شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى تىلشىلەرى
2 - ايدىڭ 28 - كۇنى بۇگۇر اۋدانى چۇمپاق قالاشىعى نۇرشوقى قىستاعىنىڭ تۇرعىندارى اتىزدا دۇمبە ءبيدايعا ۇستەمە تىڭايتقىش بەرۋدە. سۋرەتتى تۇرسىن وسمان تۇسىرگەن
2 - ايدىڭ 28 - كۇنى تۇستەن بۇرىن يانجي حۇيزۋ اۆتونوميالى اۋدانى ۋحاۋچۇي اۋىلى الۇنچۇي قىستاعىنىڭ تۇرعىنى جاڭ يجىڭ ءوزىنىڭ قىزىل بۇرىش مايساسىن جەتىلدىرۋ جىلىجايىندا شەبەرلىكپەن تۇقىم تاڭداپ، تۇقىم ءسىڭىرىپ، توپىراق جاۋىپ، مايسا تاباعىنا ءنومىر جاپسىردى؛ كەريا اۋدانى مۇعالا قالاشىعى قارمان قىستاعىنداعى ءبيداي اتىزىندا، كوكتەمگى ەگىس سۋارۋ ەرىكتىلەر شاعىن اترەتى ءبيداي اتىزىن سۋارۋدا؛ ءدوربىلجىن اۋدانى قالا ماڭى رايون اۋىلى چيليباۋ قىستاعىنداعى شاڭنۇڭ ەگىنشىلىك كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ قامباسىندا ۋرەا، دامموفوس، ارالاسپا تىڭايتقىش سياقتىلار رەتتى جينالىپ، سەلبەستىك كووپەراتيۆ اماناتقا العان 3000 مۋدان ارتىق جەرگە پايدالانۋعا دايىن بولدى...
قازىر رايونىمىزدىڭ كوكتەمگى ەگىس دايىندىعى وڭتۇستىكتەن سولتۇستىككە قاراي ىركەس - تىركەس ورىستەتىلىپ، ءارقايسى جەرلەر ءبىر جاعىنان، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدى يگەرىپ، ەندى ءبىر جاعىنان، كوكتەمگى ەگىس ءوندىرىسىن يگەرىپ، ”استىقتى ورنىقتىرۋ، ماقتانى ساپالىلاندىرۋ، مال شارۋاشىلىعىن جەبەۋ، جەمىس شارۋاشىلىعىن الۋەتتەندىرۋ، ەرەكشە ونىمدەر شارۋاشىلىعىن گۇلدەندىرۋ“ تالابىن ارقاۋ ەتىپ، ەرتە جوسپار جاساپ، ەرتە دايىندالىپ، ەرتە شارا اتقارىپ، تۇرگە ءبولىپ جەتەكشىلىك ەتۋگە تاباندى بولىپ، وڭتۇستىك - سولتۇستىك شينجياڭنىڭ كوكتەمگى ەگىس دايىندىعىنىڭ ءتۇرلى قىزمەتتەرىن تىڭعىلىقتى ىستەدى.
ەرتە جوسپار جاساپ، قۇرىلىمدى ساپالىلاندىرۋدا جول تاپتى
بيىل رايونىمىزداعى ءار دارەجەلى اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق تاراۋلارى ەگىس داقىلدارى اڭىزىن ۇيلەسىمدى ورنالاستىرىپ، ەگىنشىلىك قۇرىلىمىن ۇزدىكسىز رەتتەپ، ساپالىلاندىرىپ، كوكتەمگى اۋىل شارۋاشىلىعى ءوندىرىسىن جەر جاعدايىنا قاراي ويداعىداي ورنالاستىردى.
