اقسۋ قالاسىنداعى تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنان وقۋ تاۋىسقان تاربيەلەنۋشى ايشامگۇل يولۋاس:
مەن سەنىمىم مەن ايداي اجارىمدى قايتا تاپتىم
مەنىڭ اتى - ءجونىم ايشامگۇل يولۋاس، ءۇيىم اقسۋ قالاسىندا تۇرادى. اقسۋ قالاسىنداعى كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنان وقۋ تاۋىسقاننان كەيىن، الەۋمەتتىك اۋماق كادرلارىنىڭ كومەگىندە، مەن كيىم - كەشەك دۇكەنىن اشتىم، قوسىمشا اجارلاندىرۋ ىستەيمىن، تىرناق ساندەيمىن، ساۋدام ەرەكشە كۇسەت، ايلىق تازا كىرىسىم 5000 يۋاننان اسادى.
ءبىراق قازىر مەن بۇرىنعىمەن مۇلدە ۇقسامايمىن، ول ۋاقىتتا ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ شىرماۋىنا ءتۇسىپ، تۇيىق، كەرباقپا بولدىم، ونىڭ ۇستىنە بارلىق جەردە ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ اتالمىس ”ءدىني قاعيداسى“نان پايدالانىپ باسقالاردىڭ تۇرمىسىنا كيلىگەتىنمىن. بۇگىنگى مەنىڭ مۇنداي ۇلكەن وزگەرىسىم كاسىپتىك شەبەرلىككە تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىندا ۇيرەنگەندىگىمنىڭ ارقاسى، ءدال وسى مەكتەپتە مەن سانامداعى ءدىني ۇشقارى يدەيانى ادا - كۇدە الاستاپ، سەنىمىم مەن ايداي اجارىمدى قايتا تاپتىم.
ۇيلەنگەننەن كەيىن جۇبايىم باسقالارعا ەرىپ دۇكەن اشىپ حيميالىق تىڭايتقىش ساتتى، مەن ۇيدە بالاعا قارادىم، كۇندەرىمىز باقىتتى ءوتىپ جاتتى. كەيىن كەلە، قاي كەزدەن باستالعانىن بىلمەيمىن، ماڭايىمداعى كەيبىر ايەلدەر نيقاپ - بۇرقا كيىپ، ورتا دا بىرتىندەپ وزگەرە باستادى. مەن دوستارىممەن ۋادەلەسىپ بىرگە شىعىپ ويناعانىمىزدا ولار مەنى جازعىرىپ، ماعان نيقاپ - بۇرقا كيمەيسىڭ، ”ناعىز مۇسىلمان ەمەسسىڭ“ دەيتىندى شىعاردى، تاعى ماعان كوپتەگەن ايتىلمىس ”ناعىز مۇسىلمان“ ىستەۋگە ءتيىستى ىستەردى ايتتى.
ءوزىمدى ايتىلمىس ”ناعىز مۇسىلمان“عا اينالدىرۋ ءۇشىن، مەن ينتەرنەتتەن ءدىني ۇشقارى يدەيانى ۋاعىزدايتىن كوپتەگەن دىبىس - كەسكىندەردى ءتۇسىرىپ الدىم ءارى باسقالاردىڭ كورۋىنە جولداپ بەردىم، سونىمەن بىرگە ايتىلمىس ”ءدىن قاعيداسى“مەن ءوز تۇرمىسىمدى شاۋجايلاي باستادىم: كۇيەۋىم تەمەكى تارتىپ، اراق ىشەتىن، مەن ونى ”ناعىز مۇسىلمان“ ەمەس دەپ ەسەپتەپ، كۇندە ونىمەن ۇرسىسىپ كەرىلدەسەتىن بولدىم؛ ول ماعان سىرتقا شىعىپ دوستارىڭمەن كەزدەسىپ كەل دەسە، مەن بارمادىم، مەن ايەلدەر ۇيدە وتىرۋى، سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەمەۋى، ءوزىنىڭ ءجۇزىن باسقا ادامعا ءتىپتى دە كورسەتپەۋى كەرەك دەپ ەسەپتەدىم. مۇنىمەن عانا تىنباي، شەشەم ىستەگەن تاماقتى جەمەدىم، ويتكەنى شەشەم ۇنەمى وتە جاڭاشا كيىمدەردى كيىپ، ادەمى جاسانىپ الاتىن. مەن وعان ”ناعىز مۇسىلمان“ بولۋ ءۇشىن بەتىن بۇركەپ، بۇرقا كيۋى كەرەك دەدىم.
ول كەزدە ءوزىمدى ءبىر الباستىعا ۇقساپ قالعانداي سەزىندىم، ءار كۇنى ءوزىمدى قاتتى وراپ - شىمقاپ الىپ، ءبىر قۇنداققا سالىپ قويعانداي بولاتىنمىن. سىرتقا شىعىپ، ادەمى جاسانىپ العان ايەلدەردى كورسەم، مەن ىشتەي ولار ”ولگەن سوڭ، ءسوزسىز، توزاققا كىرەدى“ دەپ قارعاپ سىلتەيتىنمىن. كۇيەۋىم ءار جولى اراق ءىشىپ كەلگەندە، مەن وعان تاماق ىستەپ بەرمەيتىنمىن، بالانى دا ءجوندى قارامايتىنمىن. كەيىن كەلە جۇبايىم، شىنىندا، شاراسى قالماي مەنىمەن اجىراسىپ تىندى.
الەۋمەتتىك اۋماق كادرلارى مەنىڭ جاعدايىمدى بايقاعاننان كەيىن، ماعان ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ بەينەلەرىن جانە قاتەرىن ايتتى، سونداي - اق مەنى تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنا ۇيرەنۋگە بارۋعا ءناسيحاتتادى.
