(2020 - جىلى 3 - ايدىڭ 6 - كۇنى)
شي جينپيڭ
جولداستار:
بۇل رەتكى ءماجىلىستىڭ باستى مىندەتى: كەزەكتەگى جاعدايعا تالداۋ جاساپ، جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنىڭ ىقپالىن جەڭىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە زەيىن - زەردەنى، كۇش - قۋاتتى ۇيىستىرا قول جەتكىزىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ نىسانا - مىندەتتەرىن دەر كەزىندە ورىنداۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ.
جاڭا نۋجياڭ وبلىسىنان، حوتان ايماعىنان، لانكاۋ اۋدانىنان، داحۋا اۋدانىنان، حىجاڭ اۋدانىنان 5 جولداس ءسوز سويلەدى، بارلىعى دا وتە جاقسى سويلەدى، ءارقايسى ولكە، اۆتونوميالى رايون، قالالاردىڭ جازباشا ماتەريالدارىن دا مەن تۇگەل كورىپ شىقتىم. جالپى العاندا، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جونىندەگى شەشىمدەرى، ورنالاستىرۋلارى جاپپاي دايەكتىلەندىرىلگەن، تياناقتاندىرىلعان، ءار جاقتاعى قىزمەتتىڭ ناتيجەسى كورنەكتى بولعان، كوپشىلىك كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە قول جەتكىزۋگە تولىق سەنىم ارتقان.
2015 - جىلدان بەرى، مەن كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە قول جەتكىزۋ جونىندە 7 ارناۋلى تاقىرىپتىق ءماجىلىس اشتىم. 2015 - جىلى يان - اندا توڭكەرىستىك بايىرعى رايونداردى كەدەيلىكتەن ارىلتىپ، اۋقاتتاندىرۋ اڭگىمە ءماجىلىسىن اشتىم، گۇيياڭدا ءىشىنارا ولكە، اۆتونوميالى رايون، قالالاردىڭ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدەن قامال الۋ جانە ”13 - بەسجىلدىق“ كەزىندەگى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋ اڭگىمە ءماجىلىسىن اشتىم، 2016 - جىلى يىنچۋاندا شىعىس، باتىس بولىكتەردىڭ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدى سايكەستىرۋ اڭگىمە ءماجىلىسىن اشتىم، 2017 - جىلى تاييۋاندا اۋىر كەدەي وڭىرلەردىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ اڭگىمە ءماجىلىسىن اشتىم، 2018 - جىلى چىڭدۋدا كەدەيلىكتەن دالمە - ءدال ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىن ويداعىداي جۇرگىزۋ اڭگىمە ءماجىلىسىن اشتىم، 2019 - جىلى چۇڭچيڭدا ”ەكىدەن تارىقتىرماۋ، ءۇشتى قامتاماسىز ەتۋدەگى“ كورنەكتى ماسەلەلەردى شەشۋ اڭگىمە ءماجىلىسىن اشتىم، ءار رەتتە ءبىر نەگىزگى تاقىرىپ ارقاۋ ەتىلدى، سونىمەن بىرگە، كولەمدىك قىزمەتتەرگە دە تالاپتار قويىلدى. ءار رەتكى اڭگىمە ءماجىلىس الدىندا، مەن، اۋەلى، كەدەي وڭىرلەرگە بارىپ تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، سول ورىندا جاعداي ۇعىستىم، نەگىزگى ساتىداعى كادرلاردىڭ، بۇقارانىڭ پىكىرىن تىڭداپ، ۇعىسقان جاعدايلارعا ساي، قاتىستى ولكەنىڭ جاۋاپتى جولداستارىن شاقىرىپ، قىزمەتكە ورنالاستىرۋ جاسادىم.
بيىل جىل باسىندا مەن سىرت جەرلەرگە بارىپ قىزمەت تەكسەرۋمەن ۇشتاستىرىپ، قاتىستى جەرلەردىڭ، اسىرەسە، كەدەيلىك قالپاعى ءالى الىنباعان كەدەي اۋداندارداعى بارلىق جاۋاپتى جولداستاردى تۇگەل شاقىرىپ ءماجىلىس اشىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شەشۋشى شايقاسىن جۇرگىزۋ قىزمەتىن ورنالاستىرۋدى اقىلداسۋدى ويلاعان بولاتىنمىن. جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى تۋىلعاننان كەيىن، ىندەت ۇتىمدى تىزگىندەلگەن سوڭ جەرگىلىكتى ورىنعا بارىپ اشۋدى دا ويلادىم، الايدا بيىل ءبارىن قوسىپ ەسەپتەگەندە، 10 ايعا جەتپەيتىن ۋاقىت، كۇن بويىنشا ەسەپتەگەندە، 300 كۇن قالىپتى، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ نىسانا - مىندەتتەرىن دەر كەزىندە جۇزەگە اسىرۋدا بۇرىننان - اق شەشۋگە ءتيىستى كوپتەگەن ماشاقاتتى تۇيىندەر بار ەدى، ىندەت قيىندىق دەڭگەيىن تاعى ارتتىرىپ جىبەردى، ءسوز جوق، ەرتەرەك قايتالاي اتتانىسقا كەلتىرۋ، قايتالاي ورنالاستىرۋ جاساۋ كەرەك بولدى.
بۇل رەتكى اڭگىمە ماجىلىسكە بارلىق ولكە، اۆتونوميالى رايون، قالالاردىڭ نەگىزگى جاۋاپتى جولداستارى تۇگەل قاتىناستى، ورتالىقپەن كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جاۋاپكەرشىلىك حاتىنا قول قويعان ورتا، باتىس بولىكتەگى 22 ولكەنىڭ اۋدان دارەجەلى ورىندارىنا دەيىن اشىلدى. بۇل پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرگى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جاعىنداعى كولەمى ەڭ ۇلكەن ءماجىلىس، ماقسات − بۇكىل پارتيانىڭ، بۇكىل ەلدىڭ، تۇتاس قوعامنىڭ كۇشىن جۇمىلدىرىپ، اناعۇرلىم زور بەكىم، اناعۇرلىم پارمەندى تەبىن ارقىلى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدى ىلگەرىلەتىپ، ەڭ سوڭعى جەڭىسكە قول جەتكىزۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتۋ بولىپ تابىلادى.
تومەندە، بىرنەشە پىكىر ايتامىن.
1 . ەلىمىز كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدا شەشۋشى سيپاتتى تابىستارعا قول جەتكىزدى
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، ءبىز حالىقتى وزەك ەتكەن دامۋ يدەياسىنا تاباندى بولىپ، 2020 - جىلعا جەتكەندە، ەلىمىزدىڭ قازىر اتقارىپ وتىرعان ولشەمىنەن تومەنگى اۋىل - قىستاقتاعى كەدەي حالىقتى كەدەيلىكتەن ارىلتۋ، كەدەي اۋدانداردىڭ كەدەيلىك قالپاعىن تۇگەل الۋ، وڭىرلىك سيپاتتى جالپىلىق كەدەيلىكتى شەشۋ نىسانا - مىندەتتەرىن ايقىندادىق. قازىرگى جاعدايدان قاراعاندا، كەدەيلىكتەن ارىلتۋ اياق الىسى مەجەگە ۇيلەسەدى، ناتيجەسى بۇكىل الەمدى جالت قاراتتى.