اقسۋ ايماقتىق اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مەكەمەسى ەگىنشىلىكتى باسقارۋ ءبولىمىنىڭ باستىعى ۋاڭ فىڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: بيىل اقسۋ ايماعى ەگىنشىلىك قۇرىلىمىن ۇزدىكسىز رەتتەپ، ساپالىلاندىرىپ، ماقتا ەگۋگە ۇيلەسەتىن وڭىرلەردىڭ جانە جوعارى ءتۇسىمدى ماقتا وڭىرلەرىنىڭ ءوندىرىس دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، ورتا، تومەن ءتۇسىمدى وڭىرلەردىڭ كولەمىن ازايتىپ، قاتەرلى ماقتا وڭىرلەرىن، قوسالقى ماقتا وڭىرلەرىن رەتتەدى، ازايتتى. ماقتا سورتى قۇرىلىمىن ساپالىلاندىرىپ، ماقتا كاسىپ سالاسىن رەتتەپ، ساپالىلاندىرىپ، كۇشەيتۋمەن بىرگە، جوعارى ءونىمدى قۇرىلعى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ بازا قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، ەرەكشە ەگىس داقىلدارىن دامىتىپ جانە تاپسىرىسپەن ءوندىرىپ، كارتوپ مانەرلەۋ، قىزاناق مانەرلەۋ، پيگىمەنتتى قىزىل بۇرىش، قىزىلشا سياقتى ەرەكشە شارۋاشىلىقتى ۇزدىكسىز زورايتىپ، اۋىل - قىستاق ەكونوميكاسىنىڭ كوپ نەگىزدى دامۋىن ىلگەرىلەتتى.
فۋكاڭ قالاسى چىڭگۋان قالاشىعى چىڭبەي قىستاعى − قالا ماڭىنداعى ءبىر قىستاق، ەگىستىك جەرى ءبىرشاما از، بۇل قىستاق ارتىقشىلىعىن ساۋلەلەندىرىپ، ولقىلىقتان ساقتانىپ، جوعارى ءونىمدى جىلىجاي كوكونىس ەگىنشىلىگىن دامىتىپ، قالانىڭ كوكونىسكە قاجەتىن قاناعاتتاندىردى، قازىر جىلىجايى 41گە جەتتى. چىڭگۋان قالاشىعى اۋىل شارۋاشىلىعى قۇرىلىمىنا دا رەتتەۋ جۇرگىزۋدە. ۇعىسۋعا قاراعاندا، بۇل قالاشىقتىڭ تۇتاس جىلداعى ءتۇرلى ەگىس داقىلدارىن ەگۋ كولەمى 34 مىڭ 400 مۋ بولىپ، مۇنىڭ ىشىندە جاي پىساتىن قىزاناقتى نەگىز ەتكەن جوعارى ءونىمدى ەكونوميكالىق داقىلداردىڭ كولەمى 24 مىڭ 700 مۋعا جەتكەن.
سانجى حۇيزۋ اۆتونوميالى وبلىستىق پارتكوم اۋىل شارۋاشىلىعى جانە اۋىل - قىستاق قىزمەتى كەڭسەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، وبلىستىق اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى گو حۋاي - ان بىلاي دەپ تانىستىردى: سانجى وبلىسى بيىل ”استىقتى ورنىقتىرۋ، ماقتانى ساپالىلاندىرۋ، ەرەكشە شارۋاشىلىقتى گۇلدەندىرۋ“ وي جەلىسى بويىنشا، اۋىل شارۋاشلىعىنىڭ ىشكى بولىگىندەگى ەگىنشىلىك قۇرىلىمىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرىپ، رەتتەپ، شارۋالاردى تاپسىرىستىق ءوندىرىستى دامىتۋعا بەلسەنە جەتەكتەپ، استىقپەن جانە ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن ءونىمدى قامداۋدى قامتاماسىز ەتەدى.
ەرتە دايىندالىپ، كوكتەمگى ءوندىرىستى اناعۇرلىم نىعايتتى
كەزەكتە، رايونىمىزدىڭ جەر - جەرى عىلمي ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋدى كۇشەيتىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ شارالارىن تياناقتاندىرۋدى ىلگەرىلەتۋمەن بىرگە، وڭتۇستىك - سولتۇستىك شينجياڭنىڭ كوكتەمگى ەگىس دايىندىعى قىزمەتتەرىن ويداعىداي يگەردى.
