شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ حايكوۋدان بەرگەن حابارى (ءتىلشى ليۋ دىڭ). ”ول ساقشى كيىمىمەن تامعا سۇيەنىپ، ناگانىن قىسا ۇستاعان بەتى الدىڭعى جاققا كەزەپ تۇر“. لي جۋەدو ەكىنشى ءىنىسى لي جۋەرۇڭدى سوڭعى رەت كورگەن شاعىندا، ول باياعىسىنداي شايقاس جاساۋ بەينەسىندە تۇرعان ەدى.
لي جۋەرۇڭ، 1969 - جىلى 2 - ايدا حاينان ولكەسى دانجوۋ قالاسىنداعى وقىتۋشى وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1990 - جىلى قوعام حاۋىپسىزدىگى قوسىنىنا قاتىناسقان، كوزى تىرىسىندە دانجوۋ قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى داچىڭ، دۇڭچىڭ ساقشى بولىمشەلەرىنىڭ حالىق ساقشىسى، بۇرىنعى لانشۇن ساقشى بولىمشەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى، ۋاڭ - ۋ ساقشى بولىمشەسىنىڭ باستىعى بولعان. ساقشى بولعان 15 جىلدا باستان - اياق نەگىزگى ساتىنىڭ ءبىرىنشى شەبىندە شايقاس جاساپ كەلدى.
2000 - جىلدان 2004 - جىلعا دەيىن، حى جىنتاڭ، حى دىڭتيان اتامان بولعان مىلتىق الىپ توناۋشىلىق ىستەۋ قىلمىستىق توبى دانجوۋدىڭ ورتا، سولتۇستىك بولىگىندە 17 رەت قۇتىرىنا دەلو تۋدىرىپ، ادام ءولتىرىپ، توناۋشىلىق، ۇرلىق ىستەپ، مىلتىق الىپساتارلىعىمەن اينالىسىپ، ىستەمەگەن جاماندىعى قالماي، حالىقتىڭ كەگىن قايناتادى.
2005 - جىلى 10 - ايدىڭ 29 - كۇنى كەشكى ساعات 7 مولشەرىندە دانجوۋ قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسىنىڭ ورنالاستىرۋى بويىنشا، لي جۋەرۇڭ مەن تۇتقىنداۋ اترەتىنىڭ 4 مۇشەسى حى دىڭتياندى تۇتقىنداماق بولادى. كەشكى ساعات 8 دەن 10 مينۋتتا، ولار دانجوۋ قالاسى مۋتاڭ قالاشىعى شينحى قىستاعى دۇڭفاڭ باستاۋىش مەكتەبىنىڭ ماڭىنداعى ەمحانانىڭ ارت جاعىنداعى ءبىر كۇركەشەگە جەتىپ، تۇتقىنداماق بولعان شاقتا، حى دىڭتيان بىرنەشە قىستاق تۇرعىنىمەن بىرگە تاماق جەپ، اراق ءىشىپ وتىرعان ەدى. حالىق ساقشىلارىنىڭ لاپ بەرىپ كىرىپ كەلگەنىن كورگەندە، ەسەرسوقتانعان حى دىڭتيان جانىنان تاستاماي الىپ جۇرگەن 2 اسكەري گراناتتى تۇتاندىرادى. توتەنشە حاۋىپتى ساتتە، جاۋىنگەر سەرىكتەرى مەن سول جەردەگى جازىقسىز بۇقارانىڭ ءومىرىنىڭ حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋ ءۇشىن، لي جۋەرۇڭ تاپ بەرەدى، حى دىڭتياندى الىپ سوققان قاس قاعىم ساتتە گرانات جارىلادى، لي جۋەرۇڭ ەرلىكپەن قۇربان بولىپ، ءوزىنىڭ نەبارى 36 جاستاعى ءومىرىن ارنايدى.
لي جۋەرۇڭ قۇربان بولعاننان كەيىن، قوعام حاۋىپسىزدىگى مينيسترلىگى مەملەكەتتىك قوعام حاۋىپسىزدىگى جۇيەسىندەگى 2 - دارەجەلى قاھارمان ۇلگى اتاعىن تولىقتاپ بەردى، حاينان ولكەلىك حالىق ۇكىمەتى توڭكەرىستىك قۇربان دەپ تانيدى.
