تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ماڭىزدى حابارلار

شي جينپيڭ 73 - كەزەكتى دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ جينالىسى بەينەەكران ءماجىلىسىنىڭ اشىلۋ سالتىندا ءسوز سويلەدى

جۇڭگونىڭ حالىقتى نەگىز ەتۋگە، ءومىردى بارىنەن جوعارى قويۋعا تاباندى بولىپ، باستان - اياق ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسى ۇستانىمىن بەرىك ۇستانىپ، ءوز ەلى حالقىنىڭ ءومىرىنىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن دەنساۋلىعىنا جاۋاپتى بولۋمەن بىرگە، الەمدىك الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ىستەرىندە دە جاۋاپكەرشىلىگىن ادا ەتەتىندىگىن باسا دارىپتەدى

ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدى كۇشەيتۋ ۇسىنىسىن العا قويدى، الەمدىك ىندەتكە قارسى اتتانۋ سەلبەستىگىن ىلگەرىلەتۋدىڭ ناقتى شارالارىن جاريالادى، ادامزاتتىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋعا ۇندەدى

  5 - ايدىڭ 18 - كۇنى مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ 73 - كەزەكتى دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ جينالىسى بەينەەكران ءماجىلىسىنىڭ اشىلۋ سالتىندا «ىندەتتى ىنتىماقتاسا، سەلبەسە جەڭىپ، ادامزاتتىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق ورتاق تۇلعاسىن بىرگە قۇرايىق» دەگەن تاقىرىپتا ءسوز سويلەدى. □ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى لي شۋەرىن تۇسىرگەن

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 18 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى. بەيجيڭ ۋاقىتى 5 - ايدىڭ 18 - كۇنى كەشتە مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ 73 - كەزەكتى دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ جينالىسى بەينەەكران ءماجىلىسىنىڭ اشىلۋ سالتىندا «ىندەتتى ىنتىماقتاسا، سەلبەسە جەڭىپ، ادامزاتتىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق ورتاق تۇلعاسىن بىرگە قۇرايىق» دەگەن تاقىرىپتا ءسوز سويلەدى. شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى سىندى، دۇنيە جۇزىلىك 2 - سوعىس اياقتالعاننان بەرگى ەڭ اۋىر الەمدىك الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ تۇتقيىل وقيعاسى الدىندا، ءار ەل حالقى ەرلىكپەن العا ىلگەرىلەپ، ءوزارا قارايلاسىپ، قيىن - قىستاۋدى بىرگە وتكىزدى. جۇڭگو حالىقتى وزەك ەتۋگە، ءومىردى بارىنەن جوعارى قويۋعا تاباندى بولىپ، باستان - اياق اشىق، جاريا، جاۋاپتى بولۋ پوزيتسياسىن نەگىز ەتىپ، باستان - اياق ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسى ۇستانىمىن بەرىك ۇستانىپ، ءوز ەلى حالقىنىڭ ءومىرىنىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن دەنساۋلىعىنا جاۋاپتى بولۋمەن بىرگە، الەمدىك الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ىستەرىندە دە جاۋاپكەرشىلىگىن ادا ەتەدى. شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: قازىر ىندەت ءالى دە ورشۋدە، ساقتانۋ - تىزگىندەۋ ءالى دە قۇلشىنۋدى قاجەت ەتۋدە، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدى بار كۇشپەن جاقسى ىستەپ، دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ باسشىلىق رولىن ساۋلەلەندىرىپ، افريكا ەلدەرىنە قولداۋدى ارتتىرىپ، الەمدىك الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋدى جونگە سالۋدى كۇشەيتىپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى قالپىنا كەلتىرىپ، حالىقارالىق سەلبەستىكتى نىعايتۋ كەرەك. شي جينپيڭ جۇڭگونىڭ دۇنيە جۇزىلىك ىندەتكە قارسى اتتانۋ سەلبەستىگىن ىلگەرىلەتۋدىڭ 5 ءىرى شاراسىن جاريالاپ، ءار ەلدى قول ۇستاسىپ، ادامزاتتىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق ورتاق تۇلعاسىن بىرگە قۇرۋعا ۇندەدى.

