− باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جونىندەگى شەشىمدەرى، ورنالاستىرۋلارى ەڭ سوڭعى اۋىر كەدەيلىك قامالىن الۋعا جەتەكشىلىك ەتتى
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى
وسى كوكتەم وزگەشە بولدى: توسىننان تۋىلعان جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى جۇڭگونىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنا اۋىر ىقپال الا كەلدى، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شەشۋشى شايقاسىنىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە جەتۋگە دە تىڭ سۇراقتار قوستى.
باسى وڭاي باستالعانىمەن، اياعىنا بارعاندا قيىنداسادى. شەشۋشى تابىستان جالپى بەتتىك جەڭىسكە دەيىن، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىندا ەڭ ماشاقاتتى ءتۇيىندى الۋ ءۇشىن، تەك قانا سەنىمدى بەكەمدەپ، ارقاۋدى مىقتاپ شيراتىپ، قايراتتانا ءتۇسۋ كەرەك.
كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ نىسانالارى مەن مىندەتتەرىن دەر كەزىندە ورىنداۋعا دەيىن ءالى 200 كۇننەن استام ۋاقىت بار. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جونىندەگى شەشىمدەرىنىڭ، ورنالاستىرۋلارىنىڭ جەتەكشىلىگىندە، كەدەي وڭىرلەردەگى كادرلار مەن بۇقارا ىندەتكە قارسى اتتانىپ، كەدەيلىك دەرتىمەن شايقاسىپ، مۇلدەم كەدەيلىككە ەڭ سوڭعى جالپى شابۋىل جۇرگىزۋدە. ءبىز كوكتەمدەگى ”كەدەيلىكپەن شايقاستىڭ“ 5 ءساتىن تاڭداپ الىپ، نەگىزگى ساتىداعى كادرلار مەن بۇقارانىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە جەتۋدەگى بەكىمى مەن شاراسىن ايگىلەدىك.
كوكتەمدى بەتكە الىپ ۇشقان جۇمىسشىلار جالداما ۇشاعى
4 - ايدىڭ 15 - كۇنى، جين سۋسۋدىڭ نيڭشيانىڭ شيحايگۋىنەن فۋجياننىڭ فۋجوۋىنا كەلىپ جۇمىس ىستەگەنىنىڭ 49 - كۇنى. بۇگىن ول 4000 يۋانعا جۋىق ەڭبەكاقىسىن الدى، بۇل ونىڭ 4 ايدان استام ۋاقىتتان بەرگى العاشقى تابىسى. ”جاپا شەكسەم دە، جۇمىس بولسا بولعانى كوڭىلىم ورنىعادى“، - دەدى ول.
29 جاستاعى جين سۋسۋ بۇرىن قۇرىلىس ورنىندا بولات شىبىق بۋاتىن، ىندەت سەبەبىنەن ۇيدە ءبىر مەزگىل ۋاقىت بوس وتىردى، 2 - ايدا ۇكىمەتتىڭ كوپشىلىكتى فۋجيانعا بارىپ جۇمىس ىستەۋگە ۇيىمداستىرىپ جاتقانىن ەستىگەن ول دەرەۋ تىزىمدەلدى.
تۇڭعىش رەت ۇشاققا وتىرعان جين سۋسۋ دەگبىرسىزدىك پەن قۋانىش ىشىندە فۋجوۋعا جەتتى، جىلى دا دىمقىل كليماتقا ول قايران قالدى: ”نە بارى 2 ساعاتتا قىستان كوكتەمگە وتكەندەي بولدىم“، - دەيدى ول.
نۋكلەين قىشقىلىن تەكسەرۋ - ولشەۋ سياقتى سالاماتتىق تەكسەرۋدەن كەيىن، جين سۋسۋ قىزمەت ورنىنا بارىپ، ۇلاسپالى جۇمىس جەلىسى جۇمىسشىسى بولدى. قىزمەت جاپالى بولىپ قانا قالماستان، سەرىكتەستىكتىڭ ەرەجە - تۇزىمدەرى دە وتە قاتاڭ: كارتچكا ارقىلى قىزمەتكە ۋاعىندا شىعىپ، ۋاعىندا تۇسەسىڭ، قورعانۋ - ساقتانۋدى قاتاڭ ىستەيسىڭ، پۋتۋڭحۋامەن سويلەيسىڭ... ”ەڭ قيىن بولعانى اس - سۋعا كونە المادىم، ءبىراق بۇلاردىڭ بارلىعىن جەڭۋ كەرەك!“ ونى تاباندىلىقپەن جالعاستىرۋعا شابىتتاندىرعان ءىس كوڭىلىندەگى ”شاعىن نىساناسى“: ”جەلى باستىعى“ بولۋعا قۇلشىنا قول جەتكىزىپ، ىستەن ناتيجە شىعارۋ ەدى.
جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى − كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شەشۋشى شايقاسىنىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە جەتۋگە قوسىلعان تاعى ءبىر سىناق، توسىننان تۋىلعان ىندەتتىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋعا جاساعان تىكە ىقپالى − كەدەي بۇقارانىڭ سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋىنىڭ كەدەرگىگە ۇشىراۋى بولدى. مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ - وركەندەتۋ كەڭسەسىنىڭ ساناعىنا نەگىزدەلگەندە، 2019 - جىلى بۇكىل ەلدە 27 ميلليون 290 مىڭ ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي ەڭبەككۇش سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەگەن. ەگەر شارا قولدانباعاندا، كەدەي حالىقتىڭ تابىسى قىسقا ۋاقىت ىشىندە ازايىپ كەتەر ەدى.
كەدەي ەڭبەككۇشتەردىڭ سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەپ كاسىپتەنۋىنە الدىمەن قولداۋ كورسەتۋ كەزەكتەگى كوكەي تەستى ءىس. ”شىعىس، باتىس بولىكتەردىڭ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەلبەستىگىندە ’ءتۇيىن مەن ءتۇيىندى ۇشتاستىرۋ‘ ارقىلى كەدەي ەڭبەككۇشتەردىڭ جەدەل تۇردە تارتىپپەن جۇمىس ورىندارىنا ورالۋىنا كومەكتەسۋ كەرەك“. باس شۋجي شي جينپيڭ جاڭا سىن - سايىسقا باعىتتاپ جاڭا ورنالاستىرۋ جاسادى.
گۋيۋان قالالىق ەڭبەك جانە جۇمىستاندىرۋعا قىزمەت وتەۋ مەكەمەسىنىڭ باستىعى ي جىڭشيڭنىڭ تانىستىرۋىنشا، اۆتوبۋز جالداپ الۋدان سىرت، گۋيۋان قالاسى بيىل تاعى تۇڭعىش رەت ۇشاق جالداپ سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەيتىندەردى ”تۇيىننەن تۇيىنگە، ءبىر بەكەت ۇلگىسىندە“ شوعىرلى جەتكىزگەن. 3 - ايدىڭ سوڭىنا دەيىن، گۋيۋان قالاسى جيىنى 245 توپ - رەت ۇشاق، اۆتوبۋز جالداپ، فۋجيان ولكەسىنە ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي ەڭبەككۇشتەن 1175 ادامدى جەتكىزدى.
قارىزىن ەرتەرەك قايتارىپ بولۋ ءۇشىن، جين سۋسۋ ءبىر قۇمىرا سۋ ساتىپ الۋعا دا اقشاسىن قيمادى، ”مەن اقشامدى جيناپ، جىل اياعىندا قايتىپ، قارىزىمدى قايتارعاننان كەيىن ءبىر كونە اۆتوكولىك ساتىپ الامىن“. تاماشا كۇندەردى ويلاساڭ، تۇرمىستىڭ جاپاسى بىلىنبەيدى.
كەلەسى قادامدا، بۇكىل ەلدىڭ جەر - جەرى ۇزدىكسىز ”سىرتقا شىعارۋدى كۇشەيتۋ“، ”ءوز جەرىندە، جاقىن ماڭدا جۇمىستاندىرۋ“، ”الەۋمەتتىك يگىلىك قىزمەت ورىندارى“، ”شارۋاشىلىق قۇرۋعا باۋلۋ“ سياقتى ساياساتتار ارقىلى ىندەتتىڭ سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋگە جاساعان ىقپالىن قۇلشىنا ازايتادى. 4 - ايدىڭ 10 - كۇنىنە دەيىن بۇكىل ەلدەگى 25 ولكەدەن 23 ميلليون 529 مىڭ 600 كەدەي ەڭبەككۇش سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەدى، بۇل بىلتىرعى سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەگەندەردىڭ جالپى سانىنىڭ ％86.21ىن ۇستاپ، 3 - ايدىڭ 6 - كۇنىندەگىدەن 34.18 پايىز جوعارىلادى.