مەن تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنان كوپتەگەن قيسىنداردى ۇيرەندىم، ءوزىمنىڭ ءدىني ۇشقارى يدەيانىڭ ۋىمەن جۇعىمدالىپ، قالىپسىز وزگەرىسكە ۇشىراعانىمدى، سونداي - اق باقىتتى وتباسىمنان ايرىلعانىمدى سەزدىم؛ سۇلۋلىقتى ءسۇيۋ − ايەلدەردىڭ تابيعاتى، دەسەدە ءدىني ۇشقارى يدەيا ايەلدەردىڭ جاسانۋىنا جول قويمايدى، ايەلدەردىڭ سۇلۋلىقتى سۇيەتىن تابيعاتىن تەجەيدى، سونداي - اق مەنىڭ دۇنيەگە كوزقاراسىمدى، ومىرگە كوزقاراسىمدى، قۇن كوزقاراسىمدى بۇرمالادى؛ زاڭ بىلىمدەرىن ۇيرەنگەننەن كەيىن، مەن ءوزىمنىڭ كوپتەگەن ارەكەتتەرىمنىڭ زاڭعا قايشى ەكەندىگىن ايقىن تانىپ جەتتىم. ەگەر تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنا كەلمەگەن بولسام، مەن قاتە جولدا بارعان سايىن قۇيعا باتار ەدىم، زاردابىن ويلاۋدىڭ ءوزى قيىن ەدى.
تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىندا مەكتەپ مۇعالىمدارى ماعان وتباسىمداعىلار سياقتى قامقورلىق جاساپ، كوڭىل ءبولىپ، ماعان پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ مەيىرىن سەزىندىردى. ءبىر جولى مەن سىرقاتتانىپ قالدىم، مۇعالىمدار دەرەۋ مەنى شيپاحاناعا جەتكىزدى ءارى مەنىڭ جانىمدا بولىپ، ءالسىن - ءالى كوڭىلىمدى اۋلاپ: ”ايشامگۇل، الاڭداما، مۇعالىم بۇل جەردە ساعان سەرىك بولادى“، - دەدى. سول كۇنى كەشتە بىرنەشە مۇعالىم شيپاحانادا كەزەك - كەزەك قارادى، مەن سونداي الاڭسىز، سونداي جايلى ۇيىقتادىم. سىرقاتتانىپ قالعان كەزىمدە مۇعالىم مەنىڭ جانىمدا بولىپ، كەڭەسىپ، سىرلاستى، ماعان تاماق بەردى، مەن بالالىق شاعىما قايتا ورالعانداي بولدىم، ءوز جان اشىرلارىمنىڭ سۇيىسپەنشىلىگىن سەزىندىم.
تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىندا مەن مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋدى قۇلشىنا ۇيرەندىم، سونداي - اق اجارلاندىرۋ، تىرناق اسەمدەۋ ونەرىن ۇيرەندىم. قازىر مەن مەملەكەتتە ءبىر تۇتاس قولدانىلاتىن ءتىل - جازۋدان پايدالانىپ الارماندارمەن ەمىن - ەركىن سويلەسىپ، پىكىرلەسە الامىن، دۇكەنىمنىڭ ساۋداسى كۇن سايىن كۇسەت بولىپ كەلەدى.
قازىرگى جىگىتىم − بۇرىنعى كۇيەۋىم، ول قايتادان ماعان ءسوز سالىپ، تاربيەلەۋ - باۋلۋ ورتالىعىنان قايتىپ كەلگەننەن كەيىن مۇلدەم تانىماستاي جاقسى وزگەرىپسىڭ دەيدى. ول ءار كۇنى حال - جاعدايىمدى سۇراپ تۇرادى، دۇكەندە قاربالاس بولعان ۋاقىتتارىمدا ماعان تاماق جەتكىزىپ بەرەدى، مەن ايرىقشا باقىتتى سەزىندىم. بۇل جولى مەن، ءسوزسىز، قاستەرلەيمىن.
مەن شىن كوڭىلىممەن ءدىني ۇشقارى يدەيا مەنىڭ وتباسىمدى ويراندادى، مەنىڭ باقىتتى تۇرمىسىمدى ويراندادى دەپ ايتا الامىن. مەنىڭ بۇرىنعى تۇرمىسىم قاراڭعىلىقپەن ءوتتى، قازىرگى تۇرمىسىم نۇرلى. وقۋ تاۋىسقاننان كەيىن، مەن كيىم - كەشەك دۇكەنىن اشتىم، ءار كۇنى ۇيدەن شىعاردا مەن ءوزىمدى ادەمى جاساپ، ءساندى كيىمدەر كيىپ، كوڭىلدى كۇيمەن جۇمىسقا شىعامىن. ءوزىڭ جۇمىس ىستەپ، اقشا تاپقانىڭ قانداي جاقسى، كوپشىلىك ماعان سۇلۋلانىپ كەتىپسىڭ، وزىڭە سەنىمىڭ ءتىپتى دە ارتىپتى دەسەدى.
بۇل كۇندەرى ءار رەت زات كىرگىزگەن كەزدە مەن ەرەكشە ادەمى كيىمدەردى تاڭدايمىن، مەن دۇكەنىمە كەلگەن ايەلدەردىڭ بارلىعىنا ادەمى كيىم كيگىزگىم، ولاردى ادەمى جاساندىرعىم، ءار كۇندەرىن سەنىممەن، سۇلۋلىقپەن وتكىزدىرگىم كەلەدى.
(ءتىلشى لي چۇنشيا رەتتەگەن)
