اقشالاي، زاتتاي كومەك بەرگەننەن گورى، جاقسى ياچەيكا قۇرۋعا كومەكتەسكەن الدەقايدا ارتىق.
− شي جينپيڭ
شينجياڭ گازەتىنىڭ جالپىلىق اقپارات قۇرالدارى تىلشىلەرى ۋاڭ يۇيجاۋ، جوۋ پىڭ، ارمان رازاق، يىن تۇڭيۋان، ۋاڭ جوۋ
كەدەيلەردى دالمە - ءدال سۇيەمەلدەۋدە، ءسوز جوق، ءبىر جاقسى القا، جاقسى قوسىن بولۋ كەرەك. اسىرەسە، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ ”ماشاقاتتى تۇيىندەردى شەشۋ“ ساتىسىنا وتكەندە، نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمىن پارمەندى قورعان ەتىپ قۇرىپ، پارتيا قۇرىلىسىنىڭ جەتەكشىلىك رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، پارتيا قۇرىلىسىنىڭ باسىمدىعىن كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ باسىمدىعىنا شىن مانىندە اينالدىرعاندا عانا، ”كەدەيلىكتىڭ تامىرىن“ تۇبەگەيلى ۇزۋگە بولادى.
كەدەيلىكتەن ارىلتۋ شەشۋشى شايقاسىندا ءبىرىنشى شەپكە قاراۋ كەرەك −
”پارتيا قۇرىلىسىندا ومىرشەڭدىك بولسا، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدا قوزعاۋشى كۇش بولادى“
”قىستاعىمىز قايتكەندە ’ساياحات پايداسىنان‘ ەرتە يگىلىكتەنە الادى، كوپشىلىك لەبىز بىلدىرىڭىزدەر“. 4 - ايدىڭ 25 - كۇنى 30عا جۋىق پارتيا مۇشەسى لوپ اۋدانى شارباق اۋىلى كوشە ارىق قىستاعىنىڭ جيىن بولمەسىندە وتىرىپ، ”پارتيا مۇشەلەرىنىڭ جۇمىس كەڭەسۋى“ ارقىلى بۇكىل قىستاقتىڭ ساياحات ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدى ىلگەرىلەتۋ شاراسىن تالقىلادى.
”پارتيا قۇرىلىسىندا ومىرشەڭدىك بولسا، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدا قوزعاۋشى كۇش بولادى. ادام كوپ، جەر از بولۋ كەدەيلەسۋ سەبەبىنىڭ ءبىرى عانا، نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمىنىڭ ۇيىستىرۋ قۋاتىنىڭ كۇشتى بولۋ - بولماۋى عانا شەشۋشى ءتۇيىن“. اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم ساياسات زەرتتەۋ كەڭسەسىنىڭ وسى قىستاقتا تۇراتىن ءبىرىنشى شۋجيى حان جيانپيڭ وسى قىستاققا ىشكەرىلەي تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزگەننەن كەيىن باستى ماسەلەنى ءداپ باسىپ اتاپ كورسەتتى. ياچەيكا جاۋىنگەر قورعاندىق رولىن قالاي ساۋلەلەندىرۋ كەرەك؟ پارتيا مۇشەلەرى اۆانگارد ۇلگىلىك رولىن قالاي ساۋلەلەندىرۋ كەرەك؟ ”كوپشىلىكتى باستاپ، كەدەي، مەشەۋ بەت - بەينەنى وزگەرتۋىمىز كەرەك“. حان جيانپيڭ قىزمەت اترەتىنىڭ مۇشەلەرىمەن، قىستاقتاعى پارتيا مۇشەلەرىمەن بىرگە قۇرىلىس باسىنا بارىپ، لاي يلەپ، كەرپىش تاسىدى... بىرنەشە اي بويى ءۇستى - باستارىن شاڭ باسىپ ءجۇرىپ، قىستاق بەينەسىنە زور وزگەرىس ەنگىزدى − جول 2 اۆتوكولىك قاتار قاتىنايتىنداي كەڭەيتىلدى، ءجۇزىم سورەسى 10 كيلومەتر ۇزىندىقتا سالىندى، ءۇي، اۋلا تۇگەلدەي جاڭارتىلدى. مۇنى قىستاق تۇرعىندارى كوزىمەن كورىپ، كوكەيىندە ساقتادى. ”قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ۇيىمعا ارتقان سەنىمى ءبىر - بىرلەگەن ناقتى، يگى ىستەردەن جيناقتالعان“، - دەدى حان جيانپيڭ.