”تەبىندى السىرەتپەسەك بولعانى، قانداي قيىن ءىس بولسا دا قورىقپايمىز“
تاڭەرتەڭگى چينبا تاۋلى ءوڭىرى، كۇن ەندى عانا تاۋدان كوتەرىلىپ، التىن شۇعىلاسىن توكتى. 58 جاستاعى جاڭ شي اتىزىندا حۋاجياۋ باپتاپ ءجۇر. ونىڭ حۋاجياۋ اعاشتارىنا قاراعانداعى كوز جانارىنان بەينە بالاسىنا قاراعانداعىداي مەيىرىم توگىلىپ، بەكەم دە مول ۇمىتكە تولدى.
حىنان سانمىنشيا قالاسى مينانچى اۋدانى نانسۇن اۋىلى شيشاندي قىستاعىنىڭ تۇرعىنى جاڭ شيدىڭ وتباسى تيپتىك كەدەي وتباسى: ايەلى اۋىر دارەجەدەگى مۇگەدەك بولعاندىقتان، وزىنە - ءوزى قاراي المايدى، ۇلكەن ۇلىندا رۋحاني اۋرۋ بار، ەندى عانا 20 جاسقا شىققان كەنجە ۇلى سىرتتا جۇمىس ىستەيدى، بۇكىل وتباسىنىڭ جىلدىق كىرىسى نەبارى 10 مىڭ يۋان اينالاسىندا، ەمدەۋ، ءدارى - دارمەك اقىسى مەن تۇرمىس قاراجاتىنا دا جەتپەيدى.
كەدەيلىكتەن جىگەرى مۇقالدى. بۇرىنعى جىلدارى كادرلار ونىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋىنا كومەكتەسكەلى كەلسە، ول كاپەرىنە المايتىن: ”كەدەيلىكتەن ارىلۋ ونداي وڭاي بولسا، مەن وسى جاسقا كەلگەنشە وسىنداي كەدەي بولار ما ەدىم!“ اقشا جوق، تەحنيكا جوق، جاڭ شي ”تابيعاتتان قايىر كۇتكەن“ تۇرمىسىن وتكىزە بەردى.
بۇرىلىس ورايى 2016 - جىلى تۋدى. نانسۇن اۋىلى حۋاجياۋ ەگۋدى كەدەيلەردى كاسىپ سالاسى ارقىلى سۇيەمەلدەۋ نىسانى ەتتى. نەسيە الۋعا بولادى، تەحنيكا ۇيرەتەدى، كوپتەگەن اۋىلداستارىنىڭ جۇمىسقا كىرىسكەنىن كورىپ، جاڭ شي دا ءبىر ىستەن ناتيجە شىعارۋعا بەكىندى. بىلتىر حۋاجياۋدان العاشقى جىلى ءونىم الىپ، 9 مۋ جەردەن 13 مىڭ يۋان كىرىس كىرگىزدى. كوكتەم مەرەكەسىنەن بۇرىن ونىڭ ءۇيى ۇلكەن توڭازىتقىش ساتىپ الىپ، وتباسى بويىنشا قۋانىشقا بولەندى.
تۇرمىس ەندى جاقسارا بەرگەندە، جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى توسىننان تۋىلدى. ”كوكتەم كەلدى، اۋىل شارۋاشىلىق ءدارىسىن، حيميالىق تىڭايتقىشتى قايدان تابام؟ ەكىنشى ۇلدىڭ سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋى قالاي بولار؟“، ”ەڭ كەدەي كەزدە دە مۇنداي ابىرجىپ كورمەگەن ەدىم“.
جاڭ شي سياقتى قازىر ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي حالىقتىڭ ىشىندە ۇشتەن ەكىسىنەن استامى، باستىسى، سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋگە جانە كاسىپ سالاسىنا سۇيەنىپ كەدەيلىكتەن ارىلادى. كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ كاسىپتەرىنىڭ تەز ارادا قالپىنا كەلە الۋ - الماۋى وڭاي - وسپاق قولعا كەلمەگەن كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدىڭ تابىستارىن بەكەمدەي الۋ - الماۋعا تىكە قاتىستى.
