شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى ءتىلشىسى سۇڭ ياۋىن
جۇمىستاندىرۋدىڭ ”بۇيداسىن“ مىقتى ۇستاپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋ ”قارقىنىن ۇدەتكەن“ قاراقاش اۋدانى دالمە - ءدال شارا قولدانىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ شەشۋشى شايقاسىنىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە جەتۋگە قۇلشىنىپ، ايتارلىقتاي ناتيجەگە قول جەتكىزدى. بيىل 1 - ايدىڭ ورتا شەنىندە ءتىلشى قاراقاش اۋدانىنىڭ اتىز باستارىنا بارىپ، وسىندا تۋىلعان قۋانارلىق وزگەرىستەردى تىكەلەي سەزىنىپ قايتتى.
■ كاسىپورىندار توپتالىپ، كاسىپ سالاسى جۇمىستاندىرۋعا جەتەكتەدى
”قاراقاش اۋدانىندا ادام كوپ، جەر از، جۇمىستاندىرۋ ماسەلەسىن شەشۋ − كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ شەشۋشى تەتىگى“، - دەدى قاراقاش اۋدانى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ - وركەندەتۋ كەڭسەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى تاڭ حوۋچيڭ. وسى 2 جىلدا قاراقاش اۋدانى توقىما، كيىم - كەشەك، ازىق - تۇلىك مانەرلەۋ سياقتى ەڭبەككۇش شوعىرلانعان كاسىپورىنداردىڭ ىرگە تەبۋىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، قازىر 22 كاسىپورىن، 330 كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەحى، 420 شەبەرحانا بار.
1 - ايدىڭ 15 - كۇنى كۇيا قالاشىعى شينجياڭ يفىڭحۇي توقىما، كيىم - كەشەك شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ تىگۋ سەحىندا 2 - گرۋپپاسىنىڭ شاعىن گرۋپپا باستىعى رابياحان روزىباقى گرۋپپا مۇشەلەرىنە جۇمىس بولە ءجۇرىپ، ماسەلەگە جولىققان قىزمەتشىلەرگە جۇمىس قاعيداسىن ءتۇسىندىرىپ ءجۇر ەكەن، وتباسى ايەلىنەن ونەركاسىپ جۇمىسشىسى، ونان سەحتا گرۋپپا باستىعى بولعانعا دەيىن رابياحان تاماشا بۇرىلىس جاسادى.
”مەنىڭ قازىرگى قىزمەتىم گرۋپپاداعى 35 قىزمەتشىنى باسقارۋ، ايلىق تابىسىم جامان ەمەس. جۇمىسىم ءۇيدىڭ جانىندا، بالالارعا دا قارايلاسىپ، اقشا دا تاۋىپ، ەكەۋىن دە دەڭگەلەك اينالدىرىپ ءجۇرمىن، ماعان ەرەكشە جاقسى بولدى عوي!“، - دەدى رابياحان قۋانىپ. رابياحان قاراقاش اۋدانى كۇيا قالاشىعى يىلۋا قىستاعىنىڭ تۇرعىنى، ۇيىندە وشارلى جان بار، جەرى ماردىمسىز، قىستاقتاعى ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي وتباسى ەدى.
2018 - جىلى قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ بايلانىس جاساۋىمەن رابياحان شينجياڭ يفىڭحۇي توقىما، كيىم - كەشەك شەكتى سەرىكتەستىگىنە جۇمىسشى بولىپ ورنالاستى. رابياحان 2 اپەكەسىن وسىندا كەلىپ جۇمىس ىستەۋگە ىنتالاندىردى، قازىر اپەكەلى - ءسىڭلىلى ۇشەۋى ءبىر سەحتا، ءار كۇنى جۇمىسقا بىرگە كەلىپ - كەتەدى، تۇرمىستارى بارعان سايىن جاقسارىپ كەلەدى.
شينجياڭ يفىڭحۇي توقىما، كيىم - كەشەك شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى ۋ حايبونىڭ تانىستىرۋىنشا، قازىر كاسىپورىن 700دەن استام ادامدى سول جەردە، جاقىن ماڭدا جۇمىستانۋعا جەتەكتەگەن، ونىڭ 245ى كەدەي ەكەن.