ءبىرىنشى، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ نىسانا - مىندەتتەرى ورىندالۋعا تايادى. ەلىمىزدىڭ وتكەن عاسىردىڭ 80 - جىلدارىنان باستاپ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋىندە، ەكى نەگىزگى جاعداي بولدى. ءبىرى، سول كەزدەگى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ولشەمى بويىنشا، كەدەي حالىقتى 30 ميلليون اينالاسىنا دەيىن تۇسىرگەننەن كەيىن، ونان ارى ازايتۋعا مۇمكىندىك بولمادى، ەندى ءبىرى، كەدەي اۋدان قالپاعىن كيگەندەر سۇيەمەلدەگەن سايىن كوبەيە ءتۇستى. بۇل رەتكى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ وسىنداي اۋقىمعا بۇرىلىس جاسادى. كەدەي حالىق 2012 - جىلدىڭ سوڭىنداعى 98 ميلليون 990 مىڭ ادامنان ازايىپ 2019 - جىلدىڭ سوڭىنا كەلگەندە 5 ميلليون 510 مىڭ ادامعا ءتۇستى، كەدەيلىكتىڭ تۋىلۋ سالىستىرماسى ％10.2 تەن ％0.6كە تومەندەدى، ءۇرتىس 7 جىل جىلىنا ازايعان كەدەيلەر سانى 10 ميلليون ادامنان استى. بيىل 2 - ايدىڭ سوڭىنا دەيىن، بۇكىل ەلدەگى 832 كەدەي اۋداننىڭ ىشىندە 601ى كەدەيلىك قالپاعىن العاندىعىن جاريالادى، 179ىنا كەدەيلىك تىزىمىنەن شەگەرۋ تەكسەرۋى جۇرگىزىلۋدە، كەدەيلىك قالپاعىن الماعان اۋداننان تاعى 52سى بار، وڭىرلىك سيپات العان جالپى بەتتىك كەدەيلىك نەگىزىنەن شەشىلدى.
ەكىنشى، كەدەي بۇقارانىڭ كىرىس دەڭگەيى زور مولشەردە جوعارىلادى. ءبىز وركەندەتۋ ۇلگىسىندەگى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ باعىتىنا تاباندى بولىپ، ەڭبەك قابىلەتى بار بارلىق كەدەي حالىقتى ءوزىنىڭ قوس قولىنا سۇيەنىپ كوركەم بولاشاق جاراتۋعا جەتەكتەدىك جانە قولداۋ كورسەتتىك. ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي حالىق اراسىندا ％90تەن استامى كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ جانە جۇمىستاندىرۋ ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ قولداۋىنا يە بولدى، ۇشتەن ەكىسىنەن استامى، باستىسى، سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەدى جانە كاسىپ سالاسىنا سۇيەنىپ كەدەيلىكتەن ارىلدى، ەڭبەكاقى سيپاتتى كىرىس پەن ءوندىرىس - تيجارات سيپاتتى كىرىستىڭ ۇستاعان سالىستىرماسى جوعارىلادى، اۋدارىپ بەرىلەتىن كىرىسىنىڭ ۇستايتىن سالىستىرماسى جىل سايىن تومەندەدى، كەدەيلىكتەن ءوز كۇشىنە سۇيەنىپ ارىلۋ قابىلەتى ورنىقتى جوعارىلادى. 2013 - جىلدان 2019 - جىلعا دەيىن 832 كەدەي اۋدانداعى شارۋالاردىڭ جان باسىندىق قولداعى كىرىسى 6079 يۋاننان 11 مىڭ 567 يۋانعا جەتىپ، جىل سايىن ورتاشا ％9.7 ارتىپ، بۇكىل ەلدەگى شارۋالاردىڭ سايكەس مەزگىلدەگى ادام باسىندىق قولداعى كىرىسىمەن سالىستىرعاندا، ارتۋ مولشەرى 2.2 پايىز جوعارىلادى. بۇكىل ەلدەگى ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي وتباسىلارىنىڭ جان باسىندىق تازا كىرىسى 2015 - جىلداعى 3416 يۋاننان 2019 - جىلى 9808 يۋانعا ارتىپ، جىلدىق ورتاشا ارتۋ مولشەرى ％30.2 بولدى. كەدەي بۇقارانى ”ەكىدەن تارىقتىرماۋدىڭ“ ساپا دەڭگەيى كورنەكتى ءوستى، ”ءۇشتى قامتاماسىز ەتۋدەگى“ كورنەكتى ماسەلەلەر جالپى جاقتان شەشىلدى.
ءۇشىنشى، كەدەي وڭىرلەردىڭ نەگىزگى ءوندىرىس، تۇرمىس شارت - جاعدايى كورنەكتى جاقساردى. شارت - جاعداي ازىرلەگەن قۇرىلىمدىق قىستاقتاردىڭ جولدارى تۇگەلدەي اسفالتتاندىرىلدى، قىستاقتاردىڭ بارىندە ەمحانا جانە قىستاق شيپاگەرى بولدى، مىندەتتى وقۋ - اعارتۋى ءالسىز 108 مىڭ مەكتەپتىڭ مەكتەپ باسقارۋ شارت - جاعدايى جاقسارتىلدى، اۋىل - قىستاق ەلەكتر تورىنىڭ ەلەكترمەن قامداۋ سەنىمدىلىك مولشەرى ％99كە جەتتى، اۋىر كەدەي وڭىرلەردەگى كەدەي قىستاقتاردا كەڭ بەلدەۋلى توراپ جەتكىزىلۋ سالىستىرماسى ％98كە جەتتى، 9 ميلليون 600 مىڭنان استام كەدەي جان سانى كەدەيلەردى قونىس جاڭالاپ سۇيەمەلدەۋ بويىنشا كوشىرىلىپ، ”ءبىر ءوڭىردىڭ جەر - سۋى سول وڭىردەگى ادامداردى اسىراي الماۋ“ مۇشكىل جاعدايىنان ارىلدى. كەدەي وڭىرلەردەگى بۇقارانىڭ ءجۇرىس - تۇرىس قيىنشىلىعى، ەلەكتردەن پايدالانۋ قيىنشىلىعى، مەكتەپكە ءتۇسۋ قيىنشىلىعى، اۋرۋ كورسەتۋ قيىنشىلىعى، حابارلاسۋ قيىنشىلىعى سياقتى ۇزاق ۋاقىت شەشىلمەي كەلگەن كونە، ۇلكەن، قيىن ماسەلەلەر جاپپاي شەشىلدى، مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ، نەگىزگى ەمدەۋ، تۇرعىن ءۇي حاۋىپسىزدىگى قامتاماسىز ەتىلدى. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، مەن ءار جىلى كەدەي وڭىرلەرگە بارىپ قىزمەت تەكسەردىم، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدىم، بىرنەشە جىلدىڭ الدىندا بارعانىمدا، تاۋ جولدارى كەدىر - بۇدىر، قىستاققا كىرسەڭ ويلى - شۇڭقىر، اشىق كۇندەرى اياق كيىمگە شاڭ - توزاڭ قاپتايتىن، جاۋىندى كۇندەرى جول لاي، باتپاق بولىپ جاتاتىن، كەدەي وتباسىلارىنىڭ ءۇيى توزعان، كەيبىرەۋى تۇگى جوق تۇلدىر كەدەي، ءىشىنارا كەدەي بۇقارا ءبىر جىلدا بىرنەشە رەت ەت تە جەي المايتىن، ءبىرسىپىرا بالالار وقۋعا تۇسپەپتى نەمەسە ورتا جولدا وقۋدان قول ءۇزىپتى، كوپتەگەن ادامدار اۋىرعاندا نەگىزىنەن شىداپ وتكىزىپ جىبەرەدى ەكەن، وسىلاردى كورىپ ىشتەي، شىنىمەن، قاتتى ۋايىمدادىم. وسى جىلدارى مەن ءىشىنارا كەدەي قىستاقتارعا تاعى بارعانىمدا، ناقتى وزگەرىستەردى كوردىم، جول تەگىستەلىپ، ىركىلىسسىزدەنىپتى، جاڭا ۇيلەر قاز - قاتار ءتىزىلىپتى، كەدەي بۇقارا ىشەر استان، كيەر كيىمنەن تارىقپايتىن بولىپتى. بۇقارانىڭ جۇزدەرىنەن ەسكەن شىنايى، قاراپايىم كۇلكىسىن كورىپ، مەن ىشتەي قاباعات قۋاندىم.
