− دۇنيە جۇزىلىك ىندەتكە قول ۇستاسا قارسى اتتانىپ، جۇڭگو جاۋاپكەرشىلىگىن ايگىلەدى ⑦
حالىق گازەتىنىڭ شولۋشىسى
ءبىر كۇننىڭ ىشىندە شەتەلدىڭ 5 اسكەري ۇشاعى شاڭحايعا كەلىپ ”زات الدى“، دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇلكەن تاسىمال ۇشاعى كوپ رەت جۇڭگوعا كەلىپ - كەتىپ قورعانۋ جابدىقتارىن تاسىدى، كوپتەگەن ەلدەردىڭ جولاۋشى ۇشاقتارى جۇك تاسۋ ءۇشىن جۇڭگوعا ۇشىپ كەلدى، مەديتسينالىق ماتەريالداردى ”وزدەرى الدى“... وسى مەزگىلدە دۇنيە ءجۇزىنىڭ جەر - جەرىنەن كەلگەن جۇك تاسىمال ۇشاقتارى جۇڭگوعا ءجيى كەلىپ، جۇڭگونىڭ وندىرگەن ىندەتتەن ساقتانۋ ماتەريالدارىن تولتىرا تيەپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ جەر - جەرىنە ۇشتى.
ىندەتتىڭ توسىن شابۋىلىنان ىندەتتەن ساقتانۋ ماتەريالدارىنىڭ تاپشىلىعى ءاربىر ەلدىڭ شۇعىل شەشۋگە ءتيىستى قيىن ماسەلەسىنە اينالدى. ءدال وسى كەزدە، جۇڭگو ەل ىشىندەگى ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدى ويداعىداي ىستەۋ نەگىزىندە، قولىنان كەلگەنىنشە ۇزدىكسىز سىرتقا ىندەتتەن ساقتانۋ ماتەريالدارىن جونەلتىپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ ىندەتكە قارسى اتتانۋىنا ماڭىزدى ”ستراتەگيالىق قامداۋ“ ازىرلەدى. تولىق ەمەس ساناققا قاراعاندا، تەك 3 - ايدىڭ 1 - كۇنىنەن 4 - ايدىڭ 30 - كۇنىنە دەيىن، جۇڭگو 27 ميلليارد 800 ميلليون دانا ماسكى، 130 ميلليون قورعانۋ كيىمىن، 73 ميلليون 410 مىڭ جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋستى تەكسەرۋ - ولشەۋ سىناعىش قوراپشاسىن، 12 ميلليون 570 مىڭ ينفرا قىزىل ساۋلەلى تەرمومەتر، 49 مىڭ 100 تىنىس الدىرۋ جابدىعىن، 124 مىڭ ناۋقاستاردى باقىلاۋ - كۇتۋ جابدىعىن، 43 ميلليون 630 مىڭ تۇيىق كوزىلدىرىك، 854 ميلليون جۇپ وپەراتسيا قولعابىن ەكسپورت ەتكەن. شەتەل اقپارات قۇرالى بىلاي دەپ باعا بەردى: ”جۇڭگو رەكورد جاراتاتىن قارقىنمەن دۇنيە جۇزىنە قاجەتتى مەديتسينالىق بۇيىمداردى ءوندىرىپ، ادامداردىڭ قيىن وتكەلدەن وتۋىنە قول ۇشىن بەردى، بۇل تاريحي مۇعجيزا“.
ادامداردىڭ ءالى ەسىندە، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ كەزىندە، جۇڭگونىڭ سۋجوۋىنداعى ءبىر كاسىپورىن ۋحاننان كەلگەن 200 دانا زارارسىزداندىرۋ جابدىعىنىڭ تاپسىرىسىن قابىلدايدى، ىندەت سەبەبىنەن جۇمىسشىلار جۇمىس ورنىنا قايتۋعا امالسىز ەدى، كاسىپورىن جاۋاپتىسى ءوزى جالعىز تۇتاس ءوندىرىس جەلىسىن ۇستىنە الىپ، ءار كۇنى 2 ساعاتتان استام ۋاقىت قانا ۇيىقتاپ، ۇزبەي 16 كۇن ىستەپ، بارلىق تاپسىرىستى ورىندايدى. ول بىلاي دەدى: ءوزىم جاپا شەككەنىممەن، ىندەت جالماعان جاندارمەن سالىستىرعاندا، قانشالىق شارشاسام دا تاتيدى! ءومىر بارىنەن قىمبات، بۇل جۇڭگولىقتاردىڭ قاراپايىم قۇن كوزقاراسى، سونداي - اق جۇڭگو ونىمدەرىندە ساقتالعان وڭ ەنەرگيا. ۆيرۋسپەن بەلدەسىپ، اجالمەن سايىسۋ ءۇشىن، جۇڭگو قات - قابات قيىنشىلىقتاردى جەڭىپ، شارت - جاعداي جار بەرگەن وڭىرلەردە قاتىستى كاسىپورىنداردىڭ جۇمىستى، ءوندىرىستى قالپىنا كەلتىرۋىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، ءتۇرلى كاسىپورىنداردى سالا اتتاپ، ءوندىرىس ءتۇرىن جاڭالاۋعا شۇعىل جۇمىلدىردى، اسىلىندە كولىك، قول تەلەفون، كۇن ەنەرگيا جابدىعىن وندىرەتىندەر، كاستيۋم تىگەتىندەر تۇگەلدەي ءوندىرىس جەلىسىن ۋاقىتشا رەتتەپ، كاسىبىن وزگەرتىپ ماسكى وندىرە باستادى...
دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىنىڭ جاريالاعان بايانداماسىندا بىلاي دەپ اتاپ كورسەتىلگەن: ىندەت بۇرق ەتە تۇسكەننەن بەرى، بۇكىل جەر شارىنداعى جالپى 80نەن استام مەملەكەت ماسكى، قولعاپ سياقتى مەديتسينالىق قورعانۋ جابدىقتارىن ەكسپورت ەتۋگە تيىم سالدى نەمەسە شەكتەدى. الايدا جۇڭگو ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ جاعدايى ەڭ قاتال كەزىندە دە مۇلدە مۇنداي شەكتەۋ بۇيرىعىن شىعارعانى جوق. 4 - ايدان بەرى جۇڭگونىڭ ىندەتتەن ساقتانۋ ماتەريالدارىن ەكسپورت ەتۋى ايقىن ارتۋ اۋقىمىن كورسەتتى، كۇندىك ەكسپورت سوماسى ايدىڭ باس شەنىندەگى مولشەرمەن ءبىر ميلليارد يۋاننان ارتىپ، جۋىقتاعى كۇندىك ورتا ەسەبى 3 ميلليارد يۋاننان استامعا جەتتى، ءبىر ايدىڭ ىشىندە ءۇرتىس ارتۋى 3 ەسەدەن استى. ”ىندەتتەن ساقتانۋعا نە قاجەت بولسا، ءبىز سونى وندىرەمىز“. جىلدام كوتەرىلگەن قيسىق سىزىقتىڭ ارتىندا جۇڭگو حالقىنىڭ تاعدىرلاس بولۋعا دەگەن تەرەڭ تۇسىنىگى، جۇڭگو كاسىپورىندارىنىڭ دۇنيە ءجۇزىنىڭ ىندەتكە قارسى اتتانۋىنا جاۋاپكەرشىلىك تانىتقان مويىماس قايسارلىعى جاتىر.
ىندەتپەن شايقاسۋ شۇعىل، تيتتەي دە ايالداۋعا بولمايدى. بيىل 2 - ايدا ۋحانعا شۇعىل كومەككە اتتانعاننان باستاپ، جاقىندا جۇڭگونىڭ ءىرى تيپتى تاسىمال ۇشاعى تاسىمال − 20 تاعى دا ”الىپ سامۇرىقتاي قاناتىن جايىپ“، تۇڭعىش رەت مەملەكەت قاقپاسىنان ۇشىپ شىعىپ، پاكيستانعا شۇعىل ىندەتكە قارسى اتتانۋ ماتەريالدارىن جەتكىزدى. مەملەكەتتىڭ اسىل جابدىعى الىسقا كومەككە بەرىلدى، شۇعىل تاپشى ماتەريالداردى ەڭ قاجەتسىنگەن ورىنعا جەتكىزدى، وسىدان جۇڭگونىڭ دۇنيە ءجۇزىنىڭ ىندەتكە قارسى اتتانۋىنا كومەك بەرۋىندەگى بەكىمى مەن ارەكەتىن تولىق اڭعارۋعا بولادى. مۇنداي ارەكەت جۇڭگونىڭ ىندەتتەن ساقتانۋ ماتەريالدارىن ساتىپ الۋ ارناسىن بار كۇشپەن ىركىلىسسىزدەندىرۋگە جاساعان ءتۇرلى قۇلشىنىسىندا ايگىلەنىپ وتىر. جاقىن ءبىر مەزگىلدە، جۇڭگو ۇكىمەتى اۋە قاتىناس سەرىكتەستىكتەرىن ”جولاۋشى تاسىمالىن جۇك تاسىمالىنا وزگەرتۋگە“ شابىتتاندىردى، جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزدارىنىڭ كەزەك جيىلىگىن ارتتىردى، حالىقارالىق جۇردەك كەمە تاسىمال ارناسىن اشتى، ت. ب، ىندەتتەن ساقتانۋ ماتەريالدارىنىڭ ”قامداۋ جەلىسىن“ ۇزبەي اشتى؛ كوپتەگەن قالالار ىندەتتەن ساقتانۋ ماتەريالدارى ەكسپورت ەتۋ جاسىل ءدالىزىن اشتى، تاباندا جەتكىزىپ، تاباندا مالىمدەپ، تاباندا تەكسەرىپ، تاباندا بوساتىپ، كەدەننەن وتۋدە ”نولدىك كۇتۋدى“ جۇزەگە اسىردى. دۇنيە ءجۇزىنىڭ ىندەتكە قارسى اتتانعان شەشۋشى ساتىندە، جۇڭگونىڭ وندىرگەن ىندەتتەن ساقتانۋ ماتەريالدارى ءار كۇنى ەڭ تەز قارقىنمەن شۇعىل قاجەت ەتكەن مەملەكەت پەن رايوندارعا جەتكىزىلدى. قازىر جۇڭگونىڭ ىندەتتەن ساقتانۋ ماتەريالدارى 194 مەملەكەت پەن رايونعا ەكسپورت ەتىلىپ، حالىقارالىق قوعامنىڭ ىندەتكە بىرگە قارسى اتتانۋىنا وراسان قولداۋ كورسەتىپ، پارمەندى قامتاماسىزدىق ازىرلەدى.