2 - ايدىڭ 28 - كۇنى قۇمىل قالاسى يىجوۋ رايونى نانحۋ اۋىلىنداعى سۋ قويماسىنىڭ سۋ كىرۋ اۋزىندا ۇلكەن توعاننان اعىپ كەلگەن سۋ سۋ قويماسىنا قۇيىلۋدا.
نانحۋ اۋىلى جازدا پىساتىن قۇمىل قاۋىنى ءوندىرىس بازاسى، ەگىنشىلىك كولەمى 14 مىڭ 500 مۋ، مۇنىڭ ىشىندە تامشىلاتىپ سۋارىلاتىن كولەمى 11 مىڭ 500 مۋ، داعدىلى سۋارىلاتىن كولەمى 3000 مۋ. سۋارىلاتىن مەزگىلى 3 - ايدىڭ 25 - كۇنىنەن 7 - ايدىڭ 10 - كۇنىنە دەيىن، جىلىنا 8 ميلليون 200 مىڭ تەكشەمەتر اينالاسىندا سۋ ىستەتىلەدى.
يىجوۋ رايوندىق سۋ يگىلىگى مەكەمەسى سۋ باسقارۋ باس پۋنكتىنىڭ ورىنباسار باستىعى احمەت راحمان تولىق سەنىممەن بىلاي دەدى: ”كەزەكتە، بۇل سۋ قويماسىنا ءار كۇنى سەكۋدىنا 25.0 تەكشەمەتر سۋ قۇيىلادى، 2 - ايدىڭ 15 - كۇنىنەن 3 - ايدىڭ 15 - كۇنىنە دەيىن، ساقتالاتىن سۋ مولشەرى ءبىر ميلليون تەكشەمەترگە جەتەدى دەپ مەجەلەنۋدە، بۇعان سۋ قويماسىنداعى ءبىر ميلليون 90 مىڭ تەكشەمەتر سۋدى قوسقاندا نانحۋ اۋىلىنىڭ ەگىن ەگۋدىڭ الدىنداعى سۋارۋ قاجەتىن قاناعاتتاندىرۋعا بولادى“.
”كوشەتحانانى جاقسى رەتتەۋ، جەردى، ءسوزسىز، تەگىستەۋ كەرەك، سودان كەيىن قۇنارلى توپىراق شاشىلادى ...“. كەريا اۋدانى كوكيار اۋىلى تومەناگلا قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ءماتتۇرسىن وشۇردىڭ جىلىجايىندا ماسكى تاققان قىستاق تۇرعىندارى تەحنيكتىڭ جەتەكشىلىگىندە بارقىتشوپ ەگىپ جاتىر.
ءماتتۇرسىن ارحيۆ تۇرعىزىلىپ كارتچكالاندىرىلعان كەدەي وتباسى، قىستاق ارناۋلى تەحنيك شاقىرىپ، وعان بارقىتشوپ ەگۋدى قولما - قول ۇيرەتتى، تەحنيكتىڭ ۇيرەتكەن ءادىسى بويىنشا، بارقىتشوپتىڭ ءونۋ مولشەرى وتە جوعارى بولدى.
”بيىل قىس جىلى بولدى، دەرت - دەربەز، زياندى جاندىكتەر اپاتى كوبىرەك تۋىلادى، بۋرىلتوعاي اۋداندىق اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكاسىن جالپىلاستىرۋ پۋنكتىنىڭ قىزمەتكەرلەرى اتىز اراسىنا، ەگىن باسىنا بارىپ، دەرت - دەربەز، زياندى جاندىك اپاتىن تەكسەرۋ - ولشەۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەدى؛ سونىمەن قاتار، اۋدان بيىل 750 مۋ جەرگە توپىراق قۇرامىنا قاراي تىڭايتقىش بەرۋدى اتقارۋدى جوسپارلاپ، شارۋالاردىڭ ءونىمدى ارتتىرىپ، كىرىستى جوعارىلاتۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتپەكشى“، - دەدى بۋرىلتوعاي اۋداندىق اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكاسىن جالپىلاستىرۋ پۋنكتىنىڭ باستىعى جۋ چيڭفىڭ.