ءتورتىنشى، كەدەي وڭىرلەردىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋى كورنەكتى تەزدەدى. ءبىز كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ ارقىلى كەدەي وڭىرلەردىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنىڭ جالپى جاعدايىن ءبىر تۇتاس مەڭگەرۋگە تاباندى بولدىق، كەدەي وڭىرلەردە جاڭا دامۋ جاعدايى جارىققا شىقتى. ەرەكشە كاسىپتەر ۇزدىكسىز زورايىپ، كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، ەلەكتروندىق ساۋدا ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، فوتوۆولت ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، ساياحات ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سياقتىلار ءبىرشاما تەز دامىپ، كەدەي وڭىرلەر ەكونوميكاسىنىڭ ومىرشەڭدىك قۋاتى مەن دامۋ تەبىنى كورنەكتى ارتتى. ەكولوگيا ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، قونىس جاڭالاپ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، ەگىستىك جەرگە ورمان ءوسىرۋ، ءشوپ ەگۋ سياقتىلار ارقىلى كەدەي وڭىرلەردىڭ ەكولوگيالىق ورتاسى كورنەكتى جاقساردى، كەدەي وتباسىلارىنىڭ جۇمىستانىپ كىرىستى ارتتىرۋ ارنالارى كورنەكتى مولايىپ، نەگىزگى الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ كۇن سايىن كەمەلدەندى.
بەسىنشى، كەدەيلىكتى جونگە سالۋ قابىلەتى كورنەكتى جوعارىلادى. ءبىز پارتيا قۇرىلىسىن يگەرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدى جەبەۋدى ىلگەرىلەتتىك، كەدەي وڭىرلەردىڭ نەگىزگى ساتى ۇيىمدارى كۇشەيدى، نەگىزگى ساتى كادرلارى كەدەيلەردى پارىقتاۋ، كەدەيلەرگە دالمە - ءدال كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋدى ورىستەتۋ ارقىلى قابىلەتتەرى كورنەكتى جوعارىلادى، پارتيانىڭ اۋىل - قىستاقتاعى بيلىك جۇرگىزۋ نەگىزى نىعايدى. بۇكىل ەل بويىنشا قىستاقتا تۇرۋعا 255 مىڭقىزمەت اترەتى جىبەرىلدى، اۋدان دارەجەلىدەن جوعارى پارتيا، ۇكىمەت ورگاندارىنان جانە مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىنداردان، ءىسورىندارىنان جيىنى 2 ميلليون 900 مىڭنان استام كادر كەدەي قىستاقتارعا جانە ءالسىز، بىتىراڭقى قىستاقتارعا ءبىرىنشى شۋجي مىندەتىن وتەۋگە جانە قىستاقتا تۇراتىن كادر بولۋعا جىبەرىلدى، قازىر قىزمەت ورنىنداعى 918 مىڭ كادر، اسىرەسە، جاس كادرلار نەگىزگى ساتىنى ءتۇسىنىپ، بۇقارالىق قىزمەتتى ۇيرەنىپ، امالياتتىق شىنىعۋ بارىسىندا تەز ءوسىپ جەتىلدى. وسى رەتكى جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدە كەدەي وڭىرلەردەگى نەگىزگى ساتى كادرلارى ءبىرشاما كۇشتى جاۋىنگەرلىك قۋاتتى ايگىلەدى، قىستاقتا تۇراتىن كوپتەگەن قىزمەت اترەتى ىندەتتەن ساقتانۋ، ىندەتپەن شايقاسۋ اترەتى قاتارىنا قوسىلدى، مۇنى ولاردىڭ سوڭعى جىلدارداعى كەدەيلىكتەن ارىلتۋ قىزمەتىندەگى شىنىعۋىنان بولە قاراۋعا بولمايدى.
التىنشى، جۇڭگونىڭ كەدەيلىكتى ازايتۋ جوباسى مەن كەدەيلىكتى ازايتۋ تابىستارى حالىقارالىق قوعامنىڭ جاپپاي مويىنداۋىنا يە بولدى. بيىل كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ مىندەتى ورىندالعان سوڭ، ەلىمىزدە 100 ميلليون شاماسىندا كەدەي حالىق كەدەيلىكتەن ارىلىپ، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ 2030 - جىلعى باياندى دامۋ كەڭەستىك تارتىبىندەگى كەدەيلىكتى ازايتۋ نىساناسىن مەرزىمىنەن 10 جىل بۇرىن جۇزەگە اسىراتىن بولادى، دۇنيە جۇزىندە ەشقانداي ءبىر مەملەكەت وسىنداي قىسقا ۋاقىت ىشىندە وسىنشاما كوپ ادامنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋىنا كومەكتەسە العانى جوق، بۇل جۇڭگو جونىنەن جانە دۇنيە ءجۇزى جونىنەن العاندا دا كەلەلى مانگە يە. حالىقارالىق قوعام جۇڭگونىڭ كەدەيلىكتى ازايتۋ جوباسىن بارىنشا القادى. بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى گۋتەرەس مىنانى ءبىلدىردى: كەدەيلەردى دالمە - ءدال سۇيەمەلدەۋ جالپى جوباسى − كەدەي حالىققا كومەكتەسۋدىڭ، 2030 - جىلعى باياندى دامۋ كەڭەستىك تارتىبىندەگى بەلگىلەنگەن ايبىندى نىسانانى جۇزەگە اسىرۋدىڭ بىردەن - ءبىر جولى، جۇڭگونىڭ تاجىريبەلەرى باسقا وركەندەۋ ۇستىندەگى ەلدەرگە پايدالى ۇلگى بولا الادى. ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ حالىقارالىق سەلبەستىگىندە كوپتەگەن وركەندەۋ ۇستىندەگى ەلدەر جۇڭگونىڭ كەدەيلىكتى ازايتۋ تاجىريبەلەرىن ورتاق پايدالانۋدى ءۇمىت ەتەدى. مەن كوپتەگەن ەلدىڭ باسشىلارىمەن نەمەسە حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ نەگىزگى جاۋاپتىلارىمەن كەزدەسكەنىمدە، ولاردىڭ بارلىعى جۇڭگونىڭ كەدەيلىكتى ازايتۋ تابىستارىن تۇراقتاندىردى.جالپى العاندا، ءبىز كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ سالاسىندا بۇرىن بولماعان تابىستارعا قول جەتكىزىپ، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ باسشىلىعى مەن ەلىمىز سوتسياليستىك ءتۇزىمىنىڭ ساياسي ابزالدىلىعىن ايگىلەدىك. وسى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزۋگە بۇكىل پارتيانىڭ، بۇكىل ەلدەگى ءار ۇلت حالقىنىڭ اقىل - پاراساتى مەن قاجىرلى ەڭبەگى سىڭگەن، قالىڭ كادرلار مەن بۇقارانىڭ تىڭعىلىقتى ىستەۋىنىڭ ارقاسىندا قولعا كەلگەن. وسى ارادا مەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى اتىنان سىزدەرگە ءارى سىزدەر ارقىلى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسى شەبىندەگى قالىڭ جولداستارعا شىنايى سالەم جولدايمىن!