باس شۋجي شي جينپيڭ ىندەت الا كەلگەن ىقپالدى قالاي جويۋعا ايقىن بەتالىس كورسەتتى: ”كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ كاسىپ سالاسىنىڭ ءوندىرىستى قالپىنا كەلتىرۋىنە قولداۋ كورسەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى ماتەريالدارىمەن قامداۋ سياقتى كوكتەمگى ەگىس دايىندىعى قىزمەتىن ويداعىداي ىستەپ، كاسىپ سالاسىنىڭ كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ قارجىسىنان جانە كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ شاعىن سومالى امانات - قارىز ساياساتىنان جاقسى پايدالانىپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ كاسىپ سالاسىنىڭ ۇزدىكسىز دامۋىن جەبەۋ كەرەك“.
وسى ۋاقىتتاردا قىستاقتاعى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ كادرلارى جاڭ شيدىڭ اۋىل شارۋاشىلىق ماتەريالدارىن الۋىنا كومەكتەسىپ بايلانىس جاسادى، سونداي - اق ونىڭ كەنجە ۇلىن جاقىن ماڭعا جۇمىسقا ورنالاستىردى. ”قانداي بولماسىن بۇرىنعى تۇرمىس سارىنىنا قايتا تۇسپەۋ كەرەك“. قىستاقتا تۇرعان كادر جاڭ حۋاگو بەتكەيدەگى بىتىك وسكەن حۋاجياۋدى نۇسقاپ: ”وسىنىڭ ءبارىن ءوزىڭ ءبىر - ءبىر تۇپتەن ەگىپ شىقتىڭ، تەك ارىنىڭنان قايتپاساڭ بولعانى، قانداي قيىن ءىس بولسا دا مويىمايسىڭ“، - دەدى.
ءوزىنىڭ ەڭبەكتەنۋىندە، ساياساتتىڭ كومەگىندە وتكەلدەردىڭ بارىنەن ءوتتى، جاڭ شي تۇرمىسقا ۇمىتپەن قارادى، ول تاعى بىرنەشە شوشقا باعۋدى ويلاستىردى. ”بيىل وتباسىم كەدەيلىكتەن، ءسوزسىز، ارىلادى، كوكتەم مەرەكەسىندە ۇيگە كەلىپ تۇشپارا جەڭىز، كوكتەم مەرەكەسى ساۋىق كەشىن بىرگە تاماشالايمىز، قانداي جاقسى!“، - دەيدى ول كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ كادرىنا.
تابيعاتقا سۇيەنىپ كۇنەلتۋدەن شارۋاشىلىق قۇرىپ قوجايىن بولعانعا دەيىن
كوكتەمنىڭ شۇلەن شۋاعىندا يۇننان ولكەسى ۋىنشان جۋاڭزۋ، مياۋزۋ اۆتونوميالى وبلىسى گۋاڭنان اۋدانىنىڭ يۋانمىڭ الەۋمەتتىك اۋماعىندا ياڭ جينرىن ءوز ءۇيىنىڭ مياۋزۋ ۇلتى كيىم - كەشەك دۇكەنىندە ينتەرنەتتەن جاڭا ۇلگىلەردى قاراستىردى. ”مياۋزۋ ۇلتى كيىم - كەشەگىنىڭ ءتۇرى تەز جاڭالانىپ تۇرادى، كوبىرەك كورىپ تۇرۋ كەرەك“. ول تىلشىمەن ءوزى بەس ساۋساعىنداي بىلەتىن مياۋزۋ ۇلتىنىڭ كەستەشىلىك ونەرى جايلى اڭگىمەلەستى.
بۇرىن ۇزاق ۋاقىت تاۋ قويناۋىندا تۇرىپ، تابيعاتقا سۇيەنىپ كۇنەلتسە، قازىر ەسىگىنىڭ الدىنان دۇكەن اشىپ، ءوزى قوجايىن بولدى.
ياڭ جينرىننىڭ اتا مەكەنى گۋاڭنان اۋدانى − يۇننان ولكەسىندەگى اۋىر كەدەي اۋدانداردىڭ ءبىرى. ونىڭ ءۇيى تۇرعان شيجيدى قىستاعى تاۋ قويناۋىنا ورنالاسقان، قىستاققا كىرەتىن تەك ءبىر عانا توپىراق جول بار، اۋىل شارۋاشىلىق بۇيىمدارىن سىرتقا شىعارا المايتىن، قىستاققا سىرتتان كاسىپ سالالارى دا كىرە المايتىن.
