1-زاڭدىق ماسەلە
ىندەت جاعدايىن كەشىكتىرىپ مالىمدەگەندەر، جاسىرىپ مالىمدەمەي قويعاندار، قاعىس قالدىرعاندار قانداي جاۋاپكەرشىلىك ارقالايدى؟
جاۋاپ: جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋسپەن جۇعىمدالۋدان بولعان وكپە قابىنۋ ىندەتىنەن ساقتانۋ-تىزگىندەۋ مەزگىلىندە قاتىستى قىزمەتكەرلەر ۇكىمەتتىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ، اكىمشىلىك تاراۋلارى اتىنان قىزمەت ۇقىعىن جۇرگىزگەندە، كەشىكتىرىپ مالىمدەۋ، جاسىرىپ مالىمدەمەي قويۋ، قاعىس قالدىرۋ سياقتى اۋىر جاۋاپكەرسىزدىك ارەكەتتەرى بولىپ، جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋسپەن جۇعىمدالۋدان بولعان وكپە قابىنۋ ىندەتىنىڭ جۇعىمدالۋىن نەمەسە جايىلۋىن كەلتىرىپ شىعارىپ، قىلمىسى اۋىر بولعاندا، «قىلمىستى ىستەر زاڭىنىڭ» 409-تارماعىنداعى بەلگىلەمەگە ساي، جۇقپالى اۋرۋدان ساقتانۋ-ەمدەۋدە مىندەتىن وتەمەۋ قىلمىسى بەكىتىلىپ، جازا بەرىلەدى.
2-زاڭدىق ماسەلە
جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋسپەن جۇعىمدالۋشى زورلىقتى اۋاشالاۋدان باس تارتسا، قالاي ٴبىرجاقتى ەتىلەدى؟
جاۋاپ: جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋستى قاساقانا تاراتىپ، الەۋمەتتىك حاۋىپسىزدىككە زيان جەتكىزگەندەرگە «قىلمىستى ىستەر زاڭىنىڭ»114-تارماعى، 115-تارماعىنىڭ 1-تارماقشاسىنداعى بەلگىلەمەگە ساي، قاتەرلى تاسىلدەرمەن الەۋمەتتىك حاۋىپسىزدىككە زيان جەتكىزۋ قىلمىسى بويىنشا جازا بەرىلەدى.
جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋسپەن جۇعىمدالۋدان بولعان وكپە قابىنۋ ىندەتىنە شالدىققان ناۋقاس ىندەتتى تەكسەرۋدەن، زورلىقتى اۋاشالاۋ نەمەسە ەمدەۋدەن باس تارتىپ، جاڭا تيپتى ۆيرۋستى جازاتايىم تاراتىپ، قىلمىس سالماعى اۋىر بولىپ، الەۋمەتتىك حاۋىپسىزدىككە زيان جەتكىزسە، «قىلمىستى ىستەر زاڭىنىڭ» 115-تارماعىنىڭ 2- تارماقشاسىنداعى بەلگىلەمەگە ساي، قاتەرلى تاسىلدەرمەن الەۋمەتتىك حاۋىپسىزدىككە جازاتايىم زيان جەتكىزۋ قىلمىسى بويىنشا جازا بەرىلەدى.
3-زاڭدىق ماسەلە
جالعان، جارامسىز ماسكى جانە قورعانۋ كيىمدەرىن جاساپ ساتقاندارعا قانداي قىلمىس جازاسى بەرىلەدى؟
جاۋاپ: «قىلمىستى ىستەر زاڭىنىڭ» 145-تارماعىنداعى بەلگىلەمەگە ساي، ولشەمگە تولمايتىن مەديتسينادا قولدانىلاتىن ماتەريالداردى ٴوندىرۋ، ساتۋ قىلمىسى بەكىتىلىپ، زاڭ بويىنشا اۋىر جازالانادى.
4-زاڭدىق ماسەلە
ماسكىنى قىمبات باعادا ساتۋ ارەكەتى قىلمىستى ىستەر زاڭىنا قايشى كەلە مە؟
جاۋاپ: مەملەكەتتىڭ قاتىستى بەلگىلەمەلەرىنە قايشىلىق جاساپ، زات باعاسىن قىمباتتاتىپ، قىرۋار پايدا ٴتۇسىرىپ، بازار ٴتارتىبىن اۋىر دارەجەدە بىلىقتىرىپ، زاڭعا قايشى تابىسى ٴبىرشاما كوپ نەمەسە باسقا دا اۋىر جاعدايى بولعاندارعا، «قىلمىستى ىستەر زاڭىنىڭ» 225-تارماعىنىڭ 4-تۇرىندەگى بەلگىلەمەگە ساي زاڭسىز تيجارات جۇرگىزۋ قىلمىسىمەن زاڭ بويىنشا اۋىر جازالانادى.
5-زاڭدىق ماسەلە
ىندەتتەن ساقتانۋ-تىزگىندەۋ بارىسىندا وسەك-اياڭدى ويدان قۇراستىرعان جانە تاراتقان ارەكەتتەر قالاي ٴبىرجاقتى ەتىلەدى؟
جاۋاپ: «قىلمىستى ىستەر زاڭىنىڭ» 291-تارماعىنداعى بەلگىلەمەگە ساي، جالعان لاڭكەستىك ينفورماتسياسىن ويدان قۇراستىرۋ، قاساقانا تاراتۋ قىلمىسى بويىنشا قىلمىس بەكىتىلىپ، جازا بەرىلەدى.
