قاپىرىق ىستىقتا ماسكىڭىزدى الىپ تاستاعىڭىز كەلە مە، ماماندار بۇل جونىندە مىناداي ٴۇش ٴتۇرلى نۇسقاۋ بەردى
اۋا رايى ىسي باستادى، ماسكىنى الۋعا بولا ما؟
اۋا رايىنىڭ ىسۋى سەبەبىنەن، كەيبىر ادامدار سىرتقا شىعىپ ساياحاتتاعاندا ماسكىسىن الىپ تاستاعان.
ٴبىر جاعىنان، ماسكى تاعۋ ادامدى جايسىزداندىرادى، سونىمەن بىرگە سۋ ءىشىپ، تاماق جەۋگە تۋرا كەلگەندە، ماسكى تاعۋ تاعى قولايسىزدىقتار اكەلگەن؛ ەندى ٴبىر جاعىنان، ٴىشىنارا ادامدار قازىر ىندەت جاعدايى ٴونىمدى تىزگىندەلدى، ٴار ۋاقىت ماسكى تاعۋدىڭ قاجەتى جوق دەپ قاراعان.
بۇكىل ەلىمىز جونىنەن العاندا، ٴسىرا قاي كەزدە ماسكىنى الىپ تاستاپ، سىرتقا شىعا بەرۋىمىزگە بولادى؟
تاياۋدا جۇڭ نانشان سۇحبات قابىلداعاندا بىلاي دەپ ايقىن ءبىلدىردى: قازىر ءالى دە ماسكىنى الاتىن كەز ەمەس!
جۇڭ نانشان بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: قازىر ەل ٴىشى - سىرتىنداعى جاعداي تىم پارىقتى، جۇڭگو توتەنشە كەسكىن شارا قولدانعاندىقتان، قازىر ىندەتتىڭ ەكىنشى كەزەڭىنە ءوتتى. ال باسقا ٴىشىنارا باستى ەلدەر بولسا، ٴالى دە ىندەت قاۋىرت تۋىلۋىنىڭ ٴبىرىنشى كەزەڭىندە تۇر. سول ءۇشىن، ماسكى تاعۋ ٴالى دە ٴوزىن - ٴوزى قورعاۋدىڭ ماڭىزدى ٴتاسىلى، قازىر ماسكى تاقپاۋدى ورتاعا قويۋ تىم ەرتە. دەسەدە، ىندەت جاعدايى اۋىر بولماعان وڭىرلەردە، ادام از جەرلەردە نەمەسە اشىق، يەن ورىنداردا ٴسوزسىز تاعۋ كەرەك دەۋگە دە بولمايدى.
سىچۋان داشۋەسى حۋاشي الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ شۋەيۋانى تارالعىش اۋرۋلار ءبولىمىنىڭ پروفەسسورى، ولكەلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق كوميتەتىنىڭ جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنە قارسى تۇرۋ باسشىلىق گرۋپپاسى ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ گرۋپپاسىنىڭ ورىنباسار باستىعى لۋان رۇڭشىڭنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، تومەندەگىدەي ٴۇش ٴتۇرلى جاعدايدا، ٴسوزجوق، ماسكى تاعۋ كەرەك ەكەن. ٴبىرىنشى، جابىق ورتادا، مىسالى، مەترو، پويەز سياقتى جەرلەردە ٴسوزسىز تاعۋ كەرەك؛ ەكىنشى، ادامدار تىعىز توپتاسقان جەرلەردە، شيپاحانا، مەكتەپ سياقتى جەرلەردىڭ بارىندە ءسوزسىز تاعۋ كەرەك؛ ٴۇشىنشى، ناۋقاسپەن تىعىز جاناسقاندا، تىعىز جاناسۋشىمەن ۇزاق ۋاقىت ارالاسۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز ماسكى تاعۋ كەرەك.
قازىر ەلىمىزدىڭ باسىم كوپ ساندى وڭىرلەرى تومەن حاۋىپ - قاتەرلى وڭىرلەر، ٴبىراق بۇل حاۋىپ - قاتەر جوق دەگەندىك ەمەس. سوندىقتان، قازىر جالپى قاۋىم جەكەلىك قورعانۋدى، سىرتتان كىرۋدەن ساقتانۋدى، ىشكى جاقتا قايتا بەلەڭ بەرۋدىڭ الدىن الۋدى ويداعىداي ىستەۋى كەرەك.
قاپىرىق ىستىقتا، اۋا تەڭشەگىشتى پايدالانباقشى بولعاندا، قالاي ىستەۋ كەرەك؟
ۋحان داشۋەسى سالاماتتىق شۋەيۋانىنىڭ پروفەسسورى جاڭ جى بىلاي دەدى: اۋا تەڭشەگىشتى ىستەتۋدە جان - جاقتىلى مەجەلۋ كەرەك. ەگەر كورشىلەر اراسىندا جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنە شالدىققاندار بولسا، ابايلاپ ىستەتۋ كەرەك. سەميادا ىستەتىلەتىن اسپالى نەمەسە تىك قويىلاتىن اۋا تەڭشەگىشتى پايدالانۋدان بۇرىن، اۋا كىرۋ اۋزىنىڭ حاۋىپسىز، تازا بولعان - بولماعاندىعىن مەجەلەۋ، ٴارى سۇزگى تور مەن تەڭشەگىش وزەگىنىڭ تازالىعى مەن زارارسىزداندىرىلۋىن ويداعىداي ىستەۋ كەرەك.
قىزمەت ورنىنداعى ورتالىق اۋا تەڭشەگىش جونىندە مەملەكەتتىك كەڭەس «جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى تارالعان مەزگىلدەگى جۇمىس ورنى مەن الەۋمەتتىك ورىندارداعى اۋا تەڭشەگىش اۋا الماستىرۋ جۇيەسىنىڭ اينالىمىن باسقارۋ باعدارلاماسى جونىندەگى ۇقتىرۋدى» جاريالاپ، ورتالىق اۋا تەڭشەگىشتىڭ اينالىمىن باسقارۋعا ۇكىمەت جاعىنان جەتەكشىلىك ەتتى. ەگەر ناۋقاستىڭ بارلىعى انىقتالعان بولسا، ادەتتە ورتالىق اۋا تەڭشەگىشتى اشپايدى. ورتالىق اۋا تەڭشەگىشتىڭ ىستەتىلۋىن ٴتۇرى، سالقىنداتۋ كولەمى جانە جاڭا اۋانى قابىلداۋ اۋىزىمەن بىرلەستىرىپ جالپىلاي مەجەلەۋ كەرەك.
اۋدارعان: قادىر ماقان