  شي جينپيڭ سوزىندە بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ادامزات جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنە قارسى اتتانىپ جاتقان شەشۋشى ساتتە وتكىزىلگەن وسى رەتكى دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ جينالىسى ايرىقشا ماڭىزدى مانگە يە. جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى توسىن تۋىلدى، قازىر 210نان استام مەملەكەت پەن رايوندى شارپىپ، 7 ميللياردتان استام جان سانىنا ىقپال ەتىپ، 300 مىڭنان استام ادامنىڭ قىمباتتى ءومىرىن جالمادى. مەن باقىتسىزدىقپەن قازا تاپقاندارعا ازا بىلدىرەمىن، ولاردىڭ تۋىس - تۋعاندارىنان حال سۇرايمىن. شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ادامزات وركەنيەت تاريحى − ءارى اۋرۋ - سىرقاۋمەن جانە اپاتپەن كۇرەسۋ تاريحى. ۆيرۋستا مەملەكەت شەكاراسى جوق، ىندەت ناسىلگە بولمەيدى. سۇراپىل كەلگەن ىندەت الدىندا ءار ەل حالىقتارى ەرلىكپەن العا ىلگەرىلەپ، ءوزارا قارايلاسىپ، قيىن - قىستاۋدى بىرگە وتكىزىپ، ومىردەگى ۇلى سۇيىسپەنشىلىكتى ايگىلەپ، ىندەتپەن كۇرەسۋدىڭ تاسقىنداعان كۇشىن ۇيىستىردى.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جاپالى دا ەرەن قۇلشىنس، زور بوداۋ بەرۋ ارقىلى جۇڭگو ىندەت جاعدايىنا پارمەندى بۇرىلىس جاساپ، حالىقتىڭ ءومىرىنىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن دەنساۋلىعىن قورعادى. جۇڭگو جاق باستان - اياق اشىق، جاريا، جاۋاپتى بولۋ پوزيتسياسىن نەگىز ەتىپ، دەر كەزىندە دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنا جانە قاتىستى مەملەكەتتەرگە ىندەت ينفورماتسياسىن حابارلاندىرىپ، ۆيرۋستىڭ گەن تىزبەگى قاتارلى ينفورماتسيالاردى ەڭ الدىمەن جاريالاپ، ساقتانۋ - تىزگىندەۋ جانە قۇتقارۋ - ەمدەۋ تاجىريبەلەرىنەن ءار جاقپەن بۇكپەسىز ورتاق پايدالانىپ، قاجەتى بار مەملەكەتتەرگە ءوز شاماسىنىڭ جەتىسىنشە زور مولشەردە قولداۋ كورسەتتى جانە كومەك بەردى.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: قازىر ىندەت ءالى دە ورشۋدە، ساقتانۋ - تىزگىندەۋ ءالى دە قۇلشىنۋدى قاجەت ەتۋدە، مەن تومەندەگىدەي ۇسىنىستاردى العا قويامىن:

  ءبىرىنشى، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدى بار كۇشپەن جاقسى ىستەۋ. بۇل كەزەك كۇتتىرمەيتىن ءىس. ءبىز حالىقتى وزەك ەتۋگە، ءومىردى بارىنەن جوعارى قويۋعا تاباندى بولىپ، ەمدەۋ كۇشتەرى مەن ماڭىزدى زاتتىق ماتەريالداردى عىلمي سايكەستىرىپ - سەپتەپ، ساقتانۋ، اۋاشالاۋ، تەكسەرۋ - ولشەۋ، قۇتقارۋ - ەمدەۋ، ىزىنە ءتۇسۋ سياقتى ماڭىزدى سالالاردا پارمەندى شارالار قولدانىپ، ىندەتتىڭ دۇنيە جۇزىندە ءورشۋ بەتالىسىن تەز تىزگىندەپ، ىندەتتىڭ شەكارا اتتاپ تارالۋىن بار كۇشپەن تەجەۋىمىز كەرەك. ينفورماتسيالاردان ورتاق پايدالانۋدى كۇشەيتىپ، ءتيىمدى تاجىريبەلەر مەن ءادىس - امالدار جاعىندا اۋىس - كۇيىس جاساپ، تەكسەرۋ - ولشەۋ ادىسىندە، كلينيكالىق قۇتقارۋ - ەمدەۋدە، ۆاكسينا، دارىلەردى زەرتتەپ اشۋدا حالىقارالىق سەلبەستىك ورىستەتۋ ءارى ءار ەل عالىمدارىنىڭ ۆيرۋستىڭ قاينارى مەن تارالۋ جولى جاعىندا الەمدىك عىلمي زەرتتەۋ ورىستەتۋىنە ۇزدىكسىز قولداۋ كورسەتۋ كەرەك.