جولدىڭ بولماۋى سەبەبىنەن، كەدەيلىك بەينە اسۋ بەرمەيتىن ءبىر اسقار تاۋ سياقتى بولاتىن. ياڭ جينرىن بۇعان مويىنسال بولمايدى، سىرتقا شىعىپ كاسىپتەنۋگە بەكىنەدى. ول گۋاڭدۇڭعا بارىپ ەلەكترمەن دانەكەرلەۋدى ۇيرەنەدى، اۋداندا تىگىنشى بولىپ تا ىستەيدى... باسقالارعا ۋاقىتشا جۇمىس ىستەۋ ارقىلى تاپقانى كۇندەلىكتى تۇرمىسىنا عانا جەتەدى.
2018 - جىلى تاعدىرىندا بۇرىلىس بولدى، ونىڭ وتباسى باسقا جەرگە كوشىرىپ سۇيەمەلدەيتىن وتباسىلارى قاتارىنا ەنگىزىلەدى.
تاۋ قويناۋىنان كوشىپ شىققاننان كەيىن، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ساياساتىنىڭ قولداۋىندا، ياڭ جينرىن باتىلدىقپەن مياۋزۋ ۇلتى كيىم - كەشەكتەرى دۇكەنىن اشادى. بىلتىر جىل سوڭىندا دۇكەنىندە كورمە - جارمەڭكە اشىپ، ومىرىندە تۇڭعىش قوماقتى كىرىس تابادى. ”1 - كۇنى 180 مىڭ يۋاننىڭ زاتىن ساتتىم، ىرگەدەگى اۋدانداعىلار دا كەلىپ ساتىپ الدى“.
الايدا توسىننان تۋىلعان جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى سەبەبىنەن تاپسىرىس كوپ ازايادى، بۇل ياڭ جينرىنعا وڭاي سوققى بولمايدى.
تاپسىرىس ازايعان ەكەن، وندا وسى ۋاقىتتان پايدالانىپ ونەر ۇيرەنۋ كەرەك. ياڭ جينرىن كەزدەمە ماشيناسى جاعدايىن ارنايى تەكسەرە باستادى، سونداي - اق اۋداندىق ادام كۇشى بايلىعى جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ مەكەمەسى ۇيىمداستىرعان شارۋاشىلىق قۇرۋ كۋرسىنا قاتىناسادى.
”باس شۋجي شي جينپيڭ كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستاۋ سوڭعى كومبە ەمەس، قايتا تىڭ تۇرمىستىڭ، تىڭ كۇرەستىڭ باستاماسى دەگەن بولاتىن“. ياڭ جينرىن: كەزەكتە، ەڭ ماڭىزدىسى، ىندەت تۋدىرعان تاپسىرىس كەمەيۋ ىقپالىن جەڭۋ، وسى ۋاقىتتان پايدالانىپ كەستەشى قىزداردى تاربيەلەپ، جاڭا تۇرلەر اشىپ، جىل سوڭىنداعى تاپسىرىستىڭ ارتۋىنا دايىندالۋ كەرەك، - دەيدى.
ساۋداسى كۇسەتتەنە باستاعان سوڭ، ياڭ جينرىن ماڭايىنداعى كەدەي وتباسىلارىن بىرگە ىستەۋگە جۇمىلدىرادى. ”كەلەسى قادامدا ساۋدا كولەمىن كەڭەيتىپ، مۇنان دا كوپ ادام قابىلداپ، كەدەي ايەلدەردىڭ ءۇيىنىڭ ماڭايىندا اقشا تابۋىنا مۇمكىندىك جاسايمىز ءارى مۇندا بەيزاتتىق مادەني مۇرا ونەرىن جالعاستىرۋعا دا بولادى“.
شارۋاشىلىق قۇرۋ ارقىلى اۋقاتتانۋدىڭ باستاماشىسى − كەدەي حالىقتىڭ كىرىسىن ارتتىرۋىنا جەتەكشى بولعان ”كەتپەيتىن قىزمەت اترەتى“. 2019 - جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن بۇكىل ەلىمىزدەگى 25 ولكە كەدەي قىستاقتاردان شارۋاشىلىق قۇرۋ ارقىلى اۋقاتتانۋدىڭ باستاماشىلارىنان جالپى 365 مىڭ ادامدى باۋلىپ، 118 مىڭ كەدەي قىستاقتى قامتىعان، جالپى 4 ميلليون 100 مىڭ كەدەي وتباسىنا جەتەكشىلىك ەتتى.
مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ - وركەندەتۋ كەڭسەسىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى وۋ چيڭپيڭ 4 - ايدىڭ 16 - كۇنى اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مينيسترلىگى مەن مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ - وركەندەتۋ كەڭسەسى بىرلەسىپ اشقان ”ءۇش رايون، ءۇش وبلىس“ جانە كەدەيلىك قالپاعىن الماعان 52 اۋداننىڭ كاسىپ سالاسى بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ قىزمەتى جونىندەگى بەينە ەكران ماجىلىسىندە بيىل جىل سوڭىنان بۇرىن ءاربىر كەدەي قىستاقتان 3 تە 5 شارۋاشىلىق قۇرۋ ارقىلى اۋقاتتانۋدىڭ باستاماشىلارىن باۋلۋ سىندى تومەنگى شەك نىسانالارى مەن مىندەتتەرىن ورىنداۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ كەرەك، - دەدى.
تۇششى سۋ جەتتى، اسحانا دا اشىلدى
4 - ايدا كۇنلۇن تاۋى بوكتەرىندەگى شەريا وزەنى جاعاسى كۇلگىن، اق ءتۇستى گۇل اشقان ورىك اعاشتارىمەن جايناپ كەتەدى.
جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنىڭ ىقپالىنان گۇلسىمحان ءماتتوحتىنىڭ اسحاناسىنىڭ ساۋداسى تولىق قالپىنا كەلە قويعان جوق. ”ىندەت اياقتايدى ەكەن، تاۋعا ساياحاتتاي كەلەتىندەر كوبەيەدى“، - دەدى ول ۇلكەن ۇمىتپەن.
اسحانانىڭ اشىلۋى تىم وڭاي بولمادى، گۇلسىمحان مۇنى ايرىقشا قاستەرلەيدى.
شەريا اۋدانى جەگىتال قىستاعى تۇرعان شينجياڭنىڭ حوتان ايماعى ”ءۇش رايون، ءۇش وبلىس“ سياقتى اۋىر كەدەي وڭىرلەردىڭ قاتارىندا، كۇنلۇن تاۋىنىڭ قار - مۇزىنىڭ ەرۋىنەن قالىپتاسقان شەريا وزەنى جەرگىلىكتى تۇرعىندار مەن مالدىڭ اۋىز سۋى مەن سۋاتىنىڭ بىردەن - ءبىر قاينارى. ”وزەننىڭ ەڭ جوعارعى اعارى جايلىم، سۋدا سيىردىڭ، قويدىڭ تەزەگى ۇنەمى قالقىپ جۇرەدى. قىستاقتاعىلاردىڭ ءبىرتالايى تاس بايلانۋ اۋرۋىنا شالدىقتى، بالالاردىڭ ءىش اۋرۋى دا ۇنەمى كەزىگىپ وتىرادى“. سۋدى اۋىزعا السا بولعانى، گۇلسىمحان تارتقان بەينەتىن ايتىپ تاۋىسا المايدى.
2017 - جىلى قىستاقتان ءبىرىنشى قۇدىق قازىلدى. ءتاتتى قۇدىق سۋىنىڭ كەلۋى، گۇلسىمحانعا دا وراي اكەلدى: 2018 - جىلى ونىڭ اسحاناسى رەسمي اشىلدى.
سۋ − كوپتەگەن اۋىر كەدەي وڭىرلەردىڭ ”كەدەيلىك توركىنىنىڭ“ ءبىرى.
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: نازاردى ”ءۇش رايون، ءۇش وبلىس“ سياقتى اۋىر كەدەي وڭىرلەرگە ۇزدىكسىز شوعىرلاندىرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جوباسىن تياناقتاندىرىپ، كورنەكتى ماسەلەلەر مەن ءالسىز بۋىنداردى كوزدەي وتىرىپ، ساياساتتىڭ تياناقتانۋىن مىقتى يگەرىپ، قامال الىپ، قيىندىقتى جەڭىپ، مىندەتتى ورىنداۋ كەرەك.
جەگىتال قىستاعىندا تۇراتىن ءبىرىنشى شۋجي ساۋ جيانبين بىلاي دەدى: كەلەسى قادامدا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ نىساندارىنىڭ جۇمىس باستاۋىن، جۇمىستى قالپىنا كەلتىرۋىن جەدەلدەتىپ، اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى، تاس جول، ەلەكتردەن پايدالانۋ، حابارلاسۋ سياقتى سالالارداعى كورنەكتى ماسەلەلەردى ۇزدىكسىز كوزدەي وتىرىپ، تەبىندى كۇشەيتىپ، ولقىلىقتاردى تولىقتاپ، كەدەيلىكتەن جوعارى ساپامەن ارىلۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتەمىز.
