حالىق گازەتىنىڭ شولۋشىسى
بەيبىت جىلداردا سوعىس ءتۇتىنى بولماعانىمەن، ءتۇتىنسىز سوعىس مايدانى اركىمدى سىننان وتكىزۋدە. شۇعىل، قيىن، قاتەرلى، سالماقتى مىندەت الدىندا، ءسوز جوق، ەشتەڭەدەن تايسالماۋ، كەۋدە كەرىپ العا شىعۋ، ارقالاۋعا ءتيىستى جاۋاپكەرشىلىكتى ارقالاۋ كەرەك.
”ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قىزمەتىن قازىرگى ەڭ ماڭىزدى قىزمەت رەتىندە مىقتى ۇستاۋ كەرەك“. جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسىنىڭ تۇراقتى كوميتەتى ءماجىلىس اشىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ، اسىرەسە، ناۋقاستاردى ەمدەۋ قىزمەتى جونىندە قايتالاي اقىلداسىپ، قايتالاي ورنالاستىرۋ جاساپ، قايتالاي اتتانىسقا كەلتىردى. باس شۋجي شي جينپيڭ ءماجىلىستى باسقارىپ ءارى ماڭىزدى ءسوز سويلەپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدىڭ توسقاۋىل شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە قول جەتكىزۋ جونىندە ايقىن تالاپ قويدى. ءار دارەجەلى پارتكوم مەن ۇكىمەت يدەيا مەن ارەكەتتى باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىمەن باتىل بىرلىككە كەلتىرىپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شەشىمدەرىمەن، ورنالاستىرۋلارىمەن بىرلىككە كەلتىرىپ، جاپپاي اتتانىسقا كەلىپ، جاپپاي ورنالاستىرۋ جاساپ، قىزمەتتەردى جاپپاي كۇشەيتىپ، ىندەتتىڭ ءورشۋ بەتالىسىن باتىل تيىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ توسقاۋىل شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە باتىل قول جەتكىزۋ كەرەك.
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”ىندەت − بۇيرىق، ساقتانۋ - تىزگىندەۋ − جاۋاپكەرشىلىك“. قازىر كوكتەم مەرەكەسى كەزى، ادامدار كەڭ كولەمدە، ءجيى، شوعىرلى اعىلۋدا، جاڭا تيپتەگى ايدارشا ۆيرۋسپەن جۇعىمدالۋدان بولعان وكپە قابىنۋ ىندەتى جەدەل ورشىگەن اۋىر جاعداي الدىندا، ءسوز جوق، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدى ويداعىداي ىستەۋدىڭ ماڭىزدىلىعى مەن كوكەي تەستىلىگىن تولىق تانۋ كەرەك. ءبىز ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قىزمەتىن قازىرگى ەڭ ماڭىزدى قىزمەت رەتىندە مىقتى ۇستاۋىمىزدىڭ سەبەبى ادام ءومىرى بارىنەن ماڭىزدى، حالىق بارىنەن جوعارى تۇرادى، ءسوز جوق، حالىق بۇقاراسىنىڭ ءومىرىنىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن دەنساۋلىعىن ءبىرىنشى ورىنعا قويىپ، ءومىردى قۇتقارۋدا قازىنا - مۇلىكتى اياماۋىمىز، دەنساۋلىقتى قورعاۋدا كۇردەلى، قيىن بولۋدان جاسقانباۋىمىز، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدە جاپادان تايسالماۋىمىز كەرەك؛ قازىرگى ىندەتتىڭ تارالۋى جايىلۋ كۇيىندە تۇرعاندىقتان، ءسوز جوق، ”ون ساقتانۋدىڭ توعىزى بوس حاراكەت بولسا دا، الدىن الۋدا استە بەيعامدىق ىستەمەۋ“گە تاباندى بولىپ، ماسەلەنى نەعۇرلىم اۋىرىراق، حاۋىپ - قاتەردى نەعۇرلىم ۇلكەنىرەك ويلاستىرىپ، شارالاردى نەعۇرلىم ەگجەي - تەگجەيلى جاساعاندا عانا، ىندەتتىڭ تارالۋ جىلدامدىعىنان وزۋعا، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ توسقاۋىل شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە قول جەتكىزۋدىڭ ىرىقتىلىعىن قولعا كەلتىرۋگە، ىندەتتىڭ ءورشۋ بەتالىسىن پارمەندى، ءونىمدى تەجەۋگە بولادى. بۇل رەتكى ءماجىلىس حۋبەي ولكەسىنەن ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قىزمەتىن قازىرگى ماڭداي الدى ءىرى ءىس ەتۋدى تالاپ ەتتى، بۇنىڭ سەبەبى حۋبەي ولكەسى مەن ۋحان قالاسىنداعى ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدىڭ جالپى جاعدايعا ساياتىندىعىندا، ءسوز جوق، اناعۇرلىم قاتاڭ شارا قولدانىپ، ىشكى جاقتا تارالىپ كەتۋدىڭ الدىن الىپ، سىرتقى جاقتا سىرتقا شىعىپ كەتۋدەن ساقتانىپ، بارلىق ناۋقاستاردى شوعىرلى اۋاشالاپ قۇتقارىپ - ەمدەپ، ولارمەن ەتەنە جاناسقانداردى ۇيدە مەديتسينالىق باسقارۋعا الىپ، ۋحانعا كىرىپ - شىعاتىنداردى قاتاڭ باسقارعاندا، مەڭگەرگەندە عانا، ىندەتتىڭ جايىلىپ كەتۋىنەن باتىل ساقتانۋعا بولادى.