  ەكىنشى، دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ باسشىلىق رولىن ساۋلەلەندىرۋ. تان دىساي باسالقانىڭ باسشىلىعىندا، دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى حالىقارالىق ىندەتكە قارسى اتتانۋ سەلبەستىگىنە باسشىلىق ەتۋدە جانە ىلگەرىلەتۋدە ەلەۋلى ۇلەس قوستى، حالىقارالىق قوعام مۇنى ايرىقشا القايدى. قازىر حالىقارالىق ىندەتكە قارسى اتتانۋ شەشۋشى كەزەڭدە تۇر، دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىن قولداۋ دەگەنىمىزدىڭ ءوزى حالىقارالىق ىندەتكە قارسى اتتانۋ سەلبەستىگىن قولداۋ، ءومىردى قۇتقارۋدى قولداۋ دەگەندىك. جۇڭگو حالىقارالىق قوعامدى دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنا قاراتقان ساياسي قولداۋ مەن قاراجات ۇسىنىلىمىن ارتتىرىپ، الەمدىك بايلىقتى جۇمىلدىرىپ، ىندەت توسقاۋىل شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە جەتۋگە ۇندەيدى.

  ءۇشىنشى، افريكا ەلدەرىنە قولداۋدى ارتتىرۋ. وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ، اسىرەسە، افريكا ەلدەرىنىڭ الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى ءالسىز، ولاردىڭ ساقتىق شەبىن بەكەمدەۋىنە كومەكتەسۋ حالىقارالىق ىندەتكە قارسى اتتانۋ كۇرەسىندەگى ماڭىزدىنىڭ ماڭىزدىسى. افريكا ەلدەرىنە اناعۇرلىم كوپ زاتتىق ماتەريال، تەحنيكا، ادام كۇشى قولداۋىن كورسەتۋ كەرەك. جۇڭگو 50دەن استام افريكا ەلىنە جانە افريكا ەلدەرى وداعىنا زور مولشەردەگى ەمدەۋ كومەك زاتتىق ماتەريالىن بەرىپ، 5 ەمدەۋ ماماندار گرۋپپاسىن ارناۋلى جىبەردى. قازىر جۇڭگونىڭ افريكادا تۇراقتى تۇراتىن 46 ەمدەۋ اترەتى جەرگىلىكتى ورىنداردىڭ ىندەتكە قارسى اتتانۋ ارەكەتىنە ات سالىسۋدا.

  ءتورتىنشى، الەمدىك الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋدى جونگە سالۋدى كۇشەيتۋ. ادامزات اقىرىندا ىندەتتى جەڭەدى، ءبىراق ەلەۋلى الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ تۇتقيىل وقيعاسى، ادامزات جونىنەن ايتقاندا، ەڭ سوڭعىسى ەمەس. وسى رەتكى ىندەتتە بايقالعان ولقىلىقتار مەن جەتەرسىزدىكتەرگە باعىتتاي وتىرىپ، الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ حاۋىپسىزدىگىن جونگە سالۋ جۇيەسىن كەمەلدەندىرىپ، تۇتقيىل الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ وقيعاسىنا شۇعىل توتەپ بەرۋگە ءۇن قوسۋ قارقىنىن ارتتىرىپ، الەمدىك جانە وڭىرلىك ىندەتتەن ساقتانۋ زاتتىق ماتەريال قورى ورتالىعىن قۇرۋ كەرەك. جۇڭگو دۇنيە جۇزىندەگى ىندەت تىزگىندەلگەننەن كەيىن، دۇنيە ءجۇزىنىڭ ىندەتكە توتەپ بەرۋ قىزمەتىن جالپى بەتتىك باعالاپ، تاجىريبەلەردى قورىتىندىلاپ، ولقىلىقتاردى تولىقتاۋدى قولدايدى. بۇل قىزمەت عىلمي، ماماندىق پوزيتسيانى قاجەت ەتەدى، دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ جەتەكشىلىك ەتۋىن، وبيەكتيۆ، ءادىل پرينسيپكە تاباندى بولۋىن قاجەت ەتەدى.

  بەسىنشى، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى قالپىنا كەلتىرۋ. شارت - جاعدايى بار مەملەكەتتەر ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدى ۇدايىلاندىرۋدى جاقسى ىستەۋ العى شارتىندا، دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ ماماندىق ۇسىنىسى بويىنشا جۇمىستى، ءوندىرىستى، وقۋدى قالپىنا كەلتىرۋدى تارتىپپەن ورىستەتۋ كەرەك. حالىقارالىق ماكرولىق ەكونوميكا ساياساتىن سايكەستىرۋدى كۇشەيتىپ، الەمدىك كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ، قامداۋ تىزبەگىنىڭ ورنىقتىلىعىن، ىركىلىسسىزدىگىن قورعاپ، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىن بار كۇشپەن قالپىنا كەلتىرۋ كەرەك.