تازا سۋدان يگىلىكتەنگەن گۇلسىمحاننىڭ كەدەيلىكتەن دەر كەزىندە ارىلۋ سەنىمى مىعىم. ”بىلتىر 4 - ايدان 10 - ايعا دەيىن ءبىر كىسىلىگى 12 يۋاندىق ءۇي لاڭمانىن ساتىپ، 10 مىڭ يۋاننان ارتىق اقشا تاپتىم“. اسحانانىڭ كىرىسىنىڭ ارتۋ قارقىنى ونىڭ مەجەسىنەن الدەقايدا اسىپ ءتۇستى، ”اسحانانىڭ جاڭا قۋىرماش ءتۇرىن كوبەيتىپ، بۇعان كۇيەۋىمنىڭ جۇك تاسىپ تاپقان اقشاسىن قوسسام، وتباسىمىز بيىل، ءسوز جوق، كەدەيلىكتەن ارىلادى“، - دەيدى ول.
تاۋدان كوشىپ ءتۇستى، ءورىسى كەڭەيدى
4 - ايدا عانا حىشي ءدالىزى جاسىل تۇسكە ەنەدى. گانسۋ ولكەسى ۋۋي قالاسى گۋلاڭ اۋدانى حۋاڭحۋاتان ەكولوگيالىق قونىس جاڭالاۋ رايونى فۋمين جاڭا قىستاعىنداعى لي يىڭچۋان وتباسىنىڭ كۇن نۇرى جىلىجايىندا كوكتەم لەبى ەسەدى. ”تاياۋداعى بازار باعاسى بويىنشا، كۇن نۇرى جىلىجايىنىڭ بىرەۋىنەن ءبىر ايدا 2000 يۋان كىرىس تابۋعا بولادى، بۇرىن ەگىن سالعاندا قايدان مۇنداي كوپ كىرىس بولسىن!“
لي يىڭچۋان وتباسى اتا - باباسىنان بەرى چيليانشان تاۋىنىڭ شىعىس بولىگىندەگى گۋلاڭ وڭتۇستىك تاۋلى رايونىندا تۇرمىس كەشىرىپ كەلەدى، ءونىم الاتىن جىل وقتا - تەكتە كەزدەسەدى، ەگىن سالۋمەن ءبىر ءۇيلى جاندى اسىراي المايدى، سونىمەن ول مەكەنىنەن كەتىپ، سىرتتا جۇمىس ىستەۋگە ءماجبۇر بولدى. 2018 - جىلى لي يىڭچۋاننىڭ وتباسىنداعىلار گۋلاڭ اۋدانى حىڭلياڭ اۋىلى حىڭلياڭ قىستاعىنان فۋمين جاڭا قىستاعىنا كوشىپ كەلگەننەن كەيىن، تۇرمىستارىندا دا جاڭا بەينە بولدى.
”كەدەي حالىقتى ءوز جەرىندە كەدەيلىكتەن ارىلتۋ تىم قيىن بولسا، باسقا جەرگە كوشىرۋ، مۇنى جوبا بويىنشا، جىلعا ءبولىپ، جوسپارلى تۇردە ۇيىمداستىرىپ اتقارىپ، كوشىرۋگە، ورنىقتىرۋعا، اۋقاتتاندىرۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ كەرەك“. كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاس دابىلى قاعىلعان باستاپقى كەزدە، ”قالاي سۇيەمەلدەۋ“ ماسەلەسىن ويداعىداي شەشۋ جونىندە باس شۋجي شي جينپيڭ الدەقاشان ورنالاستىرۋ جاساعان بولاتىن.
وسىعان وراي جەرگىلىكتى ۇكىمەت كۇن نۇرى جىلىجايىن جانە باعىمشىلىق جىلى ۇيشىگىن سايكەستىرىپ قۇردى. اتىزعا قايتا ورالۋدى، ونىڭ ۇستىنە ىرىسىن جەردەن تاباتىن ەگىن سالۋ سىندى ”جۇتاڭقى كاسىپتىڭ“ دەڭگەيى ءوسىپ، جاڭالانىپ، ”وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعىنا“ وزگەرەتىندىگىن قونىس جاڭالاعان لي يىڭچۋان مۇلدە ويلاماعان ەدى. ءبىر جىلعا جەتپەي لي يىڭچۋان جىلىجاي ەگىنشىلىگىنىڭ، جىلى ۇيشىك باعىمشىلىعىنىڭ ”شەبەرى“ بولىپ شىعا كەلدى.