سانجى وبلىسىنداعى اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارى وتباسىلارى جەلىدە زاكاز بەرۋ ءادىسى ارقىلى كوكتەمگى ەگىس اۋىل شارۋاشىلىق ماشينا جابدىقتارىنان 600دەن استامىن جاڭادان ساتىپ الدى؛ قازىر ءتۇرلى اۋىل شارۋاشىلىق ماشينا جابدىقتارىنان 11 مىڭدى (رەت) تەكسەرىپ جوندەدى، اۋىل شارۋاشىلىق ماشينا جابدىقتارىن تەكسەرىپ جوندەۋ 3 - ايدىڭ سوڭىنان بۇرىن جاپپاي اياقتالادى.
ەرتە شارا قولدانىپ، شارۋالاردىڭ كىرىستى ارتتىرۋىنا كەپىلدىك ەتتى
قايتكەندە اناعۇرلىم كوپ شارۋالاردىڭ كاسىپ سالاسى تىزبەگى ارتقان قۇنىنان يگىلىكتەنۋىن قامتاماسىز ەتۋگە بولادى؟ باستاماشى كاسىپورىندار، شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆى سياقتى اۋىل شارۋاشىلىعى تيجارات تۇلعالارى اۋىل شارۋاشىلىعىنا زاكاز بەرۋ، جارنا قوسىپ، پايدا ءبولىسۋ، اماناتتاپ قىزمەت وتەۋ سياقتى تاسىلدەر ارقىلى اناعۇرلىم كوپ شارۋا وتباسىلارىن اۋىل شارۋاشىلىق كاسىپ سالاسى تىزبەگىنە قوسىپ، شارۋالاردىڭ اناعۇرلىم كوپ پايدادان يگىلىكتەنۋىنە مۇمكىندىك جاسادى.
”بيىل ءبىزدىڭ العان تاپسىرىس مولشەرىمىز 6600 توننا اينالاسىندا، مەيىز، قۇمىل قاۋىنى، شىلان، كوكونىس سياقتى كوپتەگەن تۇرلەردى قامتيدى، مەيلى زاكاز مولشەرى، الدە سورتى بولسىن، بارلىعى اجەپتاۋىر مولايدى“. 3 - ايدىڭ 1 - كۇنى تۇرپان حوجوۋ جەمىس شارۋاشىلىعى جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ ورىنباسار باس ديرەكتورى چين حاۋشۋان بىلاي دەپ تانىستىردى: تاپسىرىس بەرىلگەن ونىمدەردىڭ ساپاسىنا كەپىلدىك ەتۋ ءۇشىن، سەرىكتەستىك ساپانى باقىلاۋ - تەكسەرۋ ءبولىمىن قۇرىپ، تۇقىم سورتىنان ەگۋگە دەيىنگى، ودان باپتاۋعا دەيىنگى تۇتاس بارىستا قاريدارلاردىڭ تالابى بويىنشا سورت دارەجەسىنە ساي جاقسىسىنان ساپالىسىن تاڭداپ، قاريدارلاردى ريزا ەتۋگە كەپىلدىك ەتىپ، شارۋالاردىڭ كىرىسىن ارتتىردى. بىلتىر وسى سەرىكتەستىك قۇمىل قاۋىنىنان مولشەرمەن 70 توننا، جۇزىمنەن 30 توننا ساتتى، بيىل جەمىس - جيدەكتىڭ، كوكونىستىڭ ساتىلۋ مولشەرىن 3000 تونناعا جەتكىزۋدى مولشەرلەپ وتىرمىز.
