەيلىكتەن قۇتىلىپ، اۋقاتتانۋعا بەت الدى.
بازاردى اشۋعا جانە باسقارۋعا جاۋاپتى ءۇشتۇرپان اۋدانى لۇييۋان حالىقتىق ساۋدا اشۋ شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىنىڭ جاۋاپتىسى ۇشقۇنجان حالمۇرات تىلشىگە بىلاي دەدى: وسى بازاردىڭ ورنى ءاسىلى ءبىر قوقىر - قوقسىق الاڭى بولاتىن، 11 جىلدىق قۇرىپ، جاڭالاۋدان كەيىن جارقىراپ شىعا كەلدى، ازىرلەنەتىن جايما ورنى، ساتىلاتىن تاۋار ءتۇرى، قابىلدايتىن قوناق مولشەرى بارعان سايىن كوبەيدى.
كوكتەم مەرەكەسى تاياپ قالدى، ءبىر جىل قاربالاس بولعان ديقانداردىڭ قالتاسى قامپايدى، اس - سۋ اۋماعى ايرىقشا دۋماندى بولدى. سامسا، كاۋاپ، قاقتالعان تاۋىق سياقتى جەڭىل تاعامداردىڭ جايما قوجايىنى شەبەرلىكپەن جەڭىل تاعامدارىن دايىنداي ءجۇرىپ قوناقتاردى كۇتىپ جاتتى، ولاردىڭ جايما ورنىنا ءبىر ەكى ولشەمدى كود بەلگىسى ىلىنگەن، قوناقتار جەپ بولعان سوڭ كوبى سكانەرلەپ اقشا تولەي سالادى.
ءالي سياقتى جىلجىمالى جايماشىلاردى ەسەپكە الماعاندا، بازاردا 800 تۇراقتى جايما ورنى بار. جايما قوجايىنى ءومارجان وسماننىڭ ايتۋىنشا، ءبىر جايما ورنىنىڭ جەتەكتەپ كىرىسىن ارتتىراتىنى ءبىر وتباسى عانا ەمەس، ول ساتاتىن نان ءۇشتۇرپان اۋدانى وتبەشى اۋىلى اراساي قىستاعىنداعى سانتاي ازىق - تۇلىك مانەرلەۋ زاۆودىنان اكەلىنگەن، مانەرلەۋ زاۆودى 200دەن استام ديقاندى نان جاۋىپ، كىرىستەرىن ارتتىرۋعا جەتەكتەپ وتىر.
جەمىس - جيدەك، كوكونىس اۋماعىندا بازار ارالاپ جۇرگەن وتبەشى اۋىلى ءدوڭشي قىستاعىنىڭ تۇرعىنى توحتىگۇل تۇردى ءبىر دوربا ءۇزىم، اپەلسين سياقتى جەمىس ساتىپ الدى. ۇيدەن شىعاردا قىستاق كادرى بولعان كۇيەۋى احمەت ياسىن وعان بىلاي دەپ ەسكەرتكەن ەدى: ”بازارعا بارعان سوڭ كوبىرەك جەمىس ساتىپ ال، كوكتەم مەرەكەسى كەزىندە مەرەكەلەي كەلگەن ’ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ‘ بويىنشا قىستاقتا تۇراتىن كادرلار مەن تۋىس بولعان كادرلاردى جاقسىراق كۇتىپ الايىق. قىستاعىمىزدىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋىنا كومەكتەسۋ ءۇشىن ولار زور بوداۋ بەردى“.
”مەن ىلعي بازاردا ديقاندارمەن اڭگىمەلەسىپ تۇرامىن، ولاردىڭ ىشتەي نە ويلايتىندىعىن بىلەمىن. ءبىر ايدىڭ الدىندا مەن زاۆودقا تەلەفون بەرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتىپ، اۋقاتتانۋعا باستاۋ، پارتياعا العىس ايتۋ تاقىرىبىنداعى ءبىر كوكتەم بوساعالىعىن بۇيىرتىپ ەدىم، قازىر وسى كوكتەم بوساعالىقتارى جاقسى ساتىلىپ جاتىر“، - دەيدى جايما قوجايىنى جاڭ شاۋحۋا تىلشىگە.
ساعات 15تەن كەيىن اس - سۋ اۋماعىنان شىققان توپ - توپ ادامدار اۋىل شارۋاشىلىق ءوندىرىسىنىڭ قۇرال - جابدىقتارى اۋماعى مەن مال، قۇس جەمى اۋماعىنا قاراي اعىلدى.
اۋىل شارۋاشىلىق ءوندىرىسىنىڭ قۇرال - جابدىقتارى اۋماعىندا جايماشى ماحمۇت مامەت اقتوعاي اۋىلى يالعۇزورىك قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ءراميلا مۇحتاردان: ”قانشالىق ۇلكەن كۇمبەزشە لاپاس سالاسىڭ؟ نەشىنشى ايدا كوكونىس مايساسىن كوشىرەسىڭ؟“، - دەپ سۇرادى. ءراميلانىڭ قاجەتىن بىلگەننەن كەيىن ماحمۇت وعان 11 مەتر ۇزىندىقتاعى پلاستماسسا كەزدەمە ولشەپ بەردى. بۇگىن ول 200 مەتردەن استام پلاستماسسا كەزدەمە ساتتى، قاريداردىڭ ءبارى كوكتەم مەرەكەسىنەن كەيىن اۋلا شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا دايىندالىپ جاتىر ەكەن.
بازارداعى دۋماندى كورىنىستى كورىپ ۇشقۇنجان اسەرلەندى، سالىنا باستاعاندا كوپتەگەن ادام بازاردىڭ ورنى الىس، ادام كەلمەيدى دەسكەن ەدى. بۇل كۇندەرى ءبىر اپتاداعى ءبىر رەتكى بازار كۇنى تيجاراتشىلار مەن تۇتىنۋشىلاردىڭ قاجەتىن قاناعاتتاندىرا الماي قالدى، ول بازاردىڭ قۇرىلعىلارىن ونان ارى كەمەلدەندىرە تۇسۋمەن بىرگە، بازاردى ۇدايىلاندىرىپ اشۋدى ءوتىنىش ەتپەكشى ەكەن.