2 . كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە جول جەتكىزۋدە ءدوپ كەلگەن قيىنشىلىقتار مەن سىن - سايىستارعا باسا ءمان بەرۋ
مەن مىنانى تالاي رەت ايتقام: كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە جەڭىل - جەلپى اتتان سالۋمەن عانا قول جەتكىزە سالۋعا كەلمەيدى، شەشۋشى سيپاتتى تابىستان جالپى بەتتىك جەڭىسكە دەيىن، ءالى دە ماشاقاتتى قيىنشىلىقتار مەن سىن - سايىستارعا ءدوپ كەلەمىز، استە بوساڭسۋعا، سالعىرتسۋعا بولمايدى.
− كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ ەندى قالعان مىندەتتەرى وراسان جاپالى. بۇكىل ەل بويىنشا ءالى 52 كەدەي اۋداننىڭ كەدەيلىك قالپاعى الىنعانى جوق، 2707 كەدەي قىستاق كەدەيلىك تىزىمىنەن شىعارىلمادى، ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي حالىق ءالى تولىق كەدەيلىكتەن ارىلعانى جوق. بۇرىنعىمەن سالىستىرعاندا، جالپى سانى مول بولماعانىمەن، ءبىراق بارلىعى كەدەيدىڭ كەدەيى، قيىننىڭ قيىنى، وڭاي شەشىلمەيتىن ەڭ ماشاقاتتى تۇيىندەر. ”ءۇشتى قامتاماسىز ەتۋ“ ماسەلەسى نەگىزىنەن شەشىلدى، ءبىراق ونى ورنىقتىرۋ، نىعايتۋ وڭاي ءىس ەمەس، كەيبىر بالالار قايتالاپ وقۋسىز قالعان، وقۋدان قول ۇزگەن، ءبىرتالاي اۋىل - قىستاقتاردا مەديتسينالىق قىزمەت وتەۋ دەڭگەيى تومەن، كەيبىر اۋىل - قىستاقتاردا قاتەرلى ۇيلەردى جاڭالاۋ ساپاسى تومەن، كەيبىر جەرلەردە حاۋىپسىز اۋىز سۋ تۇراقتى ەمەس، ماۋسىمدىق سۋ تاپشىلىعى ورىن تەۋىپ وتىر. قالعان ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي حالىق اراسىندا قارتتاردىڭ، ناۋقاستاردىڭ، مۇگەدەكتەردىڭ سالىستىرماسى ％45.7كە بارادى.
− جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى جاڭا سىن - سايىس الا كەلدى. ىندەتتىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋعا جاسايتىن ىقپالى، باستىسى، مىنا بىرنەشە جاقتان بەينەلەنەدى: ءبىرىنشى، سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋ كەدەرگىگە ۇشىرايدى. مەملەكەتتىك كەڭەس كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ كەڭسەسىنىڭ ساناعىنا قاراعاندا، 2019 - جىلى مەملەكەت بويىنشا ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان 27 ميلليون 290 مىڭ كەدەي ەڭبەككۇش سىرتتا جۇمىس ىستەگەن، وسى وتباسىلارى كىرىسىنىڭ شامامەن ۇشتەن ەكى بولىگى سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋدەن كەلەدى، بۇل ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي حالىقتىڭ شامامەن ۇشتەن ەكى بولىگىنە سايادى. قازىر ءىشىنارا كەدەي ەڭبەككۇشتەردىڭ سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋى ىقپالعا ۇشىراپ وتىر، ەگەر شارا قولدانباساق، قىسقا ۋاقىت ىشىندە كىرىسى ازايىپ كەتەدى. ەكىنشى، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ونىمدەرىن ساتۋ مەن كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدە قيىنشىلىق بار. كەدەي وڭىرلەردە ەگىن، مال شارۋاشىلىعى ونىمدەرى ساتىلماي، ەگىن شارۋاشىلىعى زاتتىق ماتەريالدارى تاسىلىپ اكەلىنبەي، ءوندىرىس پەن تۇتىنۋ تومەندەپ، كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەپ كىرىستى ارتتىرۋعا ىقپال جەتكىزدى. ءۇشىنشى، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ نىساندارىنىڭ جۇمىسى توقتادى. قونىس جاڭالاپ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدەگى سايكەستى قۇرىلعىلار، اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى ينجەنەرياسى، اۋىل - قىستاق جولى سياقتى نىساندار تولىق جۇمىس باستاعان جوق، جوسپار بويىنشا جۇرگىزىلمەدى. ءتورتىنشى، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ قىزمەتى ىقپالعا ۇشىرادى. ىندەت اۋىر كەي وڭىرلەردە سايكەستى مىندەت بەرىلگەن كادرلار مەن قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتتەرى ۋاقىتشا قىزمەت ورنىنا بارا الماي وتىر.
− كەدەيلىكتەن ارىلتۋ تابىستارىن بەكەمدەۋدىڭ قيىندىق دارەجەسى وتە زور. كەدەيلىكتەن ارىلعان وڭىرلەر مەن حالىقتىڭ اراسىندا كەيبىرەۋىنىڭ كاسىپتىك نەگىزى ءبىرشاما ءالسىز، كەيبىرەۋىنىڭ كاسىپ نىساندارىنىڭ ءبىرىڭعايلىعى اۋىر، كەيبىرەۋىنىڭ جۇمىستانۋى ايتارلىقتاي تۇراقتى ەمەس، كەيبىرەۋىنىڭ ساياسات سيپاتتى كىرىسىنىڭ سالماعى جوعارى. جەر - جەردىڭ العاشقى انىقتاۋىنا قاراعاندا، كەدەيلىكتەن ارىلعان حالىقتىڭ اراسىندا 2 ميلليونعا تاياۋ ادامنىڭ قايتا كەدەيلەسۋ قاتەرى ءومىر ءسۇرىپ وتىر ەكەن، كەدەيلەسۋگە تاياپ تۇرعان حالىقتىڭ ىشىندە تاعى 3 ميلليونعا تاياۋ ادامدا كەدەيلەسۋ قاتەرى ءومىر ءسۇرىپ وتىر ەكەن.
− كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ قىزمەتىن كۇشەيتۋگە تۋرا كەلەدى. قازىرگى ەڭ ۇلكەن ماسەلە − بوساڭسۋدان، سالعىرتسۋدان، زەيىن - زەردەنى باسقاعا اۋدارۋدان ساقتانۋ، مەن بىلتىر چۇڭچيڭدەگى اڭگىمە ماجىلىستە وسى ماسەلەنى تىلگە العان ەدىم. ءبىراق كەدەيلىكتەن ارىلعان حالىقتىڭ، كەدەيلىك قالپاعىن العان اۋدانداردىڭ بارعان سايىن كوبەيۋىنە بايلانىستى، ءىشىنارا جەرلەردە قىزمەت ءتۇيىنىنىڭ اۋىسۋى، ۇسىنىلىم تەبىنىنىڭ ازايۋى، كادرلار زەيىن - زەردەسىنىڭ شاشىراۋى جايتتەرى جارىققا شىقتى. فورماشىلدىققا، تورەشىلدىككە تيداۋ سالىنسا دا تيىلمادى، ساندى مالىمەتپەن كەدەيلىكتەن ارىلتۋ، جالعان كەدەيلىكتەن ارىلتۋ ءالى دە جارىققا شىعۋدا، ءىشىنارا وڭىرلەردە «ءبىر جولدا تاراتۋ ارقىلى اياقتاتۋ»، «ءبىر جارنا ارقىلى اياقتاتۋ»، «ءبىر پايدا ءبولىسى ارقىلى اياقتاتۋ» ماسەلەلەرى ءالى ءونىمدى تۇردە شەشىلگەن جوق، ءىشىنارا كەدەي بۇقارانىڭ دامۋىنىڭ ىشكى قوزعاۋشى كۇشى جەتكىلىكسىز.
ءىس جۇزىندىك جاعدايدان قاراعاندا، ىندەت نەمەسە اپات كەدەيلىكتى ازايتۋ اياق الىسىنا ىقپال جاسايدى. ءبىز، ءسوز جوق، ءونىمدى شارا قولدانىپ، ىندەتتىڭ ىقپالىن ەڭ تومەنگى شەككە ءتۇسىرۋىمىز كەرەك. قازىر كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدى ساياساتپەن قامتاماسىز ەتۋ، قارجىلاي قولداۋ جانە قىزمەت كۇشى جەتكىلىكتى، ءار دارەجەلى كادرلار دا مول تاجىريبە توپتادى، كوپشىلىك مىعىم قايراتقا كەلىپ، سەرپىندى كۇشەيتىپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شەشىمدەرى مەن ورنالاستىرۋلارىن باتىل بۇلجىماستان ويداعىداي تياناقتاندىرسا بولعانى، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ نىسانا - مىندەتتەرىن دەر كەزىندە ورىنداۋعا شارت - جاعدايىمىز، قابىلەتىمىز ابدەن جەتەدى.
3 . كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ نىسانا - مىندەتتەرىن جوعارى ساپامەن ورىنداۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ
كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ ەڭ سوڭعى جىلىنداعى قىزمەتتەر جونىندە «جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار سالاسىنداعى ءتۇيىندى قىزمەتتەردى ويداعىداي يگەرىپ، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى ۋاعىندا جۇزەگە اسىرۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ تۋرالى پىكىرىندە» ورنالاستىرۋ جاسالعان، وڭىرلەر، تاراۋلار دايەكتىلەندىرۋدى، تياناقتاندىرۋدى ويداعىداي يگەرۋى كەرەك.
ءبىرىنشى، قامال الىپ، قيىندىقتى جەڭىپ، مىندەتتى ورىنداۋ. نازاردى «ءۇش رايون، ءۇش وبلىس» سياقتى اۋىر كەدەي وڭىرلەرگە ۇزدىكسىز شوعىرلاندىرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جوباسىن تياناقتاندىرىپ، كورنەكتى ماسەلەلەر مەن ءالسىز بۋىنداردى كوزدەي وتىرىپ ساياساتتى تياناقتاندىرۋدى مىقتى يگەرۋ كەرەك. قالعان ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي حالىقتىڭ دەر كەزىندە كەدەيلىكتەن ارىلۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتىپ، كەدەيلىك قالپاعى الىنباعان 52 كەدەي اۋدان مەن 1113 كەدەي قىستاقتا شايقاستى اشىق - اشكەرە باقىلاۋى، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ - وركەندەتۋ باسشىلىق گرۋپپاسى شىنداپ كىرىسىپ، قاتاڭ باقىلاۋى، ءارقايسى ولكە، اۆتونوميالى رايون، قالالار شايقاسقا زەيىن - زەردەنى، كۇش - قۋاتتى ۇيىستىرىپ، ەڭ سوڭعى ماشاقاتتى تۇيىندەردى شەشۋ كەرەك. ”ەكىدەن تارىقتىرماۋ، ءۇشتى قامتاماسىز ەتۋ“ تابىستارىن بەكەمدەپ، قايتالاي بەلەڭ بەرۋىنەن ساقتانۋ كەرەك. ەڭبەك قابىلەتى جوق ەرەكشە كەدەي حالىقتى قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋمەن تولىق قامتۋدى كۇشەيتىپ، قامتاماسىز ەتىلۋگە تيىستىلەرىن مۇمكىندىكتىڭ بارىنشا قامتاماسىز ەتۋ كەرەك.
