شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى فان يۇڭچياڭ
دۋ جاۋيۇيدىڭ سۋرەتى. شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان
ءار جىلعى چيڭميدە جۇڭگودان ليۆانعا بارعان بەيبىتشىلىكتى قورعاۋ اسكەري بولىمىندەگى كوماندير - جاۋىنگەرلەر تۇگەلدەي ھەيام قالاشىعىنداعى قۇرباندار ەسكەرتكىشىنىڭ الدىنا كەلىپ، ليۆاندا قازا بولعان جۇڭگونىڭ بەيبىتشىلىكتى قورعاۋ قاھارمانى دۋ جاۋيۇيگە وسكەلەڭ قۇرمەت بىلدىرەدى.
اياق الىپ جۇرگىسىز قيراندىلار مەن شاعىلعان كەرپىش سىنىقتارى سول جىلعى جاعدايدى ايتىپ تۇر −2006 - جىلى 7 - ايدىڭ ءبىر كەشىندە، دۋ جاۋيۇي تۇرعان بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ باقىلاۋ قاراۋىلحاناسى تۇتقيىل شابۋىلعا ۇشىراپ، قاراۋىلدا تۇرعان دۋ جاۋيۇي بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ باسقا 3 اسكەري ىستەر باقىلاۋشىسىمەن بىرگە قازا بولىپ، 34 جاسىندا ماڭگىلىككە كوز جۇمدى.
دۋ جاۋيۇي شاندۇڭنىڭ زىبو دەگەن جەرىنەن، 1972 - جىلى 11 - ايدا دۇنيەگە كەلگەن، 1990 - جىلى 9 - ايدا ۇزدىك ناتيجەمەن بۇرىنعى حالىق ازاتتىق ارمياسى حالىقارالىق قارىم - قاتىناس شۋەيۋانىنا قابىلدانعان، 1993 - جىلى 2 - ايدا داڭقپەن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولعان، ماگيستر اسپيرانتتىقتى تامامداعاننان كەيىن، مەملەكەت قورعانىس مينيسترلىگىندە سانموۋ بولعان.
2005 - جىلى 12 - ايدا دۋ جاۋيۇي ورتا شىعىسقا بارىپ بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ سوعىس توقتاتۋدى باقىلاۋ ۇيىمى اسكەري ىستەر باقىلاۋشىسى بولىپ، سوعىس ءورتى لاۋلاپ تۇرعان توپىراققا قادام باسادى.
ول ەڭ جاپالى ھەيام قالاشىعى قاراۋىلحاناسىندا تاپجىلماي مىندەت وتەيدى. بۇل قاراۋىلحانانىڭ شىعىسى گولان ۇستىرتىمەن ىرگەلەس بولىپ، يزرايل، ليۆان، سيريا 3 ەلدىڭ شەكاراسىنا ورنالاسقان، توڭىرەگى تاريحتان بەرى ليۆان مەن يزرايل شەكاراسىنداعى تالاس - تارتىس ەڭ كوپ، قارۋلى قاقتىعىس توتەنشە سۇراپىل تۋىلىپ تۇراتىن جەرلەردىڭ ءبىرى بولاتىن.
8 ايعا تاياۋ ۋاقىتتا، دۋ جاۋيۇي قاراۋىلحاناداعى باسقا دا باقىلاۋشىلارمەن بىرگە، ىلگەرىندى - كەيىندى 150 رەتتەن استام شارلاۋ مىندەتىنە شىعىپ، 16 مىڭ كيلومەتر جول باسىپ، 200دەن استام باقىلاۋ مالىمەتىن جوعارىعا تاپسىرادى ءارى تالاي رەت ماڭىزدى وقيعالار مەن ماسەلەلەردى تەكسەرىپ ءبىر جاقتى ەتۋگە جەتەكشىلىك ەتەدى. سول كەزدە بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى سوعىس توقتاتۋدى باقىلاۋ ۇيىمىنىڭ سانموۋجاڭ مىندەتىن اتقارىپ وتىرعان لي لەي شاۋجياڭ تالاي رەت دۋ جاۋيۇيدى ”بەينەسى كورنەكتى، توتەنشە تاڭداۋلى“ دەپ القاپ، ول تۇرعان قاراۋىلحانانى مىندەت وتەۋ اۋماعىنداعى ”ەڭ تاڭداۋلى قاراۋىلحانا“ دەپ ماقتايدى.
2006 - جىلى 7 - ايدىڭ 12 - كۇنى يزرايل مەن ليۆان قاقتىعىسى بۇرق ەتە تۇسكەننەن كەيىن، ەكى جاقتىڭ اسكەري ارەكەتى لەزدە كۇشەيىپ، ھەيام قاراۋىلحاناسى سوعىس ورتىندە قالادى. ءولىم مەن ءومىر تايتالاسقان سىن ساعاتتا، دۋ جاۋيۇي باستان - اياق قىزمەت ورنىنان تاپجىلماي، جاۋىپ تۇرعان زەڭبىرەك وعىنا قاراماي، ۇدايى شارلاۋ كەزەكشىلىگىنە شىعىپ، ءىس جۇزىندىك ارەكەتىمەن جۇڭگو ارمياسىنىڭ تاماشا وبرازىن ايگىلەيدى.