  التىنشى، حالىقارالىق سەلبەستىكتى كۇشەيتۋ. ادامزات − تاعدىرلاس ورتاق تۇلعا، ىنتىماقتاسىپ سەلبەسۋ − ىندەتتى جەڭۋدەگى ەڭ پارمەندى قارۋ. بۇل حالىقارالىق قوعامنىڭ ايدس اۋرۋى، ەبولا، قۇس تۇماۋى، A تيپتى H1N1 جۇقپالى تۇماۋى سياقتى ەلەۋلى ىندەتتەرگە قارسى اتتانۋ بارىسىندا قول جەتكىزگەن ماڭىزدى تاجىريبەسى، ءار ەل حالقىنىڭ سەلبەسىپ ىندەتكە قارسى اتتانۋىنىڭ دۇرىس جولى.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو باستان - اياق ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋ ۇستانىمىن بەرىك ۇستانىپ، ءوز ەل حالقىنىڭ ءومىرىنىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن دەنساۋلىعىنا جاۋاپتى بولۋمەن بىرگە، الەمدىك الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ىستەرىندە دە جاۋاپكەرشىلىگىن ادا ەتەدى. دۇنيە جۇزىندەگى ىندەتكە قارسى اتتانۋ سەلبەستىگىن ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن، مەن مىنالاردى جاريالايمىن:

  − جۇڭگو 2 جىل ىشىندە 2 ميلليارد دوللارلىق حالىقارالىق كومەك قارجى شىعارىپ، ىندەت ىقپالىنا ۇشىراعان ەلدەردىڭ، اسىرەسە، وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ ىندەتكە قارسى تۇرۋ كۇرەسىنە، سونداي - اق ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى قالپىنا كەلتىرۋىنە قولداۋ كورسەتۋگە پايدالانادى.

  − جۇڭگو بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىمەن سەلبەسىپ، جۇڭگودا الەمدىك گۋمانيتارلىق شۇعىل جاعدايعا توتەپ بەرۋ قامباسىن جانە تورابىن قۇرىپ، ىندەتكە قارسى اتتانۋ زاتتىق ماتەريال قامداۋ تىزبەگىنە شىنايى كەپىلدىك ەتۋگە قۇلشىنادى ءارى تاسىمالدىڭ جانە كەدەن راسمياتتارىن ءبىتىرۋدىڭ جاسىل ارناسىن قۇرادى.

  − جۇڭگو جۇڭگو - افريكا 30 باعىتتامالى شيپاحانا سەلبەستىك مەحانيزمىن قۇرىپ، افريكا اۋرۋدان ساقتانۋ - تىزگىندەۋ ورتالىعى باس شتابىن قۇرۋدى جەدەلدەتىپ، افريكانىڭ ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قابىلەتىن جوعارىلاتۋىنا دەم بەرەدى.

  − جۇڭگو جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس ۆاكسيناسىن زەرتتەپ جاساعاننان ءارى پايدالانۋعا بەرگەننەن كەيىن الەمدىك الەۋمەتتىك ءونىم رەتىندە قاراپ، ۆاكسينانىڭ وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ قول جەتىمدىلىگىن جانە ۇستىنە الۋ مۇمكىندىگىن جۇزەگە اسىرۋىنا جۇڭگو ۇلەسىن قوسادى.

  − جۇڭگو 20 ەل توبى مۇشەلەرىمەن بىرگە ”ەڭ كەدەي مەملەكەتتەردىڭ نەسيەسىن وتەۋىن ۋاقىتشا كەشەۋىلدەتۋ باستاماسىن“ تياناقتاندىرادى ءارى حالىقارالىق قوعاممەن بىرگە ىندەت ەرەكشە اۋىر، قىسىم ەرەكشە زور مەملەكەتتەرگە قولداۋ كورسەتۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، ولاردىڭ كەزەكتەگى قيىنشىلىقتى جەڭۋىنە كومەكتەسۋدى قالايدى.

  شي جينپيڭ ەڭ سوڭىندا بىلاي دەپ ۇندەدى: قول ۇستاسىپ، ءار ەل حالىقتارىنىڭ ءومىرى مەن سالاماتتىعىن بىرگە قورعايىق، ادامزاتقا ورتاق جەر شارى مەكەنىن بىرگە قورعايىق، ادامزاتتىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق ورتاق تۇلعاسىن بىرگە قۇرايىق.

  بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى جانە باسقا مەملەكەتتەردىڭ باسشىلارى سوزدەرىندە تۇگەلدەي كوپ جاقتىلىقتى قولدايتىندىقتارىن، دۇنيە جۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمىنىڭ رولىن قولدايتىندىقتارىن، حالىقارالىق قوعامنىڭ ىندەتكە قارسى اتتانۋدا سايكەسۋ مەن سەلبەستىكتى كۇشەيتۋدى قولدايتىندىقتارىن ءبىلدىردى.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.