ەكىنشى، ىندەتتىڭ ىقپالىن جەڭۋگە قۇلشىنۋ. وڭىرگە، دارەجەگە ءبولىپ دالمە - ءدال ساقتانۋ - تىزگىندەۋ تاكتيكاسىن تياناقتاندىرۋ كەرەك. ىندەت جاعدايى اۋىر وڭىرلەردە ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدى ءتۇيىندى تۇردە جاقسى ىستەۋمەن بىرگە، قىزمەت تاسىلىنە جاڭالىق ەنگىزىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدى جانە كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتۋ كەرەك. ىندەت تۋىلماعان نەمەسە ىندەت جاعدايى ءبىرشاما جەڭىل وڭىرلەردە زەيىن - زەردەنى شوعىرلاندىرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدى جەدەل ىلگەرىلەتۋ كەرەك. كەدەي ەڭبەككۇشتەردىڭ كاسىپ ىستەپ جۇمىستانۋىنا الدىمەن قولداۋ كورسەتىپ، كاسىپورىنداردىڭ جۇمىستى، ءوندىرىستى قالپىنا كەلتىرۋى، كەلەلى نىسانداردىڭ جۇمىس باستاۋى، زات اينالىم جۇيەسى قۇرىلىسى سياقتى جاقتاردا كەدەي ەڭبەككۇشتەردى الدىمەن ۇيىمداستىرىپ جانە ىستەتىپ، كاسىپورىنداردى كەدەي وڭىرلەردەگى، اسىرەسە، ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي وتباسىنداعى ادامداردى جۇمىسقا كوبىرەك قابىلداۋعا ىنتالاندىرىپ، شىعىس پەن باتىس بولىكتىڭ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەلبەستىگىندە ”ءتۇيىن مەن ءتۇيىندى ۇشتاستىرۋ“ ارقىلى كەدەي ەڭبەككۇشتەردىڭ جەدەل تۇردە تارتىپپەن جۇمىس ورىندارىنا ورالۋىنا كومەكتەسۋ كەرەك. تۇرلەرگە ءبولىپ شارا اتقارىپ، ىندەت تۋىلماعان وڭىرلەر جۇمىس ىستەيتىن ادامداردى جەتكىزۋ - قابىلداۋ قىزمەتىنىڭ سەرپىنىن ارتتىرۋ كەرەك. كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋگە قاتىستى ەگىن، مال شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ساتىلماي قالۋى ماسەلەسىن شىن مانىندە شەشىپ، ءوندىرۋ مەن ساتۋدى ۇشتاستىرۋدى ويداعىداي ۇيىمداستىرىپ، تۇتىنۋ ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ارەكەتىن ورىستەتىپ، ينتەرنەتتەن پايدالانىپ ساتىلىم ارناسىن كەڭەيتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ ساتىلۋى قيىن بولۋ ماسەلەسىن كوپ ارنامەن شەشۋ كەرەك. كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ كاسىپ سالاسىنىڭ ءوندىرىستى قالپىنا كەلتىرۋىنە قولداۋ كورسەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى ماتەريالدارىمەن قامداۋ سياقتى كوكتەمگى ەگىس دايىندىعى قىزمەتىن ويداعىداي ىستەپ، كاسىپ سالاسىنىڭ كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ قارجىسىنان جانە كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ شاعىن سومالى امانات - قارىز ساياساتىنان جاقسى پايدالانىپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ كاسىپ سالاسىنىڭ ۇزدىكسىز دامۋىن جەبەۋ كەرەك. كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ نىساندارىنىڭ جۇمىس باستاۋىن، جۇمىستى قالپىنا كەلتىرۋىن جەدەلدەتىپ، قونىس جاڭالاۋدىڭ سايكەستى قۇرىلعىلارى قۇرىلىسىن، تۇرعىن ءۇي جانە اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى سوڭعى ينجەنەريا مىندەتتەرىن الدىڭعى جارتى جىلدا تۇگەلدەي ورىنداپ بولۋ كەرەك. ىندەت جاعدايى سەبەبىنەن كەدەيلەسكەن، قايتا كەدەيلەسكەن حالىققا كومەكتەسۋدى جانە ولاردى سۇيەمەلدەۋدى جاقسى ىستەپ، ىندەت ىقپالىنا ۇشىراعان كەدەي حالىقتىڭ جاعدايىن ءجىتى قاداعالاپ قامتاماسىز ەتۋمەن تولىق قامتۋ سياقتى كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ شارالارىن دەر كەزىندە ويداعىداي تياناقتاندىرىپ، ولاردىڭ نەگىزگى تۇرمىسىنىڭ ىقپالعا ۇشىراماۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ كەرەك.
ءۇشىنشى، كوپ شارالاردى قاتار قولدانىپ جەتىستىكتەردى بەكەمدەۋ. مەملەكەتتىك كەڭەس كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ - وركەندەتۋ باسشىلىق گرۋپپاسى وتكەن جىلدىڭ سوڭىندا جەر - جەردى ۇيىمداستىرىپ كەدەيلىكتەن ارىلعان 93 ميلليوننان استام حالىققا جاپپاي اداقتاپ تەكسەرۋ جۇرگىزىپ، ساڭىلاۋلار مەن شالاعاي تۇرلەردى تاپقان بولاتىن، وسىلاردى ءبىر - بىردەن تىڭعىلىقتى رەتتەۋ - تۇزەتۋ كەرەك. قايتا كەدەيلەسۋ قاتەرى بار 2 ميلليونعا جۋىق جانە كەدەيلەسۋ قاتەرى بار 3 ميلليونعا جۋىق قاۋىمعا باعىتتامالى سيپاتتاعى ساقتانۋ شارالارىن قولدانىپ، قايتا كەدەيلەسكەن جانە كەدەيلەسۋگە دۋشار بولعان حالىقتى كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ كولەمىنە دەر كەزىندە قامتۋ كەرەك. جۇمىستاندىرۋ ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەرپىنىن ارتتىرىپ، ەڭبەككۇش شىعاراتىن جەرلەر مەن قابىلدايتىن جەرلەردىڭ دالمە - ءدال ۇشتاسۋىن كۇشەيتىپ، جۇمىس ورىندارىن ورنىقتىرىپ، جۇمىس ورىندارىن كەڭەيتىپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ باستاماشى كاسىپورىندارىنىڭ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەحتارىنىڭ جۇمىستى جەدەل قالپىنا كەلتىرۋىنە قولداۋ كورسەتىپ، كەدەيلەردى جەتەكتەۋ قابىلەتىن جوعارىلاتىپ، الەۋمەتتىك يگىلىك جۇمىس ورىندارىنان پايدالانىپ جاقىن ماڭدا، سول جەردە جۇمىستانۋعا اناعۇرلىم كوپ وراي ازىرلەۋ كەرەك. كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەرپىنىن ارتتىرۋ كەرەك، ەگىمشىلىك، باعىمشىلىق كاسىپتەرىن دامىتۋدىڭ وزىندىك زاڭدىلىعى بولادى، پەريودى ءبىرشاما ۇزاق كەلەدى، ۇزاق ۋاقىت جەتىلدىرۋگە جانە ونى قولداۋعا باسا ءمان بەرۋ كەرەك. سوڭعى بىرنەشە جىلدا، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ شاعىن سومالى امانات - قارىز كەدەي بۇقارانىڭ ءوندىرىستى دامىتۋىنا قولداۋ كورسەتۋدە ماڭىزدى رول اتقاردى، بۇعان ۇزدىكسىز تاباندى بولۋ كەرەك. كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋگە بايلانىستى قونىس جاڭالاۋدان كەيىنگى سۇيەمەلدەۋ سەرپىنىن ارتتىرۋ كەرەك. بۇكىل مەملەكەتتە 9 ميلليون 600 مىڭنان استام كەدەي حالىق كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ بويىنشا قونىس جاڭالادى، ورتا، باتىس بولىك وڭىرلەرىندە بۇنىمەن قاتار كەدەي ەمەس 5 ميلليون حالىق قوسا قونىس جاڭالادى، بۇل ورتا دەڭگەيدەگى ءبىر مەملەكەتتىڭ جان سانى كولەمىمەن قارايلاس. قازىر قونىس جاڭالاپ كوشىپ شىعۋ ماسەلەسى نەگىزىنەن شەشىلدى، كەلەسى قادامداعى ماڭىزدى ءتۇيىن ورنىعۋ، جۇمىستانۋ، بىرتىندەپ بايۋ بولىپ تابىلادى.