قاقتىعىستىڭ كۇن سايىن شيەلەنىسۋىنە ىلەسە، حاۋىپسىزدىك جاعدايى ۋشىعادى، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ سوعىس توقتاتۋدى باقىلاۋ ۇيىمى ليۆاننىڭ وڭتۇستىگىندەگى بارلىق قاراۋىلحانادا مىندەت وتەيتىندەردى 5 ادامنان 4 ادامعا ازايتۋدى ۇيعارادى. 7 - ايدىڭ 17 - كۇنى ءبىر اۆستريالىق باقىلاۋشى زەڭبىرەكتەن جاۋىپ تۇرعان وققا قاراماستان قاراۋىلحاناعا مىندەت وتەۋگە كەلەدى، اسىلگى بار 5 ادامنىڭ ەكەۋى كەزەك اۋىسىپ جۇمىستان تۇسۋىنە بولاتىن ەدى. دۋ جاۋيۇي ىرىقتىلىقپەن قاراۋىلحانادا قالۋدى ءوتىنىپ، اۋىرىپ وتىرعان اۆستراليالىق ايەل باقىلاۋشى مەن جاسى ەگدەلەگەن يرلانديالىق باقىلاۋشىنى قايتىپ دەمالۋعا جىبەرەدى.
قاتەرلى ساتتە، دۋ جاۋيۇي تىرلىك ءۇمىتىن وزگەلەرگە ارناپ، ءولىم قاتەرىن وزىنە قالدىردى. ”مەن دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگىن قورعاۋ ءۇشىن كەلدىم“، مىنە بۇل دۋ جاۋيۇيدىڭ جەرگىلىكتى ورىندا بەيبىتشىلىكتى قورعاۋ مىندەتىن وتەپ جاتقان جۇڭگولىق قىزمەتتەستەرىمەن سويلەسكەندەگى ەڭ سوڭعى ءسوزى.
جەرگىلىكتى ۋاقىت 7 - ايدىڭ 25 - كۇنى تۇندە، قاراۋىلحانا تۇتقيىل اۋە شابۋىلىنا ۇشىراپ، جويقىن جارىلىستان ۇلكەن ۇراعا اينالادى، ىس - تۇتەكتەن كەيىن، دۋ جاۋيۇي جەر استى بەكىنىسىندەگى قىزمەت ورنىندا قۇلاپ تۇسەدى، قىپ - قىزىل قان ونىڭ كوك ءتۇستى برەيت شاپكىسىن قىزىلعا بوياپ، ميسايفۋىنداعى بەس جۇلدىزدى قىزىل تۋعا ءسىڭىپ قالادى. ويرانى شىعىپ قۇلاعان تامنىڭ استىندا، دۋ جاۋيۇيدىڭ سوعىس توقتاتۋدى باقىلاۋ ۇيىمىنا جازعان سول كۇنگى جاعدايدان مالىمەتى شاشىلىپ جاتادى، تاعى ءبىر شاعىلعان كوز اينەك جاتادى...
راقىمسىز زەڭبىرەك وعى 34 جاستاعى قىرشىن ءومىردى جالماپ كەتكەنىمەن، وسى ءبىر قايىسپاس قاجىرلى ازاماتتىڭ: ”جاۋىنگەردىڭ مىندەتى سوعىس تۋدىرۋ ەمەس، قايتا سوعىستى تەجەۋ“ دەگەن ايبىندى سەرتىن مىزعىتا المادى.
سۋىق حاباردى ەستىگەندە، جاقىندارى مەن جاۋىنگەر سەرىكتەرى قاتتى قايعىرادى. ساباقتاستارى، دوستارى، مۇعالىمدارى، كورشىلەرى، سان مىڭداعان ادامدار تۇگەلدەي دۋ جاۋيۇيگە جان اشىرلىق ءبىلدىردى، قيماس سەزىمدە بولدى جانە وسكەلەڭ قۇرمەت ءبىلدىردى.
فرانسيا، يتاليا، ءۇندىستان، نيگەريا قاتارلى كوپتەگەن ەلدىڭ اسكەري باقىلاۋشىلارى ءتۇرلى جولدارمەن جاۋيۇيگە ازا تۇتتى جانە جان اشىرلىق ءبىلدىردى. بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى دۋ جاۋيۇيگە داگ حاممارسكۋلد وردەنىن تولىقتاپ بەردى.
جۇڭگو حالىق ازاتتىق ارمياسىنىڭ بۇرىنعى باس سانموۋبۋى دۋ جاۋيۇيگە 1 - دارەجەلى ەڭبەك تولىقتاپ جازدى. قاھارماننىڭ ءمايىتى ارناۋلى ۇشاقپەن ەلىمىزگە اكەلىندى، بۇرىنعى باس سانموۋبۋ جيڭشي مەيمانسارايىنىڭ زالىندا ايبىندى ازا ءبىلدىرۋ جينالىسىن وتكىزدى.
دۋ جاۋيۇي ءوزىنىڭ قانى مەن جانى ارقىلى جۇڭگو اسكەريلەرىنىڭ جىگەرى مەن جاۋاپكەرشىلىگىن ايگىلەدى ءارى قىزمەتتەستەرىن ومىرلەرىمەن بەيبىتشىلىكتى قورعاۋ بورىشىن ادالدىقپەن ۇزبەي وتەۋگە، دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگىن قورعاۋعا جىگەرلەندىردى. دۋ جاۋيۇيدىڭ داڭقتى ەسىمى ادامزاتتىڭ دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگىن قورعاۋ ىستەرىنىڭ تاريحي ەسكەرتكىشىنە ماڭگىلىككە ويىپ جازىلدى!
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