رابياحان سياقتى قاراساي قالاشىعى شالدىراڭ قىستاعىنىڭ تۇرعىنى قاھار باكار دا ءوز قۇلشىنىسىمەن جاڭا ومىرگە قادام تاستادى.
قاھاردىڭ وتباسى دا كەدەي بولاتىن، ءوزى پالەندەي تەحنيكا بىلمەيتىن ول بۇرىن اۋدان قالاشىعىندا كۇندىك جۇمىس ىستەپ، كىرىسى تۇراقسىز بولىپ كەلگەن.
2019 - جىلدىڭ باسىندا قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ ۇسىنىسىمەن قاھار ءوز ۇيىندەگى 10 قويدى كاسىپورىننىڭ باعۋىنا تاپسىرىپ، ايەلى ەكەۋى كاسىپورىنعا كەلىپ جۇمىس ىستەدى، قازىر ەكەۋى ايىنا 5000 يۋان تابىس تاۋىپ وتىر. ”بىرنەشە كۇننىڭ الدىندا، مەن 1800 يۋان پايدا ءبولىسىن الدىم. قازىر مەن تاعى مالدى عىلمي باعۋدى ۇيرەنىپ الدىم، ەڭبەكاقىممەن كوپ قوزىلايتىن 10 ءىشتى ساۋلىق ساتىپ الدىم، وسى ايدىڭ اقىرىندا قويلار قوزىلايىن دەپ تۇر!“، - دەدى قاھار قۋانا.
شينجياڭ ۋانفىڭ مال شارۋاشىلىعىن دامىتۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى جيا چيڭدى بىلاي دەدى: ”مالدى اماناتتاپ باعۋعا تاپسىرۋ ارقىلى كەدەي وتباسىلار جىلىنا پايدادان ءبولىس الادى، ءار قويدىڭ قامسىزداندىرۋى بار، بۇل ولاردى ۋايىمنان ارىلتتى. قازىر ءبىز 2500دەن استام كەدەي وتباسىن كىرىسىن ارتتىرۋعا جەتەكتەپ، 76 كەدەيگە جۇمىس ورنىن تاۋىپ بەردىك“.
■ ارتىقشىلىقتى ساۋلەلەندىرىپ، شارۋالاردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋىن جەبەدى
قاراساي قالاشىعى بوستان قىستاعىنىڭ تۇرعىنى اماننيسا مامەتابدوللا جاڭعاقتىڭ ونىڭ وتباسىن كەدەيلىكتەن ارىلتىپ، بايۋ جولىنا تۇسىرەتىن اسىلعا اينالارىن ەشقاشان ويلاپ كورمەگەن ەدى. ”تاياۋ بىرنەشە جىلدا ورمان قورعاۋشىلاردىڭ جەتەكشىلىگىندە مەن بۇتاق بۇتاۋدى، عىلمي تىڭايتقىش بەرۋدى، زالالدى ورگانيزمدەردەن ساقتانۋدى باستادىم، جاڭعاق ءونىم مولشەرى جىل سايىن ارتتى. وتباسىمىزداعى جاڭعاعىمىزدىڭ قابىعى جۇقا، ءدانى نىعىز، ساتىلۋ جولى وتە جاقسى“، - دەدى اماننيسا كۇلىمسىرەي.
”قاراقاش اۋدانىندا جالپى 600 مىڭ مۋدان استام ەكونوميكالىق ورمان بار، ءبىز ەرەكشە جەمىس ورمانى شارۋاشىلىعىن حالىقتى اۋقاتتاندىرۋدىڭ جاسىل كاسىبى ەتىپ قۇرىپ شىعىپ، كەدەي وتباسىلارىنىڭ كىرىسىن ارتتىرۋىن جەبەدىك“، - دەدى قاراقاش اۋداندىق ورمان شارۋاشىلىعى جانە جايلىم مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى جاڭ جۇنجيە.