ءتورتىنشى، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ ساياساتىنىڭ تۇراقتىلىعىن ساقتاۋ. كەدەيلىك تىزىمىنەن شىعارىلعان اۋداندار، قىستاقتار، حالىق جونىنەن قازىرگى كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ ساياساتىنىڭ جالپىلىق تۇراقتىلىعىن ساقتاپ، دەمەپ جىبەرۋ، جەبەپ جىبەرۋ كەرەك. وتپەلى كەزەڭ بەلگىلەۋدى ويلاستىرۋعا بولادى، وتپەلى كەزەڭدە، قالپاق الىنعانىمەن جاۋاپكەرشىلىكتى تاستاماۋ، قالپاق الىنعانىمەن ساياساتتى توقتاتپاۋ، قالپاق الىنعانىمەن كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋدى توقتاتپاۋ، قالپاق الىنعانىمەن باقىلاۋ - باسقارۋدى توقتاتپاۋ تالابىن قاتاڭ تياناقتاندىرىپ، باستى ساياسات - شارالاردى دەرەۋ توقتاتپاۋ، قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىن قايتارىپ اكەتپەۋ كەرەك. قايتا كەدەيلەسۋدەن ساقتانۋدى باقىلاۋ - ساراپتاۋ جانە كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ مەحانيزمىن جەدەل ورناتىپ، كەدەيلىكتەن ارىلۋى ورنىقتى بولماعان وتباسىلاردى، كەدەيلەسۋگە تاياپ تۇرعان، وڭاي كەدەيلەسەتىن وتباسىلاردى، سونداي - اق ىندەت جاعدايىنان نەمەسە باسقا دا سەبەپتەرمەن كىرىسى كۇرت ازايعان ياكي شىعىسى كۇرت ارتقان وتباسىلاردى باقىلاۋ - ساراپتاۋدى كۇشەيتىپ، باعىتتامالى كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ شارالارىن الدىن الا قولدانۋ كەرەك، ولار قايتا كەدەيلەسكەننەن كەيىن بارىپ قايتا وڭالتىپ جۇرۋگە بولمايدى.
بەسىنشى، باعالاۋدى قاتايتىپ، جاپپاي تەكسەرۋ ورىستەتۋ. كەدەيلىك تىزىمىنەن شىعارۋ وتكەلىن قاتاڭ يگەرىپ، ساندى مالىمەتتىك كەدەيلىكتەن ارىلتۋدى، كەدەيلىكتەن جالعان ارىلتۋدى باتىل تيۋ كەرەك. مەملەكەتتىك كەڭەس كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ - وركەندەتۋ باسشىلىق گرۋپپاسى قۋزاپ تەكسەرۋ، شارلاپ تەكسەرۋ ورىستەتىپ، ۇدايىلانعان قۋزاۋ - جەتەكشىلىك ەتۋدى كۇشەيتۋ كەرەك، بيىل ورتالىق كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ ناتيجەسىن باعالاۋدى ۇزدىكسىز ورىستەتەدى. سوڭعى جارتى جىلدان باستاپ، مەملەكەت كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋعا جاپپاي تەكسەرۋ ۇيىمداستىرىپ ورىستەتىپ، وڭىرلەردىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ ناتيجەسىن جاپپاي تەكسەرەدى. بۇل − ءىرى ءىس. پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە جەتكەنىمىزدى، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتىلعاندىعىن لايىقتى ۋاقىتتا جاريالاۋىنا ساندى مالىمەتتىك تىرەك ازىرلەپ، تاريح پەن حالىقتىڭ سىنىنان سۇرىنبەي وتۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتۋ كەرەك.
التىنشى، جاپپاي كەدەيلىكتەن ارىلتۋ مەن اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدىڭ ءونىمدى ۇشتاسۋىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتۋ. كەدەيلىكتەن ارىلىپ، قالپاقتى الىپ تاستاۋ − سوڭعى كومبە ەمەس، قايتا تىڭ تۇرمىستىڭ، تىڭ كۇرەستىڭ باستاماسى. باستى قايشىلىقتىڭ وزگەرىسىنە باعىتتاي وتىرىپ، قىزمەت وي جەلىسىن ايقىنداپ، كەدەيلىكتى ازايتۋ ستراتەگياسى مەن قىزمەت جۇيەسىنىڭ ورنىقتى تۇردە تيپ وزگەرتۋىن ىلگەرىلەتىپ، ونى اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىنا ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ قامتىپ، ۇزاق مەرزىم مەن قىسقا مەرزىم بىرلەسكەن، ۇستىنەن وڭاۋ مەن تۇبىرىنەن وڭاۋ قاتار يگەرىلگەن ءتۇزىلىس - مەحانيزم ورناتۋ كەرەك. بۇل قىزمەتتى قازىر ورتالىقتىڭ قاتىستى تاراۋلارى زەرتتەۋ ۇستىندە. جالپىلاي ايتقاندا، دامۋى كەنجە وڭىرلەر مەن اۋىل - قىستاقتاعى تومەن كىرىستى حالىقتىڭ دامۋىنىڭ ىشكى قوزعاۋشى كۇشىن قاۋلاتۋعا ءتيىمدى بولۋ، دالمە - ءدال كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋگە ءتيىمدى بولۋ، ورتاق بايۋدى بىرتىندەپ جۇزەگە اسىرۋدى جەبەۋ كەرەك. شارت - جاعدايى بار جەرلەر ءىس جۇزىندىك جاعدايىمەن بىرلەستىرىپ، كولەمدىك جاقتاعى قىزمەتتەرگە دە تاجىريبە توپتاۋىنا بولادى.
4 . پارتيانىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە جەتۋگە باسشىلىعىن كۇشەيتۋ
”باستابىندا وڭاي، قاراپايىم كورىنگەنىمەن، سوڭىن الا كۇردەلىلەسە، قيىنداسا تۇسەدى “. كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ نەعۇرلىم سوڭىنا تاياعان سايىن، پارتيانىڭ باسشىلىعىن سولعۇرلىم كۇشەيتۋ جانە جاقسارتۋ كەرەك. ءار دارەجەلى پارتكومدار (پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسى)، ءسوز جوق، قىزمەتىن اتقارىپ، جاۋاپكەرشىلىگىن ادا ەتىپ، بورىشىن وتەۋى كەرەك.