ادام ومىرىنە قاتىستى ىستە تيتتەي دە سەلقوستىق ىستەۋگە بولمايدى. جۇڭگو ونىمدەردىڭ ساپا وتكەلىن قاتاڭ يگەردى، ولشەم اناعۇرلىم جوعارىلاتىلدى، تەكسەرۋ - ولشەۋ اناعۇرلىم قاتايتىلدى. وقيعانى تەكسەرۋدەن وسىدان ىلگەرى باتىستاعى ءىشىنارا ادامداردىڭ باسقا كوتەرگەن ايتىلمىس ”جۇڭگونىڭ ىندەتتەن ساقتانۋ ماتەريالدارىندا ساپا ماسەلەسى بار“ دەگەنىنىڭ كوبى جۇڭگو مەن شەتەلدىڭ ۇستانعان ولشەمىنىڭ ۇقساماۋىنان، ىستەتۋ ادەتىندەگى پارىقتان، ءتىپتى، دۇرىس ىستەتە الماعانىنان تۋعاندىعىن اڭعارۋعا بولادى. وسىلاي بولا تۇرسا دا جۇڭگونىڭ ساۋدا مينيسترلىگى، كەدەن باس مەكەمەسى، بازاردى باقىلاۋ - باسقارۋ باس مەكەمەسى، ءدارى - دارمەكتى باقىلاۋ - باسقارۋ مەكەمەسى سياقتى تاراۋلارى ادام ومىرىنە وسكەلەڭ جاۋاپتى بولۋ پوزيتسياسىمەن ءبىر ايدىڭ ىشىندە ءۇرتىس 2 رەت ساياسات شىعارىپ، ءوندىرىس، اينالىم، ەكسپورت سياقتى ءتۇيىندى بۋىنداردان كىرىسىپ، مەديتسينالىق نەمەسە مەديتسينالىق ەمەس ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ ماتەريالدارىنىڭ ساپاسىن باقىلاۋ - باسقارۋدى كۇشەيتىپ، جوعارى ساپالى جۇڭگو ونىمدەرى ارقىلى ءار ەل حالقىنا اناعۇرلىم حاۋىپسىز، اناعۇرلىم ءونىمدى كومەك ازىرلەۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتتى.
دۇنيە ءجۇزىنىڭ ىندەتكە قارسى اتتانۋى − ءارى ءبىر مايدان عىلمي زەرتتەۋدەن قامال الۋ شايقاسى، ءارى ءبىر مايدان ماتەريالدارمەن قامتاماسىز ەتۋ شايقاسى. وسى شايقاستا ”جۇڭگو جاساعان“ سوعىس كەزىندەگى كۇيمەن جانە ونىمدىلىكپەن دۇنيە ءجۇزىنىڭ ىندەتكە قارسى اتتانۋ جابدىقتارىنىڭ دارەجەسىن جوعارىلاتىپ، قۇتقارۋ - ەمدەۋ، شۇعىل جاعدايعا توتەپ بەرۋ زاپاس قورىن تولىقتاپ، ادامزاتتىڭ وسى ەلەۋلى جۇقپالى اۋرۋمەن بولعان كۇرەستە جەڭىسكە قول جەتكىزۋىنە كۇندىز - ءتۇنى تىنباي بار كۇشىن سارقا جۇمسادى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 13 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