تاياۋ جىلداردان بەرى، قاراقاش اۋدانى جەمىس ورمانى شارۋاشىلىعىنىڭ ساپاسىن ءوسىرىپ، ونىمدىلىگىن ارتتىرۋ عىلىم - تەحنيكا كۋرسى قىزمەتىن كۇش سالا ورىستەتىپ، ساباقحانادا نازاريالىق باۋلۋ مەن اتىز باسىندا ناقتى باسقارۋدى ءوزارا ۇشتاستىرۋداي باۋلۋ ءتاسىلى ارقىلى اۋىل - قالاشىقتارداعى جەمىس ورمانى تەحنيكا تىرەكتىلەرىنە جانە جەمىس وسىرۋشىلەرگە تەحنيكالىق باۋلۋ جۇرگىزدى. قازىرگە دەيىن قاراقاش اۋدانى 30 مىڭنان استام ادام باۋلىدى.
باۋلۋدان قول جەتكەن ەڭ تىكە ونىمدىلىك جەمىس اعاشىن جوعارى ساپالى جەردە ەگۋ، باسقارۋ جانە ءۇزىپ الۋ بولدى. 2019 - جىلى قاراقاش اۋدانىندا جەمىس ورمانى شارۋاشىلىعىنىڭ ادام باسىنا شاققانداعى ناق كىرىسى 1950 يۋان بولىپ، تۇتاس اۋدانداعى شارۋالاردىڭ ادام باسىنا شاققانداعى ناق كىرىسىنىڭ ％23ىن ۇستاپ، شارۋالاردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋىن جەبەدى.
عىلمي باسقارعاندىقتان قاراساي قالاشىعى ھاتتا قىستاعىنىڭ تۇرعىنى وبۇلقاسىم ابدۇقادىر وتباسى جاڭعاقتان مول ءونىم الىپ، ارتقان كىرىسىن 5000 يۋاننان اسىردى. ءار ايدا قاراقاش اۋدانىنىڭ ءشول - جازيرا جاسىل جەمىس باقشاسى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى سەلبەستىك كووپەراتيۆىندە قىزمەت ىستەگەن 2500 يۋان ەڭبەكاقىسىن قوسقاندا، وبۇلقاسىم بولاشاق جونىندە وتە سەنىمدى، ”مەن قازىر سەحتىڭ مەڭگەرۋشىسىمىن، 60 نەشە قىزمەتكەردى باسقارامىن“، - دەدى ول.
2017 - جىلى 12 - ايدا قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ ۇسىنىسىمەن وب−ۇلقاسىم ۇيىنە تاياۋ ماڭداعى ءشول - جازيرا جاسىل جەمىس باقشاسى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى سەلبەستىك كووپەراتيۆىندە قىزمەت ىستەپ ءارى اقشا تاپتى، ءارى سىرقاتتانعان كەلىنشەگىنە قارايلاستى. ”قازىر مەن ەڭبەكاقى الىپ قالماستان، بۇتاۋ، باسقارۋ، عىلمي تىڭايتقىش بەرۋ سياقتى تەحنيكالاردى ۇيرەنىپ الدىم، بىلتىر وتباسىمىزداعى جاڭعاق اعاشىنىڭ ءونىم مولشەرى جوعارىلاۋمەن بىرگە، جاڭعاقتىڭ ساپاسى دا جاقسارىپ، سەلبەستىك كووپەراتيۆىنە تىكە ساتىپ بەردىك“.
ۇعىسۋعا قاراعاندا، قاراقاش اۋدانىنداعى ءشول - جازيرا جاسىل جەمىس باقشاسى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى سەلبەستىك كووپەراتيۆى جاڭعاق، شىلان، ءجۇزىم قاعى سياقتى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن جىنتىكتەي مانەرلەۋ كاسىبىن دامىتۋ ارقىلى كورشىلەس 4 اۋىل - قالاشىقتىڭ دامۋىنا دەم بەرىپ، 1200 قىزمەت ورنىن ازىرلەگەن، مۇنىڭ ىشىندە دەنى كەدەي وتباسىلارى ەكەن.
