ماجىلىستەن ىلگەرى، ءتىلشى ”بۇلتتا قونىس شولدى“، ۋاكىلدەردىڭ نەمەن قاربالاس جۇرگەنىن كوردى −
مىندەت وتەۋ قادامىن توقتاتپادى، وي جۇگىرتۋدەن تىنبادى
شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى تىلشىلەرى لي ياڭ، ياۋ تۇڭ
حالىقتىڭ تىلەگىن ارقالاپ سالتاناتتى ماجىلىسكە باراردا ۋاكىلدەر نەمەن قاربالاس بولدى؟ 5 - ايدىڭ 21 - كۇنى 13 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى 3 - ءماجىلىسى اشىلار قارساڭىندا، ءتىلشى ”بۇلتتا قونىس شولۋ“ تاسىلىمەن بەينەەكران جالعاۋدان، تەلەفوندا سويلەسۋدەن، ت. ب پايدالانىپ، ۋاكىلدەردىڭ بولمەسىنە ”كىرىپ“، بارلىق جەردە قاربالاستىق بولىپ جاتقان بەينەنى كوردى. ”بيىل ءماجىلىس كەشىكتىرىلىپ اشىلعانىمەن، مىندەت وتەۋ ويى كەشىكسە بولمايدى. حالىق قۇرىلتايى ۋاكىلى بولعان سوڭ، بورىشتى ەستە ساقتاپ، ىسكەرلىك كورسەتۋىمىز كەرەك“، - دەدى ۋاكىلدەر.
”ۇسىنىس جۇيەلى بولسىن دەسەك، سان - سيفردان پايدالانىپ سويلەۋىمىز كەرەك“
5 - ايدىڭ 21 - كۇنى تۇستەن بۇرىن ساعات 10دا ءتىلشى ۋاكىل مۋسا مامەتتىڭ ۋيچات بەينە ەكران تەلەفونىن جالعادى، قول تەلەفوننىڭ ەكرانى ارقىلى ءتىلشى مۋسا مامەتتىڭ كىتاپ ۇستەلىندە ءتۇرلى كىتاپ، حۇجات جانە ءبىر بۋدا ماقالا قاعازى قويىلعانىن، ماقالا قاعازىندا قولمەن جازىلعان جىپىرلاعان جازۋ بار ەكەنىن كوردى.
مۋسا مامەت شينجياڭ شۋەفىڭ عىلىم - تەحنيكا (توبى) جارنا شەكتى سەرىكتەستىگى ءوندىرىستى قورعاۋ ءبولىمى بىلتە سەحىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى. بۇل كۇنى تاڭعى اسىن ءىشىپ بولعان سوڭ، قاتىستى ماتەريالداردى اقتارۋمەن بولدى، ”بىرنەشە ساندى مالىمەتتەردى انىقتاۋعا تۋرا كەلىپ وتىر. ۇسىنىس جۇيەلى بولسىن دەسەڭ، سان - سيفردان كوبىرەك پايدالانىپ سويلەۋىمىز كەرەك“، - دەدى ول مۇقياتتىلىقپەن.
”ءسىز مەلاميندى بىلەسىز بە؟“ ءتىلشى سۇراۋىن توسپاي - اق مۋسا مامەت الدىمەن سۇراۋ تاستادى.
مۋسا مامەت بىلاي دەدى: ۋلى ءسۇت تالقان ۋاقيعاسىنىڭ قالدىرعان ”جامان اتىنان“ باسىم كوپ ادام مەلاميندى بىلەدى، ءىس جۇزىندە، مەلامين ءبىر ءتۇرلى ۋرەانى شيكىزات ەتكەن ماڭىزدى نازىك حيميالىق ءونىم، قولدانىسى كەڭ. بيىل ونىڭ اكەلگەن ۇسىنىسى مەملەكەتتى ءوندىرىس قۋاتىن بىرىكتىرۋ، كاسىپ سالاسىن باقىلاۋ - باسقارۋ، ولشەم جاساۋ سياقتى جاقتاردا شينجياڭعا قولداۋ كورسەتۋگە ۇندەپ، مەلامين كاسىبىنىڭ تەز، اقاۋسىز، ورنىقتى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ.