جەرگىلىكتى ورىنداعى بۇقارا لي جۋەرۇڭنىڭ كوزى تىرىسىندە جۇمىس بىتىرۋگە كەلگەن بۇقارانى ۇنەمى قىزۋ پەيىلىمەن قابىلدايتىندىعىن، ولاردىڭ جۇمىستارىن ەڭ تەز جىلدامدىقتا ءبىتىرىپ بەرەتىندىگىن اڭىس ەتەدى. ول لانشۇندە قىزمەت ىستەگەن 6 جارىم جىل ۋاقىتتا، ۇنەمى اۋىلعا ءتۇسىپ تۇردى، دەسەدە بۇقارانىڭ ۇيىنە بارىپ تاماقتانىپ كورمەدى. ويتكەنى ول بۇل جەردىڭ كليماتى قۇرعاق، شارۋالاردىڭ تۇرمىسىندا قيىنشىلىق بارىن ءبىلۋشى ەدى.
لي جۋەرۇڭ قۇربان بولعان 3 - كۇنى وتكىزىلگەن ازا بىلدىرۋگە ءبىر جۇدەڭ تارتقان كاريا كەلىپ، تابىتىن قۇشاقتاپ ەڭىرەپ جىلايدى. كاريا تەبىرەنە بىلاي دەيدى: ”لي ساقشى بولىمشە باستىعى بولماعان بولسا، مەن الدەقاشان ولگەن بولار ەدىم“. كاريانىڭ ەسىمى لي يوۋجىن بولاتىن، 2003 - جىلى 7 - ايدىڭ ءبىر كۇنى ونىڭ ەسكىلىكتى سىرقاتى قوزىپ، باسى قاتتى اۋىرىپ شىداتپاي، نەمەرەسىن شيپاحاناعا بارىپ دەرەۋ ءدارى الىپ كەلۋگە جۇمسايدى. ونىڭ نەمەرەسى ءدال وسى كەزدە شيپاحاناعا كەلىپ سىرقات كورسەتىپ جۇرگەن لي جۋەرۇڭعا جولىعىپ قالادى. لي جۋەرۇڭ جاعدايدان حابار تاپقاننان كەيىن، ءوزىنىڭ اۋىرىپ تۇرعانىنا قاراماستان، تىزگىن ۇشىمەن كاريانىڭ ۇيىنە بارىپ، ەسەڭگىرىپ جىعىلىپ قالعان كاريانى شيپاحاناعا جەتكىزەدى. شيپاگەر ەگەر ەندى جارتى ساعات كەشىككەن بولسا، كاريانىڭ ومىرىنە قاتەر تونەتىندىگىن ايتادى.
دانجوۋ قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى پارتكومىنىڭ مۇشەسى، سايلاۋىت ساقشى تارماق اترەتىنىڭ باستىعى لين ياۋشىڭ لي جۋەرۇڭ قۇربان بولعاننان كەيىن، ورنىنا ۋاڭ - ۋ ساقشى بولىمشەسىنىڭ باستىعى بولادى. ول بىلاي دەدى: ”لي جۋەرۇڭ بۇرىن قۇرالدى قىلمىستىلاردى تۇتقىنداۋ ارەكەتىنە تالاي رەت قاتىناسقان، 5 ۇلكەن توپتىق سيپات العان قۇرالدى قاقتىعىس وقيعاسىن كەۋدە كەرىپ العا شىعىپ تەجەگەن، ونىڭ ەڭ اسىل قاسيەتى حاۋىپ - قاتەردەن تايىنبايتىن، قۇربان بەرۋگە باتىلدىق ەتە الاتىن رۋح بولۋىندا. بۇل رۋح دانجوۋ قوعام حاۋىپسىزدىگى قوسىنى اراسىندا ۇزىلمەي جالعاسىپ كەلەدى“.
”مەيلى قاي ۋاقىتتا بولسىن، ءبىرىنشى شەپتەگى كادر - ساقشىلار بۇيرىققا باتىل بۇيسۇنىپ، قولباسشىلىققا باتىل قۇلاق اسىپ، ءوزىن قۇربان ەتۋگە باتىلدىق ەتۋى كەرەك. ەكىنشى ءىنىم بۇرىن سولاي بولاتىن، قازىرگى حالىق ساقشىلارى دا ءدال وسىلاي“، - دەيدى لي جۋەدو.