جوسپار بويىنشا، فۋمين جاڭا قىستاعى بيىل قونىس جاڭالاعان حالىقتىڭ كۇن نۇرى جىلىجايى، باعىمشىلىق جىلى ۇيشىگى، سۋ رەتتەۋ كولشىگى سياقتى كوشى - قون سايكەستى قۇرىلعىلارى قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز جۇرگىزە بەرەدى.
”ىندەتتىڭ ىقپالىنا ۇشىراعاندىقتان، جۇمىس جوسپارداعىدان ءبىر اي كەشىگىپ باستالدى، ءبىز ىندەت كەشىكتىرگەن ۋاقىتتى ۇتىپ، قارقىندى تەزدەتەمىز“. فۋمين جاڭا قىستاعى پارتيا باس ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى جاڭ يانتاڭ بىلاي دەدى: حاۋىپسىزدىككە شىنايى كەپىلدىك ەتۋ العى شارتىندا، جۇمىسشىلاردى ىستەتۋدى ۇشتاستىرۋ سەرپىنىن كۇشەيتىپ، مىندەتتەردى دەر كەزىندە ورىنداۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتەمىز.
قازىر لي يىڭچۋان وتباسى كەدەيلىكتەن ارىلدى. تۇرعىندار كوشىپ شىققان وڭتۇستىك تاۋلى رايوندا ەكولوگيانى قالپىنا كەلتىرۋ ينجەنەرياسى اتقارىلىپ، وسىمدىك جامىلعىسىمەن كومكەرىلۋ دارەجەسى كوشىرىلۋدەن بۇرىنعى ％10كە جەتپەيتىن كۇيدەن قازىر ％80كە جەتىپ، ەكولوگيالىق ورتا كورنەكتى جاقساردى.
كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسى جۇرگىزىلگەننەن بەرى، بۇكىل ەلىمىزدەگى 9 ميلليون 600 نەشە مىڭ كەدەي حالىق قونىس جاڭالاپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ارقىلى ”ءبىر ءوڭىردىڭ سۋ مەن توپىراعى ءبىر ءوڭىردىڭ ادامىن باعا المايتىن“ مۇشكىل حالدەن قۇتىلدى. كەدەي وڭىرلەردەگى بۇقارانىڭ ءجۇرىس - تۇرىس قيىنشىلىعى، ەلەكتردەن پايدالانۋ قيىنشىلىعى، مەكتەپكە ءتۇسۋ قيىنشىلىعى، اۋرۋ كورسەتۋ قيىنشىلىعى، حابارلاسۋ قيىنشىلىعى سياقتى ۇزاق ۋاقىتتان بەرى شەشىلمەي كەلگەن كونە، ۇلكەن، قيىن ماسەلەلەر جاپپاي شەشىلىپ، مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ، نەگىزگى ەمدەۋ، تۇرعىن ءۇي حاۋىپسىزدىگى قامتاماسىز ەتىلدى.
”2020 - جىلعا جەتكەندە قازىر اتقارىلىپ وتىرعان ولشەمنەن تومەنگى اۋىل - قىستاقتاعى كەدەي حالىقتى تۇگەلدەي كەدەيلىكتەن ارىلتۋ − پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ بۇكىل ەل حالقىنا بەرگەن ايبىندى ۋادەسى، ونى، ءسوز جوق، دەر كەزىندە جۇزەگە اسىرۋ كەرەك“. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شەشۋشى شايقاسىنىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە قول جەتكىزۋ اڭگىمە ماجىلىسىندەگى ماڭىزدى سوزىندە وسىنى ايبىنمەن ايتتى. (قالام تەربەگەن ءتىلشى: حوۋ شۋەجيڭ؛ قاتىسقان تىلشىلەر: شۇي جينيۇي، سۇڭ شياۋدۇڭ، ۋاڭ بو، پىڭ يۇنجيا، ليۋ بيڭ، لين بيفىڭ، حاڭ رۇي)
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 4 - ايدىڭ 20 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