6-زاڭدىق ماسەلە
قىزمەت ۋاقىتىندا جاڭا ٴتيپتى ايدارشا ۆيرۋسپەن جۇعىمدالسا، جۇمىس ۇستىندە جارالانۋ ەسەپتەلە مە؟
جاۋاپ: ەڭبەكشىلەر قىزمەت ۋاقىتىندا قىزمەت سەبەبىنەن جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋسپەن جۇعىمدالۋدان بولعان وكپە قابىنۋ ىندەتىنە شالدىقسا، «قوعامدىق قامسىزداندىرۋ زاڭى» جانە «جۇمىس ۇستىندە جارالانۋ قامسىزداندىرۋ ەرەجەسىنە» ساي، جۇمىس ۇستىندە جارالانۋ دەپ تۇراقتاندىرىلادى، «جۇمىس ۇستىندە جارالانۋ قامسىزداندىرۋ ەرەجەسىندەگى» بەلگىلەمەگە ساي جۇمىس ۇستىندە جارالانۋ مامىلەسىنەن يگىلىكتەنەدى.
7-زاڭدىق ماسەلە
تىعىز جاناسۋ سالدارىنان ىندەتكە شالدىعۋشى اۋاشالانىپ، جۇمىسقا شىعا الماسا، كاسىپورىننىڭ جۇمىستان بوساتۋىنا بولا ما؟
جاۋاپ: ەڭبەكشى جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋسپەن جۇعىمدالۋدان بولعان وكپە قابىنۋ ىندەتىنە شالدىقسا، نەمەسە كۇماندى ناۋقاس ياكي اۋاشالانۋشى بولسا، كاسىپورىن قاجەتتى ەمدەلۋ ۋاقىتىن بەرۋ، ەمدەلۋ ۋاقىتىندا ٴتيستى ەڭبەكاقىسىن بەرۋ كەرەك، ەڭبەك توقتامىن كۇشىنەن قالدىرۋىنا بولمايدى.
ىندەت سەبەبىنەن ەڭبەكشى قالىپتى قىزمەتكە شىعا الماسا، كاسىپورىن قاجەتتى دەمالىس ۋاقىتىن بەرۋ كەرەك. «ەڭبەك توقتامى زاڭىنىڭ» 40-، 41-تارماعىنداعى بەلگىلەمەگە ساي ەڭبەك توقتامىن كۇشىنەن قالدىرۋىنا بولمايدى، وسى مەزگىلدەگى ەڭبەك اقىسى ەڭبەك توقتامى بويىنشا بەرىلۋى ٴتيىس.
8-زاڭدىق ماسەلە
كاسىپورىن وندىرىستى، جۇمىستى توقتاتقان بولسا، ەڭبەكاقى قالاي ەسەپتەلەدى؟
جاۋاپ: ىندەت سەبەبىنەن كاسىپورىن ءوندىرىستى، جۇمىستى توقتاتسا، ادام كۇشى بايلىعى جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ مينيسترلىگىنىڭ قاتىستى بەلگىلەمەلەرىنە ساي، وندىرىستى، جۇمىستى توقتاتۋ ٴبىر ەڭبەكاقى بەرۋ مەرزىمى ىشىندە بولسا، كاسىپورىن ەڭبەك توقتامىندا بەلگىلەنگەن ولشەم بويىنشا ەڭبەكاقى بەرۋ ٴتيىس؛
ٴبىر ەڭبەكاقى بەرۋ مەرزىمىنەن اسىپ كەتسە، ەڭبەكشى قالىپتى ەڭبەك ىستەمەسە، كاسىپورىن سول جەردىڭ قاتىستى بەلگىلەمەلەرى بويىنشا تۇرمىس قاراجاتىن بەرۋ ٴتيىس.
9-زاڭدىق ماسەلە
كەشىكتىرىلگەن دەمالىستا ۇستەمە جۇمىس ىستەسە، ۇستەمە جۇمىس اقىسى قالاي بەرىلەدى؟
جاۋاپ: «مەملەكەتتىك كەڭەس كەڭسەسىنىڭ 2020 - جىلعى كوكتەم مەرەكەسى دەمالىس ۋاقىتىن ۇزارتۋ جونىندەگى حابارلاندىرۋىندا» بىلاي دەپ بەلگىلەنگەن: 2020 - جىلعى كوكتەم مەرەكەسى دەمالىس ۋاقىتى 2 - ايدىڭ 2 - كۇنىنە دەيىن ۇزارتىلدى، 2 - ايدىڭ 3 - كۇنىنەن باستاپ قالىپتى قىزمەتكە شىعادى. بۇل بەلگىلەمەدە زاڭدىق دەمالىس كۇنىنەن 2 كۇن ۇزارتىلدى.
بۇل ەكى كۇندىك دەمالىستى جالپىلىق دەمالىس كۇنى دەپ بەكىتۋ ٴتيىس. ەڭبەكشى جالپىلىق دەمالىس كۇنىندە قىزمەت ىستەسە، كاسىپورىن تولىقتاپ دەمالۋدى ورنالاستىرۋىنا نەمەسە ەڭبەكاقى بەرۋىنە بولادى؛ جالپىلىق دەمالىس كۇنىندە ۇستەمە جۇمىس ىستەگەن، سونداي-اق تولىقتاپ دەمالىس ورنالاستىرىلماسا، كاسىپورىن ەڭبەكاقىنىڭ 200%ى بويىنشا ەڭبەكاقى بەرۋ ٴتيىس.
اۋدارعان: قادىر ماقان