قىزمەت اترەتى ۋاقىتتى مىقتى ۇستاپ قىستاق ”ەكى كوميتەتىنىڭ“ ءتارتىپ - ەرەجە جاساۋىنا كومەكتەسىپ، جاقسى تاجىريبەلەردى تۇزىمگە ەنگىزدى. بۇكىل قىستاقتاعىلاردى كىرىستەرىنىڭ تومەندەمەۋى قامتاماسىز ەتىلگەن اۋلا جاڭالاۋ ينجەنەرياسىنا يە ەتتى، بۇل ءدال وسى قىستاق پارتيا قۇرىلىسىنىڭ جاڭالىق اشۋ شاراسى − ”پارتيا مۇشەلەرى تالقىسى“ ۇيعارعان كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ نىسانى ەدى. ادامنىڭ ادامعا كومەكتەسۋى، وتباسىنىڭ وتباسىنا كومەكتەسۋى، ون وتباسىنىڭ ءوزارا كومەكتەسۋى، پارتيالى كادرلاردىڭ وتباسىلارىن، گرۋپپالاردى كوتەرمەگە الۋى سىندى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ نىسانىن ىلگەرىلەتۋ مەحانيزمى ارقىلى قىستاق تۇرعىندارى ءوز اۋلاسىندا كوكونىس ەگىمشىلىگى، قۇرىلعىلى اۋىل شارۋاشىلىعى سياقتىلاردى دامىتتى، بۇرىن اقشا تۇسپەيتىن اۋلادان جىلىنا كورىم پايدا تۇسەتىن بولدى. بيىل وسى قىستاقتىڭ پارتيا ياچەيكاسى كوپ رەت ”پارتيا مۇشەلەرى تالقىسىن“ ۇيىمداستىرعان، جۋىقتا كەلىسىپ ۇيعارعان ۇلكەن ءىس ”پارتيا ياچەيكاسى + سەلبەستىك كووپەراتيۆ + كەدەي وتباسى“ ۇلگىسىندە ساياحات ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدى ىلگەرىلەتۋ بولدى.
”ۇلكەن ءىستى بارلىق پارتيا مۇشەلەرى اقىلداسىپ بىتىرەدى، كىشى - گىرىم ىستەردى پارتيا ياچەيكاسى باقىلاپ بىتىرەدى، ءاربىر ءىس تىندىرىمدى ىستەلەدى“. كوشەارىق قىستاعىنىڭ تۇرعىندارى پارتيا ۇيىمىنىڭ پارمەندى باسشىلىعى بولعاندىقتان، بيىل، ءسوز جوق، كەدەيلىكتەن ارىلا الاتىندىقتارىنا نىق سەنىمدە بولدى.
ۋاكىلدەر، مۇشەلەر قامال الۋدى تىلگە الدى −
”نەگىزگى ساتى پارتيا قۇرىلىسى شەشۋشى ءتۇيىن“
”كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە قول جەتكىزۋدە نەگىزگى ساتىنىڭ پارتيا قۇرىلىسى شەشۋشى ءتۇيىن“. مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى اكبار ءماتناسىر بىلاي دەدى: نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمى قايتكەندە كەدەيلىكتەن ارىلتۋعا بولاتىندىعىن بىلگەندە عانا، كەدەي وتباسىلارىن باستاپ، كەدەيلىكتەن شىنايى ارىلتۋدى، ناعىز كەدەيلەردى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدى ورىنداي الادى؛ نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمى قايتكەندە بايۋعا بولاتىندىعىن بىلگەندە عانا، قىستاق تۇرعىندارىن دوڭگەلەك داۋلەتكە بىرگە جەتۋگە باستاي الادى.
اكبار ءماتناسىر بىلاي دەپ قارادى: كەدەيلىكتەن ارىلتۋدى ىلگەرىلەتۋدى پارتيا قۇرىلىسى ارقىلى جەتەكتەۋ كادرلار مەن كەدەي بۇقارا اراسىنا كوپىر سالدى؛ كەدەيلەردى دالمە - ءدال سۇيەمەلدەۋدى پارتيا قۇرىلىسى ارقىلى جەتەكتەۋ ۇلگىسى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىندا قۋاتتى ياچەيكا قۇرۋدىڭ، بۇقاراعا جەتەكشىلىك ەتۋدىڭ، كاسىپ سالاسىن دامىتۋدىڭ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدى جەبەۋدىڭ ءونىمدى دانەكەرىنە اينالدى.
”نەگىزگى ساتى قورعانىن اناعۇرلىم قۋاتتى ەتىپ قۇرۋ كەرەك“
مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ مۇشەسى جياڭ پيڭ - ان نەگىزگى ساتىعا ىشكەرىلەي بارىپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ قىزمەتىنە ات سالىسۋ بارىسىندا اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىندە، ءسوز جوق، جاقسى باستاماشى بولۋ كەرەكتىگىن بايقادى.