”كوپشىلىك بارسىزدار ما؟ جاۋاپ قاتىڭىزدار، بۇگىن اقىلداساتىن ماڭىزدى شارۋا بار“. 2 - ايدىڭ 29 - كۇنى تاڭ اتىسىمەن، شونجى اۋدانى بانجيەگوۋ قالاشىعى ياۋجانزى قىستاعىنىڭ فىڭيۇي اۋىل شارۋاشىلىعىنا قىزمەت وتەۋ كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆى مۇشەلەرىنىڭ ۋيچات توبىندا قىستاق پارتيا باس ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى، قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، ياۋجانزى قىستاعى فىڭيۇي اۋىل شارۋاشىلىعىنا قىزمەت وتەۋ كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ القا باستىعى تاڭ پەيكى سويلەپ جاتتى. سول كۇنى كووپەراتيۆ مۇشەلەرى ۋيچات توبىندا جەردى اينالىمعا سالىپ، جارناعا قوسىپ تيجارات جۇرگىزۋ كەلسىمىنە قول قويۋ جۇمىسىن تالقىلاعان ەدى.
تاڭ پەيكى بىلاي دەپ تانىستىردى: سەلبەستىك كووپەراتيۆى 2016 - جىلى قۇرىلعان، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ جەردى اينالىمعا سالىپ، جارناعا قوسۋ ءتاسىلى ارقىلى سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ ءبىر تۇتاس تيجارات جۇرگىزۋىنە شوعىرلاندىرىلادى، سەلبەستىك كووپەراتيۆى ءبىر تۇتاس سورت، ءبىر تۇتاس ەگۋ، ءبىر تۇتاس باسقارۋ، ءبىر تۇتاس جيناپ الۋ، ءبىر تۇتاس ساتۋ جانە جارنا بويىنشا پايدا ءبولۋ ۇلگىسىندە تيجارات جۇرگىزىپ، نەگىزىنەن ورگانيكالى ءبيداي ەگۋدى نەگىز ەتتى. بۇگىنگى كۇندە، سەلبەستىك كووپەراتيۆى وسى قىستاق پەن توڭىرەكتەگى قىستاقتاردىڭ 140 مىڭ مۋ جەرىن اينالىمعا سالىپ، كووپەراتيۆكە 335 وتباسى مۇشە بولدى. بەرتىنگى 2 جىلدا سەلبەستىك كووپەراتيۆى ۇن زاۆودى مەن دايىن كەسپە زاۆودىن اشىپ، تيىرمەندە تارتىلعان ۇن مەن ورگانيكالى دايىن كەسپە مانەرلەپ شىعاردى. كوكتەم مەرەكەسىنەن بەرى، شينجياڭنىڭ ءىشى - سىرتىنداعى ساۋداگەرلەرمەن 100دەن استام اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن ساتۋ توقتامىنا قول قويىسىپ، قۇنى 20 ميلليون يۋاننان استى.
بەرتىنگى 2 كۇندە بۋرىلتوعاي اۋدانى كوكاعاش اۋىلى جولتۇسكەن قىستاعىنىڭ تۇرعىنى جاڭ چيڭجىڭ ۇيىنە حيميالىق تىڭايتقىش تاسىدى، جۋىقتا ول ساتۋشى كاسىپورىندارمەن حابارلاسىپ، 200 مۋ جەردىڭ كۇنباعىسىنىڭ زاكازىنا قول قويىسىپ، وسى بىرنەشە كۇندە اۋىل شارۋاشىلىعىنا پايدالانىلاتىن زاتتىق ماتەريالداردى دايىنداۋمەن قاربالاس بولىپ ءجۇر. ”10 - ايدا ساتۋشى كاسىپورىن كەلىپ كۇنباعىستى ءبىر تۇتاس ساتىپ الادى، بىلتىرعى باعا بويىنشا ەسەپتەگەندە 200 مىڭ يۋان اينالاسىندا كىرىس كىرگىزۋگە بولادى، بيىل تاعى دا مول ءونىم جىلى بولۋىن تىلەيمىز“، - دەدى جاڭ چيڭجىڭ.
(ءتىلشى ءرايدا، قاتىناسقان تىلشىلەر ليۋ ي، گى يوۋجۇن، جاڭ جىلي، دۋ جيانحۇي، ءپاريزات ابدۇل، جاڭ تيڭ، جاڭ رۇيلين)