2020 - جىلعا جەتكەندە قازىرگى اتقارىلىپ وتىرعان ولشەمنەن تومەنگى اۋىل - قىستاقتاعى كەدەي حالىقتى تۇگەلدەي كەدەيلىكتەن ارىلتۋ − پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ بۇكىل ەل حالقىنا بەرگەن ايبىندى ۋادەسى، ونى، ءسوز جوق، دەر كەزىندە جۇزەگە اسىرۋ كەرەك، شەگىنۋگە نەمەسە سولقىلداقتىق ىستەۋگە ەشقانداي جول جوق. بۇل − سۇراپىل شايقاس، نەعۇرلىم سوڭىنا تاياعان سايىن، بۇل ارقاۋدى سولعۇرلىم شيراتۋ كەرەك، كىدىرۋگە بولمايدى، بەيعامدىققا سالىنۋعا بولمايدى، بوساڭسۋعا بولمايدى. ءارقايسى ولكە، اۆتونوميالى رايون، قالا تۇگەلدەي ساتى - ساتى بويىنشا سەرتكە قول قويعان، ۋادە بەرگەن ەكەن، ونى ورىنداۋى كەرەك. ۋاقىت انە - مىنە دەگەنشە وتە شىعادى، جوعارى - تومەن بولىپ بۇل قىزمەتتى، ءسوز جوق، وتە ءجىتى، وتە مىقتى ۇستاۋ كەرەك.
ورتالىق قازىنا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ارنايى قارجىسىنىڭ كولەمىن ۇزدىكسىز ارتتىرۋى، ءار دارەجەلى قازىنالار دا كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ قارجىلىق سۇرانىسىنا كەپىلدىك ەتۋى كەرەك. قازىنانىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنا ساياتىن قارجىلارىن بىرىكتىرۋ سەرپىنىن ارتتىرىپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ قارجىلارىن باقىلاۋ - باسقارۋدى كۇشەيتىپ، قارجىنىڭ پايدالانىلۋ ونىمدىلىگى مەن تيىمدىلىگىن جوعارىلاتىپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋگە ارنالعان جەر جانە فينانس ساياساتتارىنان ويداعىداي پايدالانۋ كەرەك. كەدەيلىكتەن ورنىقتى ارىلعان وڭىرلەردەگى جەر - جەردىڭ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ارنايى قارجىسىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ورنالاستىرىپ، كەدەي ەمەس اۋداندارداعى، كەدەي ەمەس قىستاقتارداعى كەدەي حالىقتىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋىن قولداۋىنا بولادى.
شىعىس، باتىس بولىكتەردىڭ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەلبەستىگىن جانە ورتالىق مەكەمە - ورىندارىنىڭ تۇيىندى تۇردە كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋىن تەرەڭدەتۋ كەرەك. كەزەكتە ەڭ كورنەكتى مىندەت − ورتا، باتىس بولىكتەگى وڭىرلەردىڭ ىندەت جاعدايىنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋعا جاساعان ىقپالىن تومەندەتۋىنە كومەكتەسۋ، ەڭبەك سەلبەستىگى جاعىندا كومەكتەسۋ، تۇتىنۋ ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ جاعىندا كومەكتەسۋ. ۇزاق بولاشاقتان الىپ قاراعاندا، شىعىس، باتىس بولىكتەردىڭ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ بويىنشا سەلبەسۋىندە، مەملەكەتتىڭ وڭىرلىك دامۋ جالپى تۇلعالىق ستراتەگياسىن تياناق ەتىپ، وڭىرلىك سەلبەستىكتى تەرەڭدەتىپ، شىعىس بولىكتەگى كاسىپ سالالارىنىڭ باتىس بولىككە قاراي ساتىلى ويىسۋىن ىلگەرىلەتىپ، كاسىپ سالالارىنىڭ ءوزارا تولىقتاۋىن، قىزمەتكەرلەردىڭ ءوزارا ىقپالداستىعىن، تەحنيكانى ءوزارا ۇيرەنۋدى، كوزقاراستاردىڭ ءوزارا توعىسۋىن، ستيلدە ءوزارا ۇلگى الۋدى جۇزەگە اسىرىپ، بىرگە دامۋ كەرەك.
كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ مىندەتىنىڭ جوعارى ساپادا ورىندالۋ - ورىندالماۋىنىڭ تەتىگى ادامدا، تەتىگى كادرلار قوسىنىنىڭ ستيلىندە. كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سالاسىنداعى ستيل قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، فورماشىلدىققا، تورەشىلدىككە باتىل قارسى تۇرىپ، نەگىزگى ساتىنىڭ اۋىرتپالىعىن جەڭىلدەتىپ، قىزمەت، تۇرمىس، حاۋىپسىزدىك سياقتى ءار جاقتاعى قامتاماسىزداندىرۋدى ويداعىداي ىستەپ، نەگىزگى ساتىداعى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ كادرلارىنىڭ ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ جانە كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ قىزمەتىنە الاڭسىز كىرىسۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك. كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ بويىنشا كادرلاردى باۋلۋدى كۇشەيتىپ، قىستاقتا تۇرۋعا جاڭادان تاڭداپ جىبەرىلگەن كادرلار مەن جاڭادان تاعايىندالعان اۋىل - قىستاق كادرلارىن تۇگەلدەي ءبىر كەزەك باۋلۋدان وتكىزۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتىپ، كەدەيلەردى دالمە - ءدال سۇيەمەلدەۋ، كەدەيلىكتەن دالمە - ءدال ارىلتۋ قابىلەتىن كۇشەيتۋ كەرەك.
كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدى ويداعىداي ىستەۋمەن بىرگە، ويداعىداي ۇگىتتەۋ كەرەك. پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جونىندەگى شەشىمدەرىن، ورنالاستىرۋلارىن ءتۇيىندى تۇردە ۇگىتتەۋ، وڭىرلەردىڭ، تاراۋلاردىڭ ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ مەن كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ قىزمەتىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتۋدەگى جاڭا شارالارىن، جاقسى ادىستەرىن ۇگىتتەۋ، نەگىزگى ساتىداعى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ كادرلارىنىڭ تيپتىك ىزگى ىستەرىن جانە كەدەي وڭىرلەردەگى حالىق بۇقاراسىنىڭ قاجىرلىلىقپەن كۇرەس جۇرگىزگەن اسەرلى اڭگىمەلەرىن ۇگىتتەۋ كەرەك. ىزگى نيەتتى سىندى، پىكىردى، ۇسىنىستى مۇقيات تىڭداپ، قىزمەتتى دەر كەزىندە جاقسارتىپ، ماسەلەلەردى شەشۋ كەرەك. بوتەن ويمەن شابۋىلداپ، ءىشىنارا ماسەلەلەردى دابىرالاپ، داليتىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ قىزمەتىنىڭ كەلەلى جاعدايىنا نۇقسان جەتكىزگەندەردى باتىل تۇردە زاڭ بويىنشا تيۋ كەرەك.
جولداستار! كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ قىزمەتى ايرىقشا جاپالى، ماشاقاتتى، اياقتالار جىلدا تاعى ىندەتتىڭ ىقپالىنا ۇشىراپ وتىر، ءتۇرلى قىزمەت مىندەتى اناعۇرلىم اۋىرلاپ، تالاپ اناعۇرلىم جوعارىلادى. ءبىز اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاي، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاپ، سەنىمدى بەكەمدەپ، قايسپاي كۇرەس جۇرگىزىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جالپى بەتتىك جەڭىسىنە قول جەتكىزىپ، جۇڭحۋا ۇلتى جونىنەن، ادامزات جونىنەن كەلەلى ماڭىزعا يە وسى ۇلى ءىستى باتىل ورىندايىق!
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 3 - ايدىڭ 6 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