جۋىق جىلداردان بەرى ول ىستەپ جاتقان شۋەفىڭ سەرىكتەستىگى ارالاس مەنشىك رەفورماسى ارقىلى شينجياڭ يۇيشياڭ توراڭعى حيميا - ونەركاسىپ شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىنىڭ جارناسىن مەڭگەردى، بۇل سەرىكتەستىك شاياردا، ول رايونىمىزداعى تابيعي گاز ارقىلى مەلامين وندىرەتىن كولەمى ءبىرشاما ۇلكەن كاسىپورىن. كوپ رەت جۇمىس باسىندا تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋ ارقىلى مۋسا مامەت ەل ىشىندەگى مەلامين كاسىبىنىڭ ورنالاسۋى ءبىرشاما بىتىراڭقى، تومەن تىزبەكتەگى ونىمدەرىنىڭ تولىق اشىلماعاندىعىن بايقايدى. ”بۇل كاسىپتىڭ دامۋ كومەسكى كۇشى زور، شينجياڭنىڭ بايلىق ابزالدىلىعىن ەكونوميكالىق ابزالدىلىققا اينالدىرۋعا جەتەكتەپ، تابيعي گاز بايلىعىن ءتىپتى دە مول ناقتى پايداعا اينالدىرۋعا بولادى ءارى ءتىپتى دە كوپ ادامداردى جۇمىستاندىرۋعا جەتەكتەيدى“. ول: ”مەن وسى بىرنەشە كۇندە شينجياڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىندەگى وزگە ۋاكىلدەردەن جانە مامانداردان كەڭەس سۇراپ، ۇسىنىسىمدى جالعاستى كەمەلدەندىرەمىن، مەن تاعى كوپشىلىككە عىلىم جالپىلاستىرۋ ۇگىتىن جۇرگىزىپ، كوپشىلىككە وسى كاسىىپ سالاسىن تۇسىندىرەمىن“، - دەدى.
ەرىكتى قىزمەت وتەۋدى اناعۇرلىم مەيىرلى، تەبىندى ەتتى
ءتىلشى ۋاكىل شۇي تاۋدىڭ بولمەسىنىڭ تەلەفونىن جالعاعان كەزدە، ول ايرىقشا تەبىرەنگەن بەينە بايقاتتى، ”مەن جاڭا عانا ءوزىمىزدىڭ لەي فىڭ اۆتوكولىك اترەتىندەگى ەرىكتىلەرمەن تەلەفوندا پىكىر الماستىرىپ، ولاردان تولىقتايتىن قانداي تاماشا ويلارىنىڭ بار ەكەنىن سۇراعان ەدىم. كوپشىلىك اقىل قوسىپ، امال قاراستىرسا، وسى ۇسىنىستىڭ قولدانىمدىلىعى ءتىپتى دە كۇشتى بولادى“.
شۇي تاۋ قۇتىبي اۋدانى لەي فىڭ اۆتوكولىك اترەتىنىڭ باستىعى. ىندەت تۋىلعان سوڭ، شۇي تاۋدىڭ ۇندەۋىندە 36 ەر - ايەل تاكسي شوفەرى ىرىقتىلىقپەن دەمالىس ۋاقىتتارىن قيىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قىزمەتىنە ات سالىستى. شۇي تاۋ الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ ەرىكتى قىزمەت وتەۋىنە تىزىمدەلىپ، ەرىكتى تۇردە قارت، ءالسىز، ناۋقاس، مۇگەدەك، جۇكتى ايەلدەردى شيپاحاناعا اپارىپ - الىپ كەلدى، كوكونىس، ءدارى - دارمەك ساتىپ الۋلارىنا كومەكتەستى، ەلەكتر، سۋ اقىلارىن تاپسىردى، زات ماتەريالدارىن تاسىدى. ”ىندەتكە قارسى اتتانۋ شايقاسىندا ءارقايسى كاسىپ سالاسىنداعى ادامدار ەرىكتى قىزمەت وتەۋ قوسىنىنا قاتىناسىپ، زور رول اتقاردى، وسىدان ماعان قالاي ىستەگەندە ەرىكتى قىزمەت وتەۋدى اناعۇرلىم جۇيەلى، اناعۇرلىم عىلمي، اناعۇرلىم ءونىمدى ەتۋگە بولادى دەگەن جاڭا وي كەلدى“، - دەدى ول.
شۇي تاۋ: ەرىكتى قىزمەت وتەۋدىڭ ناتيجەسى مەن ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋ ءۇشىن، ءوزىنىڭ ەرىكتى قىزمەت وتەۋ ينفورماتسيا بايلىعىنان ورتاق پايدالانۋ تۇعىرىن قۇرۋ ۇسىنىسىن قويعاندىعىن ايتتى. ”بۇل ەرىكتى قىزمەت وتەۋدى اناعۇرلىم اشىق، اناعۇرلىم ناقتى، اناعۇرلىم ارنايىلاندىرادى، سونىمەن بىرگە كومەككە مۇقتاج ادامدار مەن ەرىكتى قىزمەت وتەۋشىلەر اراسىنداعى قامداۋ مەن قاجەتسىنۋ ينفورماتسياسىنىڭ بىركەلكى بولماۋىن تالقانداپ، ەرىكتى قىزمەت وتەۋدى اناعۇرلىم دالمە - ءدال ەتە تۇسەدى“.
ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ كەزىندە، شۇي تاۋ جۇمىسقا شىعاردان بۇرىن ساقتانۋ، قورعانۋ جونىندەگى ءبىلىم كۋرسىنا قاتىناستى، بۇل ونى ەرىكتى قىزمەت وتەۋ بارىسىندا بايىپتىلىقپەن ىستەۋىنە، ءوز باسىن اناعۇرلىم ويداعىداي قورعاۋىنا مۇمكىندىك جاسادى. ول بىلاي دەدى: جۇمىسقا شىعۋدان بۇرىنعى كۋرس وتە باعىتتامالى بولدى، ەرىكتى قىزمەت وتەۋدى اناعۇرلىم ناتيجەلى ەتە تۇسەدى. سوندىقتان ول ەرىكتى قىزمەت وتەۋ مەرزىمدىك كۋرسى، كاسىپتىك كۋرس جانە جۇمىسقا شىعار الدىنداعى كۋرس ءوزارا ۇشتاستىرىلعان كۋرس جۇيەسىن ورناتىپ، ەرىكتى قىزمەت وتەۋدىڭ ورەسى مەن ساپاسىن جوعارىلاتۋ جونىندە ۇسىنىس بەردى. ”تەكسەرۋ - زەرتتەۋ بارىسىندا كوپتەگەن ەرىكتىلەر دە ماعان وسىنداي كۇشتى ارماندارىن جەتكىزدى“، - دەدى ول.
ەرىكتى قىزمەت وتەۋدى اناعۇرلىم مەيىرلى، اناعۇرلى تەبىندى ەتۋ شۇي تاۋدىڭ بۇرىننان بەرگى ارمانى.
”قۇمىلدىڭ كوركەم بولاشاعىنان زور ۇمىتتەمىن“
”مەن دايىندىق كورىپ جاتىرمىن، دەرەۋ سىزگە جاۋاپ قايتارامىن“. ”ءسىزدىڭ تىلشىلىك جوباڭىزدى قابىلداپ الدىم، بيىل جۇزدەسە المادىق، الايدا بەينە ەكران جالعاۋىمىزعا بولادى“... 5 - ايدىڭ 21 - كۇنى تۇستە ءتىلشى ۋاكىل زۇمىرات وبۇلمەن بەينەەكراندا تىلشىلىك ىستەگەن كەزدە، ونىڭ بولمەسىندەگى تەلەفوننىڭ قوڭىراۋى شىرىلداپ توقتامادى، بارلىعى اقپارات قۇرالدارى تىلشىلەرىنىڭ شالعانى. ”بۇل كوپشىلىك قۇمىلدىڭ دامۋىنا وتە كوڭىل بولەتىندىگىن بىلدىرەدى“، - دەدى ول كۇلىپ تۇرىپ.
زۇمىرات وبۇل قۇمىل قالالىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، قالا باستىعى. بىلتىر ول ”قۇمىلدىڭ سولتۇستىك ۋنيۆەرسال ەنەرگيا بازاسىن جەدەل قۇرۋ جونىندەگى ۇسىنىس“، ”وڭتۇستىك - سولتۇستىك شينجياڭنىڭ ۇلكەن جولىن جەدەل قۇرۋ (چارقىلىق - قۇمىل) جونىندەگى ۇسىنىس“ سياقتى 3 ۇسىنىس قويعان بولاتىن، ءبارى قۇمىلدىڭ جوعارى ساپادا دامۋىنىڭ شەشۋشى تۇيىنىنە تىكە سايادى.
زۇمىرات وبۇل ۇسىنىس ورتاعا قويىلعان سوڭ، مەملەكەتتىڭ قاتىستى مينيسترلىكتەرىنىڭ، كوميتەتتەرىنىڭ زور قولداۋىن جانە جاۋابىن العاندىعىنا قۋاندى. قازىر قۇمىلدىڭ سولتۇستىك ۋنيۆەرسال ەنەرگيا بازاسىنىڭ قۇرىلىسى تارتىپپەن ىلگەرىلەتىلۋدە، جاسالعان جوبا دا مەملەكەتتىك رەفورما جاساۋ جانە دامۋ كوميتەتىنىڭ سالىستىرىپ بەكىتۋىنە جولداندى، سۋ جەتكىزۋ، قورشاعان ورتاعا جاسايتىن ىقپالدى باعالاۋ سياقتى مالىمەتتەر دە جوعارىعا جولداندى. ”نىساننىڭ اياق الىسى ءبىرشاما تەز، مەن ايرىقشا قۋانىپ تۇرمىن، قۇمىلدىڭ كوركەم بولاشاعىنان زور ۇمىتتەمىن“، - دەدى ول.
زۇمىرات وبۇل تىلشىگە: بيىل ءوزىنىڭ ”شينجياڭنىڭ كومىر بايلىعىنان جوعارى ونىمدىلىكپەن پايدالانۋدى جەدەلدەتۋ جونىندەگى ۇسىنىستى“ اكەلگەندىگىن ايتتى. ”قۇمىلدىڭ بايلىق ابزالدىلىعىن ەكونوميكالىق ابزالدىلىققا اينالدىرۋ اياق الىسى بارعان سايىن ارشىنداپ، ’قۇت قوبديى‘ قۇمىلدى شىن مانىندە ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپادا دامۋىنداعى جاڭا قوزعالتقىشقا اينالدىرادى“ دەگەندە ونىڭ جانارى بولاشاققا دەگەن ۇمىتكە تولدى.