باتىردى جاۋدا سىنا، شەشەندى داۋدا سىنا. اماليات مىنانى دالەلدەدى: نەعۇرلىم ماڭىزدى ءسات پەن شەشۋشى كەزەڭ ءبىر كادردى سولعۇرلىم شىنىقتىرادى، سىنايدى، ءبىر كادردىڭ قانداي ەكەندىگىن سولعۇرلىم تانىتا تۇسەدى. پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شەشىمدەرىن، ورنالاستىرۋلارىن بۇلجىتپاي ناقتى تياناقتاندىرا الۋ - الماۋ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قىزمەتى سىندى وسى كەزەكتەگى ەڭ ماڭىزدى قىزمەتتى ويداعىداي، ناقتى، تۇبەگەيلى ۇستاي الۋ - الماۋ − ءار دارەجەلى باسشى كادردىڭ ”ءتورت تانىم“دى كۇشەيتكەن - كۇشەيتپەگەندىگىن، ”ءتورت سەنىم“دى بەكەمدەگەن - بەكەمدەمەگەندىگىن، ”ەكىنى قورعاۋ“دى ورىنداعان - ورىنداماعاندىعىن سىننان وتكىزەتىن ماڭىزدى ولشەم. ءار دارەجەلى پارتيا، ۇكىمەت ورىندارىنداعى باسشى كادرلار، اسىرەسە، نەگىزگى باسشى كادرلار، ءسوز جوق، جەتە ويلانىپ، انىق ءتۇسىنىپ، شىنايى تياناقتاندىرىپ، يدەيالىق جاقتا وسكەلەڭ ءمان بەرىپ، ارەكەت جاعىندا باتىل، كەسىمدى بولىپ، ءوزى شەپتىڭ الدىندا ءجۇرىپ، الدىڭعى قاتاردا تۇرىپ، ءبىرىنشى جاۋاپتى ادامنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن شىنايى ارقالاۋى كەرەك. قىزمەت ورنىنان تاپجىلماي، الدىڭعى شەپتە تۇرىپ قولباسشىلىق ەتۋ، اتىن ءىلىپ قويىپ جورىققا شىقپاي قويۋعا، دابىل قاعىپ قويىپ اتوي سالماي قويۋعا بولمايدى، ءسوز جوق، جاۋاپكەرشىلىكتى باتىل ارقالاپ، جۇرەكتىلىكپەن ىسكەرلىك كورسەتىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ كۇرەسىندە سىننان ءوتۋ كەرەك. ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدىڭ ءبىرىنشى شەبىنە ىشكەرىلەي بارىپ، بۇقارا ءجىتى قاداعالاپ وتىرعان ماسەلەلەرگە جاۋاپ قاتىپ، دەر كەزىندە ءۇن قاتىپ جەتەكشىلىك ەتىپ، ىندەت جاعدايىن دەر كەزىندە يگەرىپ، دەر كەزىندە ارەكەت قولدانىپ، ءوز جاۋاپكەرشىلىگىن ءبىلۋى، ءوز جاۋاپكەرشىلىگىن ادا ەتۋى كەرەك.
جۇڭحۋا ۇلتى تاريحتان بەرى قيىن - قىستاۋ ساتتە مويىمايتىن، ىنتىماقتاسىپ قايراتتانا شايقاساتىن داڭقتى داستۇرگە يە. ىندەت الدىندا، قالىڭ ەمدەۋ قىزمەتكەرلەرى اتويلاپ الدا ءجۇرىپ، ”ەڭ ارداقتى قارسى جۇرۋشىلەر“دىڭ بەينەسىن قالدىردى؛ جەر - جەردەن كومەككە باراتىن ەمدەۋ توپتارى جاڭا جىلعا قاراعان ءتۇنى ۋحانعا قاراي اتتاندى؛ كەزىندە بۇيرىقپەن بەيجيڭدەگى شياۋتاڭشانعا بارىپ سارسقا قارسى اتتانعان وڭتۇستىك وڭىردەگى شيپاحانالاردىڭ ەمدەۋ توپتارى ىرىقتىلىقپەن شايقاسقا شىعۋعا سۇرانىپ، ”شايقاس بولسا، شاقىرعاندا، ءسوز جوق، كەلەمىز، شايقاستا، ءسوز جوق، جەڭەمىز“ دەپ سەرت ەتتى... پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، جەر - جەر، تاراۋلار تىعىز سايكەسىپ، قوعامنىڭ ءار سالاسى ءبىر نيەتپەن ورتاق كۇش شىعارىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ توسقاۋىل شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە جەتۋدىڭ قۋاتتى بىرىككەن كۇشىن قالىپتاستىرۋدا. ”جۇڭگو حالقى مەن جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ العا باسقان قادامىن ەشقانداي كۇش بوگەي المايدى“، سەنىمدى بەكەمدەپ، قيىندىقتى بىلەك بىرىكتىرە جەڭىپ، عىلمي ساقتانىپ جانە ەمدەپ، دالمە - ءدال شارا قولدانساق بولعانى، ءبىز ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ توسقاۋىل شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە، ءسوز جوق، جەتە الامىز!
(1 - ايدىڭ 27 - كۇنگى «حالىق گازەتى»ندە جاريالانعان)