مۇشە جياڭ پيڭ - ان مىنالاردى ۇسىنىس ەتتى: پارتيا قۇرىلىسىنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدى ىلگەرىلەتۋ سەرپىنىن ۇزبەي ارتتىرىپ، تىرەكتى كادرلار كۇشىن تاڭداپ جىبەرىپ جانە باۋلىپ، ساپاسى جاقسى، ستيلى قاتاڭ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ قىزمەتىنە ۇيلەسەتىن نەگىزگى ساتى كادرلار قوسىنىن قۇرىپ، نەگىزگى ساتى قورعانىن اناعۇرلىم قۋاتتى، پارمەندى ەتىپ قۇرىپ، سول ارقىلى قىستاق پارتيا ۇيىمىنىڭ ۇيىستىرۋ قۋاتىن ارتتىرىپ، قىستاق كادرلارىنىڭ ءىس تىندىرىپ، ناتيجە جاراتۋ ومىرشەڭدىگىن قاۋلاتىپ، نەگىزگى ساتىداعى بۇقارانىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋ قوزعاۋشى كۇشىن نىعايتىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىندا بار كۇشپەن جەڭىسكە جەتۋ كەرەك.
كەدەيلىكتەن ارىلىپ، كىرىستى ارتتىرۋ قولىمنان كەلەدى −
”اقشانى كوپ تاۋىپ، تۇرمىسىمدى ءتىپتى جاقسى وتكىزەمىن“
4 - ايدىڭ سوڭىندا كوشەارىق قىستاعىنىڭ اۋا رايى ونشا ىسىپ كەتپەگەن، كەدەي شارۋا تۇحان روزىتوحتى وتباسىنىڭ اۋلاسى تاپ - تازا، كەڭ ءارى جارىق، اۋلا تامىنىڭ بۇرىشىندا بيىك - تومەن بولىپ گۇل تۇبەكتەرى ايقاستىرىلا قويىلعان، راۋشانگۇلى، كاننا، مونستەرات، ت. ب جەلمەن بىرگە جايقالىپ تۇر. دەن قويا جيناستىرىلعان اۋلا سەيىل - سەرۋەن قۇرا كەلگەن ساياحاتشىلاردى قاي - قاشاندا قارسى الادى.
”قازىر ’پارتيا مۇشەلەرى تالقىسى‘ ۇيعارعان ىسكە، استە، بوتەن پىكىرىم جوق“. تۇحان دا پارتيا مۇشەسى، الايدا كەزىندە ول قىزمەتتەردە رولىن كورنەكتى ساۋلەلەندىرە الماعان، اۋەلى، كەيدە نارازىلىق بىلدىرەتىن، ”قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتى كەلگەننەن بەرى، قىستاق پارتيا ياچەيكاسىندا زور وزگەرىس بولدى، ءبىزدى باستاپ ىستەگەن ىستەردىڭ ءبارى كىرىستى ارتتىرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتاتىن يگى ىستەر“.
بىلتىر تۇحان قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ جەتەكشىلىگىندە اۋلاسىن وزگەرتتى، كەزىندە ءشوپ - شالاڭ باسقان اۋلاسىنىڭ ورنىن جارتى مۋ كوكونىس باعى الدى، تۇراعى تۇسەلحاناعا وزگەرتىلدى، جىلدىق كىرىسى 6000 يۋانعا جەتتى.
بۇگىنگى كۇنى كوشەارىق قىستاعىنىڭ بارلىق جەرىنەن تىڭ تىرلىكتىڭ لەبى ەسەدى. پايداسىن كورگەن تۇحان كورشىسى ءادىل اتاوللا كومەكتەسىپ شارۋالار شاتتىعى ساياجايىن اشتى، 40 نەشە كەدەي وتباسى جارناعا سىندىرىپ ناقتىلاندىرۋ فورماسىمەن جارنا قوسىپ، پايدا ءبولىستى، ءار ادام كىرىسىن جىلىنا 3000 يۋان ارتتىردى. قىستاق پارتيا ياچەيكاسى كۇشەيتىلىپ قۇرىلدى، پارتيا مۇشەلەرىنىڭ رولى دا ءونىمدى ساۋلەلەندى، ءادىل سياقتى پارتيا قۇرىلىسى ارقىلى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدى جەبەۋ بارىسىندا يگىلىككە كەنەلگەن كەدەي وتباسىلارى بارعان سايىن كوبەيدى. بيىل ءادىل پارتياعا كىرۋ ءوتىنىشىن تاپسىرىپ، اۋىلداستارىن كەدەيلىكتەن ارىلتىپ بايۋعا، دوڭگەلەك داۋلەتتىلىككە جەتەكتەيتىن قوسىنعا كىرۋدى ءۇمىت ەتتى.