■ شارۋاشىلىق قۇرىپ جۇمىستاندى، تاماشا تۇرمىستى باستادى
بيىل 45 جاستاعى روزىگۇل سادىر كۇيا قالاشىعى نۇرلى قىستاعىنداعى تۇرعىندار جاپپاي مويىنداعان بايۋ باستاماشىسى. ءبىر جىلدىڭ الدىندا روزىگۇل دە ءوزىنىڭ وتباسى ايەلىنەن سەرىكتەستىك جاۋاپتىسىنا اينالارىن ويلاپ كورمەگەن ەدى.
نۇرلى قىستاعىنا ورنالاسقان شينجياڭ گۇلنيگار ازىق - تۇلىك شەكتى سەرىكتەستىگىنە بارعانىمىزدا، روزىگۇلدىڭ ماڭدايى تەرشىپ كەتىپتى، ونىڭ 2 ۇلى كولىككە مۇز قانت تيەپ جاتىپتى. ”بۇل ءوزىمنىڭ شارۋام، قايراتىم تاسىپ تۇر“، - دەدى روزىگۇل.
ىلگەرى روزىگۇل وتباسىنداعى 6 جان قوي باعۋعا سۇيەنىپ تۇرمىس كەشىرەتىن. ”مەنىڭ ەجەلدەن بەرى مۇز قانت جاسايتىن ونەرىم بار، مەن ءوزىم شارۋاشىلىق قۇرىپ، مۇز قانت ساتا الام با، جوق پا؟ قىستاقتاعى كەيبىرەۋلەردىڭ مۇز قانت جاساپ، كەدەيلىكتەن ارىلىپ، بايىعانىن كورگەننەن كەيىن روزىگۇل مۇز قانت مانەرلەۋ سەرىكتەستىگىن قۇرۋدى ۇيعاردى.
وتباسىنداعىلارمەن اقىلداسقاننان كەيىن، ول 30 قويىن ساتىپ جىبەرۋدى ۇيعاردى ءارى قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ جانە قىستاق ”ەكى كوميتەتى“نىڭ كومەگىندە بانكەدەن قارىز اقشا الىپ، شارۋاشىلىق قۇرۋ قاراجاتىن جينادى. 2019 - جىلدىڭ سوڭىندا سەرىكتەستىك رەسمي تيجارات باستادى. ونىڭ ۇلى ساتۋعا، روزىگۇل وندىرىسكە جاۋاپتى بولدى. ”بۇدان كەيىن مەن ءوز ماركامدى جاقسى ىستەپ، ءتىپتى دە كوپ كەدەي وتباسىلارىنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلىپ، بايۋىنا دەم بەرەمىن“، - دەدى روزىگۇل.
سول جەردە، تاياۋ ماڭدا جۇمىستانۋدان سىرت، كوپتەگەن قىستاق تۇرعىندارى سىرتقا شىعىپ جۇمىستانۋدى تاڭدادى، تەحنيكا ۇيرەنىپ، كىرىسىن ارتتىرۋمەن بىرگە، تاعى كوزايالارىن كەڭەيتتى، تۇرمىستارى دا بارعان سايىن جاقسارىپ كەلەدى.
ساناققا قاراعاندا، 2019 - جىلى قاراقاش اۋدانى جالپى 89 مىڭ 876 ادامدى باسقا كاسىپكە ويىستىرىپ جۇمىستاندىرعان، مۇنىڭ ىشىندە شينجياڭنان سىرت جەردە 3698 ادام ۇيىمدى تۇردە باسقا كاسىپكە ويىستىرىلىپ جۇمىستاندىرىلعان، 10 مىڭ 977 ادام شينجياڭ ىشىندە ءوڭىر اتتاپ باسقا كاسىپكە ويىستىرىلىپ جۇمىستاندىرىلعان، 22 مىڭ 789 ادام تاياۋ ماڭدا، سول جەردە جۇمىستاندىرىلعان، 52 مىڭ 412 ادام مەزگىلدىك باسقا كاسىپكە ويىستىرىلىپ جۇمىستاندىرىلعان. بۇگىنگى تاڭدا ءتىپتى دە كوپ كەدەي وتباسىلارى قۇلشىنىستارى مەن ماڭداي تەرلەرى ارقىلى وزدەرىنىڭ باقىتتى تۇرمىسىن جاراتۋدى تاڭداپ وتىر.
